PSYCHOLOGIA

PSYCHOLOGIA

Starszy wiek szkolny 14/15 – 18/19 lat

Starszy wiek szkolny 14/15 – 18/19 lat

Iryna Nabokowa i Przemysław Piotrowicz

Iryna Nabokowa i Przemysław Piotrowicz

Ogólna charakterystyka okresu dorastania

Ogólna charakterystyka okresu dorastania



Czy można o

Czy można o

młodzieży mówić jako o

młodzieży mówić jako o

grupie psychologicznie

grupie psychologicznie

jednolitej?

jednolitej?

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresu dorastania

Ogólna charakterystyka okresu dorastania

W dorastaniu można wydzielić 2 podokresy

W dorastaniu można wydzielić 2 podokresy

ze względu na dominowanie:

ze względu na dominowanie:



w pierwszym - czynników biologicznych,

w pierwszym - czynników biologicznych,



w drugim - czynników kulturowych.

w drugim - czynników kulturowych.

Dorastanie zaczyna się w biologii a kończy w

Dorastanie zaczyna się w biologii a kończy w

kulturze.

kulturze.

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

DOJRZEWANIE:

DOJRZEWANIE:



I faza: pokwitanie (faza feubertalna) ;

I faza: pokwitanie (faza feubertalna) ;



II faza: adolescencja (młodość)

II faza: adolescencja (młodość)

W psychologii polskiej stosuje się termin

W psychologii polskiej stosuje się termin

wiek dorastania

obejmując dojrzewanie

obejmując dojrzewanie

biologiczne oraz rozwój psychiczny i

biologiczne oraz rozwój psychiczny i

społeczny.

społeczny.

Wyodrębnia się 2 fazy:

Wyodrębnia się 2 fazy:



I. Wiek szkolny (11 - 15l) ;

I. Wiek szkolny (11 - 15l) ;



II. Dorastanie (od 11-12r.ż do 18-19r.ż)

II. Dorastanie (od 11-12r.ż do 18-19r.ż)

Fazy te oddziela 16 r.ż.

Fazy te oddziela 16 r.ż.

W okresie dorastania człowiek otrzymuje

W okresie dorastania człowiek otrzymuje

dwie zdolności ;

dwie zdolności ;

1. zdolność do dawania nowego życia;

1. zdolność do dawania nowego życia;

2. zdolność do samodzielnego

2. zdolność do samodzielnego

kształtowania życia własnego.

kształtowania życia własnego.

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania



AKCELERACJA ROZWOJU - przyspieszenie

AKCELERACJA ROZWOJU - przyspieszenie

rozwoju; zjawisko polegające na tym, ze

rozwoju; zjawisko polegające na tym, ze

dziecko z pokolenia na pokolenie dojrzewa

dziecko z pokolenia na pokolenie dojrzewa

szybciej co jest spowodowane lepszymi

szybciej co jest spowodowane lepszymi

warunkami odżywiania i pielęgnacji

warunkami odżywiania i pielęgnacji

organizmu.

organizmu.



16 rok życia - tzw. kryzys młodzieńczy

16 rok życia - tzw. kryzys młodzieńczy

charakteryzujący się nasileniem

charakteryzujący się nasileniem

psychicznych trudności dorastania.

psychicznych trudności dorastania.

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania



FAZA I BIOLOGICZNA - charakteryzuje się

FAZA I BIOLOGICZNA - charakteryzuje się

ogólnym niezrównoważeniem

ogólnym niezrównoważeniem

emocjonalnym, nadmierna pobudliwością,

emocjonalnym, nadmierna pobudliwością,

zmiennością motywacji. Młoda osoba

zmiennością motywacji. Młoda osoba

znajduje się w konflikcie pomiędzy potrzebą

znajduje się w konflikcie pomiędzy potrzebą

bycia dorosłym a zachowaniem przywilejów

bycia dorosłym a zachowaniem przywilejów

dziecka. Młodzież poszukuje własnej

dziecka. Młodzież poszukuje własnej

tożsamości, jest to faza eksperymentowania

tożsamości, jest to faza eksperymentowania

ze sobą i innymi, poszukiwania celów.

ze sobą i innymi, poszukiwania celów.

