BEZPIECZEŃSTWO

BUDYNKÓW

KONSTRUKCJE

BUDOWLANE

Cele szczegółowe

• wymienić podstawowe rodzaje konstrukcji i

wyjaśnić specyfikę przenoszonych obciążeń

przez poszczególne elementy,

• - wymienić podstawowe elementy stosowane

w budownictwie wielkopłytowym,

• - wymienić podstawowe materiały stosowane

do wykonania elementów wielko wymiarowych,

• - omówić zachowanie się elementów

wielkowymiarowych w czasie pożaru i

katastrofy budowlanej,

wyjaśnić czym charakteryzuje się budynek o
konstrukcji monolitycznej,

- wymienić cechy charakterystyczne dla konstrukcji
szkieletowej,

- wyjaśnić co znaczy pojęcie konstrukcja
pneumatyczna,

- wymienić podstawowe rodzaje konstrukcji
pneumatycznych,

- wymienić zalety i wady konstrukcji
pneumatycznych,

- przedstawić specyfikę budynków wysokich i
wysokościowych,

- wymienić zabezpieczenia przeciwpożarowe
stosowane w budynkach wysokich i
wysokościowych.

Rodzaje konstrukcji

budowlanych

W zależności od przeznaczenia konstrukcje budowlane
dzieli się na inżynieryjne i architektoniczne. Do
pierwszych będą należały np. mosty, zapory, tunele i
inne, do drugich—konstrukcje stosowane w budynkach
mieszkalnych, użyteczności publicznej, przemysłowych,
wiejskich itp.

W zależności od zastosowanych materiałów konstrukcje
można podzielić na: drewniane, metalowe (stalowe,
aluminiowe), betonowe (zwykłe, zbrojone, sprężone),
kamienne, ceramiczne i inne.

Konstrukcje ścian nośnych

a) ściany z materiałów ceramicznych, wykonywane z
różnego rodzaju cegieł i pustaków wypalonych z
gliny,

b) ściany z wyrobów betonowych, wykonywane ze

zwykłego lub lekkiego betonu, w postaci cegły,
bloków wielocegłowych pełnych lub pustakowych,

c) ściany z kamieni naturalnych, np.: wapieni, dolo
mitów, piaskowców i innych,

d) ściany z materiałów zastępczych, wykonywane
przy wykorzystaniu miejscowych materiałów, np.
cegły surowej, bloków glinianych itp.

Ściany tradycyjne

Zaletą ścian murowych z cegły jest jednorodność
struktury, dobre właściwości izolacyjne, stałość
objętości (ściany nie kurczą się i nie pęcznieją),
odporność na ogień i warunki atmosferyczne. Do wad
należy zaliczyć duży ciężar własny i znaczną
pracochłonność przy wznoszeniu.

Mury o grubości jednej cegły mogą przenosić
obciążenia z 15—20 kondygnacji. Odpowiednią
nośność murów na niższych kondygnacjach
uzyskuje się przez zastosowanie wyższych klas
cegły i marek zaprawy.

Ściany lite stanowią rodzaj konstrukcji betonowych.
Wznosi się je za pomocą zmechanizowanych metod i
stosuje przede wszystkim w budynkach o ściśle
ustalonym

i

powtarzalnym

układzie

konstrukcyjnym. Ściany lite są betonowane na
miejscu budowy w przestawnych formach różnych
typów, najczęściej o wymiarze na całą izbę. Metoda
ta rozpowszechniła się na równi z metodą
prefabrykacji i pozwala wznosić budynki o
wysokości ponad 30 kondygnacji.

Ściany lite

Ściany lite należy projektować jako ściany nie
zbrojone. Zbrojenie ścian może być uzasadnione
jedynie w przypadku występowania dużych
obciążeń oraz w miejscach oddziaływania
większych sił skupionych.

Budynki o konstrukcji monolitycznej w porównaniu
it prefabrykowanymi odznaczają się znacznie
większą Sztywnością i są ekonomiczniejsze,
ponieważ do wykonania ścian i łączenia ich ze
stropami nie zachodzi potrzeba użycia stali na
złącza.

W zależności od konstrukcyjnego rozwiązania i

sposobu realizacji można rozróżnić budynki o
konstrukcji:

a) ściśle monolitycznej, w których ściany i stropy

wykonuje się z betonu twardniejącego w
formach,

b) mieszanej, w której stosuje się częściowo nośne

elementy prefabrykowane, inne natomiast
elementy betonuje się na miejscu

Konstrukcja ścian litych jest zależna od przeznaczenia.

