Temat 19: Ministerstwo

Sprawiedliwości

SĄDY

POWSZECHNE

Art. 1.

§ 1. Sądami powszechnymi są sądy rejonowe,

sądy okręgowe oraz sądy apelacyjne.

§ 2. Sądy powszechne sprawują wymiar

sprawiedliwości w zakresie nie należącym

do

sądów

administracyjnych,

sądów

wojskowych oraz Sądu Najwyższego.

§ 3. Sądy powszechne wykonują również

zadania z zakresu ochrony prawnej,

powierzone w drodze ustaw.

§ 4. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa

o sądach bez bliższego ich określenia,

rozumie się przez to sądy powszechne.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Nadzór nad działalnością sądów w zakresie

orzekania sprawuje Sąd Najwyższy, w trybie

określonym ustawami.

Zwierzchni nadzór nad działalnością

administracyjną sądów sprawuje Minister

Sprawiedliwości osobiście oraz przez właściwą

służbę nadzoru. Podstawowe zadania z zakresu

zwierzchniego

nadzoru

nad

działalnością

administracyjną sądów bezpośrednio związaną

z wykonywaniem wymiaru sprawiedliwości są

wykonywane przez sędziów delegowanych do

Ministerstwa

Sprawiedliwości

w

trybie

określonym w art. 77.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sądy Apelacyjne

Sądy Okręgowe

Sądy Rejonowe

Sąd Najwyższy

Rys. opracowanie własne na podstawie Ustawy z dnia 27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych

• Sądy powszechne dzielą się na wydziały.

• Wydziałem kieruje przewodniczący wydziału, którym

jest prezes albo wiceprezes sądu lub inny sędzia.

• Funkcję przewodniczącego wydziału w sądzie

apelacyjnym i okręgowym powierza sędziemu prezes
tego sądu, a w sądzie rejonowym, na wniosek prezesa
tego sądu, prezes przełożonego sądu okręgowego.

• Jeżeli przemawiają za tym szczególne względy, takie

jak wielkość wydziału lub rozmiary jego zadań,
właściwy prezes sądu może powierzyć sędziemu
funkcję zastępcy przewodniczącego tego wydziału.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych; art. 11

Sędziowie

• Zadania

z

zakresu

wymiaru

sprawiedliwości wykonują sędziowie.

• Zadania z zakresu ochrony prawnej w

sądach wykonują także referendarze
sądowi i starsi referendarze sądowi.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art.. 2.

Sędziowie tworzą samorząd

sędziowski.

Organami samorządu sędziowskiego są:



Zgromadzenie Ogólne Sędziów Okręgu,



Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu
Apelacyjnego.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sąd Rejonowy

Sąd rejonowy tworzy się dla jednej lub

większej liczby gmin; w uzasadnionych

przypadkach może być utworzony więcej niż

jeden sąd rejonowy w obrębie tej samej gminy.

Prezesa sądu rejonowego powołuje Minister

Sprawiedliwości

spośród

sędziów

sądu

okręgowego albo sądu rejonowego, po

zasięgnięciu opinii kolegium przełożonego

sądu okręgowego i prezesa przełożonego sądu

okręgowego.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 10. ust.1 i Art.. 25. ust. 1

Sąd rejonowy dzieli się na

wydziały:

 cywilny

- do spraw z zakresu prawa cywilnego,

 karny

- do spraw z zakresu prawa karnego, w tym do

spraw o wykroczenia rozpoznawanych w drugiej instancji,

 rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny)

- do spraw:



z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego,



dotyczących

demoralizacji

i

czynów

karalnych

nieletnich,



dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu

oraz od środków odurzających i psychotropowych,



należących do sądu opiekuńczego na podstawie

odrębnych ustaw,

 pracy (sąd pracy)

- do spraw z zakresu prawa pracy,

 ksiąg wieczystych

- do prowadzenia ksiąg wieczystych

oraz do innych spraw cywilnych z zakresu postępowania

wieczystoksięgowego.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 12.

Sąd Grodzki

W sądzie rejonowym mogą być tworzone (w jego siedzibie lub

poza jego siedzibą), sądy grodzkie jako wydziały lub wydziały
zamiejscowe sądów rejonowych.

Sądom grodzkim powierza się rozpoznawanie spraw:



o wykroczenia w pierwszej instancji,



o wykroczenia skarbowe oraz o przestępstwa skarbowe, z wyjątkiem
spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu zwyczajnym,



o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego,



przestępstwa

podlegające

rozpoznawaniu

w

postępowaniu

przyspieszonym,



o pozostałe przestępstwa, podlegające rozpoznaniu w postępowaniu
uproszczonym,



cywilnych podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, z
wyjątkiem spraw rozpoznawanych w europejskim postępowaniu
nakazowym, oraz dotyczących depozytów sądowych i przepadku rzeczy.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 13

Sądy grodzkie tworzy i znosi Minister

Sprawiedliwości w drodze

rozporządzenia. W rozporządzeniu o

utworzeniu sądu grodzkiego należy

określić jego siedzibę, obszar

właściwości w granicach obszaru

właściwości sądu rejonowego oraz

zakres spraw przekazanych do

rozpoznawania sądowi grodzkiemu.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sąd Okręgowy

Sąd okręgowy tworzy się dla obszaru

właściwości co najmniej dwóch sądów
rejonowych,

zwanego

dalej

"okręgiem

sądowym".

