Zapalenia i zakażenia

Zapalenia i zakażenia

żeńskich narządów

żeńskich narządów

płciowych

płciowych

Zmiany zapalne narządów płciowych kobiety

Zmiany zapalne narządów płciowych kobiety

stanowią najliczniejszą grupę chorób w

stanowią najliczniejszą grupę chorób w

ginekologii.

ginekologii.

Dotyczą one tak zewnętrznych jak i

Dotyczą one tak zewnętrznych jak i

wewnętrznych narządów płciowych.

wewnętrznych narządów płciowych.

U dziewczynek, zwłaszcza przed menarche, 75%

U dziewczynek, zwłaszcza przed menarche, 75%

wszystkich zachorowań ginekologicznych

wszystkich zachorowań ginekologicznych

stanowią zapalenia sromu i pochwy –

stanowią zapalenia sromu i pochwy –

vulvovaginitis.

vulvovaginitis.

Należy pamiętać, że u kobiet po okresie

Należy pamiętać, że u kobiet po okresie

przekwitania pod postacią zmian zapalnych

przekwitania pod postacią zmian zapalnych

mogą się kryć zmiany rozrostowe.

mogą się kryć zmiany rozrostowe.

Charakterystyka procesów

Charakterystyka procesów

zapalnych

zapalnych



Proces zapalny należy pojmować jako

Proces zapalny należy pojmować jako

sumę reakcji obronnych organizmu,

sumę reakcji obronnych organizmu,

których celem jest zniszczenie czynnika

których celem jest zniszczenie czynnika

wywołującego ten proces i skutków jego

wywołującego ten proces i skutków jego

aktywności oraz włączenie mechanizmów

aktywności oraz włączenie mechanizmów

naprawczych dla uszkodzonych tkanek.

naprawczych dla uszkodzonych tkanek.



Proces ten ma charakter dynamiczny i

Proces ten ma charakter dynamiczny i

zawiera w sobie trzy zasadnicze

zawiera w sobie trzy zasadnicze

elementy:

elementy:

Reakcje organizmu na

Reakcje organizmu na

zakażenie

zakażenie



Miejscowe reakcje komórkowe i

Miejscowe reakcje komórkowe i

naczyniowe

naczyniowe



Reakcje ogólnoustrojowe

Reakcje ogólnoustrojowe



Reakcje reparacyjne

Reakcje reparacyjne

Czynniki sprawcze

Czynniki sprawcze

A. Czynniki abiotyczne – mechaniczne

A. Czynniki abiotyczne – mechaniczne

termiczne

termiczne

promieniowanie

promieniowanie

B. Czynniki biotyczne – rzęsistek

B. Czynniki biotyczne – rzęsistek

pochwowy

pochwowy

wirusy

wirusy

bakterie

bakterie

grzyby

grzyby

Kliniczne cechy

Kliniczne cechy

procesu zapalnego

procesu zapalnego



Calor – wzmożone ucieplenie tkanek

Calor – wzmożone ucieplenie tkanek



Tumor – guz

Tumor – guz



Rubor – zaczerwienienie

Rubor – zaczerwienienie



Dolor – ból

Dolor – ból



Functio laesa – upośledzenie funkcji

Functio laesa – upośledzenie funkcji

Powstanie procesu

Powstanie procesu

zapalnego zależy od:

zapalnego zależy od:



Rodzaju czynnika wywołującego –

Rodzaju czynnika wywołującego –

czynniki biotyczne i abiotyczne

czynniki biotyczne i abiotyczne



Zjadliwości drobnoustrojów

Zjadliwości drobnoustrojów



Wrót zakażenia

Wrót zakażenia



Oporności żywiciela

Oporności żywiciela

Wysięk

Wysięk



W fazie rozwiniętego zapalenia

W fazie rozwiniętego zapalenia

typowym elementem jest powstawanie

typowym elementem jest powstawanie

wysięku.

wysięku.



Jego charakter często obrazuje fazę

Jego charakter często obrazuje fazę

procesu, stopień nasilenia i ewentualnie

procesu, stopień nasilenia i ewentualnie

skuteczność prowadzenia terapii.

skuteczność prowadzenia terapii.

Rodzaje wysięków

Rodzaje wysięków



Surowiczy

Surowiczy



Włóknisty

Włóknisty



Ropny

Ropny



Nieżytowy

Nieżytowy



Pseudobłoniasty

Pseudobłoniasty



Krwotoczny

Krwotoczny



Złożony z kombinacji poprzednich

Złożony z kombinacji poprzednich

Biocenoza pochwy

Biocenoza pochwy



Bioconozę określa się jako zespół populacji

Bioconozę określa się jako zespół populacji

różnych gatunków żywych bytujących w danym

różnych gatunków żywych bytujących w danym

środowisku.

środowisku.



Biocenoza pochwy oznacza populację

Biocenoza pochwy oznacza populację

drobnoustrojów żyjących w pochwie kobiety.

drobnoustrojów żyjących w pochwie kobiety.



