PEDAGOGIKA DOROSŁYCH
(ANDRAGOGIKA)
Przedmiot badań, struktura,
metodologia, nauki
wspomagające, andragogiki
szczegółowe
PEDAGOGIKA DOROSŁYCH
(ANDRAGOGIKA)
Przedmiot badań, struktura,
metodologia, nauki
wspomagające, andragogiki
szczegółowe
Pedagogika dorosłych a
Pedagogika dorosłych a
andragogika – pojęcia tożsame:
andragogika – pojęcia tożsame:
Tak; zajmują się edukacją osób
Tak; zajmują się edukacją osób
dorosłych i jej uwarunkowaniami;
dorosłych i jej uwarunkowaniami;
jest teorią, dyscypliną naukową.
jest teorią, dyscypliną naukową.
Józef Półturzycki uważa , że są to
Józef Półturzycki uważa , że są to
terminy zamienne
terminy zamienne
i można ich używać zamiennie.
i można ich używać zamiennie.
Andragogika z j. greckiego ander
Andragogika z j. greckiego ander
(andros) – dzielny, dorosły; ago –
(andros) – dzielny, dorosły; ago –
prowadzę dorosłego; Pierwszy użył tego
prowadzę dorosłego; Pierwszy użył tego
określenia w latach 30 XIX w Aleksander
określenia w latach 30 XIX w Aleksander
Kapp – Jego rozpowszechnienie
Kapp – Jego rozpowszechnienie
dokonało się w XX w za sprawą prof.
dokonało się w XX w za sprawą prof.
Rosenstock i Haanselmann. J.W. Hudson
Rosenstock i Haanselmann. J.W. Hudson
„Historia edukacji dorosłych” 1851r w
„Historia edukacji dorosłych” 1851r w
Londynie, Jako odrębna koncepcja
Londynie, Jako odrębna koncepcja
wyedukowała się w latach 20 – XX
wyedukowała się w latach 20 – XX
wieku.
wieku.
W Polsce w okresie międzywojennym
W Polsce w okresie międzywojennym
wprowadzona przez Helenę Radlińską
wprowadzona przez Helenę Radlińską
Andragogika powstała i rozwija się w
Andragogika powstała i rozwija się w
wyniku masowego rozwoju instytucji
wyniku masowego rozwoju instytucji
oświaty i wychowania dorosłych oraz
oświaty i wychowania dorosłych oraz
podejmowania zadań wychowawczych
podejmowania zadań wychowawczych
przez różnorodne instytucje społeczne,
przez różnorodne instytucje społeczne,
gospodarcze, kulturalne.
gospodarcze, kulturalne.
Andragogika wg słownika
Andragogika wg słownika
pedagogicznego: naukowa dyscyplina
pedagogicznego: naukowa dyscyplina
oświaty dorosłych, jak i praktyka
oświaty dorosłych, jak i praktyka
oświaty dorosłych. Powstała przez
oświaty dorosłych. Powstała przez
odcięcie się oświaty dorosłych od
odcięcie się oświaty dorosłych od
pedagogiki i ma podkreślić jej
pedagogiki i ma podkreślić jej
samodzielność.
samodzielność.
Społeczna użyteczność definicji
Społeczna użyteczność definicji
andragogiki:
andragogiki:
jest nosicielem takich znaczeń
jest nosicielem takich znaczeń
jak kształcenie, celowe
jak kształcenie, celowe
kierowanie rozwojem,
kierowanie rozwojem,
kształtowanie osobowości,
kształtowanie osobowości,
uczenie się i włączanie człowieka
uczenie się i włączanie człowieka
dorosłego w życie dorosłe.
dorosłego w życie dorosłe.
Andragogika to teoria kształcenia i
Andragogika to teoria kształcenia i
wychowania dorastającej młodzieży i
wychowania dorastającej młodzieży i
dorosłych.
dorosłych.
T. Aleksander- to nauka o kształceniu,
T. Aleksander- to nauka o kształceniu,
samokształceniu, wychowaniu,
samokształceniu, wychowaniu,
samowychowaniu dorosłych, która
samowychowaniu dorosłych, która
swoje teoretyczne uogólnienia i
swoje teoretyczne uogólnienia i
normatywne wskazania opiera na
normatywne wskazania opiera na
dwóch źródłach wiedzy: na dorobku
dwóch źródłach wiedzy: na dorobku
nauk humanistycznych i społecznych
nauk humanistycznych i społecznych
oraz na własnych badaniach
oraz na własnych badaniach
dorosłych w sytuacjach edukacyjnych.
dorosłych w sytuacjach edukacyjnych.
