DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU
DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU
ZMIANY POTRENINGOWE W APARACIE RUCHU
ZMIANY POTRENINGOWE W APARACIE RUCHU
UKŁAD MIĘŚNIOWY
UKŁAD MIĘŚNIOWY
1.zmiany w tkance mięśniowej (morfologiczne,
1.zmiany w tkance mięśniowej (morfologiczne,
biochemiczne i fizjologiczne
biochemiczne i fizjologiczne
2.wzrost kapilarności mięśni
2.wzrost kapilarności mięśni
3.wrost ilości mioglobiny, WKT, glukozy, glikogenu.
3.wrost ilości mioglobiny, WKT, glukozy, glikogenu.
4.hipertrofia mięśni (białka, sole w obrębie
4.hipertrofia mięśni (białka, sole w obrębie
miofibrylii)
miofibrylii)
5. wzrost zawartości i objętości
5. wzrost zawartości i objętości
mitochondriów, wzrost pojemności tlenowej
mitochondriów, wzrost pojemności tlenowej
mięśni.
mięśni.
6. aktywizacja włókien FTF oraz STF (w
6. aktywizacja włókien FTF oraz STF (w
zależności od rodzaju wysiłku
zależności od rodzaju wysiłku
fizycznego)
fizycznego)
7.wzrost siły, koordynacji, ilości
7.wzrost siły, koordynacji, ilości
zaangażowanych jednostek
zaangażowanych jednostek
motorycznych, enzymów (insuliny, gH,
motorycznych, enzymów (insuliny, gH,
androgenów, tarczycy)
androgenów, tarczycy)
8.poprawa koordynacji mięśniowej
8.poprawa koordynacji mięśniowej
9.poprwa współczynnika pracy
9.poprwa współczynnika pracy
użytecznej
użytecznej
10.przystosowanie mięśni do tolerancji
10.przystosowanie mięśni do tolerancji
wysokiego zakwaszenia miocytów
wysokiego zakwaszenia miocytów
UKŁAD
UKŁAD
KOSTNY
KOSTNY
1.
1.
WZROST MASY I MINERALIZACJI KOŚĆI.
WZROST MASY I MINERALIZACJI KOŚĆI.
2. ZAPOBIEGANIE OSTEOPOROZIE
2. ZAPOBIEGANIE OSTEOPOROZIE
( SZCZEGÓLNIE U KOBIET-4%)
( SZCZEGÓLNIE U KOBIET-4%)
3. WZROST UKRWIENIA STAWÓW
3. WZROST UKRWIENIA STAWÓW
4. FORMOWANIE NIĆI KOLAGENOWYCH
4. FORMOWANIE NIĆI KOLAGENOWYCH
5. ZGRUBIENIE CHRZĄSTEK STAWOWYCH
5. ZGRUBIENIE CHRZĄSTEK STAWOWYCH
6. WZMOCNIENIE TOREBEK STAWOWYCH
6. WZMOCNIENIE TOREBEK STAWOWYCH
7. WZROST METABOLIZMU KOLAGENU
7. WZROST METABOLIZMU KOLAGENU
8. ODKŁADANIE SIĘ WAPNA
8. ODKŁADANIE SIĘ WAPNA
9. ZAPOBIEGANIE ŁAMLIWOŚCI KOŚCI
9. ZAPOBIEGANIE ŁAMLIWOŚCI KOŚCI
DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU
DIAGNOSTYKA APARATU RUCHU
W niedługiej historii badań
W niedługiej historii badań
klinicznych aparatu ruchu
klinicznych aparatu ruchu
człowieka wyodrębnić możemy
człowieka wyodrębnić możemy
kilka stosowanych różnych
kilka stosowanych różnych
metod zmieniających się wraz z
metod zmieniających się wraz z
rozwojem techniki pomiarowej i
rozwojem techniki pomiarowej i
wzbogacania aparaturowego
wzbogacania aparaturowego
tych pomiarów. Mówić tu zatem
tych pomiarów. Mówić tu zatem
możemy o następujących
możemy o następujących
procedurach badawczych:
procedurach badawczych:
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
FIZJOTERAPEUTYCZNA MOTORYKI
FIZJOTERAPEUTYCZNA MOTORYKI
MOTOSKOPIA MOTOGRAFIA
MOTOSKOPIA MOTOGRAFIA
MOTOMETRIA
MOTOMETRIA
Motoskopia
Motoskopia
–
–
polega na subiektywnej obserwacji
polega na subiektywnej obserwacji