Ściany wewnętrzne nośne wykonuje się jako jednorodne z
betonu konstrukcyjnego, a ściany zewnętrzne o
strukturze warstwowej lub jako jednorodne.

Ściany czołowe wykonuje się najczęściej z dwóch warstw:
monolitycznej betonowej i prefabrykowanej izolacyjnej,
układanej w czasie betonowania, lub podczas robót
wykończeniowych.

Budynki o konstrukcji

mieszanej

Rozwiązanie konstrukcyjne może opierać się na
schemacie

ścian

poprzecznych

lub

ścian

poprzecznych i podłużnych wewnętrznych. Możliwe
są przy tym dwa sposoby wykonania:

— ściany wykonuje się jako lite, a na nich układa się
stropy prefabrykowane,

— ściany stosuje się jako prefabrykowane, a na nich
betonuje się strop monolityczny na przesławnym des
kowaniu.

W

budynkach

monolitycznych,

realizowanych

pierwszym lub drugim sposobem, ściany zewnętrzne
ze względu na zupełnie odmienną funkcję od ścian
wewnętrznych

wykonuje

się

przeważnie

jako

osłonowe prefabrykowane, bardzo lekkie, z dobrze
izolujących materiałów. Również z elementów
prefabrykowanych wykonuje się schody, balkony i
lekkie ścianki działowe.

Budynki o konstrukcji monolitycznej w porównaniu it
prefabrykowanymi odznaczają się znacznie większą
Sztywnością i są ekonomiczniejsze, ponieważ do
wykonania ścian i łączenia ich ze stropami nie
zachodzi potrzeba użycia stali na złącza.

Budynki prefabrykowane

Prefabrykowane budynki ze ścianami nośnymi pod
względem konstrukcyjnym i wykonawczym są bardzo
zróżnicowane (7). Składają się one z następujących
podstawowych elementów konstrukcyjnych: bloków
lub płyt ściennych, płyt stropowych oraz scalonych
elementów schodów. Do elementów konstrukcyjnych
mogą być zaliczone fundamenty (czasem także
prefabrykowane),

nadproża,

gzymsy,

elementy

dachowe itp.

Przez odpowiednie zestawienie i powiązanie ze sobą
podstawowych elementów, stosownie do wymagań
funkcjonalno-użytkowych,

powstaje

jeden

z

konstrukcyjnych układów przestrzennych.

Pod względem konstrukcyjnym i montażowym
rozróżnia

się

obecnie

dwa

typy

ścian

prefabrykowanych: ściany blokowe i ściany
płytowe (z elementów wielkowymiarowych).

Ustroje blokowe i płytowe pod względem
konstrukcyjnym są w zasadzie bardzo do siebie
zbliżone. Istotna różnica występuje jedynie w
sposobie konstruowania ścian i w wielkości oraz
ciężarze elementów montażowych.

W budownictwie płytowym stosuje się wielkie
płyty ścienne i stropowe, o powierzchni co
najmniej 12 m

2

. Wymiary tych elementów mogą

dochodzić nawet do 25—30 m

2

, a ciężar do 4—7

ton. W tym przypadku płyta ścienna stanowi
gotowy w sensie konstrukcyjnym i plastycznym
fragment ściany, którego wymiarów i kształtu nie
da się zmienić bez naruszenia kompozycji elewacji
w całości.

Budynki płytowe

Budynki płytowe (zwane również wielkopłytowymi)
stanowią

wyższy

stopień

uprzemysłowienia

budownictwa

W budynkach tych ściany i stropy konstruowane są z
dużych

elementów

wykonywanych

seryjnie

i

wszechstronnie wykończonych.

Płyty ścian wykonuje się z pełnym wyposażeniem, a
więc z oknami, drzwiami, instalacją elektryczną i
grzejną, z wyprawą zewnętrzną i wewnętrzną. Płyty
stropowe wykonuje się z gotową instalacją elektryczną,
wyprawionymi sufitami i podłogami.

W odróżnieniu od układów blokowych, w których
do uformowania izby potrzebna jest większa liczba
mało-wymiarowych elementów konstrukcyjnych, w
układach płytowych izba powstaje z czterech płyt
ściennych i dwóch płyt stropowych; przez dalsze
połączenie płyt ściennych i stropowych formuje się
izby następne, a w całości—odpowiedni do założeń
funkcjonalno--użytkowych

układ

przestrzenny

budynku.