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania



FAZA II (po 16 r.ż.) - charakteryzuje się

FAZA II (po 16 r.ż.) - charakteryzuje się

poszukiwaniem wyjścia z chaosu przeżyć,

poszukiwaniem wyjścia z chaosu przeżyć,

stawianiem sobie celów. W tej fazie

stawianiem sobie celów. W tej fazie

dominującą role odgrywają procesy

dominującą role odgrywają procesy

intelektualne. Młodzież stawia sobie

intelektualne. Młodzież stawia sobie

pytania dotyczące sensu swojego życia,

pytania dotyczące sensu swojego życia,

ważną rolę odgrywają problemy

ważną rolę odgrywają problemy

ogólnoludzkie. Faza ta może być

ogólnoludzkie. Faza ta może być

długotrwała i głęboka.

długotrwała i głęboka.

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Fazy miłości:

Fazy miłości:

1. miłość szczenięca - ważniejsze jest samo

1. miłość szczenięca - ważniejsze jest samo

kochanie niż jego obiekt ;

kochanie niż jego obiekt ;

2. miłość cielęca - obiekt uczuć otoczony jest

2. miłość cielęca - obiekt uczuć otoczony jest

bezgranicznym uwielbieniem ;

bezgranicznym uwielbieniem ;

3.

3.

miłość romantyczna - idealizowanie obiektu

miłość romantyczna - idealizowanie obiektu

miłości, ta miłość jest głębokim uczuciem

miłości, ta miłość jest głębokim uczuciem

skierowanym ku jednej osobie.

skierowanym ku jednej osobie.

Romantyzm -

Romantyzm -

młodzież poszukuje doznań pełnych piękna i

młodzież poszukuje doznań pełnych piękna i

wzruszeń

wzruszeń

Dorastający lubią ryzyko i tajemniczość

Dorastający lubią ryzyko i tajemniczość

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Ogólna charakterystyka okresy dorastania

Procesy psychiczne

Procesy psychiczne

Dwie grupy procesów psychicznych:

Dwie grupy procesów psychicznych:

1. spostrzeganie, uwaga, pamięć ;

1. spostrzeganie, uwaga, pamięć ;

2. myślenie, wyobraźnia, twórczość.

2. myślenie, wyobraźnia, twórczość.

Spostrzeganie - proces złożony i dynamiczny.

Spostrzeganie - proces złożony i dynamiczny.

Spostrzeżenia mają indywidualny charakter, spostrzeżenia młodzieży

Spostrzeżenia mają indywidualny charakter, spostrzeżenia młodzieży

są w porównaniu z dziećmi bardziej

są w porównaniu z dziećmi bardziej

dokładne, wielostronne i

dokładne, wielostronne i

ukierunkowane

ukierunkowane

. W tym wieku dużą role w spostrzeżeniach odgrywa

. W tym wieku dużą role w spostrzeżeniach odgrywa

nastawienie

nastawienie

.

.

Uwaga dowolna zastępuje uwagę mimowolną.

Uwaga dowolna zastępuje uwagę mimowolną.

Uwaga dowolna ma

Uwaga dowolna ma

większą pojemność

większą pojemność

co pozwala na większe skupienie i

co pozwala na większe skupienie i

efektywniejsze uczenie.

efektywniejsze uczenie.

Myślenie

Myślenie

- dotyczy aktywności umysłu, która

- dotyczy aktywności umysłu, która

operuje słowami, symbolami, ideałami. W okresie

operuje słowami, symbolami, ideałami. W okresie

dorastania rozwija się

dorastania rozwija się

myślenie abstrakcyjne

myślenie abstrakcyjne

,

,

które prowadzi do wzrostu refleksyjności i

które prowadzi do wzrostu refleksyjności i

krytycyzmu.

krytycyzmu.

