Wpływ społeczny
Wpływ społeczny – proces doprowadzający
do zmiany zachowania, opinii lub uczuć
wskutek wpływu innych ludzi
Teoria wpływu społecznego B. Latané –
wielkość wpływu społecznego zależy
od bezpośredniości oddziaływań,
siły oddziaływania i liczebności
grupy.
Przejawy wpływu
społecznego
• Naśladownictwo
modelowanie
• Konformizm
– zmiana w zachowaniu wskutek
rzeczywistego lub wyimaginowanego
wpływu innych ludzi.
• Posłuszeństwo względem autorytetu
Konformizm rodzaje
• Prywatny (wewnętrzny)
• Publiczny (zewnętrzny)
Wyznaczniki ulegania
autorytetom
• Ubiór (umundurowanie)
• Tytuły
• Wiek autorytetu
• Zjawisko „kapitanozy”
Wpływ społeczny - rodzaje
• Normatywny
• informacyjny
Wyznaczniki ulegania wpływowi
społecznemu
• Anonimowość
• Atrakcyjność grupy
• Jednomyślność grupy
• Niejasność zadania
• Poczucie kompetencji
• Liczebność grupy (zależność
krzywoliniowa)
Mechanizmy wpływu społecznego -
zaangażowanie
Procesy psychiczne warunkujące wpływ
zaangażowania:
•
Wzrost psychicznej dostępności sposobu
zachowania
•
Uzasadnianie wysiłku własnego;
•
Pułapka poniesionych kosztów
•
Zmiana autopercepcji;
•
Autoprezentacja – utrzymanie wizerunku osoby
konsekwentnej i spójnej wewnętrznie
Mechanizmy wpływu społecznego
• Społeczny dowód słuszności
• Lubienie
• Wzajemność
• Reguła niedostępności
Reaktancja
Zakazany owoc
Techniki wpływu społecznego
• Stopa w drzwiach i dwie stopy w drzwiach
• Technika niskiej piłki:
a) Pułapka ukrytych kosztów
b) Pułapka znikającej przynęty
• Drzwiami w twarz (nieproszone
ustępstwo)
• „a to nie wszystko”
• Huśtawka emocjonalna
• Uwikłanie w dialog
Techniki i zjawiska wywierania wpływu na
ludzi w sektach
(tzw. „pranie mózgu”)
• Bombardowanie miłością
• Publiczne wyznawanie grzechów
• Izolacja od wpływów zewnętrznych
• Techniki wywołujące wyczerpanie fizyczne i
psychiczne (biegi transowe, medytacje, głodówki)
• Oddziaływanie podprogowe
• Pułapka zaangażowania
Obrona przed wpływem społecznym
(Witkowski, 2000)
• Akceptowanie komplementów
• Zamiana oceny na opinię
• Demaskowanie aluzji
• Zasłona dymna
• Przyznanie się do błędu i akceptacja
krytyki
• Technika Małego Księcia
• Zdarta płyta
• Złamanie zasady wzajemności
Metody uwalniania z sekt
wg Barker
• Przymusowe deprogramowanie
• Utrzymywanie kontaktu z konwertytą
• Utrzymywanie pozytywnych relacji
• Zbieranie informacji o ruchu
religijnym
• Zbieranie informacji o konwertycie
• Wspólna ocena sytuacji
Zjawiska wpływu społecznego w
grupie
• Deindywiduacja – proces utraty poczucia
własnej tożsamości, który ułatwia zachowania
niezgodne z normami osobistymi i społecznymi
• Facylitacja społeczna: - obecność grupy
zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia
reakcji dominujących, co powoduje wzrost
wykonania zadań dobrze opanowanych (łatwych)
a spadek poziomu wykonania zadań słabo
opanowanych i/lub skomplikowanych (trudnych)
• Próżniactwo społeczne – spadek motywacji do
działania spowodowany obecnością innych
• Dyfuzja (rozproszenie) odpowiedzialności –
spadek prawdopodobieństwa udzielenia pomocy
wraz ze wzrostem liczby uczestników zdarzenia