plik

Masaż jest jedną z najstarszych sztuk

medycznych. Pierwsze wzmianki pochodzą

już z papirusów egipskich, zaś dokładny

opis masażu znajduje się w chińskiej

księdze Kung-Fu (3000 r. p.n.e.).W Grecji,

jak i w starożytnym Rzymie było to

popularny zabieg zarówno o znaczeniu

leczniczym, jak i również przyspieszający

wypoczynek po wysiłku fizycznym.

Pierwsze badania nad fizjologią masażu

przeprowadził w XVI w. francuski lekarz

Ambroży Paré, w których to określił jego

wpływ na poszczególne układy naszego

organizmu. Od tego czasu znaczenie

masażu w naukach medycznych

systematycznie rosło.

CO TO JEST

MASAŻ?

Masaż to ściśle określone oddziaływanie

bodźcami mechanicznymi na tkanki

organizmu żywego przy biernym

zachowaniu masowanego.

Wywołuje odczyn miejscowy i ogólny.

Jego działanie miejscowe, bezpośrednie na

masowane tkanki, powoduje zaróżowienie

skóry, pobudzenie krążenia, rozszerzenie

naczyń krwionośnych. Dzięki czemu do

tkanek szybciej dostają się substancje

odżywcze i tlen, a CO2 i końcowe produkty

przemiany materii są szybciej usuwane.

W sensie pośrednim (ogólnym) masaż

pobudza układ krwionośny i limfatyczny,

usprawnia mięśnie i pracę serca,

oddziaływuje również na układ nerwowy i

hormonalny.

REGULACJA PRACY SERCA

Układ krążenia jest pod ścisłą kontrolą układu

nerwowego autonomicznego – współczulnego

i przywspółczulnego, działającego na

zasadzie antagonizmu.

Pobudzenie układu autonomicznego podczas

masażu odbywa się przez przeniesienie

pobudzenia z ośrodków sercowego i

naczynioruchowego znajdujących się w

ośrodkowym układzie nerwowym.

Pobudzenie komórek nerwowych ośrodków

prowadzi początkowo do zwolnienia akcji

serca, następnie stabilizacji i przyspieszenia

akcji serca.

Regulację pracy serca podczas masażu

tłumaczą 3 teorie:

TEORIA HORMONALNA

Wskutek masażu wydziela się z tkanek

większa ilość histaminy powodująca

wzrost wydzielania amin

katecholowych. Adrenalina i

noradrenalina powodują zwężenie

naczyń krwionośnych, podnosząc

ciśnienie krwi, czego konsekwencją w

pierwszej fazie masażu jest obniżenie

ciśnienia krwi, a następnie jego wzrost.

TEORIA ODRUCHOWA

Opiera się na istnieniu receptorów

rejestrujących różne parametry krwi i

stan układu krążenia. Zaburzone

ciśnienie krwi w trakcie wykonywania

masażu (na drodze hormonalnej i

wskutek zwiększonego powrotu krwi

żylnej do serca) jest rejestrowana

przez mechanoreceptory zlokalizowane

w niskociśnieniowej części układu

krążenia (w obszarze sercowo -

płucnym) oraz przez baroreceptory

zlokalizowane w łuku aorty i zatokach

tętnic szyjnych.

Przepychając krew w stronę serca powodujemy

zwiększenie ilości wyrzucanej krwi z serca. To z

kolei aktywuje baroreceptory reagujące na

zmianę ciśnienia. Impulsy powstające w

baroreceptorach pobudzają nerw błędny i część

depresyjną ośrodka naczynioruchowego

zwalniając pracę serca i rozszerzając naczynie

krwionośne. Spadek ciśnienia w łuku aorty i

tętnicach szyjnych aktywuje chemoreceptory z

kłębków szyjnych i aortalnych powodując

reakcję odwrotną – przyspieszenie akcji serca,

czego konsekwencja jest wzrost tętna.

Pobudzenie mechanoreceptorów znajdujących

się w mięśniach prowadzi na drodze

odruchowej do przyspieszenia rytmu serca.

Ponadto powoduje zwężenie naczyń w obszarze

trzewnym i w mięśniach nie objętych masażem

oraz rozszerzenie naczyń w części masowanej.

Wzrost napięcia mięśni powoduje odruchowe

przyspieszenie

rytmu serca.

TEORIA MECHANICZNA

Oparta jest na 2 przesłankach: na

mechanicznym przepychaniu krwi i na

wytwarzaniu w naczyniach

masowanych próżni, która zapełnia się

wskutek wessania krwi z części

dalszych, leżących obwodowo od

miejsca masowanego. W ten sposób

masując część bliższą wywieramy

pośredni i bardzo skuteczny wpływ na

część ciała dalszą.