Rozumowanie

Rozumowanie

- 1. indukcyjne - wychodzimy od

- 1. indukcyjne - wychodzimy od

pewnych faktów i dochodzimy do pewnych

pewnych faktów i dochodzimy do pewnych

uogólnień ; 2. dedukcyjne - wychodzi się od

uogólnień ; 2. dedukcyjne - wychodzi się od

uogólnień do szczegółów.

uogólnień do szczegółów.

Wyobraźnia

Wyobraźnia

- ujawnia się w pomysłowości w życiu

- ujawnia się w pomysłowości w życiu

codziennym, jak i w marzeniach dla młodzieńczej

codziennym, jak i w marzeniach dla młodzieńczej

twórczości

twórczości

Twórczość

Twórczość

- przejaw wyobraźni, młodzież ujmuje w

- przejaw wyobraźni, młodzież ujmuje w

formę artystyczną własne przeżycia.

formę artystyczną własne przeżycia.

Rozwój emocjonalny

Rozwój emocjonalny

Emocje - pobudzenie emocjonalne, emocje przyjemne i

Emocje - pobudzenie emocjonalne, emocje przyjemne i

przykre. Różne rodzaje emocji zwane są uczuciami.

przykre. Różne rodzaje emocji zwane są uczuciami.

Pobudzenie emocjonalne w okr. dorastania jest

Pobudzenie emocjonalne w okr. dorastania jest

nasilone uzewnętrznia się w intensywności

nasilone uzewnętrznia się w intensywności

zachowania. W początkowej fazie dorastania zauważa

zachowania. W początkowej fazie dorastania zauważa

się chwiejność emocji.

się chwiejność emocji.

Zaburzenia nerwicowe - mogą być spowodowane

Zaburzenia nerwicowe - mogą być spowodowane

nieuzewnętrznionymi, tłumionymi stanami

nieuzewnętrznionymi, tłumionymi stanami

emocjonalnymi. W pierwszej fazie dorastania

emocjonalnymi. W pierwszej fazie dorastania

występuje zmienność znaku emocji. Wynika to ze

występuje zmienność znaku emocji. Wynika to ze

wzmożonej pobudliwości nerwowej.

wzmożonej pobudliwości nerwowej.

Uczucia - Proste (smutek radość gniew) lub złożone

Uczucia - Proste (smutek radość gniew) lub złożone

(poczucie winy, żalu). Uczucia zależą od rodzaju

(poczucie winy, żalu). Uczucia zależą od rodzaju

sytuacji oraz od potrzeb które je pobudzają.

sytuacji oraz od potrzeb które je pobudzają.

Źródłem niepowodzeń między rodzicami i

Źródłem niepowodzeń między rodzicami i

dorastającymi jest przypisywanie przez jednych i

dorastającymi jest przypisywanie przez jednych i

drugich różnego znaczenia tym samym

drugich różnego znaczenia tym samym

zdarzeniom.

zdarzeniom.

Uczucia ambiwalentne (przeciwstawne) - gdy

Uczucia ambiwalentne (przeciwstawne) - gdy

zarazem przeżywa się miłość i nienawiść, radość i

zarazem przeżywa się miłość i nienawiść, radość i

smutek. Ambiwalencje uczuć mogą wynikać z

smutek. Ambiwalencje uczuć mogą wynikać z

ustalonego systemu wartości i przekonań, są

ustalonego systemu wartości i przekonań, są

wyrazem poszukiwań.

wyrazem poszukiwań.

Lęki społeczne - występują w postaci

Lęki społeczne - występują w postaci

nieśmiałości, lęku przed niepowodzeniem.

nieśmiałości, lęku przed niepowodzeniem.

