Nowotwory złośliwe trzonu
macicy – epidemiologia,
diagnostyka i leczenie
Rak błony śluzowej
trzonu macicy
Epidemiologia r
aka błony śluzowej
trzonu macicy na świecie
- 4 miejsce wśród zachorowań na raka u kobiet -
około 150.000 nowych zachorowań
rocznie (
1994 r
.);
- najwyższa zachorowalność na świecie: Kanada
(Yukon – 20,3/100.000), Stany Zjednoczone (Los
Angeles – kobiety rasy białej pochodzenia
nielatynoskiego – 20,2/100.000) –
1996 r
.;
- najniższa zachorowalność na świecie: Chiny
(Qidong 0,4/100.000), Algieria (1,1/100.000), Indie
(Madras 1,7/100.000) –
1994 r
.;
- najwyższa śmiertelność na świecie: Paragwaj
(22,1/100.000), Peru i Kuba (13,6/100.000) –
1994
r
.;
- najniższa śmiertelność na świecie: Chiny
(5,3/100.000), Izrael (nie-Żydówki 6,2/100.000),
Kuwejt (7,4/100.000) –
1994 r
.;
Epidemiologia
r
aka błony
śluzowej trzonu macicy w
Europie
-najwyższa zachorowalność w Europie: Czechy
(17,7/100.000), Malta (16,4/100.000), Francja
(16,1/100.000), Szwajcaria (Zurich 15,0/100.000) –
1996 r
. ;
-najniższa zachorowalność w Europie: Wielka
Brytania (6,4 – 10,5/100.000), Hiszpania (5,8 –
12,1/100.000) –
1996 r
.;
- najwyższa śmiertelność w Europie: Rumunia
(14,3/100.000), Węgry (14,06/100.000), Polska
(12,51/100.000),
Wschodnie
Niemcy
(10,66/100.000) –
1994 r
.;
- najniższa śmiertelność w Europie: Zachodnie
Niemcy (7,01/100.000) –
1994 r
..
Epidemiologia raka błony śluzowej
trzonu macicy
w Polsce – (dane z 2007 roku)
Didkowska J, Wojciechowska U, Zatoński W. Nowotwory złośliwe w Polsce
w 2007 roku
Centrum Onkologii Instytut im.M.Skłodowskiej – Curie, Krajowy Rejestr
Nowotworów
-
3 miejsce wśród zachorowań na raka u kobiet, 1
miejsce w odniesieniu do narządu
płciowego – 7,2% (przed rakiem szyjki macicy – 5,3% i
rakiem jajnika – 5,0%);
- standaryzowany współczynnik zachorowalności –
14,3/100.000;
-
standaryzowany
współczynnik
zgonów
-
2,18/100.000 (14 miejsce);
- największa liczba zachorowań - woj.mazowieckie
(601) i śląskie (583), najniższa liczba
zachorowań - woj. lubuskie (122) i warmińsko
– mazurskie (139);
- woj.pomorskie – 4 miejsce – 5,9% - 223 przypadki;
- bezwzględna liczba zachorowań w Polsce – 4640,
bezwzględna liczba zgonów – 848.
Czynniki ryzyka raka błony śluzowej
trzonu macicy (1)
-
dobre
warunki
socjoekonomiczne
-
„rak
uprzemysłowionego świata”,
- wyższy stopień wykształcenia,
- rasa biała,
- kobiety kolorowe - wyższy stopień klinicznego
zaawansowania,
bardziej
agresywny
przebieg
choroby, gorsze rokowanie,
wsp.zachorowalności
wsp.zgonów
białe Amerykanki 20,1/100.000
3,3/100.000
czarne Amerykanki 9,4/100.000
60/100.000
- przynależność religijna - nie stwierdzono zależności.