ruchu, sposobu poruszania się pacjenta
ruchu, sposobu poruszania się pacjenta
odbiegającego od normy
odbiegającego od normy
np. chodu, czy innych form lokomocji
np. chodu, czy innych form lokomocji
Występowanie patologicznych
Występowanie patologicznych
przyruchów, zaburzenia koordynacji
przyruchów, zaburzenia koordynacji
czynności ruchowych, patologiczne
czynności ruchowych, patologiczne
napięcia mięśni nie związane z
napięcia mięśni nie związane z
daną czynnością motoryczną
daną czynnością motoryczną
Badanie najprostsze
Badanie najprostsze
bez specjalistycznej aparatury
bez specjalistycznej aparatury
Motografia-
Motografia-
metoda jakościowa , polegająca na
metoda jakościowa , polegająca na
bezpośredniej obserwacji ruchu
bezpośredniej obserwacji ruchu
obecnie bardzo zobiektywizowana
obecnie bardzo zobiektywizowana
dzięki rejestracji kamerą video,
dzięki rejestracji kamerą video,
analizie komputerowej elementów
analizie komputerowej elementów
chodu, wykorzystaniu platform
chodu, wykorzystaniu platform
tensometrycznych i czujników
tensometrycznych i czujników
elektronicznych np. w obuwiu
elektronicznych np. w obuwiu
badanego pacjenta.
badanego pacjenta.
Możliwość wielokrotnej analizy danej
Możliwość wielokrotnej analizy danej
czynności ruchowej
czynności ruchowej
Motometria
Motometria
–
–
Metody oparte na ilościowej ocenie
Metody oparte na ilościowej ocenie
ruchu (szybkość lokomocji, siła, moc i
ruchu (szybkość lokomocji, siła, moc i
wytrzymałość mięśni, zakres danego
wytrzymałość mięśni, zakres danego
ruchu, frekwencja wykonywanych
ruchu, frekwencja wykonywanych
czynności, czas wykonywanych
czynności, czas wykonywanych
ruchów ,wydatek energetyczny,
ruchów ,wydatek energetyczny,
współczynnik pracy użytecznej i in)
współczynnik pracy użytecznej i in)
Wszystkie te elementy ruchu
Wszystkie te elementy ruchu
przedstawione są w liczbach co
przedstawione są w liczbach co
umożliwia ich precyzyjną ocenę i
umożliwia ich precyzyjną ocenę i
wzajemne skorelowanie.
wzajemne skorelowanie.
W ramach tych ogólnie
W ramach tych ogólnie
wspomnianych metod możemy
wspomnianych metod możemy
mówić o
mówić o
ocenie kinematycznej
ocenie kinematycznej
ruchu
ruchu
obejmującej
obejmującej
analizę rodzaju ruchu, jego
analizę rodzaju ruchu, jego
zakresu i kierunek
zakresu i kierunek
metodzie kinetycznej
metodzie kinetycznej
–
–
analizującej siły,
analizującej siły,
które wywołują dane zadania
które wywołują dane zadania
motoryczne.
motoryczne.
Najważniejszymi cechami biologicznymi
Najważniejszymi cechami biologicznymi
charakteryzującymi pracę układu ruchu jest;
charakteryzującymi pracę układu ruchu jest;
1. siła mięśniowa,
1. siła mięśniowa,
2. elastyczność mięśni i stawów
2. elastyczność mięśni i stawów
3. koordynacja nerwowo- mięśniowa.
3. koordynacja nerwowo- mięśniowa.
Siłę mięśniowa charakteryzujemy jako ilość
Siłę mięśniowa charakteryzujemy jako ilość
mocy jaką może wyzwolić mięśień lub grupa
mocy jaką może wyzwolić mięśień lub grupa
mięśni w pojedyńczym skurczu.
mięśni w pojedyńczym skurczu.