Środowisko pochwy stanowi samodzielną

Środowisko pochwy stanowi samodzielną

wewnątrzustrojową biocenozę, której

wewnątrzustrojową biocenozę, której

warunkiem jest biotyp tego środowiska tzw.

warunkiem jest biotyp tego środowiska tzw.

Pałeczka kwasu mlekowego – lactobacillus

Pałeczka kwasu mlekowego – lactobacillus

acidophilus varietes vaginalis powszechna

acidophilus varietes vaginalis powszechna

nazwa – Lactobacilus vaginalis – pałeczka

nazwa – Lactobacilus vaginalis – pałeczka

Doderleina.

Doderleina.

Biocenoza pochwy cd.

Biocenoza pochwy cd.



Pałeczki kwasu mlekowego są Gram

Pałeczki kwasu mlekowego są Gram

dodatnimi wydłużonymi bakteriami o

dodatnimi wydłużonymi bakteriami o

długości od 5 do 15 mikronów.

długości od 5 do 15 mikronów.



Podłożem dla rozwoju pałeczek Doderleina

Podłożem dla rozwoju pałeczek Doderleina

jest bogaty w węglowodany nabłonek

jest bogaty w węglowodany nabłonek

pochwy. Węglowodany wykorzystywane są

pochwy. Węglowodany wykorzystywane są

przez pałeczki w procesach

przez pałeczki w procesach

fermentacyjnych.

fermentacyjnych.



Produktem fermentacji jest kwas

Produktem fermentacji jest kwas

mlekowy, będący głównym czynnikiem

mlekowy, będący głównym czynnikiem

decydującym o właściwym Ph środowiska

decydującym o właściwym Ph środowiska

pochwy – optymalne Ph pochwy 5,0 do 5,8

pochwy – optymalne Ph pochwy 5,0 do 5,8

Biocenoza pochwy cd.

Biocenoza pochwy cd.



Pałeczka kwasu mlekowego stanowi

Pałeczka kwasu mlekowego stanowi

jedyną fizjologiczną florę bakteryjna

jedyną fizjologiczną florę bakteryjna

pochwy.

pochwy.



Określa się ją „stróżem zdrowotności

Określa się ją „stróżem zdrowotności

pochwy” pełniącym istotną i ważną rolę w

pochwy” pełniącym istotną i ważną rolę w

mechanizmach obronnych i chroniących

mechanizmach obronnych i chroniących

środowisko pochwy przed inwazją

środowisko pochwy przed inwazją

drobnoustrojów chorobotwórczych.

drobnoustrojów chorobotwórczych.

Zaburzenia biocenozy

Zaburzenia biocenozy

pochwy

pochwy



Czynniki sprawcze eliminujące pałeczki kwasu

Czynniki sprawcze eliminujące pałeczki kwasu

mlekowego:

mlekowego:



Zmiany sytuacji hormonalnej kobiety –

Zmiany sytuacji hormonalnej kobiety –

pokwitanie, połóg, przekwitanie, starość.

pokwitanie, połóg, przekwitanie, starość.



Stany patologiczne żeńskich narządów

Stany patologiczne żeńskich narządów

płciowych

płciowych



Inwazja drobnoustrojów chorobotwórczych

Inwazja drobnoustrojów chorobotwórczych



Ocena biocenozy pochwy – stopnie czystości

Ocena biocenozy pochwy – stopnie czystości

pochwy

pochwy



Mechanizm samooczyszczania pochwy vide

Mechanizm samooczyszczania pochwy vide

folia

folia

Podział stopni czystości

Podział stopni czystości

pochwy – wg Manu af

pochwy – wg Manu af

Heurlina

Heurlina



Podział ten schematycznie ujmuje stan

Podział ten schematycznie ujmuje stan

zanieczyszczenia pochwy florą

zanieczyszczenia pochwy florą

bakteryjną, grzybami, rzęsistkiem

bakteryjną, grzybami, rzęsistkiem

pochwowym i leukocytami oraz

pochwowym i leukocytami oraz

uwzględnia obecność i zachowanie się

uwzględnia obecność i zachowanie się

komórek pochodzących z nabłonka

komórek pochodzących z nabłonka

pochwy.

pochwy.



Manu af Heurlin rozróżnia cztery

Manu af Heurlin rozróżnia cztery

stopnie tzw. Czystości pochwy.

stopnie tzw. Czystości pochwy.

I stopień

I stopień



Jest właściwy dla stanu fizjologicznego

Jest właściwy dla stanu fizjologicznego

pochwy.

pochwy.



Charakteryzuje się obecnością

Charakteryzuje się obecnością

wyłącznie dużej liczby pałeczek kwasu

wyłącznie dużej liczby pałeczek kwasu

mlekowego oraz złuszczonych komórek

mlekowego oraz złuszczonych komórek

nabłonkowych.

nabłonkowych.

II stopień

II stopień



Oprócz nabłonków i pałeczek kwasu

Oprócz nabłonków i pałeczek kwasu

mlekowego obserwuje się pojedyncze

mlekowego obserwuje się pojedyncze

leukocyty i niewielką liczbę

leukocyty i niewielką liczbę

przecinkowców.

przecinkowców.