Czynniki ryzyka raka błony śluzowej
trzonu macicy (2)
- wiek chorych: 75% - 80% pacjentek - wiek
pomenopauzalny (10 - 15 lat później niż rak szyjki
macicy),
- dwa szczyty zachorowań: 50 - 54 lat oraz 70 - 74 lata,
- poniżej 45 roku życia - 5% - 10%,
- wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza,
- nierództwo,
- zaburzenia miesiączkowania (amenorrhoea primaria,
amenorrhoea secundaria, oligomenorrhoea), cykle
bezowulacyjne, nieregularne miesiączkowanie,
- dieta mięsna i bogatotłuszczowa, picie alkoholu,
- pierwotna radioterapia z powodu raka szyjki macicy.
Czynniki ryzyka raka błony śluzowej
trzonu macicy (3)
- cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość,
- zaburzenia hormonalne, guzy hormonalnie czynne,
zespół policystycznych jajników (z.Stein-Loeventhala),
dysgenezja gonad (zespół Turnera),
- HTZ i antykoncepcja hormonalna - wpływ dyskusyjny,
- monoterapia estrogenowa,
- antyestrogeny (tamoksyfen),
- choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego,
-
zaburzenia
endokrynologiczne:
niedoczynność
tarczycy, zespół Cushinga, zespół nadnerczowo -
płciowy,
- reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia
krzepnięcia
Drogi szerzenia się raka błony śluzowej
trzonu macicy
-
przerastanie mięśnia macicy
=> surowicówka,
przymacicza, jama otrzewnej, narządy sąsiednie,
- wrastanie w
kanał szyjki macicy
(4-20%) oraz
jajowody
(3-10%), wszczepy do jajników i otrzewnej (brzuszne
ujścia jajowodów),
-
droga krwionośna
=> wątroba, płuca, kości, skóra,
nerki, mózg, pochwa,
-
droga chłonna
:
* lokalizacja w dnie macicy => naczynia chłonne
jajowodowe => splot jajnikowy => węzły chłonne
okołoaortalne => węzły chłonne śródpiersia => węzły
chłonne nadobojczykowe,
* lokalizacja w ścianach bocznych i cieśni => węzły
chłonne biodrowe i zasłonowe => pochwa, okolica cewki
moczowej,
* spływ wzdłuż więzadła obłego => węzły chłonne
pachwinowe.
Klasyfikacja raka błony śluzowej trzonu macicy dotycząca
przypadków pierwotnie operowanych wg FIGO
Pecorelli S. Revised FIGO staging for carcinoma of the vulva, cervix, and
endometrium. Int J Gynecol Obstet.2009 May; 105(2): 103 – 4.
Stopień I: nowotwór ograniczony do trzonu macicy, ale nie
naciekający surowicówki
IA G1,2,3 - rak ograniczony do błony śluzowej lub naciekający mniej niż połowę
mięśniówki
IB G1,2,3 - naciek zajmuje co najmniej połowę (lub ponad 50%) mięśniówki
(zajęcie przez nowotwór jedynie gruczołów błony śluzowej szyjki macicy powinno
być klasyfikowane jako stopień I)
Stopień II: nowotwór nacieka podścielisko szyjki macicy, ale nie
szerzy się poza macicę
Stopień III: nowotwór szerzy się miejscowo lub regionalnie
IIIA G1,2,3 – nowotwór obejmuje surowicówkę i/lub przydatki (bezpośrednie
naciekanie lub przerzut)
IIIB G1,2,3 – nowotwór obejmuje pochwę lub przymacicze
IIIC G1,2,3 - przerzuty do węzłów chłonnych miednicy i/lub okołoaortalnych
IIIC 1 – przerzut w węzłach chłonnych miednicy
IIIC 2 – przerzut w węzłach chłonnych okołoaortalnych, któremu towarzyszy
lub nie przerzut w węzłach chłonnych miednicy
Stopień IV:
IVA G1,2,3 – nowotwór nacieka błonę śluzową pęcherza moczowego i/lub odbytnicy
IVB G1,2,3 - przerzuty odległe w obrębie lub poza jamą brzuszną (włączając
przerzuty w pachwinowych
węzłach chłonnyc)
Podział rozrostów błony śluzowej
trzonu macicy według WHO
(1994)
- rozrost prosty (hyperplasia endometrii
simplex)
- rozrost złożony(hyperplasia endometrii
complex)
- rozrost prosty / złożony z atypią
komórkową
(hyperplasia
endometrii
simplex
/
complex
cum
atypia
nucleorum) -
stan przedrakowy
Klasyfikacja histologiczna raka błony
śluzowej trzonu macicy według WHO
1. Gruczolakorak endometrioidalny -
Adenocarcinoma
endometrioides
endometrii
:
- postać kosmkowo - gruczołowa,
- postać wydzielnicza,
- postać z komórek rzęskowych,
- postać z różnicowaniem płaskonabłonkowym.