Zwiększanie się siły mięśniowej nie musi
Zwiększanie się siły mięśniowej nie musi
być nierozłącznie związane z
być nierozłącznie związane z
hipertrofią
hipertrofią
tej
tej
tkanki obserwowaną podczas ćwiczeń.
tkanki obserwowaną podczas ćwiczeń.
Metody pomiaru
Metody pomiaru
Przeważnie poprzez specjalne stanowiska i pozycje
Przeważnie poprzez specjalne stanowiska i pozycje
pomiarowe (siły - wybrane ćwiczenia testowe)
pomiarowe (siły - wybrane ćwiczenia testowe)
Aparatura pomiarowa o charakterze uniwersalnym.
Aparatura pomiarowa o charakterze uniwersalnym.
Praca mięśniowa wykonywana na urządzeniach
Praca mięśniowa wykonywana na urządzeniach
np. cykloergometry, ergometry ręczne )
np. cykloergometry, ergometry ręczne )
Rożne formy ćwiczeń
Rożne formy ćwiczeń
Parametry mocy i siły
Parametry mocy i siły
Ciężar maksymalny (siła) Maksymalny
Ciężar maksymalny (siła) Maksymalny
moment siły, moc maksymalna lub przemieszczenie
moment siły, moc maksymalna lub przemieszczenie
liniowe ( średnie wartości absolutne lub względne)
liniowe ( średnie wartości absolutne lub względne)
lub czas ćwiczeń (moc pracy)
lub czas ćwiczeń (moc pracy)
Maksymalna siła skurczu mięśni wynosi od
Maksymalna siła skurczu mięśni wynosi od
30 do 80 N /cm 2
30 do 80 N /cm 2
przekroju poprzecznego
przekroju poprzecznego
mięśnia i nie ma zasadniczego znaczenia
mięśnia i nie ma zasadniczego znaczenia
jaki rodzaj włókien zaangażowanych
jaki rodzaj włókien zaangażowanych
jest do tego skurczu
jest do tego skurczu
Typ I – włókna wolnokurczliwe
Typ I – włókna wolnokurczliwe
Typ IIX i IIA- włókna szybkokurczliwe
Typ IIX i IIA- włókna szybkokurczliwe
Siła mięśniowa osiąga najwyższe wartości
Siła mięśniowa osiąga najwyższe wartości
do 30 roku życia ( u kobiet o około
do 30 roku życia ( u kobiet o około
40 % mniejsze wartości tej cechy w porównaniu
40 % mniejsze wartości tej cechy w porównaniu
z mężczyznami) po tym okresie obserwujemy
z mężczyznami) po tym okresie obserwujemy
systematyczny spadek wartości siły zarówno
systematyczny spadek wartości siły zarówno
dynamicznej jak i statycznej związany ze
dynamicznej jak i statycznej związany ze
zmianami w proporcjach tkankowych.
zmianami w proporcjach tkankowych.
Wraz z wiekiem postępuje stopniowy zanik
Wraz z wiekiem postępuje stopniowy zanik
masy mięśni szczególnie włókien
masy mięśni szczególnie włókien
szybkokurczliwych (typ II ).
szybkokurczliwych (typ II ).
Te stopniowe ograniczenia w
Te stopniowe ograniczenia w
sile mięśni powodują postępujące osłabienie
sile mięśni powodują postępujące osłabienie
organizmu i ograniczają możliwości funkcjonalne
organizmu i ograniczają możliwości funkcjonalne
pacjenta.
pacjenta.
W procesie rehabilitacji niezwykle
W procesie rehabilitacji niezwykle
ważnymi problemami w ocenie siły
ważnymi problemami w ocenie siły
mięśniowej jest zagadnienie
mięśniowej jest zagadnienie
występujących często atrofii mięśniowych
występujących często atrofii mięśniowych
spowodowanych długotrwałą hipokinezją często
spowodowanych długotrwałą hipokinezją często
towarzyszącą chorobie nie tylko aparatu ruchu
towarzyszącą chorobie nie tylko aparatu ruchu
lecz wielu innych schorzeń organicznych.
lecz wielu innych schorzeń organicznych.