III stopień

III stopień



Charakteryzuje się obecnością

Charakteryzuje się obecnością

pojedynczych pałeczek kwasu

pojedynczych pałeczek kwasu

mlekowego.

mlekowego.



Licznie występują Gram-dodatnie i

Licznie występują Gram-dodatnie i

Gram-ujemne ziarniaki.

Gram-ujemne ziarniaki.



Znacznie zwiększa się liczba

Znacznie zwiększa się liczba

leukocytów i komórek nabłonkowych

leukocytów i komórek nabłonkowych

pochodzących z głębszych warstw

pochodzących z głębszych warstw

nabłonka.

nabłonka.

IV stopień

IV stopień



Stwierdza się bardzo obfitą i różnorodną

Stwierdza się bardzo obfitą i różnorodną

florą bakteryjną.

florą bakteryjną.



Zupełny brak pałeczek kwasu mlekowego.

Zupełny brak pałeczek kwasu mlekowego.



Niewielka liczba komórek nabłonkowych.

Niewielka liczba komórek nabłonkowych.



Leukocyty są nieliczne albo pokrywają

Leukocyty są nieliczne albo pokrywają

całe pole widzenia mikroskopu.

całe pole widzenia mikroskopu.



Komórki drożdży i rzęsistki, występujące w

Komórki drożdży i rzęsistki, występujące w

każdym stopniu czystości pochwy, mogą

każdym stopniu czystości pochwy, mogą

dopełniać obrazu mikroskopowego.

dopełniać obrazu mikroskopowego.

Podział flory bakteryjnej

Podział flory bakteryjnej

pochwy na obrazy

pochwy na obrazy

mikrobiologiczne – wg O.

mikrobiologiczne – wg O.

Jiroveca, R. Petera i J.

Jiroveca, R. Petera i J.

Malka

Malka



Dokładną i mającą duże znaczenie

Dokładną i mającą duże znaczenie

praktyczne klasyfikacją jest

praktyczne klasyfikacją jest

wprowadzony w 1948 r przez w/w

wprowadzony w 1948 r przez w/w

autorów podział stanu

autorów podział stanu

zanieczyszczenia pochwy na tzw.

zanieczyszczenia pochwy na tzw.

Obrazy mikrobiologiczne.

Obrazy mikrobiologiczne.

Podział Jiroveca,

Podział Jiroveca,

Petera Malka

Petera Malka



Jest podziałem VI stopniowym.

Jest podziałem VI stopniowym.



VI stopień – grzybica pochwy

VI stopień – grzybica pochwy



V stopień – rzęsistek pochwowy

V stopień – rzęsistek pochwowy



IV stopień – infekcja rzeżączkowa

IV stopień – infekcja rzeżączkowa



III stopień – zapalenie ropne

III stopień – zapalenie ropne



II stopień - obfita flora bakteryjna,

II stopień - obfita flora bakteryjna,

enterokoki, przecinkowce, leukocyty

enterokoki, przecinkowce, leukocyty



I stopień – pałeczki kwasu mlekowego i

I stopień – pałeczki kwasu mlekowego i

nabłonki; leukocytów brak.

nabłonki; leukocytów brak.

Podział VI stopniowy

Podział VI stopniowy



Pozwala na określenie zmian

Pozwala na określenie zmian

charakterystycznych dla rozmaitych grup

charakterystycznych dla rozmaitych grup

mikroorganizmów oraz daje orientację co

mikroorganizmów oraz daje orientację co

do stosunków jakościowych i ilościowych

do stosunków jakościowych i ilościowych

flory bakteryjnej w pochwie.

flory bakteryjnej w pochwie.



Znaczne rozbudowanie tego podziału

Znaczne rozbudowanie tego podziału

spowodowało, że mimo swych dużych

spowodowało, że mimo swych dużych

zalet, nie przyjął się on powszechnie i

zalet, nie przyjął się on powszechnie i

stosowany jest obecnie tylko w większych

stosowany jest obecnie tylko w większych

ośrodkach naukowych i klinicznych.

ośrodkach naukowych i klinicznych.

Uwaga

Uwaga



Przedstawione w poprzednich obrazach

Przedstawione w poprzednich obrazach

oceny czystości pochwy mimo swojej

oceny czystości pochwy mimo swojej

złożoności nie zastąpią w diagnostyce

złożoności nie zastąpią w diagnostyce

zakażeń i zapaleń pochwy posiewu i

zakażeń i zapaleń pochwy posiewu i

badania bakteriologicznego wymazu

badania bakteriologicznego wymazu

treści pobranej z pochwy.

treści pobranej z pochwy.