2. Gruczolakorak surowiczy -
Adenocarcinoma serosum
.
3.Gruczolakorak jasnokomórkowy -
Adenocarcinoma
clarocellulare (mesonephroides).
4. Gruczolakorak śluzowy -
Adenocarcinoma mucinosum
.
5. Rak płaskonabłonkowy -
Carcinoma planoepitheliale
.
6. Mieszane typy raka.
7.
Rak
niezróżnicowany
(lity)
-
Carcinoma
nondifferentiatum (solidum).
Stopnie zróżnicowania
morfologicznego (grading) raka błony
śluzowej trzonu macicy
G
1
-
rak
gruczołowy
wysokozróżnicowany
5% ognisk litych
(niepłaskonabłonkowych)
G
2
-
rak
gruczołowy
średniozróżnicowany
6 - 50% ognisk litych
G
3
-
rak
gruczołowy
nieskozróżnicowany
50% ognisk litych
Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka
błony śluzowej trzonu macicy (1)
Rak surowiczy (Adenocarcinoma serosum endometrii)
–
pierwotny
rak
endometrium,
morfologiczny
odpowiednik
najczęstszego
z raków jajnika. Utworzony jest najczęściej przez
brodawkowy, złożony rozrost owalnych / okrągłych
komórek o różnym stopniu atypii, niekiedy stwierdza
się obecność ciałek piaszczakowatych.
Obraz
histologiczny
i
przebieg
kliniczny
adenocarcinoma serosum (również adenocarcinoma
clarocellulare) jest zbliżony do obrazu analogicznych
raków jajnika. Są to postacie nowotworów trzonu
macicy niezależne od estrogenów, charakteryzujące
się głębokim naciekaniem błony mięśniowej, inwazją
naczyń chłonnych, szybkim rozsiewem i złym
rokowaniem.
.
Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka
błony śluzowej trzonu macicy (2)
Rak
surowiczy
(niektórzy
wyróżniają
również typ brodawczakowato – surowiczy)
pojawia
się
o
około
10 lat później niż gruczolakorak śluzówki
macicy: wiek rozpoznania waha się od 40
do 86 lat, ze średnią 66 lat. Nie jest
związany
z
cukrzycą,
otyłością,
nadciśnieniem
czy
wcześniejszą
estrogenoterapią.
Typ surowiczy raka błony śluzowej trzonu
macicy występuje rzadko – stanowi ok.5%
wszystkich przypadków raka endometrium
.
Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka
błony śluzowej trzonu macicy (3)
Nowotwór
ma
tendencję
do
głębokiego
naciekania ściany macicy i szerzenia się poza
macicę
oraz
tworzenia
zatorów
w naczyniach krwionośnych i chłonnych.
Mimo prawidłowego obrazu makroskopowego, w
badaniu
mikroskopowym
można
stwierdzić
zajęcie
błony
mięśniowej
i szerzenie się nowotworu poza macicę. W 72%
przypadków stwierdza się przerzuty w węzłach
chłonnych.
Według doniesień literaturowych, odsetek 5–
letnich
przeżyć
w I i II stopniu zaawansowania surowiczego raka
trzonu macicy wynosi 36% - 68%%, w stopniu III
i IV – jest sporadyczny .
Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka
błony śluzowej trzonu macicy (4)
Ze względu na znaczną agresywność
biologiczną
raków
endometrium
typu
surowiczegoi
jasnokomórkowego,
ich
tendencję do szerzenia się poza macicę i
tworzenia
zatorów
w
naczyniach
krwionośnych i chłonnych – każdemu
przypadkowi tych nowotworów przypisuje się
wysoki stopień złośliwości.