W pierwszej fazie dorastania występują lęki

W pierwszej fazie dorastania występują lęki

jak np. wahanie przed wejściem do

jak np. wahanie przed wejściem do

kawiarni, a w drugiej fazie występują lęki

kawiarni, a w drugiej fazie występują lęki

społeczne, które łączą się z przyszłością.

społeczne, które łączą się z przyszłością.

Specyficzna kategoria lęków społecznych

Specyficzna kategoria lęków społecznych

to lęki szkolne, których źródłem przede

to lęki szkolne, których źródłem przede

wszystkim są interakcje nauczyciel - uczeń

wszystkim są interakcje nauczyciel - uczeń

Gniew - uzewnętrznia się z różnym nasileniem i może

Gniew - uzewnętrznia się z różnym nasileniem i może

wyzwalać zachowania agresywne. U młodych gniew

wyzwalać zachowania agresywne. U młodych gniew

jest jasny, infantylny, wyraża się w krzykach,

jest jasny, infantylny, wyraża się w krzykach,

kłótniach. U starszych te zachowania są częściej

kłótniach. U starszych te zachowania są częściej

poddawane kontroli i przyjmują postać z trudem

poddawane kontroli i przyjmują postać z trudem

opanowanego napięcia nerwowego. Źródła gniewu:

opanowanego napięcia nerwowego. Źródła gniewu:

trudności i udaremnienia w realizowaniu dążeń,

trudności i udaremnienia w realizowaniu dążeń,

postępowanie rodziców, rozbieżność między własnym

postępowanie rodziców, rozbieżność między własnym

postępowaniem rodziców a ich wymaganiami.

postępowaniem rodziców a ich wymaganiami.

Kształtują się uczucia wyższe: uczucia estetyczne,

Kształtują się uczucia wyższe: uczucia estetyczne,

moralne i patriotyczne.

moralne i patriotyczne.

Dojrzałość uczuciowa - przejście od zależności

Dojrzałość uczuciowa - przejście od zależności

uczuciowej do niezależności, od

uczuciowej do niezależności, od

niekontrolowanego uzewnętrzniania uczuć do

niekontrolowanego uzewnętrzniania uczuć do

poddania ich kontroli. To takie zdolności do

poddania ich kontroli. To takie zdolności do

odwracania reakcji, do powściągliwości, do

odwracania reakcji, do powściągliwości, do

rezygnacji. Pełne ukształtowanie tej

rezygnacji. Pełne ukształtowanie tej

dojrzałości przypada na dalsze lata. Na

dojrzałości przypada na dalsze lata. Na

dojrzałość uczuć składa się całe uprzednie

dojrzałość uczuć składa się całe uprzednie

życie człowieka, jego doświadczenia w

życie człowieka, jego doświadczenia w

kolejnych fazach rozwoju.

kolejnych fazach rozwoju.

Konwencjonalny poziom rozwoju moralnego (Kohlberg) –

Konwencjonalny poziom rozwoju moralnego (Kohlberg) –

I stadium : ocena zachowania wynika z aprobaty

I stadium : ocena zachowania wynika z aprobaty

społecznej, rówieśników ;

społecznej, rówieśników ;

II stadium : ocena zachowania oparta jest na prawie i

II stadium : ocena zachowania oparta jest na prawie i

porządku, odczuwamy szacunek dla autorytetów.

porządku, odczuwamy szacunek dla autorytetów.

Prokonwencjonalny poziom rozwoju moralnego -

Prokonwencjonalny poziom rozwoju moralnego -

charakteryzuje się autonomicznym ujmowaniem zasad

charakteryzuje się autonomicznym ujmowaniem zasad

moralnych, niezależnie od autorytetu osób czy grup. I

moralnych, niezależnie od autorytetu osób czy grup. I

stadium - polega na ujmowaniu zasad moralnych w

stadium - polega na ujmowaniu zasad moralnych w

terminach umowy społecznej, reguł przyjętych przez

terminach umowy społecznej, reguł przyjętych przez

dane społeczeństwo. II stadium - charakteryzuje się

dane społeczeństwo. II stadium - charakteryzuje się

samodzielnym poszukiwaniem reguł zgodnych z

samodzielnym poszukiwaniem reguł zgodnych z

logicznym rozumieniem ich stałości i uniwersalizmu.

logicznym rozumieniem ich stałości i uniwersalizmu.