Flora bakteryjna

Flora bakteryjna

pochwy

pochwy



Jest bardzo zróżnicowana:

Jest bardzo zróżnicowana:



Flora fizjologiczna

Flora fizjologiczna



Bakterie saprofitujące, niekiedy

Bakterie saprofitujące, niekiedy

chorobotwórcze dla człowieka

chorobotwórcze dla człowieka



Bakterie pełniące rolę symbionta lub

Bakterie pełniące rolę symbionta lub

komansala w przewodzie pokarmowym

komansala w przewodzie pokarmowym

a działające chorobotwórczo poza

a działające chorobotwórczo poza

jelitami (pałeczka okrężnicy –

jelitami (pałeczka okrężnicy –

Escherichia coli)

Escherichia coli)



Bakterie chorobotwórcze

Bakterie chorobotwórcze

Bakterie: Komansale,

Bakterie: Komansale,

saprofity

saprofity



Komansalami nazywa się

Komansalami nazywa się

drobnoustroje niechorobotwórcze lub

drobnoustroje niechorobotwórcze lub

potencjalnie chorobotwórcze, stale lub

potencjalnie chorobotwórcze, stale lub

przejściowo bytujące w błonie śluzowej

przejściowo bytujące w błonie śluzowej

i nie wywołujące zmian chorobowych.

i nie wywołujące zmian chorobowych.



Mogą one stać się jednak przyczyną

Mogą one stać się jednak przyczyną

choroby, gdy zostaną przeniesione w

choroby, gdy zostaną przeniesione w

dużej liczbie w „obce” im miejsce przy

dużej liczbie w „obce” im miejsce przy

współudziale czynników

współudziale czynników

predysponujących do powstania

predysponujących do powstania

choroby.

choroby.

Saprofity

Saprofity



Niekiedy chorobotwórcze dla człowieka

Niekiedy chorobotwórcze dla człowieka

Klasyfikacja zakażeń

Klasyfikacja zakażeń



W zapaleniach żeńskich narządów

W zapaleniach żeńskich narządów

płciowych czynnik patogenny dociera

płciowych czynnik patogenny dociera

do coraz wyższych odcinków narządów

do coraz wyższych odcinków narządów

płciowych od zewnątrz, z przedsionka

płciowych od zewnątrz, z przedsionka

pochwy aż do jamy otrzewnowej – jest

pochwy aż do jamy otrzewnowej – jest

to tak zwane zakażenie wstępujące.

to tak zwane zakażenie wstępujące.



Zakażenie zstępujące ma źródło w

Zakażenie zstępujące ma źródło w

ognisku wewnątrzustrojowym.

ognisku wewnątrzustrojowym.



Vide rycina -

Vide rycina -

pierwotne ogniska

pierwotne ogniska

zakażenia

zakażenia

Klasyfikacja zakażeń w

Klasyfikacja zakażeń w

zależności od:

zależności od:



LICZBY GATUNKÓW DROBNOUSTROJÓW:

LICZBY GATUNKÓW DROBNOUSTROJÓW:



1. jednorodne

1. jednorodne



2.mieszane

2.mieszane



KOLEJNOŚCI ZETKNIĘCIA SIĘ Z TYM

KOLEJNOŚCI ZETKNIĘCIA SIĘ Z TYM

SAMYM GATUNIEM ZARAZKA:

SAMYM GATUNIEM ZARAZKA:



1. pierwotne

1. pierwotne



2. wtórne

2. wtórne



3. wielokrotne

3. wielokrotne

W zależności od:

W zależności od:



PRZEBIEGU KLINICZNEGO:

PRZEBIEGU KLINICZNEGO:



A. 1. objawowe

A. 1. objawowe



2. bezobjawowe

2. bezobjawowe



B. 1. ostre

B. 1. ostre



2. podostre

2. podostre

3. przewlekłe

3. przewlekłe

ZALEŚNIE OD DRÓG SZERZENIA

ZALEŚNIE OD DRÓG SZERZENIA

1.

1.

Wstępujące

Wstępujące

2.

2.

zstępujące

zstępujące

W zależności od:

W zależności od:



TOPOGRAFII W ORGANIZMIE:

TOPOGRAFII W ORGANIZMIE:



1. ogniskowe

1. ogniskowe



2. miejscowe

2. miejscowe



3. narządowe

3. narządowe



4. uogólnione

4. uogólnione



W ZALEŻNOŚCU OD POCHODZENIA:

W ZALEŻNOŚCU OD POCHODZENIA:



1. endogenne

1. endogenne



2. egzogenne

2. egzogenne

Zakażenie - infekcja

Zakażenie - infekcja



Jest to proces wtargnięcia drobnoustrojów

Jest to proces wtargnięcia drobnoustrojów

chorobotwórczych do organizmu.

chorobotwórczych do organizmu.



Miejsce wtargnięcia drobnoustrojów do

Miejsce wtargnięcia drobnoustrojów do

organizmu gospodarza określa się mianem

organizmu gospodarza określa się mianem

„wrota zakażenia”.

„wrota zakażenia”.



Samo pojęcie zakażenia nie jest

Samo pojęcie zakażenia nie jest

jednoznaczne z zachorowaniem

jednoznaczne z zachorowaniem



Skażenie – „nabycie” czynnika zakaźnego

Skażenie – „nabycie” czynnika zakaźnego

bez jakichkolwiek reakcji ze strony

bez jakichkolwiek reakcji ze strony

gospodarza.

gospodarza.



Proces taki świadczy o równowadze między

Proces taki świadczy o równowadze między

drobnoustrojem a gospodarzem.

drobnoustrojem a gospodarzem.