Przy planowaniu leczenia należy brać pod
uwagę dużą agresję nowotworu i skłonność
do wznowy.
Dwa warianty patogenetyczne raka błony
śluzowej trzonu macicy (Bokhman 1983) (1)
Typ I – estrogenozależny (60% - 70%):
- chore młodsze (okres pre- i okołomenopauzalny),
często u kobiet otyłych, chorujących na nadciśnienie
tętnicze i/lub cukrzycę;
- wysoko- lub średniozróżnicowany gruczolakorak,
wzrost
ograniczony,
egzofityczny,
współistniejący
rozrost błony śluzowej trzonu macicy; związek z
czynnością hormonalną (zaburzenia miesiączkowania,
obniżenie płodności, menopauza po 50 rż);
- większa dojrzałość komórkowa, obecność receptorów
progesteronowych;
- dobre rokowanie.
Dwa warianty patogenetyczne raka błony śluzowej
trzonu macicy (Bokhman 1983) (2)
Typ II - estrogenoniezależny:
- chore starsze (okres pomenopauzalny), szczupłe, bez
obciążeń internistycznych;
- nieskozróżnicowany gruczolakorak, rak surowiczy, rak
jasnokomórkowy; wzrost rozlany, współistniejąca atrofia
błony śluzowej trzonu macicy, większa inwazja w
mięśniówkę macicy; postać niezależna od stanu
hormonów;
- złe rokowanie, duża agresywność nowotworu.
Hori i wsp. sugerują, że przyczyną
wykształcenia dwóch typów raka błony
śluzowej trzonu macicy jest jakaś ilościowa
bądź jakościowa różnica w regulatorach
komórkowych receptorów estrogenowych α.
Lax i wsp. uważają, że u podłoża rozwoju
dwóch typów carcinoma endometrii leżą
zaburzenia na poziomie molekularno –
genetycznym.
Rak
endometrioidalny,
rozwijający
się
na
podłożu
rozrostu
endometrium, miałby być związany z
niestabilnością mikrosatelitów i mutacjami
genów ras i PTEN. Niezależny od
estrogenów typ drugi ma mieć związek z
mutacjami genu p53.
Symptomatologia raka błony
śluzowej
trzonu macicy
- krwawienia
- upławy - cuchnące, krwiste, ropno-
krwiste
- dolegliwości bólowe - podbrzusza, całej
jamy brzusznej, kręgosłupa
- objawy ogólnoustrojowe - chudnięcie,
niedokrwistość, trudności w oddawaniu
stolca i / lub moczu, obrzęki kończyn
dolnych
Diagnostyka raka błony śluzowej
trzonu macicy (1)
- wywiad - objawy, czynniki ryzyka,
- badanie ginekologiczne,
-frakcjonowane wyłyżeczkowanie macicy +
mikroskopowa ocena wyskrobin,
czułość - 90-92%
- histeroskopia
czułość - ±100%, swoistość - 80-95%
-
cytodiagnostyka
eksfoliatywna
(biopsja
rysowa)
czułość -
±50%
Diagnostyka raka błony śluzowej
trzonu macicy (2)
-
badania
radiologiczne
-
USG
(przezbrzuszne,
przezpochwowe,
badanie
dopplerowskie),
badanie
tomokomputerowe, rezonans magnetyczny, urografia, RTG
klatki piersiowej, scyntygrafia, limfografia,
- histerografia,
- badanie cytologiczne, kolposkopia (próba z błękitem
toluidynowym),
- cystoskopia, rektoskopia,
- badania laboratoryjne, CA-125,
- badania genetyczne (ploidia DNA, aktywność mitotyczna,
mutacje lub nadekspresja onkogenów)
Diagnostyka różnicowa raka
błony
śluzowej trzonu
- zmiany nowotworowe: sromu, pochwy, szyjki macicy,
- nadżerki / polipy szyjki macicy,
- mięśniak rodzący się,
- stany zapalne pochwy, otarcia związane z
wypadaniem narządu rodnego,
- zmiany naczyniowe swoiste lub spowodowane
nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą,
- przerzuty innych nowotworów.