Przez

odpowiednie

związanie

i

połączenie płaskich elementów konstrukcyjnych
powstają układy przestrzenne, nadające budynkowi
odpowiednie funkcjonalne i architektoniczne
rozwiązanie.

Konstrukcje szkieletowe

W zależności od stosowanych materiałów
konstrukcje szkieletowe można podzielić na:

a) drewniane,

b) stalowe,

c) betonowe monolityczne,

d) betonowe ze sztywnym zbrojeniem,

e) betonowe prefabrykowane,

f) betonowe sprężone.

Szkielet

drewniany

należy

do

ustrojów

stosowanych w budownictwie najwcześniej, gdyż już
w XVII w. wykonywano budynki, w których
odpowiednio połączone słupy i belki zdolne były
przenosić

obciążenie

przy padające

z

2—3

kondygnacji. Jednak zbyt mała wytrzymałość
drewna i niedoskonały sposób połączenia w węzłach
nie pozwala na wznoszenie budynków wyż- szych.

Szkielet stalowy dzięki wysokiej wytrzymałości
stali odznacza się największymi możliwościami w
zakresie nośności, może przeto być stosowany w
budynkach o dowolnej liczbie kondygnacji. W
porównaniu z inny mi materiałami tworzy układy o
najbardziej zwartych

Szkielet monolityczny, z betonu zbrojonego
należy do najbardziej sztywnych układów. Mniejsza
wytrzymałość żelbetu niż stali zmusza do
stosowania

większych

przekrojów

elementów

nośnych, przez co powiększa się powierzchnia
konstrukcyjna w dolnych kondygnacjach oraz
wysokość budynków. Konieczne przy wznoszeniu
deskowanie oraz uzależnienie od warunków
atmosferycznych sprawia, że szkielet monolityczny
nie

odpowiada

współczesnym

wymaganiom

uprzemysłowionego budownictwa.

Przy stosowaniu szkieletu prefabrykowanego
odpadają

prawie

wszystkie

niedogodności

występujące w przypadku szkieletu stalowego i
monolitycznego. Znacznie zmniejsza się zużycie
stali i zwiększa ogniotrwałość w porównaniu ze
szkieletem stalowym, przy czym efektywność
montażowa szkieletu prefabrykowanego nie
zmienia się.

 

Konstrukcje

pneumatyczne

Konstrukcje pneumatyczne są stosowane w różnych

przypadkach, a zwłaszcza do przekrywania
powierzchni,

gdy istnieje konieczność zrezygnowania z podpór
pośrednich oraz w obiektach o charakterze
prowizorycznym.

Najczęściej

służą

one

do

przekrycia

obiektów

widowiskowych,

hal

sportowych,

pawilonów

wystawowych,

aren

cyrkowych,

hal

przemysłowych,

wielkich

magazynów, spichlerzy, hangarów, garaży, obiektów
wojskowych itp. pomieszczeń.

Ustroje pneumatyczne mogą też być wykorzystane do
przekrywania

niedużych

placów

budowy

lub

wytwórni poligonowych elementów budowlanych w
okresie niesprzyjających warunków atmosferycznych.
Pod prze- i kryciem z materiałów przezroczystych
można

zapewnić

s

dla

prowadzenia

robót

odpowiednie warunki klimatyczne (temperaturę,
wilgotność powietrza itp.), zwłaszcza dla prac
wykończeniowych, konserwatorskich i innych.

Konstrukcje pneumatyczne stwarzają bardzo
korzystne warunki pracy statyczno-
wytrzymałościowej. Materiał powłoki pracuje, tylko
na rozciąganie, dzięki czemu w pełni mogą być
wykorzystane właściwości izotropowe. Powłoki
naprężone powietrzem pracują na ( rozciąganie w
każdym kierunku. W związku z tym w wybrzuszonym
materiale powstaje błonowy stan napięcia.

Ze względu na duże naprężenia błonowe materiał
musi być wytrzymały na rozciąganie i nie może
nad- miernie się odkształcać (rozciągać).