Zaburzenie równowagi

Zaburzenie równowagi



I tym samym do wystąpienia choroby

I tym samym do wystąpienia choroby

przyczynić się mogą:

przyczynić się mogą:



Czynniki warunkujące cechy biologiczne

Czynniki warunkujące cechy biologiczne

drobnoustrojów

drobnoustrojów



Mechanizmy obronne gospodarza

Mechanizmy obronne gospodarza



Zdolność do rozmnażania się

Zdolność do rozmnażania się

drobnoustrojów powoduje, że nawet

drobnoustrojów powoduje, że nawet

niewielka ich liczba przyczynić się może

niewielka ich liczba przyczynić się może

do powstania ciężkiego, uogólnionego

do powstania ciężkiego, uogólnionego

zakażenia, a nawet zejścia śmiertelnego

zakażenia, a nawet zejścia śmiertelnego

w ciągu kilku godzin.

w ciągu kilku godzin.

Zjadliwość

Zjadliwość



Jest to zespół cechy szczepu

Jest to zespół cechy szczepu

bakteryjnego warunkujący rozwój

bakteryjnego warunkujący rozwój

zakażenia.

zakażenia.



Zależy ona nie tylko od zdolności

Zależy ona nie tylko od zdolności

rozmnażania, ale i od zdolności

rozmnażania, ale i od zdolności

tworzenia toksyn.

tworzenia toksyn.

Toksyny bakteryjne

Toksyny bakteryjne



Dzieli się na dwie grupy:

Dzieli się na dwie grupy:



Nekrotoksyny – prowadzące do śmierci

Nekrotoksyny – prowadzące do śmierci

komórek czy tkanek poprzez blokadę

komórek czy tkanek poprzez blokadę

procesów enzymatycznych

procesów enzymatycznych



Czynniki rozsiewu bakteryjnego takie jak:

Czynniki rozsiewu bakteryjnego takie jak:



1. hialuronidaza

1. hialuronidaza



2. czynniki obrzękotwórcze

2. czynniki obrzękotwórcze



3. fibrynoliza

3. fibrynoliza



4. koagulaza

4. koagulaza



5. leukocydyna

5. leukocydyna

Ad 1. Hialuronidaza

Ad 1. Hialuronidaza



Rozpuszczająca kwas hialurunowy,

Rozpuszczająca kwas hialurunowy,

który jest podstawowym czynnikiem

który jest podstawowym czynnikiem

spajającym ze sobą przylegające

spajającym ze sobą przylegające

powierzchnie komórek; w efekcie

powierzchnie komórek; w efekcie

cząsteczki wielkości bakterii mogą

cząsteczki wielkości bakterii mogą

przechodzić przez przestrzenie między

przechodzić przez przestrzenie między

pojedynczymi komórkami, przy

pojedynczymi komórkami, przy

zachowanej w zasadzie ciągłości tkanki.

zachowanej w zasadzie ciągłości tkanki.

Ad 2. Czynniki

Ad 2. Czynniki

obrzękotwórcze

obrzękotwórcze



Prowadzące do rozdzielenia składników

Prowadzące do rozdzielenia składników

tkankowych, co powoduje poszerzenie

tkankowych, co powoduje poszerzenie

przestrzeni tkankowych, stwarzając

przestrzeni tkankowych, stwarzając

warunki dla biernego przechodzenia

warunki dla biernego przechodzenia

bakterii z płynem obrzękowym do

bakterii z płynem obrzękowym do

tkanek.

tkanek.

Ad 3. Fibrynoliza

Ad 3. Fibrynoliza



Umożliwia przejście bakterii przez pasma

Umożliwia przejście bakterii przez pasma

włóknika, co zwiększa inwazyjność

włóknika, co zwiększa inwazyjność

drobnoustrojów przez rozpuszczenie

drobnoustrojów przez rozpuszczenie

skrzepów krwi.

skrzepów krwi.

Ad 4. Koagulaza

Ad 4. Koagulaza



Wywołująca krzepnięcie osocza krwi,

Wywołująca krzepnięcie osocza krwi,

przyczyniając się do powstania

przyczyniając się do powstania

zakrzepów krwi oraz powodująca

zakrzepów krwi oraz powodująca

odkładanie się błonki włóknikowej na

odkładanie się błonki włóknikowej na

powierzchni komórki bakteryjnej,

powierzchni komórki bakteryjnej,

chroniącej ją przed sfagocytowaniem.

chroniącej ją przed sfagocytowaniem.

Ad 5. Leukocydyna

Ad 5. Leukocydyna



Uszkadzająca granulocyty

Uszkadzająca granulocyty

Zdolność ochronna

Zdolność ochronna

organizmu przed

organizmu przed

zakażeniem

zakażeniem



Czynnikiem ostatecznie decydującym o

Czynnikiem ostatecznie decydującym o

ciężkości choroby powstałej w wynika

ciężkości choroby powstałej w wynika

zakażenia jest zdolność obronna

zakażenia jest zdolność obronna

organizmu gospodarza.

organizmu gospodarza.