Prezesa sądu okręgowego powołuje Minister

Sprawiedliwości

spośród

sędziów

sądu

apelacyjnego albo sądu okręgowego, po
zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego
sędziów okręgu i opinii prezesa przełożonego
sądu apelacyjnego.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 24

Sąd okręgowy dzieli się na

wydziały:

 cywilny

- do rozpoznawania w pierwszej instancji spraw cywilnych i

rodzinnych oraz do rozpoznawania w drugiej instancji spraw
cywilnych oraz spraw należących do właściwości sądów rodzinnych, z
wyjątkiem spraw przeciwko nieletnim o popełnienie czynu karalnego,

 karny

- do spraw z zakresu prawa karnego w pierwszej i drugiej

instancji, do spraw zgodności z prawdą oświadczeń lustracyjnych w
pierwszej instancji oraz do spraw rozpoznawanych w drugiej instancji
przeciwko nieletnim o popełnienie czynu karalnego,

 penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń

karnych

- do spraw penitencjarnych i nadzoru nad sądowym

postępowaniem wykonawczym w sprawach z zakresu prawa
karnego,

 pracy (sąd pracy)

- do spraw z zakresu prawa pracy oraz wydział

ubezpieczeń społecznych

(sąd ubezpieczeń społecznych)

- do

spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych,

 gospodarczy (sąd gospodarczy)

- do spraw gospodarczych.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 16.

W Sądzie Okręgowym w

Warszawie działają ponadto

jako wydziały:



odrębna jednostka organizacyjna do spraw z
zakresu ochrony konkurencji, regulacji energetyki,
telekomunikacji i transportu kolejowego

(sąd

ochrony konkurencji i konsumentów),



odrębna jednostka organizacyjna do spraw
rejestrowych powierzonych temu sądowi na
podstawie odrębnych przepisów,



odrębna jednostka organizacyjna do spraw z
zakresu

ochrony

wspólnotowych

znaków

towarowych

i

wspólnotowych

wzorów

przemysłowych

(sąd wspólnotowych znaków

towarowych i wzorów przemysłowych).

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sąd Apelacyjny

Sąd apelacyjny tworzy się dla obszaru

właściwości co najmniej dwóch okręgów
sądowych, zwanego dalej "obszarem
apelacji".

Prezesa sądu apelacyjnego powołuje

Minister Sprawiedliwości spośród sędziów
sądu apelacyjnego, po zasięgnięciu opinii
zgromadzenia ogólnego sędziów sądu
apelacyjnego.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 23.

Sąd apelacyjny dzieli się na

wydziały:

 cywilny

- do rozpoznawanych w drugiej

instancji spraw z zakresu prawa cywilnego,
gospodarczego oraz rodzinnego i opiekuńczego,

 karny

- do rozpoznawanych w drugiej instancji

spraw z zakresu prawa karnego oraz spraw
zgodności z prawdą oświadczeń lustracyjnych,

 pracy i ubezpieczeń społecznych

- do

rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z
zakresu

prawa

pracy

i

ubezpieczeń

społecznych.

Źródło:
USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Art. 18.

Organami sądów są:

w sądzie rejonowym

- prezes sądu,

w sądzie okręgowym

- prezes sądu

oraz kolegium sądu okręgowego,

w sądzie apelacyjnym

- prezes

sądu

oraz

kolegium

sądu

apelacyjnego,

Zgromadzenie Ogólne

Skład:

Wszyscy sędziowie danego sądu.

Zadania:


Przedstawianie

Krajowej

Radzie

Sądownictwa

kandydatów na sędziów danego sądu



Opiniowanie kandydatów na prezesa sądu



Wybór kolegium właściwego sądu



Wysłuchiwanie informacji prezesa danego sądu o

działalności sądów oraz wyrażanie opinii w tym

zakresie.

10.H. Zięba-Załucka, Systemy organów państwowych w konstytucji RP, LexisNexis, Warszawa 2005

Kolegium Sądu



Ustala podział czynności w danym sądzie



Wyraża opinie w sprawach osobowych sędziów



Rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i

lustracji



Wykonuje także inne czynności wymienione w

ustawie (art. 29 i 31 p.u.s.p.)

Kadencja kolegium sądu apelacyjnego i

okręgowego trwa dwa lata.

H. Zięba-Załucka, System organów państwowych w Konstytucji RP, LexisNexis, Warszawa 2005

Kolegium Sądu Apelacyjnego

– liczy od

3 do 5 członków wybieranych przez
Zgromadzenie Ogólne sędziów Sądu
apelacyjnego spośród sędziów tego sądu
oraz prezesa sądu apelacyjnego

Kolegium Sądu Okręgowego

– liczy od

4 do 8 członków wybieranych przez
zgromadzenie

ogólne

sędziów

sądu

okręgowego

oraz

prezesa

sadu

okręgowego.

H. Zięba-Załucka, System organów państwowych w Konstytucji RP, LexisNexis, Warszawa 2005

Bibliografia:



USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów

powszechnych.



ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia

16

października

2002

r.

w

sprawie

sądów

apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych

oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości. (Dz.

U. z dnia 31 października 2002 r.)



ROZPORZADZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia

23 lutego 2007r. Regulamin urzędowania sądów

powszechnych;



Strona Główna Ministerstwa Sprawiedliwości



H. Zięba-Załucka, System organów państwowych w

Konstytucji RP, LexisNexis, Warszawa 2005