W konstrukcjach pneumatycznych istotny jest
właściwy dobór materiału powłoki. Powinien to być
materiał odpowiednio wytrzymały na uszkodzenia
mechaniczne, nie drący się, nie przepuszczający
powietrza i wody, odporny na działanie czynników
atmosferycznych,

a

zwłaszcza

agresywnych

związków chemicznych i (z atmosfery i wnętrza
użytkowego), odporny na działanie słońca i
wysokich temperatur/nie nasiąkający wodą, nie
sztywniejący w niskich temperaturach, nie i
rozciągający się nadmiernie, odporny na działanie
agresji biologicznej, niepalny, przeciwstawiający się
starzeniu,

dający

się

łatwo

naprawiać

i

konserwować.

Materiałami o tak idealnych właściwościach na razie
nie dysponujemy, ale jest dużo materiałów o
zbliżonych cechach. Do takich należą: tkaniny
stylonowe, nylonowe, techniczne tkaniny bawełniane
odpowiednio odporne, tkaniny z włókien
poliamidowych, poliestrowe, laminaty z włóknem
szklanym lub metalicznym nasycone lub powlekane
żywicami syntetycznymi oraz inne. Tkaninom można
nadawać potrzebne ze względów technicznych lub
użytkowych właściwości. W celu uodpornienia
powłok na działanie szkodliwych wpływów
atmosferycznych, biologicznych itp. powleka się je
odpowiednią warstwą ochronną.

Do tego można wykorzystać poliwinyle, PCW, poliamidy,
poliestry, elastomery, sztuczny kauczuk, zwłaszcza
butylenowy, itp. W celu zaś odbicia promieni słonecznych
powierzchnię zewnętrzną maluje się białą farbą
nylonową, białym hypalonem albo spryskuje się
sproszkowanym aluminium. Jeśli zachodzi potrzeba
wzmocnienia materiału powłoki, co może mieć miejsce
przy dużym ciśnieniu powietrza, powłokę powleka się
specjalną siatką metalową albo stosuje się ściągi. Przed
przebiciem lub uszkodzeniami mechanicznymi powłokę
chroni się za pomocą pokrycia cienkimi, ale odpornymi
na uszkodzenia materiałami;

jak np. folią aluminiową, płytkami azbestowymi itp.
-Materiały na powłoki mogą być przezroczyste, gładkie
lub chropowate, w rozmaitych kolorach, o różnej jakoś ci,
grubości i ciężarze.

Dużą zaletą konstrukcji pneumatycznych jest prawie
całkowite wyeliminowanie odkształceń trwałych tak
niebezpiecznych, w innych rodzajach konstrukcji,

Do zalet konstrukcji pneumatycznych można zaliczyć
również stosunkowo nieduży koszt wznoszenia i
utrzymania; Wadą natomiast jest dość szybkie starzenie
się, wywołane zarówno czynnikami atmosferycznymi, jak
też wskutek zmęczenia materiału. Trwałość konstrukcji
pneumatycznych określa się od 3 do 6 lat w zależności od
jakości zastosowanych materiałów. Należy także
zaznaczyć, że przekrycia pneumatyczne są wrażliwe
na wyładowania elektryczne i w związku z tym
powinny być zaopatrzone w odgromniki.

Typy ustrojów pneumatycznych

Obecnie stosowane są ustroje pneumatyczne
pracujące na zasadzie:

a) wytworzonego stałego nadciśnienia w
obudowanej powłoką przestrzeni,

b) napełnionych sprężonym powietrzem komór
nośnych,

c) struktur wielokomorowych,

d) ustrojów mieszanych.

Typ przekryć pneumatycznych pracujących pod
stałym nadciśnieniem.

Typ ten, zwany powłokowym, jest szeroko stosowany
w wielu krajach, w tym również w Polsce. Zwykle
konstrukcja przekrycia składa się z kulistych lub
cylindrycznych segmentów powłoki, śluz
wejściowych, metalowych elementów zakotwień,
hermetycznego pierścienia podporowego i urządzeń
do automatycznego regulowania nadciśnienia.
Przekrycia tego typu mogą osiągać znaczne wymiary
powierzchniowe (szerokość 18,0—30,0 m, długość
36,0—90,0 m, wysokość 9,0—15,0 m). Na przykład
w magazynie izolacji okrętowych w Gdańsku wykona
no halę pneumatyczną w kształcie wydłużonego, pół-
walcowego sklepienia zamkniętego dwiema ćwierć
kulami o wymiarach 30,0X90,0 m.