OPORNOŚĆ jest to w ujęciu biologicznym

OPORNOŚĆ jest to w ujęciu biologicznym

zdolność obronna organizmu czyli

zdolność obronna organizmu czyli

odporność naturalna, nabyta w filogenezie

odporność naturalna, nabyta w filogenezie

i zdeterminowana genetycznie.

i zdeterminowana genetycznie.



ODPORNOŚĆ jest to suma czynników

ODPORNOŚĆ jest to suma czynników

prowadzących do zwalczenia zakażenia.

prowadzących do zwalczenia zakażenia.

Mechanizmy obronne

Mechanizmy obronne

gospodarza

gospodarza



Podzielone są na:

Podzielone są na:



A. uogólnione i

A. uogólnione i



B. miejscowe

B. miejscowe



Ad A. Zadaniem mechanizmu

Ad A. Zadaniem mechanizmu

uogólnionego jest eliminacja patogenu i

uogólnionego jest eliminacja patogenu i

wytworzonych toksyn.

wytworzonych toksyn.

Ad B. Mechanizm

Ad B. Mechanizm

miejscowy

miejscowy



Głównym zadaniem mechanizmu

Głównym zadaniem mechanizmu

miejscowego jest utrudnienie penetracji

miejscowego jest utrudnienie penetracji

mikroorganizmu do ustroju i dotyczą sfer

mikroorganizmu do ustroju i dotyczą sfer

kontaktujących się bezpośrednio ze

kontaktujących się bezpośrednio ze

środowiskiem zewnętrznym:

środowiskiem zewnętrznym:



Skóra

Skóra



Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy



Układ moczowo-płciowy

Układ moczowo-płciowy

Miejscowe czynniki

Miejscowe czynniki

obronne żeńskich

obronne żeńskich

narządów płciowych

narządów płciowych



Mechaniczne – przyleganie ścian pochwy,

Mechaniczne – przyleganie ścian pochwy,

fałdy pierzaste

fałdy pierzaste



Biochemiczne – kwaśne ph pochwy kobiet

Biochemiczne – kwaśne ph pochwy kobiet

miesiączkujących, zasadowe ph śluzu

miesiączkujących, zasadowe ph śluzu

szyjkowego

szyjkowego



Biologiczne – ciała odpornościowe,

Biologiczne – ciała odpornościowe,

kompleksy biołkowo-cynkowe, lizozym

kompleksy biołkowo-cynkowe, lizozym



Bakteryjne – pałeczki kwasotwórcze

Bakteryjne – pałeczki kwasotwórcze

Mechanizm

Mechanizm

samooczyszczania

samooczyszczania

pochwy

pochwy



Vide folia

Vide folia

Zapalenie

Zapalenie

zewnętrznych

zewnętrznych

narządów płciowych

narządów płciowych



Zapalenie sromu – vulvitis – zazwyczaj

Zapalenie sromu – vulvitis – zazwyczaj

występuje łącznie z zapaleniem

występuje łącznie z zapaleniem

pochwy – vaginitis, kolpitis w

pochwy – vaginitis, kolpitis w

następstwie mechanizmu zakażenia

następstwie mechanizmu zakażenia

wstępującego.

wstępującego.



Wskutek wycieku upławów z pochwy

Wskutek wycieku upławów z pochwy

dochodzi do maceracji nabłonka skóry

dochodzi do maceracji nabłonka skóry

sromu, co powoduje zapalenie sromu i

sromu, co powoduje zapalenie sromu i

pochwy – vulvovaginitis.

pochwy – vulvovaginitis.