zmiany funkcji mięśni z powodu
zmiany funkcji mięśni z powodu
interwencji ortopedycznych
interwencji ortopedycznych
pomiaru siły mięśniowej leżą na
pomiaru siły mięśniowej leżą na
pograniczu
pograniczu
badań fizjologicznych
badań fizjologicznych
( moc i
( moc i
wydolność energetyczna mięśni, reakcje
wydolność energetyczna mięśni, reakcje
fizjologiczne podczas ruchu)
fizjologiczne podczas ruchu)
obserwacji biomechanicznych
obserwacji biomechanicznych
( pomiary
( pomiary
momentu siły mięśni w warunkach
momentu siły mięśni w warunkach
statycznych i dynamicznych
statycznych i dynamicznych
)
)
W praktyce rehabilitacyjnej ze względu na konieczność
W praktyce rehabilitacyjnej ze względu na konieczność
prawie stałego monitorowania siły mięśni
prawie stałego monitorowania siły mięśni
wykorzystujemy wspomniane powyżej skale oraz badania
wykorzystujemy wspomniane powyżej skale oraz badania
dynamometrii statycznej i dynamicznej.
dynamometrii statycznej i dynamicznej.
Charakterystyka pomiaru siły mięśniowej jest nieco
Charakterystyka pomiaru siły mięśniowej jest nieco
odmienna w badaniu podczas programu ćwiczeń oraz w
odmienna w badaniu podczas programu ćwiczeń oraz w
warunkach laboratoryjnych. Dokonując pewnego
warunkach laboratoryjnych. Dokonując pewnego
porównania do badań w sporcie zasady te można określić
porównania do badań w sporcie zasady te można określić
następująco.
następująco.
Metody pomiaru siły mięśniowej
Metody pomiaru siły mięśniowej
Charakterystyka pomiarów siły mięsni w
Charakterystyka pomiarów siły mięsni w
warunkach treningowych i laboratoryjnych.
warunkach treningowych i laboratoryjnych.
-------------------------------------
-------------------------------------
Porównywane parametry
Porównywane parametry
Warunki pomiaru
Warunki pomiaru
Treningowe Laboratoryjne
Treningowe Laboratoryjne
Zakres oceny
Zakres oceny
Kompleksowa
Kompleksowa
(siła, moc, Badanie wybiórcze
(siła, moc, Badanie wybiórcze
technika wykonywanego ( siła i moc ruchu
technika wykonywanego ( siła i moc ruchu
ruchu, jego zakres i siła maksymalnie izolowane)
ruchu, jego zakres i siła maksymalnie izolowane)
Zaangażowane mięśnie
Zaangażowane mięśnie
Przeważnie całego ciała wybrane pojedyńcze grupy
Przeważnie całego ciała wybrane pojedyńcze grupy
lub duże grupy komple- mięśniowe( siła i moc) lub
lub duże grupy komple- mięśniowe( siła i moc) lub
ksowo)np. kończyn górnych duże grupy mięśni badane-
ksowo)np. kończyn górnych duże grupy mięśni badane-
i tułowia i kończyn dolnych.) oddzielnie (np. kończyn)
i tułowia i kończyn dolnych.) oddzielnie (np. kończyn)
Analiza funkcjonalna chodu
Analiza funkcjonalna chodu
W ocenie funkcjonalnej aparatu ruchu
W ocenie funkcjonalnej aparatu ruchu
osoby niepełnosprawnej najważniejszą
osoby niepełnosprawnej najważniejszą
czynnością motoryczną poddawaną
czynnością motoryczną poddawaną
analizie jest chód i inne sposoby
analizie jest chód i inne sposoby
lokomocji ( np., poruszanie się na
lokomocji ( np., poruszanie się na
wózku).
wózku).
Konsekwencja wielu schorzeń i urazów jest
Konsekwencja wielu schorzeń i urazów jest
często zaburzenie i znaczące
często zaburzenie i znaczące
ograniczenie funkcji lokomocyjnych co
ograniczenie funkcji lokomocyjnych co
ma oczywiście ogromne znaczenie w
ma oczywiście ogromne znaczenie w
życiu codziennym chorego (czynności
życiu codziennym chorego (czynności
samoobsługi) oraz aktywności rodzinnej,
samoobsługi) oraz aktywności rodzinnej,
społecznej i
społecznej i
zawodowej.
zawodowej.