Użytkowanie takich przekryć wiąże się ze
spełnieniem następujących warunków:

Aby przekrycie spełniało swoje zadanie, musi być na
obwodzie hermetycznie połączone z fundamentem
(lub podłożem) i musi być do niego odpowiednio
przymocowane za pomocą balastu lub szczelnego
pierścienia oraz odpowiednio skonstruowanych
kotew.

b.Dla stałego podtrzymania nadciśnienia zachodzi
konieczność dopompowywania powietrza za pomocą
odpowiednich sprężarek (dmuchaw), ponieważ przy
spadku ciśnienia sztywność powłoki maleje i
przekrycie zaczyna zatracać swój kształt.

W razie rozdarcia powłoki zachodzi konieczność
szybkiego jej zreperowania, gdyż w pomieszczeniu
następuje dekompresja i w następstwie — zapadanie
się pokrycia i naruszenie ogólnej stateczności
ustroju. Dekompresja następuje również przy
otwieraniu wejść.

W związku z tym konieczne jest zabezpieczenie
wejścia za pomocą śluz, kurtyn powietrznych albo
szczelnych :

drzwi obrotowych.

. W okresie mrozów na wewnętrznej powierzchni
powłoki skrapla się para wodna znajdująca się w
powietrzu przekrytego pomieszczenia, a przy
bardzo niskich temperaturach z kolei następuje
oblodzenie. W związku z tym, jeśli te zjawiska ze
względów

użytkowych

są

niedopuszczalne,

zachodzi

potrzeba

stosowania

odpowiednich

urządzeń

wentylacyjnych

lub

środków

pochłaniających wilgoć albo staje się konieczne
wtłaczanie ciepłego powietrza lub ogrzewanie
wnętrza innym sposobem

(np. promiennikami).

Przekrycie

pneumatyczne

z

komorami

nośnymi.

Typ ten oparty jest na wykorzystaniu nośności
powietrza

w

zamkniętych

hermetycznie

przestrzeniach (komorach), podobnie jak to ma
miejsce w dętkach, materacach itp.

Można tu rozróżnić ustroje kształtowane z
pojedynczych żeber powłokowych i z
przestrzennego szkieletu Jako żebra mogą służyć
łuki koliste lub paraboliczne.

Elementy takie ustawia się w pewnym odstępie
(zwykle do 5,0 m) i na nich zawiesza się powłokę
zewnętrzną przekrywającą dane pomieszczenie. Dla
zapewnienia stateczności układu żebra muszą być
przytrzymane za pomocą metalowych kotwi,
odpowiednio zamocowanych w gruncie lub w
fundamencie, ponadto w kierunku długości hali łuki
muszą być związane stężeniami. Pneumatyczne
ustroje żebrowe znacznie górują nad typem
powłokowym, ponieważ raz napompowane i
zamknięte wentylem elementy żebrowe nie wymagają
dodatkowych zabiegów dla podtrzymania ich
sztywności.

W razie spadku ciśnienia w komorach łuku ciśnienie
można wyrównać za pomocą automatycznych
sprężarek, które wyłączają się, gdy ciśnienie zostanie
pod niesione do wymaganej normy.

Konstrukcje żebrowe mają wiele zalet. Można z nich
kształtować nie tylko układy łukowe, lecz również
elementy o osi prostej lub dowolnie zakrzywionej. Można
i je także przystosować do różnych zadań statycznych,a
więc do pracy na ściskanie, zginanie lub mimośrodowe
ściskanie,

Pneumatyczne struktury wielokomorowe.

Stanowią one dalsze rozwinięcie omawianych
konstrukcji. Tworzy je zestaw stykających się
bezpośrednio zamkniętych przestrzeni wypełnionych
powietrzem nie zależnie od siebie. W ten sposób
powstaje

możliwość

wykorzystania

nośności

osobnych komór o dowolnych kształtach. W
ustrojach wielokomorowych zniszczenie jednej
komory nie pociąga za sobą utraty stateczności
całego układu. Konstrukcje tego typu stwarzają
ogromne możliwości wznoszenia obiektów zarówno
o kształtach obłych, jak też płaskich, soczewkowych
Struktury

wielokomórkowe,

dzięki

zawartości

powietrza pomiędzy powłokami, odznaczają się też
dobrymi właściwościami izolacyjnymi.

Rozwiązania mieszane.

W

rozwiązaniach

mieszanych

takie

elementy

konstrukcyjne, jak ściany, słupy, odciągi, stężenia itp.
są wykonywane z materiałów konwencjonalnych,
natomiast przekrycia — pneumatyczne.

Budynki wysokie

Wymagania budowlane

dla budynków wysokich

Budynki wysokie powinny być wykonane w co
najmniej B klasie odporności ogniowej.

