POPULACJA

Jacek Skubis

• POPULACJA 

– grupa zwierząt tego samego 

gatunku, bytująca na określonym terenie i mająca 
pewne cechy charakterystyczne, które są 
wyłącznymi właściwościami grupy

Właściwości populacji

• STRUKTURA PŁCIOWA
• STRUKTURA WIEKOWA
• STRUKTURA PRZESTRZENNA
• PROCESY DEMOGRAFICZNE
• - rozrodczość
• - śmiertelność
• - migracje

STRUKTURA PŁCI

• Najprostsza forma oddająca aktualną 

sytuację populacji

• Wyrażamy wskaźnikiem: 
• --stosunkiem samców do samic 

(zrównoważona 1:1)

• Ma podstawowe znaczenie dla 

rozrodczości populacji

Struktura płci

• U zwierząt monogamicznych 

(kuropatwy) maksymalną 
rozrodczość zapewnia tylko 
zrównoważony udział płci – decyduje 
on do możliwości przystąpienia do 
rozrodu wszystkich osobników , 
jakiekolwiek przesunięcia na korzyść 
samców lub samic   limitują liczbę 
par lęgowych

Struktura płci

• U zwierząt poligamicznych 

nadmierny udział samic w populacji 
powoduje zwiększoną rozrodczość.

• Jest to niekorzystne:
• - udział młodych samców w rozrodzie 

(spadek jakości osobniczej)

• - trudności w sterowaniu populacją
• - zwiększone szkody łowieckie

STRUKTURA WIEKU

STRUKTURA WIEKU

• Jest to reprezentacja poszczególnych 

klas wieku.

• Obraz to piramida wieku
• Znajomość tego układu umożliwia 

określenie przyszłości populacji

Piramidy wieku

Struktura przestrzenna

• Liczność i ogólne zagęszczenie 

zwierzyny na jednostkę powierzchni 
łowiska charakteryzują stopień 
zasiedlenia obwodu – dla prawidłowej 
gospodarki łowieckiej ważny jest 
stopień wykorzystania przez zwierzynę 
 poszczególnych fragmentów łowiska i 
forma występowania  - czyli struktura 
przestrzenna

• Rozmieszczenie równomierne

• Rozmieszczenie skupiskowe

• Terytorializm

• Zjawisko izolacji – czyli obrony 

terytorium

PROCESY DEMOGRAFICZNE

• ROZRODCZOŚĆ – czyli zdolność 

populacji do wytwarzania nowych 
osobników

• Potencjalna
• Rzeczywista

• Przyrost zrealizowany
• - Liczba młodych , która przeżyła 

krytyczny okres tuz po narodzeniu i 

stanowi faktyczny wskaźnik wzrostu 

populacji

• Inaczej – liczba młodych na początku 

sezonu łowieckiego

•  Znajomość wskaźnika przyrostu 

decyduje o prawidłowym sporządzeniu 

planu łowiecko - hodowlanego

• Zwierzyna gruba:
• --- określamy w procentach od liczby 

osobników żeńskich

• Zwierzyna drobna
• ---liczba młodych na jedną samicę 

lub parę lęgową

Śmiertelność

• Człowiek:
• - odstrzał
• - kolizje komunikacyjne
• - maszyny rolnicze
• - zmiana krajobrazu

• Śmiertelność naturalna:
• - drapieżniki
• - pasożyty
• - warunki pogodowe
• - niedostatek pokarmu

Migracje

•  sezonowe (głównie ptaki)
• młodych osobników
• zajmowanie wolnych przestrzeni