Czynniki etiologiczne

Czynniki etiologiczne

zapaleń sromu i

zapaleń sromu i

pochwy

pochwy



A. Czynniki endogenne

A. Czynniki endogenne



B. Czynniki egzogenne

B. Czynniki egzogenne

Ad A. czynniki

Ad A. czynniki

endogenne

endogenne



1. niedobór estrogenów

1. niedobór estrogenów



2. zmiany atroficzne

2. zmiany atroficzne



3. choroby skóry – łuszczyca,

3. choroby skóry – łuszczyca,

wyprysk, łojotok

wyprysk, łojotok



4. choroby ogólnoustrojowe –

4. choroby ogólnoustrojowe –

cukrzyca, mocznica, awitaminoza A i

cukrzyca, mocznica, awitaminoza A i

B, niedokrwistość z niedoboru żelaza

B, niedokrwistość z niedoboru żelaza



5. choroby psychiczne

5. choroby psychiczne

Ad. B. czynniki

Ad. B. czynniki

egzogenne - biotyczne

egzogenne - biotyczne



1. owsiki

1. owsiki



2. wesz łonowa

2. wesz łonowa



3. świerzb

3. świerzb



4. glista ludzka

4. glista ludzka



5. rzęsistek pochwowy

5. rzęsistek pochwowy



6. grzyby

6. grzyby



7. bakterie

7. bakterie



8. wirusy

8. wirusy

Ad B. czynniki

Ad B. czynniki

egzogenne -

egzogenne -

abiotyczne

abiotyczne



1. Mechaniczne – drażnienie, ciała obce

1. Mechaniczne – drażnienie, ciała obce



2. Chemiczne – środki czystości, bielizna

2. Chemiczne – środki czystości, bielizna



3. Termiczne

3. Termiczne



4. Błędy higieniczne

4. Błędy higieniczne

Diagnostyka zapaleń

Diagnostyka zapaleń

sromu i pochwy

sromu i pochwy



1. badanie podmiotowe

1. badanie podmiotowe



2. badanie przedmiotowe

2. badanie przedmiotowe



3. badania dodatkowe

3. badania dodatkowe

Ad 1. badanie

Ad 1. badanie

podmiotowe

podmiotowe



Chora skarży się na nadmierne upławy o

Chora skarży się na nadmierne upławy o

różnej gęstości i zapachu, świąd i

różnej gęstości i zapachu, świąd i

pieczemie

pieczemie



Upławy zielonkawe, pieniste o mdłym

Upławy zielonkawe, pieniste o mdłym

zapachu mogą występować w ostrej fazie

zapachu mogą występować w ostrej fazie

rzęsistkowicy

rzęsistkowicy



Ropne upławy znamienne są dla rzeżączki

Ropne upławy znamienne są dla rzeżączki



Skąpe, serowate upławy spotyka się w

Skąpe, serowate upławy spotyka się w

grzybicy

grzybicy

Ad 2. badanie

Ad 2. badanie

przedmiotowe

przedmiotowe



Zaczerwienienie, obrzęk sromu i pochwy.

Zaczerwienienie, obrzęk sromu i pochwy.



Ślady zadrapań, przeczosy co prowadzi do

Ślady zadrapań, przeczosy co prowadzi do

wtórnych zakażeń w miejscach zadrapań.

wtórnych zakażeń w miejscach zadrapań.



W przypadkach zapalenia sromu procesem

W przypadkach zapalenia sromu procesem

zapalnym objęta jest często cewka

zapalnym objęta jest często cewka

moczowa i gruczoły przycewkowe, co może

moczowa i gruczoły przycewkowe, co może

przyczynić się do wstępującego zakażenia

przyczynić się do wstępującego zakażenia

układu moczowego.

układu moczowego.

Ad 3. Badania

Ad 3. Badania

dodatkowe

dodatkowe



W celu wykrycia czynnika

W celu wykrycia czynnika

etiologicznego toczącego się zapalenia

etiologicznego toczącego się zapalenia

pobiera się treść pochwową oddzielnie

pobiera się treść pochwową oddzielnie

z przedsionka pochwy i sklepień.

z przedsionka pochwy i sklepień.



Oprócz wymazu materiałem

Oprócz wymazu materiałem

diagnostycznym jest także mocz.

diagnostycznym jest także mocz.

Metody badania

Metody badania

preparatów

preparatów



1. preparaty przeżyciowe –

1. preparaty przeżyciowe –

materiał zawiesza się w

materiał zawiesza się w

fizjologicznym roztworze chlorku

fizjologicznym roztworze chlorku

sodowego i obserwuje się pod

sodowego i obserwuje się pod

mikroskopem ruch rzęsistków.

mikroskopem ruch rzęsistków.



Preparaty trwałe – barwione

Preparaty trwałe – barwione



Hodowle – materiał posiewa się

Hodowle – materiał posiewa się

na pożywki płynne lub stałe.

na pożywki płynne lub stałe.

Leczenie

Leczenie



Rozpoznanie opiera się na

Rozpoznanie opiera się na

wynikach w/w elementów badania

wynikach w/w elementów badania

fizykalnego i ew. badaniach

fizykalnego i ew. badaniach

dodatkowych.

dodatkowych.



Leczenie - zależne jest od

Leczenie - zależne jest od

czynnika sprawczego.

czynnika sprawczego.

Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej

miednicy małej

miednicy małej



PRZYCZYNY:

PRZYCZYNY:



Ostre zapalenie przydatków

Ostre zapalenie przydatków



Zapalenie przymacicz

Zapalenie przymacicz



Skręt torbieli lub guza jajnika

Skręt torbieli lub guza jajnika



Przyczyny jatrogenne – PRZEBICIE

Przyczyny jatrogenne – PRZEBICIE

MACICY, tylnego sklepienia pochwy,

MACICY, tylnego sklepienia pochwy,

powikłania przedmuchiwania jajowodów,

powikłania przedmuchiwania jajowodów,

powikłania hysterosalpingografii.

powikłania hysterosalpingografii.

Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej

miednicy małej – obraz

miednicy małej – obraz

kliniczny

kliniczny



Gorączka

Gorączka



„

„

ostry brzuch”

ostry brzuch”



Odruchy wymiotne

Odruchy wymiotne



Bolesność tylnego sklepienia pochwy

Bolesność tylnego sklepienia pochwy

przy badaniu gin ekologicznym

przy badaniu gin ekologicznym



Wzrost OB

Wzrost OB

Różnicowanie

Różnicowanie



Ciąża pozamaciczna

Ciąża pozamaciczna



Zapalenie wyrostka robaczkowego

Zapalenie wyrostka robaczkowego



Skręcona torbiel lub guz jajnika

Skręcona torbiel lub guz jajnika



Ostre zapalenie uchyłków esicy

Ostre zapalenie uchyłków esicy



Pęknięcie torbieli jajnika lub

Pęknięcie torbieli jajnika lub

wodniaka (ropniaka) jajowodu.

wodniaka (ropniaka) jajowodu.