Przedstawiciele polskiej
Przedstawiciele polskiej
andragogiki
andragogiki
Helena Radlińska, Tadeusz
Helena Radlińska, Tadeusz
Aleksander, Józef Półturzycki, Lucjan
Aleksander, Józef Półturzycki, Lucjan
Turos; Olga Czerniawska, Artur Fabiś,
Turos; Olga Czerniawska, Artur Fabiś,
Ewa Skibińska, Hanna Solarczyk -
Ewa Skibińska, Hanna Solarczyk -
Szwed, Tomasz Maliszewski, Elżbieta
Szwed, Tomasz Maliszewski, Elżbieta
Woźnicka, Agnieszka Stopińska –
Woźnicka, Agnieszka Stopińska –
Pająk,
Pająk,
Andragogika to subdyscyplina pedagogiki
Andragogika to subdyscyplina pedagogiki
zajmująca się kształceniem dorosłych.
zajmująca się kształceniem dorosłych.
Dziedzina ta powstała w XX wieku.
Dziedzina ta powstała w XX wieku.
Początkowo stanowiła część składową
Początkowo stanowiła część składową
pedagogiki ogólnej i filozofii wychowania. Jej
pedagogiki ogólnej i filozofii wychowania. Jej
rozwój związany jest także z antropologią
rozwój związany jest także z antropologią
filozoficzną, psychologią człowieka dorosłego,
filozoficzną, psychologią człowieka dorosłego,
etyką, socjologią kultury i wychowania,
etyką, socjologią kultury i wychowania,
historią oświaty i myśli pedagogicznej.
historią oświaty i myśli pedagogicznej.
Andragogika to nauka o celach, treściach,
Andragogika to nauka o celach, treściach,
formach, metodach, zasadach nauczania,
formach, metodach, zasadach nauczania,
kształcenia, wychowania, samokształcenia,
kształcenia, wychowania, samokształcenia,
samowychowania ludzi dorosłych. Jest nauką
samowychowania ludzi dorosłych. Jest nauką
społeczną, humanistyczną i o wychowaniu.
społeczną, humanistyczną i o wychowaniu.
W jej skład wchodzą takie działy jak:
W jej skład wchodzą takie działy jak:
- andragogika dorosłych (wprowadzenie do działów
- andragogika dorosłych (wprowadzenie do działów
szczegółowych)
szczegółowych)
- teoria wychowania ludzi dorosłych (charakteryzuje
- teoria wychowania ludzi dorosłych (charakteryzuje
się aktywnością ludzi dorosłych; co robić aby
się aktywnością ludzi dorosłych; co robić aby
zmieniać swoje
zmieniać swoje
poglądy itp.)
poglądy itp.)
- dydaktyka dorosłych (teoria nauczania ludzi
- dydaktyka dorosłych (teoria nauczania ludzi
dorosłych)
dorosłych)
- historia andragogiki (pewne rzeczy są
- historia andragogiki (pewne rzeczy są
ponadczasowe, przekłada się je na grunt
ponadczasowe, przekłada się je na grunt
andragogiki, pewne się ulepsza).
andragogiki, pewne się ulepsza).
Andragogikę innymi słowy możemy określić również
Andragogikę innymi słowy możemy określić również
jako oświata dorosłych czy edukacja dorosłych.
jako oświata dorosłych czy edukacja dorosłych.
Jako dyscyplina naukowa ma tę odrębność, że uczeń
Jako dyscyplina naukowa ma tę odrębność, że uczeń
dorosły jest specyficzny tj. ma doświadczenie
dorosły jest specyficzny tj. ma doświadczenie
życiowe, zawodowe, możliwość formułowania
życiowe, zawodowe, możliwość formułowania
samodzielnych sądów.
samodzielnych sądów.
Andragogika współpracuje z filozofią,
Andragogika współpracuje z filozofią,
psychologią, socjologią, pedagogiką,
psychologią, socjologią, pedagogiką,
polityką społeczną, pedeutologią. Jest
polityką społeczną, pedeutologią. Jest
interdyscyplinarna.
interdyscyplinarna.