Wszystkie konstrukcyjne elementy budynku
powinny być wykonane z materiałów niepalnych

W budynkach mieszkalnych o wysokości powyżej
25 metrów ściany oddzielające mieszkania od
dróg komunikacji ogólnej oraz od innych
mieszkań muszą być wykonane w klasie l

odporności

ogniowej

.

Ściany

klatek

schodowych, szybów dźwigowych, a także
szybów instalacyjnych i zsypów na śmieci
powinny mieć 2 godziny odporności ogniowej.

Szyby instalacyjne powinny być na każdej
kondygnacji przedzielone stropem o odporności
ogniowej co najmniej i godzi

na wypełniającym

wszystkie wolne przestrzenie nie zajęte przez
przewody instalacyjne.

Podwieszone sufity powinny być wykonane z
materiałów niepalnych mocowanych do rusztów
wykonanych

z

materiałów

niepalnych.

Przestrzeń pomiędzy podwieszonym sufitem a
stropem na

leży podzielić na sektory o

powierzchni do 1000 m

2

przegrodami wykonanymi

z

materiałów

niepalnych.

W

przypadku

korytarzy lub umieszczenia w przestrzeniach
między sufitowych przewodów instalacyjnych/
przegrody należy wykonywać w odległości nie
przekraczającej 40 m.

Bardzo ważnym problemem są ściany osłonowe i
kurtynowe. Muszą one sprostać wymaganiom, aby
nie nastąpił przerzut ognia lub przejście
dymów i gorących gazów z kondygnacji objętej
pożarem na kondygnację wyższą. Dla ścian
osłonowych istnieją następujące wymagania;

- zabrania się stosowania ścian osłonowych
zawierających warstwę izolacyjną wewnętrzną lub
okładzinę z tworzyw sztucznych względnie innych
materiałów palnych w budynkach zaliczanych do II
kategorii zagrożenia ludzi;

- zewnętrzne okładziny izolacyjne ścian muszą być
wykonane z materiałów niepalnych nie ulegających
pęknięciu i odpadaniu w czasie pożaru;

- palna izolacja ścian zewnętrznych powinna być w
poziomie na każdej kondygnacji przedzielona pasem
materiału niepalnego o szerokości co najmniej 25
cm;

- otwory w ścianach zewnętrznych powinny być
oddalone od siebie w pionie na odległość co
najmniej 0,6 metra.

Ponadto wszystkie budynki wysokie inne niż
mieszkalne powinny być w zasadzie chronione
samoczynną sygnalizacją alarmu pożarowego.

W częściach budynku wysokiego, w których
zagrożenie pożarem jest znacznie większe niż w
innych częściach tego budynku, stosować należy
samoczynne

urządzenia

gaśnicze.

Chodzi

tu

szczególnie o kondygnacje przeznaczone na garaże,
magazyny, sklepy, restauracje i t p.

Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne w budynku
wysokim jest niezależne od sieci wodociągowej
zewnętrznej przeciwpożarowej, która służy do
uzupełniania zapasu wody przy wydajności co
najmniej 10 l/sęk.

Sieć wodociągowa wewnętrzna przeciwpożarowa w
budynku wysokim powinna być nawodniona. Sieć
wodociągowa powinna być zasilana ze zbiornika
wodnego

zlokalizowanego

w

podziemnych./

parterowych lub najwyższych częściach, budynku.
Zbiornik nie może mieć pojemności mniejszej niż
100 m

3

wody.

Piony hydrantowe należy prowadzić w każdej klatce
schodowej (lub przedsionkach do tych klatek),
przy czym średnica ich nie może być mniejsza niż
80 mm.

Na każdym pionie i na każdej kondygnacji
powinny być zainstalowane :

- l zawór hydrantowy 52 do wysokości 25 metrów;

- 2 zawory hydrantowe 52 od wyskości 25 metrów i
w kondygnacjach podziemnych.

Zawory hydrantowe powinny być bez wyposażenia to
jest bez węży tłocznych i prądownic gdyż
przeznaczone są jedynie dla ekip straży pożarnej.

Niezależnie od nawodnionych pionów wyposażonych w
zawory hydrantowe 52 we wszystkich budynkach
wysokich o innym przeznaczeniu niż mieszkalne
należy w halach i na korytarzach lub przy
klatkach

schodowych

instalować

hydranty

wewnętrzne 25 .