Diagnostyka różnicowa
raka błony śluzowej
trzonu macicy obejmuje
przede wszystkim
różnicowanie krwawień z
dróg rodnych.
Rodzinne występowanie raka błony
śluzowej
trzonu macicy
Zespół Lynch II
- dziedziczny niepolipowaty
rak jelita grubego (Hereditary Nonpolyposis
Colorectal Cancer)
- częste, rodzinne występowanie raka jelita
grubego, raka jajnika i raka trzonu macicy,
- rak trzonu macicy - drugi co do częstości
występowania, 1% - 3% chorych z zespołem Lynch
II,
- mutacje 4 genów - chromosomy 2, 3, 7 -
dziedziczone autosomalnie dominująco.
Rak błony śluzowej trzonu
macicy wyjątkowo rzadko
współistnieje
z ciążą.
Według niektórych autorów
(DiSaia, Creasman) -
stwierdzenie tego
nowotworu w ciąży jest
wynikiem błędnej
diagnostyki.
Rak błony śluzowej trzonu macicy
współistniejący
z innymi nowotworami
Rozwój drugiego, pierwotnego
nowotworu złośliwego
10% - 22,7% chorych z rakiem trzonu macicy
Nowotwory złośliwe:
- wzrost ryzyka rozwoju raka sutka i / lub raka jelita
grubego,
- współistnienie raka trzonu macicy, raka jajnika i
jajowodu w ramach raka systemowego - 13% -
15%.
Nowotwory łagodne:
- mięśniaki macicy - 25% - 35%,
- polipy trzonu i szyjki macicy,
- endometrioza.
Przerzuty innych nowotworów do
trzonu
macicy
występują rzadko.
Pierwotna lokalizacja nowotworu Droga
przerzutów
sutek droga
krwionośna
przewód pokarmowy
jajnik
droga chłonna
szyjka macicy
przez ciągłość
jajowód
pęcherz moczowy
odbytnica
Metody leczenia raka błony śluzowej
trzonu macicy
-
leczenie operacyjne - drogą brzuszną lub
pochwową,
- leczenie napromienianiem - pierwotne,
skojarzone,
- chemioterapia,
- hormonoterapia,
- antyestrogeny (tamoksyfen).
Wznowa i przerzuty raka błony
śluzowej
trzonu macicy
Większość nawrotów - pierwsze 2- 3 lata po zabiegu
operacyjnym.
Wznowy miejscowe :
- po leczeniu operacyjnym - pochwa,
przymacicza,
- po pierwotnej radioterapii - macica, jajniki.
Przerzuty odległe :
- droga chłonna - węzły chłonne i narządy
miednicy mniejszej,
-droga krwionośna - płuca, kości, nerki,
nadnercza, mózg,
skóra, wątroba,
trzustka.
Rokowanie w przypadku raka błony
śluzowej
trzonu macicy
Typ
histologiczny
+
stopień
histologicznego
zróżnicowania (grading).
Stopień klinicznego zaawansowania - głębokość
naciekania mięśnia macicy - przerzuty w węzłach
chłonnych.
Cytologia
otrzewnowa.
Naciekanie
przestrzeni
naczyniowej.
Wiek chorej.
Czynniki genetyczne (ploidia DNA, atypia jądrowa,
ekspresja określonych genów). Receptory hormonów
płciowych.
Zastosowane leczenie.
5 - letnie przeżycie chorych na raka
błony śluzowej trzonu macicy
Stopień I
72,3% -
95%
Stopień II
56,4% -
73%
Stopień III
31,5% -
52%
Stopień IV
10,6% -
27%
Złośliwe guzy trzonu
macicy mieszane
nabłonkowo –
mezenchymalne
Mięsaki macicy (sarcoma) –
epidemiologia
Mięsaki macicy stwierdza się rzadko – stanowią
one 1% – 3% wszystkich nowotworów macicy,
ale jednocześnie są przyczyną 15% zgonów z
powodu nowotworów narządu rodnego kobiet
(najwyższa umieralność z powodu nowotworów
złośliwych narządu rodnego). Według doniesień
literaturowych,
częstość
występowania
mięsaków macicy wynosi od 0,5 do 2/100.000
kobiet.