Przedmiot zainteresowań jest bardzo
Przedmiot zainteresowań jest bardzo
rozległy, ponieważ wchodzą w jej zakres
rozległy, ponieważ wchodzą w jej zakres
również zagadnienia metodologii badań
również zagadnienia metodologii badań
dot. Oświaty dorosłych, systemu oświaty
dot. Oświaty dorosłych, systemu oświaty
dorosłych, problematyka celów kształcenia
dorosłych, problematyka celów kształcenia
osób dorosłych, zakres treści, form
osób dorosłych, zakres treści, form
kształcenia, zasad, metod, środków
kształcenia, zasad, metod, środków
edukacji a także zagadnień dot.
edukacji a także zagadnień dot.
Osobowości pracowników oświatowych.
Osobowości pracowników oświatowych.
Półturzycki – andragogika zajmuje się
Półturzycki – andragogika zajmuje się
analizą teoretyczną, opisem ale również
analizą teoretyczną, opisem ale również
odniesieniem do praktyki
odniesieniem do praktyki
Przedmiotem badań andragogiki są
Przedmiotem badań andragogiki są
uniwersalne prawidłowości procesu
uniwersalne prawidłowości procesu
kształcenia oraz samokształcenia i
kształcenia oraz samokształcenia i
samowychowania dorosłych.
samowychowania dorosłych.
Metodologia- nauka o działalności
Metodologia- nauka o działalności
naukowej, obejmującej sposoby
naukowej, obejmującej sposoby
przygotowania i prowadzenia badań
przygotowania i prowadzenia badań
naukowych oraz opracowania ich
naukowych oraz opracowania ich
wyników, budowy systemów
wyników, budowy systemów
naukowych, utrwalania w mowie i
naukowych, utrwalania w mowie i
piśmie osiągnięć nauk (W. Okoń)
piśmie osiągnięć nauk (W. Okoń)
Metodologia ogólna i szczegółowa.
Metodologia ogólna i szczegółowa.
Metody stosowane w andragogice:
Metoda monograficzna
Metoda monograficzna
Metoda sondażu diagnostycznego
Metoda sondażu diagnostycznego
Metoda indywidualnych przypadków
Metoda indywidualnych przypadków
Metoda historyczno – porównawcza
Metoda historyczno – porównawcza
Techniki stosowane w andragogice:
Wywiad
Wywiad
Ankieta
Ankieta
Obserwacja
Obserwacja
Analiza dokumentów oświatowych i
Analiza dokumentów oświatowych i
osobistych
osobistych
ANDRAGOGIKI
ANDRAGOGIKI
SZCZEGÓŁOWE
SZCZEGÓŁOWE
Życia rodzinnego
Życia rodzinnego
Szkolna
Szkolna
Szkolnictwa wyższego
Szkolnictwa wyższego
Samokształcenia
Samokształcenia
Pracy
Pracy
Rolnicza
Rolnicza
Wojskowa
Wojskowa
Współżycia sąsiedzkiego
Współżycia sąsiedzkiego
Działalności społeczno – politycznej
Działalności społeczno – politycznej
Uczestnictwa w polityce
Uczestnictwa w polityce
Zdrowia
Zdrowia
Rehabilitacyjna
Rehabilitacyjna
Resocjalizacyjna
Resocjalizacyjna
Kultury seksualnej
Kultury seksualnej
Wolnego czasu (wczasów)
Wolnego czasu (wczasów)
Uczestnictwa w kulturze
Uczestnictwa w kulturze
Edukacji międzykulturowej
Edukacji międzykulturowej
Twórczości
Twórczości
Turystyki
Turystyki
Sportu i rekreacji ruchowej
Sportu i rekreacji ruchowej
Działalności samorządowej
Działalności samorządowej
Działalności spółdzielczej
Działalności spółdzielczej
Współpracy międzynarodowej
Współpracy międzynarodowej
Porównawcza
Porównawcza
Ekologiczna
Ekologiczna
Pokojowego współżycia narodów
Pokojowego współżycia narodów
Wieku emerytalnego
Wieku emerytalnego
Schyłku życia.
Schyłku życia.