Badanie

Badanie

wspomagające

wspomagające



Badanie ultrasonograficzne

Badanie ultrasonograficzne

stanowi często czynnik decydujący

stanowi często czynnik decydujący

w ustaleniu rozpoznania a także

w ustaleniu rozpoznania a także

pomocny w podjęciu decyzji

pomocny w podjęciu decyzji

terapeutycznej dotyczącej wyboru

terapeutycznej dotyczącej wyboru

leczenia:

leczenia:



Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze



Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne

Choroby przenoszone

Choroby przenoszone

drogą płciową

drogą płciową



Jest to grupa chorób zakaźnych

Jest to grupa chorób zakaźnych

szerzących się droga kontaktu płciowego.

szerzących się droga kontaktu płciowego.



Do najczęstszych należą:

Do najczęstszych należą:



1. rzeżączka, 2. zakażenia grzybicze, 3.

1. rzeżączka, 2. zakażenia grzybicze, 3.

zakażenia wirusowe głównie opryszczki i

zakażenia wirusowe głównie opryszczki i

brodawczaki, 4. rzęsistkowica, 5. wszawica

brodawczaki, 4. rzęsistkowica, 5. wszawica

łonowa, 6. świerzb, 7. kiła, 8. inne

łonowa, 6. świerzb, 7. kiła, 8. inne

zakażenia bakteryjne, 9. inne zakażenia

zakażenia bakteryjne, 9. inne zakażenia

pasożytnicze.

pasożytnicze.

Choroby przenoszone

Choroby przenoszone

drogą płciową cd.

drogą płciową cd.



Zakażenie wyżej wymienionymi

Zakażenie wyżej wymienionymi

czynnikami biotycznymi u kobiet

czynnikami biotycznymi u kobiet

powoduje najczęściej zapalenie sromu,

powoduje najczęściej zapalenie sromu,

pochwy, szyjki macicy, przydatków.

pochwy, szyjki macicy, przydatków.



Na choroby przenoszone drogą płciowa

Na choroby przenoszone drogą płciowa

chorują najczęściej osoby młode, często

chorują najczęściej osoby młode, często

zmieniające partnerów seksualnych, nie

zmieniające partnerów seksualnych, nie

stosujące właściwej higieny i profilaktyki

stosujące właściwej higieny i profilaktyki

(typu barierowego – prezerwatywa).

(typu barierowego – prezerwatywa).

Profilaktyka,

Profilaktyka,

diagnostyka, terapia

diagnostyka, terapia



Problemy związane z tą grupą chorób są

Problemy związane z tą grupą chorób są

bardzo złożone i dotyczą nie tylko problemów

bardzo złożone i dotyczą nie tylko problemów

w/w, ale często także zagadnień

w/w, ale często także zagadnień

wykraczających poza służbę zdrowia a

wykraczających poza służbę zdrowia a

mających duże znaczenie epidemiologiczne.

mających duże znaczenie epidemiologiczne.



Źródłem szerzenia się zakażenia jest obecność

Źródłem szerzenia się zakażenia jest obecność

chorego lub nosiciela w danej populacji.

chorego lub nosiciela w danej populacji.



Zasady działalności lekarskiej polegają tu na

Zasady działalności lekarskiej polegają tu na

możliwie najwcześniejszym wykryciu

możliwie najwcześniejszym wykryciu

zakażenia, ścisłym rozpoznaniu, i jak

zakażenia, ścisłym rozpoznaniu, i jak

najwcześniejszym rozpoczęciu leczenia.

najwcześniejszym rozpoczęciu leczenia.

Względy

Względy

epidemiologiczne

epidemiologiczne



Wykrycie źródła zakażenia

Wykrycie źródła zakażenia



Ustalenie kontaktów chorej – chorego

Ustalenie kontaktów chorej – chorego



Podjęcie leczenia partnerów

Podjęcie leczenia partnerów

seksualnych

seksualnych



Wykrycie dalszych dróg szerzenia się

Wykrycie dalszych dróg szerzenia się

zakażenia

zakażenia

Rozpoznanie - leczenie

Rozpoznanie - leczenie



ROZPOZNANIE - opiera się na wynikach

ROZPOZNANIE - opiera się na wynikach

badania podmiotowego,

badania podmiotowego,

przedmiotowego, badaniach

przedmiotowego, badaniach

dodatkowych: posiewy, testy.

dodatkowych: posiewy, testy.



LECZENIE – zależne od czynnika

LECZENIE – zależne od czynnika

sprawczego.

sprawczego.

Zakażenie wirusem

Zakażenie wirusem

HIV

HIV



Źródłem zakażenia jest nosiciel wirusa

Źródłem zakażenia jest nosiciel wirusa

HIV.

HIV.



Zakażenie następuje przez kontakt np..

Zakażenie następuje przez kontakt np..

Z krwią, wydzieliną z pochwy, rzadko

Z krwią, wydzieliną z pochwy, rzadko

śliną i wydalinami.

śliną i wydalinami.