Ponieważ, biologia tych nowotworów nie została
do końca poznana, a doświadczenie kliniczne,
nawet znaczących ośrodków referencyjnych jest
ograniczone, nie ma
jednomyślności, co do kryteriów ich rozpoznania
i leczenia.
Mięsaki macicy (sarcoma) – patologia
i histologia (1)
Tkanki pierwotne mięsaka –
tkanka łączna,
mięśniówka trzonu macicy, mięśniówka mięśniaka
gładkokomórkowego,
tkanki
śćian
naczyń
krwionośnych, zrąb endometrium.
Nowotwór zbudowany z niezróżnicowanych mas
komórek okrągłych lub wrzecionowatych, u dzieci
– obecność mięśni prążkowanych, u osób
starszych – obecność tkanek raka i tkanek
pochodzenia mezodermalnego np.chrząstki.
Histogeneza tych nowotworów jest związana ze
zdolnością mezodermy przewodów Müllera do
wielokierunkowego różnicowania się, dlatego jako
elementy mięsaków stwierdza się różne struktury
macicy.
Mięsaki macicy (sarcoma) – patologia
i histologia (2)
Obraz makroskopowy:
-postać ograniczona –
uszypułowana,
często
ujawnia
się
jako
polip
szyjkowy,
-postać rozsiana (naciekająca) –
wypełnia całą jamę macicy, nacieka
mięśniówkę,
-postać
wywodząca
się
z
włókniakomięśniaka
(rzadko)
–
żółtawy, mięsisty twór z ogniskami
martwicy
Niektóre typy złośliwych
nowotworów mieszanych trzonu
macicy
1.
Mięsaki
zrębu
endometrium
(sarcoma
stromale)–
pochodzące z komórek zrębu endometrium:
-
o niewielkim stopniu złośliwości –
leczenie operacyjne może
dać całkowite wyleczenie, niekiedy, po latach następuje
wznowa w obrębie miednicy mniejszej lub przerzuty do płuc,
nowotwór promieniowrażliwy, przeżycie długotrwałe;
-
o wysokim stopniu złośliwości –
w komórkach liczne mitozy,
szybkie naciekanie okolicznych tkanek, duża agresywność,
skłonność do przerzutów i szybkich nawrotów
choroby,
rokowanie złe.
2.
Mięśniakomięsak gładkokomórkowy (Leiomyosarcoma)
3.
Gruczolakomięsak (Adenosarcoma) –
polipowaty guz
składający się z elementów gruczołowych (często o charakterze
łagodnym) i zrębowych (atypia komórkowa, aktywność
mitotyczna), w 25% - dodatkowo występują elementy
heterologiczne (mięśniówkam prązkowana, chrząstka), odległe
przerzuty rzadkie, nawroty – głównie obszar miednicy
mniejszej.
4.
Mięsakorak (Carcinosarcoma) –
masa polipowata, miękka,
często krwawiąca, większość guza – tkanki mięsaka z
ogniskami
gruczolakoraka,
raka
płaskonabłonkowego,
niezróżnicowanego lub kombinacje, rokowanie złe.
5.
Guzy mieszane mezodermalne (tumor mixtus
mesodermalis Müllera) –
rośnie bardzo szybko, szybkie
naciekanie okolicznych tkanek i narządów, rokowanie skrajnie
złe, odsetek 5-letnich przeżyć ok.20%
Mięsaki macicy (sarcoma) – wiek
chorych
Wiek chorych mieści się od okresu
niemowlęctwa do 8 dekady życia (średnio
55,7 lat).
