Zadłużenia zagraniczne
Polski

ZADŁUŻENIE
ZAGRANICZNE



istnienie na dany moment zobowiązań
finansowych w stosunku do zagranicy,
wynikających z importu kapitału w
różnych formach, na przykład emisji
obligacji na rynek światowy, pożyczek
bankowych i rządowych, kupna towarów
i usług na warunkach kredytowych.

Dlaczego szuka się
pieniędzy za granicą?

Istnieje wiele powodów dla których państwa, firmy i 

osoby indywidualne decydują się na zadłużenie za

granicą. Jednak najczęstsze dwa motywy to:

•

Pierwszy - brak wystarczającej ilości pieniędzy na

krajowym rynku. Pożyczki zagraniczne często

traktowane są też jako dobry sposób na

przyspieszenie wzrostu gospodarczego. Można wtedy

zrealizować inwestycje, na które nie starcza środków

z  krajowych oszczędności.

•

Drugi powód to niższy koszt pożyczania pieniędzy,

czyli mniejsze oprocentowanie niż w  przypadku

zobowiązań krajowych. Zdaniem specjalistów,

zaciąganie długu za granicą wiąże się jednak z

 ryzykiem wyższym, niż w  przypadku pożyczki

krajowej.

Jakie są zagrożenia?

Jak zawsze przy korzystaniu z  kapitałów obcych, nie tylko

zagranicznych występuje:

•

ryzyko płynności, czyli braku środków na obsługę

zobowiązań. Błędne decyzje finansowe, w sprawie

wykorzystania pieniędzy z  kredytu mogą spowodować

problemy z  wypłacalnością.

•

Drugim rodzajem zagrożenia jest ryzyko finansowe, gdy  z 

powodu zmiany kursów walut lub stóp procentowych

obsługa zobowiązań staje się kosztowniejsza niż planowano. 

•

Oprócz ryzyka kursowego występują także inne ryzyka

walutowe: ryzyko wymienialności, czyli braku możliwości

obsługi zadłużenia w  wyniku wprowadzenia ograniczeń w 

wymienialności waluty krajowej na obcą oraz ryzyko

transferu, gdy restrykcje dotyczą możliwości dysponowania

posiadanymi zagranicznymi środkami finansowymi, na

przykład gdy zamrożone zostają bankowe konta walutowe.

Ewolucja zadłużenia



po II WŚ Polska rozpoczęła odbudowę swojej

gospodarki z długiem około 200 mln USD



do 1971r. stan niskiego zadłużenia



w 1973r. stan zadłużenia w walutach

wymienialnych przekroczył ówczesny poziom

rocznych wpływów z eksportu w tych walutach.



w 1976 r. 8,4 mld USD



w 1980 r. zadłużenie zagraniczne osiągnęło

poziom 25 mld USD



w 1985 r. zadłużenie zagraniczne wynosiło 53,1%

wytworzonego dochodu narodowego, tj. 32,8 mld

USD



w końcu 1989 r. całkowity dług zagraniczny

wynosił 42,3 mld USD - była to równowartość

64,8% ówczesnego dochodu narodowego

Przyczyny zadłużenia
międzynarodowego

ZEWNĘTRZNE

•

Liberalizacja wymiany

międzynarodowej

•

Stabilizacja cen surowców

nieprzetworzonych

•

Wzrost cen ropy naftowej;

•

Występowanie rynku

kredytobiorcy;

•

Niskie stopy procentowe i

wysoki poziom inflacji w

niektórych państwach

wysokorozwiniętych;

•

Wzrost stóp procentowych

jako narzędzia walki z

inflacją

•

Recesja gospodarcza –

spadek cen surowców

WEWNĘTRZNE

•

Brak wystarczających

wewnętrznych źródeł

finansowania

•

Ambitne plany

uprzemysłowienia

•

Chybione projekty

inwestycyjne

•

Finansowanie z kredytów

deficytu bilansu płatniczego

•

Realizacja na cele

konsumpcyjne

•

Stale rosnąca suma

niespłaconych odsetek od

kredytów

•

Sprzężenie między

zadłużeniem i rozwojem

Instytucje finansowe
związane z zadłużeniem
międzynarodowym



Banki komercyjne



Regionalne banki rozwoju



Klub Londyński i Klub Paryski



Banki Narodowe innych państw



Międzynarodowy Fundusz
Walutowy



Bank Światowy

Klub Londyński i Paryski



Klub Londyński grupa ok. 460 banków
prywatnych, które od lat 70-tych udzielały
wsparcia krajom rozwijającym się i
państwom byłego bloku wschodniego



Klub Paryski - nieformalna grupa wysokich
urzędników do spraw finansów z 19
najbogatszych państw świata, która zajmuje
się usługami finansowymi, jak
restrukturyzacja i umarzanie długów
państw.