GŁASKANIE

Działanie głaskania polega na

wspomaganiu prądu krwi. Przyspiesza

ono odpłynięcie krwi żylnej i chłonki z

tkanek w kierunku dosercowym, przez co

następuje opróżnienie żył, w których to

powstaje ciśnienie ujemne ,,wciągające”

krew z bocznych naczyń żylnych. Dzięki

takiemu mechanizmowi możliwe jest

napłynięcie do tkanek nowej krwi

tętniczej bogatej w substancje

odżywcze .

Energiczne głaskanie zapewnia miejscowe

przyspieszenie krążenia, poprzez

naprzemienne zwężanie i rozszerzanie

się światła naczyń.

ROZCIERANIE

Podczas rozcierania wytwarza się

znaczna ilość ciepła, która zwiększa

przepływ skórny oraz wydziela się

histamina wywołująca rozszerzenie

tętniczek i włośniczek w miejscu

masowanym. Poza swym działaniem

naczyniorozszerzającym histamina

aktywuje wydzielanie adrenaliny i

noradrenaliny z nadnerczy. Aminy

katecholowe powodują zwężenie

naczyń krwionośnych leżących

obwodowo w stosunku do okolicy

masowanej.

UGNIATANIE

Prowadzi do dużego przekrwienia

masowanego obszaru, a co się z tym

łączy – zwiększenia szybkości

przepływu krwi i limfy. W miejscu

ugniatania wytwarza się próżnia, która

po zwolnieniu uciski napełnia się krwią

z naczyń leżących obwodowo w

stosunku do miejsca masowanego.

Chwilowo skurczone naczynia

gwałtownie się rozszerzają i

przepuszczają przez swoje światło

większą ilość krwi niż przed masażem.

OKLEPYWANIE

Silne oklepywanie wywołuje odczyny

miejscowe w postaci przekrwienia

znacznego stopnia, poprzez

rozszerzenie naczyń krwionośnych i

miejscowe podwyższenie temperatury

powoduje podwyższenie tętna. Słabe

oklepywanie wywołuje reakcję

odwrotną.

Rytmiczne uderzenia wywołują skurcz i

rozkurcz naczyń krwionośnych,

powodując zasysanie krwi z części

leżących obwodowo do miejsca

masowanego.

WIBRACJA

Wywołuje odczyn pośredni, który

objawia się zwiększonym napięciem

mięśni gładkich naczyń krwionośnych,

podwyższeniem ciśnienia krwi i

zwolnieniem tętna.

ROZTRZĄSANIE

Usprawnia krążenie obwodowe, ułatwia

przepływ krwi w kierunku

dosercowym, a szczególnie limfy, która

szybciej przemieszcza się w kierunku

węzłów chłonnych.

METODA I MATERIAŁ

Badaniami objęto 9 kobiet i 5 mężczyzn

w wieku od 20 do 30 lat.

Badania pomiaru tętna dokonano za

pomocą sporttesteru POLAR S810i i

wykonano je zgodnie z zaleceniami

producenta.

WYNIKI

tętno początkowe

tętno minimalne

tętno maksymalne

69,3

59,4

85,7

ŚREDNIA WARTOŚĆ TĘTNA KOBIET

tętno początkowe

tętno minimalne

tętno maksymalne

100

71,2

60,4

87,8

ŚREDNIA WARTOŚĆ TĘTNA MĘŻCZYZN

tętno początkowe

tętno minimalne

tętno maksymalne

0,5

1,5

2,5

1,9

2,1

RÓŻNICA POMIĘDZY KOBIETAMI A MĘŻCZYZNAMI

kobiety

mężczyźni

16,25

16,3

16,35

16,4

16,45

16,5

16,55

16,6

16,65

16,4

16,6

RÓŻNICA MIĘDZY TĘTNEM POCZĄTOWYM A KOŃCOWYM

WNIOSKI

W pierwszej fazie masażu tętno obniża

się, a następnie podnosi uzyskując

większą wartość od tętna

początkowego.

Średnia wartość tętna podczas masażu

pomiędzy kobietami a mężczyznami

nieznacznie różni się. Tętno mężczyzn

jest wyższe od tętna kobiet.

Stosowanie wszystkich technik masażu

klasycznego powoduje podwyższenie

tętna, co usprawnia pracę naczyń

krwionośnych, odciąża serce, a nawet

poprawia jego pracę (poprzez

przyspieszenie powrotu krwi żylnej do

serca). Zwiększa się pojemność

wyrzutowa i minutowa serca .

Document Outline