U młodszych chorych częściej stwierdza
się mięsaki gładkokomórkowomięśniowe
(średni wiek – około 45 lat), w późniejszym
okresie życia wzrasta ilość mięsaków
mezodermalnych
mieszanych
oraz
mięsaków zrębu endometrium (średni wiek
– około 55 lat). Powyższe podtypy częściej
stwierdzano u kobiet czarnych niż białych.
Mięsaki macicy (sarcoma) –
czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka mięsaków macicy są podobne, jak w
przypadku raka błony śluzowej trzonu macicy:
- współistnienie otyłości (18%), nadciśnienia
tętniczego (11%) i cukrzycy (8%);
- częściej u nieródek i kobiet niezamężnych (wzrost
ryzyka o 50%);
- niezrównoważona stymulacja estrogenowa i
leczenie tamoksyfenem;
- pierwotna radioterapia z powodu raka szyjki
macicy lub raka pęcherza moczowego – ryzyko
zachorowania
wzrasta
około
6-krotnie
w
porównaniu do populacji ogólnej (około 5% - 10%
pacjentek z mięsakiem macicy podaje w wywiadzie
przebyte w przeszłości naświetlanie obszaru
miednicy mniejszej energią promienistą, a rozwój
mięsaka w obszarze popromiennym stwierdzano w
okresie od 5 do 20 lat po zakończeniu radioterapii).
Mięsaki macicy (sarcoma) – obraz
kliniczny i różnicowanie
Obraz kliniczny –
względnie duże
krwawienie (krwawienia pomenopauzalne,
przed menopauzą – obfite miesiączki
/krwawienia
międzymiesiączkowe),
dolegliwości bólowe podbrzusza, upławy
krwiste / ropno - krwiste.
W badaniu ginekologicznym – duża masa w
miednicy
mniejszej
–
powiększona,
guzowato zmieniona macica (niekiedy w
ujściu szyjki macicy kruche tkanki); kobiety
młodsze i dzieci – zmiana wywodząca się z
pochwy lub szyjki macicy (rzadko).
Różnicowanie –
na podstawie oceny
mikroskopowej pobranego materiału.
Mięsaki macicy (sarcoma)– leczenie
i rokowanie
Leczenie –
wycięcie macicy z przydatkami;
pooperacyjna radioterapia – sarcoma stromale,
guz mieszany Müllera; pooperacyjna chemio-lub
hormonoterapia – wartość ograniczona.
Szerzenie się nowotworu –
przez ciągłość lub
drogą naczyń krwionośnych; częste wznowy
odległe i subkliniczne ogniska przerzutowe.
Rokowanie –
złe – odsetek 5-letnich przeżyć w
postaci ograniczonej do macicy wynosi 53%, w IV
stopniu zaawansowania – 0%; zależy od stopnia
klinicznego
zaawansowania
oraz
postaci
histologicznej nowotworu. Guzy uszypułowane i
dobrze odgraniczone rokują lepiej od postaci
naciekającej. Najkorzystniejsze rokowanie w
przypadku stwierdzenia ognisk mięsaka we
włókniakomięśniaku.
Literatura
1.
Martius G, Breckwold M, Pfleiderer A „Ginekologia i
położnictwo”, Wyd. Urban&Partner, Wrocław 1997
2.
Govan A, McKay Hart D, Callander R „Ginekologia
ilustrowana”, LibraMed, Gdańsk 1995
3.
Szamborski J, Sieiński W „Rozrosty trzonu macicy – atlas
histopatologiczny”, Drukarnia Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków 1992
4.
Markowska J (red.) „Mięśniaki macicy), PZWL, Warszawa
2000
5.
Markowska J (red.) „Rak błony śluzowej trzonu macicy”,
Springer PWN, Warszawa 1998
6.
Markowska J (red.) „Onkologia ginekologiczna”,
Urban&Partner, Wrocław 2002
7.
Pschyrembel W, Strauss G, Petrie E „Ginekologia
praktyczna”, PZWL, Warszawa 1994
8.
DiSaia Ph, Creasman W „Ginekologia onkologiczna”,
Wyd. Czelej, Lublin 1999