Obsługa długu i rynek
kredytobiorcy

•

Obsługa długu: płatność

przypadających rat kapitałowych i

odsetek od zaciągniętego kredytu,

zazwyczaj w skali roku

•

Rynek kredytobiorcy: występowanie

przewagi środków finansowych na

rynku finansowym w stosunku do

popytu na nie

Restrukturyzacja
zadłużenia Polski

1 Etap redukcji:



1991 r. państwa Klubu Paryskiego zmniejszyły

polskie zadłużenie o 30% (zwrot polskiego długu

wobec Klubu Paryskiego powinien nastąpić do

2014 r.)

2 Etap redukcji:



1994 r. zmniejszenie zadłużenia o kolejne 20%

porozumienie z Klubem Londyńskim (spłata

długu ma nastąpić do 2024 r.)



1996 r. - umorzenie zadłużenia wobec ZSRR i

innych krajów RWPG na zasadzie opcji zerowej tj.

kompensacji wzajemnych zobowiązań (5,8%

całego polskiego zadłużenia)

Obsługa zadłużenia zagranicznego
Polski względem wierzycieli z Klubu
Paryskiego

Struktura zadłużenia Polski wobec
Klubu Paryskiego na dzień 31
grudnia 2004 r.

Źródło: http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=1&dzial=153&id=40302&PortalMF=

Międzynarodowy Fundusz
Walutowy

Niezależna międzynarodowa organizacja w
ramach ONZ, zajmująca się kwestiami
stabilizacji. Dostarcza pomocy finansowej
zadłużonym krajom członkowskim, które w
zamian są zobowiązane do dokonywania
reform ekonomicznych i innych działań
stabilizujących. Obecnie zrzesza 185 państw

.

Bank Światowy

Nie jest bankiem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Zapewnia

długoterminowe pożyczki o preferencyjnym

oprocentowaniu dla najbardziej potrzebujących krajów

członkowskich oraz przedsiębiorstw publicznych (po

otrzymaniu gwarancji rządowych), dotacje, pomoc

techniczną – obecnie wszystko do celów walki z

ubóstwem i finansowania rozwoju takich dziedzin życia

społecznego jak ochrona zdrowia, edukacja, ochrona

środowiska czy też rozbudowa infrastruktury. W zamian

za to wymaga jednak pewnych działań politycznych,

takich jak walka z korupcją, rozwój demokracji, czy też

najważniejszego – rozwoju sektora prywatnego.

Fundusze na udzielanie kredytów państwom słabiej

rozwiniętym pochodzą ze składek państw członkowskich,

spłaty przez państwa wcześniejszych długów oraz dzięki

emisji obligacji na światowych rynkach kapitałowych.

Harmonogram obsługi polskiego zadłużenia
zagraniczne go w Klubach Londyńskim i

Paryskim w latach 2000-2005(w mln USD)

2001 2002 2003 2004 2005 2006

Sposoby rozwiązywania
zadłużenia :

BEZPOŚREDNIE



Restrukturyzacja
długu



Redukcja długu



Konwersja długu

POŚREDNIE



Tworzenie
wewnętrznych i
zewnętrznych
warunków rozwoju
gospodarczego

Restrukturyzacja długu



Zmiana zasad spłaty długu

polegająca na odraczaniu płatności

rat kapitałowych lub/i odsetek na

dalsze lata, udzielaniu okresu

karencji spłaty długu i udzielaniu

nowych kredytów (nie zawsze)



Plany Baker’a, Fishera, Bradley’a,

Brady’ego itp., jako projekty

restrukturyzacji długu

Konwersja długu

Transakcję konwersji długu można

określić jako porozumienie
polegające na sprzedaży lub
zamianie na międzynarodowym
rynku finansowym zobowiązania
dłużnika.

Konwersja długu

Biorąc pod uwagę przedmiot wymiany wyróżnia

się sześć podstawowych transakcji zamiany:

•

zamiana długu na dług (debt for debt swap)

•

zamiana długu na udziały kapitałowe (debt for

capital swap)

•

zamiana lub sprzedaż długu na walutę kraju

dłużniczego (debt for cash swap)

•

zamiana długu na towary pochodzące z kraju

dłużniczego (debt for comodiity swap)

•

zamiana długu na wydatki na ochronę środowiska

(debt for natire swap)

•

zamiana długu na obligacje( debt for bond swap)

•

wykup długu przez kraje dłużnicze (buy-backs)

Wyznaczniki analizy
rozmiarów zadłużenia
państwa

•

Obsługa zadłużenia

•

Relacja długu do:

-

eksportu państwa

-

dochodu narodowego

-

PKB

POLSKA: ZADŁUŻENIE ZAGRANICZNE

Zestawienie sporządzone na podstawie danych dostępnych na 26 września 2008 r.
w mln USD

POZYCJA ZADŁUŻENIA

ZAGRANICZNEGO

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec IV

kwartału

Stan na
koniec II

kwartału

Narodowy Bank Polski

428

110

199

107

1977

1228

8279

17143

Sektor rządowy i
samorządowy

1

29255

35728

45068

57834

58840

67777

79180

85045

DŁUŻNE PAPIERY

WARTOŚCIOWE W POSIADANIU
ZAGRANICZNYCH

INWESTORÓW
PORTFELOWYCH

10248

14956

22254

36356

45600

54647

66098

71700

POZOSTAŁE INWESTYCJE
ZAGRANICZNE

23748

19007

20772

22814

13240

13130

13082

13345

Sektor bankowy

6733

7535

11285

14786

15026

23370

41512

54955

KREDYTY INWESTORÓW

BEZPOŚREDNICH

129

219

250

427

388

471

1 102

1 334

DŁUŻNE PAPIERY

WARTOŚCIOWE W POSIADANIU
ZAGRANICZNYCH

INWESTORÓW
PORTFELOWYCH

167

434

713

1273

2394

3648

1722

1562

POZOSTAŁE INWESTYCJE

ZAGRANICZNE

6437

6882

10322

13086

12244

19251

38241

52059

Sektor pozarządowy i
pozabankowy

35555

41185

50722

57262

57083

77259

104550

129139

KREDYTY INWESTORÓW
BEZPOŚREDNICH

10 261

12 248

19 080

22 018

22 573

34 130

46 155

56 585

DŁUŻNE PAPIERY
WARTOŚCIOWE W POSIADANIU

ZAGRANICZNYCH
INWESTORÓW

PORTFELOWYCH

4 179

4253

4719

5335

4706

3610

4696

5684

POZOSTAŁE INWESTYCJE
ZAGRANICZNE

21115

25001

26923

29909

29804

39519

53699

66870

ZADŁUŻENIE OGÓŁEM

71971

84875

107274

129338

132926

169634

233074

286282

Zagrożenia związane z
rosnącym zadłużeniem:



Ogromne obciążenie krajów dłużniczych obsługą

długu



Skutki społeczne:



potrzeba przeznaczania bardzo dużych środków na

obsługę długu w krótkim czasie prowadzi do

drastycznego ograniczania importu, próby

zwiększenia eksportu oraz oszczędności budżetowych



ponieważ środki te nie są z reguły wystarczające, w

następnym etapie kraje zadłużone, działając pod

wpływem MFW, przystępują do realizacji programów

stabilizacyjnych i dostosowawczych



jednym z ich następstw w krótkim okresie jest

pogorszenie się warunków życia ludności,

spowodowane redukcją zatrudnienia, cofnięciem

dotacji do środków żywności i energii czy

wstrzymaniem programów pomocy społecznej

Zagrożenia związane z
rosnącym zadłużeniem:



ujemny wpływ na dynamikę wzrostu
gospodarki światowej:



spadek importu krajów dłużniczych 

spadek eksportu krajów wierzycielskich 

spadek tempa ich wzrostu gospodarczego
 osłabienie importu tych państw 

spadek eksportu z państw dłużniczych 

pogorszenie sytuacji państw dłużniczych.

Koniec

Dziękujemy za uwagę