Może się zdarzyć ze nie wykształci się

Może się zdarzyć ze nie wykształci się

rygoryzm dojrzały i osoba zostanie

rygoryzm dojrzały i osoba zostanie

moralnie niedojrzała. Rozbieżność między

moralnie niedojrzała. Rozbieżność między

standardami a zachowaniem może być

standardami a zachowaniem może być

przyczyną 2 zjawisk: gdy człowiek

przyczyną 2 zjawisk: gdy człowiek

świadomie i dobrowolnie czerpie korzyści z

świadomie i dobrowolnie czerpie korzyści z

werbalnych deklaracji, usprawiedliwiając

werbalnych deklaracji, usprawiedliwiając

odstępstwa od nich trudnością w ich

odstępstwa od nich trudnością w ich

realizacji. Powstaje w wyniku sztywnego,

realizacji. Powstaje w wyniku sztywnego,

bezwzględnego funkcjonowania

bezwzględnego funkcjonowania

standardów, których naruszanie daje tak

standardów, których naruszanie daje tak

negatywną samoocenę że wysiłek zgodny

negatywną samoocenę że wysiłek zgodny

z nimi jest nieopłacalny i następuje

z nimi jest nieopłacalny i następuje

rezygnacja z ich przestrzegania.

rezygnacja z ich przestrzegania.

Ogólna charakterystyka okresu dorastania

Ogólna charakterystyka okresu dorastania



Stadium konencjonalizmu moralnego - dziecko

Stadium konencjonalizmu moralnego - dziecko

postępuje zgodnie z wzorami zewnętrznymi

postępuje zgodnie z wzorami zewnętrznymi



Stadium pryncypializmu moralnego - zew. wzory

Stadium pryncypializmu moralnego - zew. wzory

stają się uzewnętrznione i stają się własnymi

stają się uzewnętrznione i stają się własnymi

postawami wyznaczającymi zachowanie

postawami wyznaczającymi zachowanie



Stadium racjonalizmu moralnego - dziecko wnika w

Stadium racjonalizmu moralnego - dziecko wnika w

sens uprzednio zaakceptowanych norm

sens uprzednio zaakceptowanych norm



Konformizm - polega na podporządkowaniu się

Konformizm - polega na podporządkowaniu się

gotowym wzorom i schematom postępowania, m.in.

gotowym wzorom i schematom postępowania, m.in.

na dostosowaniu się do grupy i opinii większości.

na dostosowaniu się do grupy i opinii większości.

Wyrazem komformizmu jest tzw. kultura

Wyrazem komformizmu jest tzw. kultura

młodzieżową.

młodzieżową.

Rygoryzm moralny - ujmowanie określonych

Rygoryzm moralny - ujmowanie określonych

powinności jako bezwyjątkowych, od

powinności jako bezwyjątkowych, od

których nigdy nie wolno odstępować.

których nigdy nie wolno odstępować.

Rygoryzm dziecięcy - wyraz bezrefleksyjnego

Rygoryzm dziecięcy - wyraz bezrefleksyjnego

i dosłownego przyswajania sobie przez

i dosłownego przyswajania sobie przez

dziecko pouczeń osób dorosłych

dziecko pouczeń osób dorosłych

Rygoryzm dojrzały - kryteria : stabilność

Rygoryzm dojrzały - kryteria : stabilność

uznawanych kryteriów, zdolność ich

uznawanych kryteriów, zdolność ich

uzasadniania, ich wpływ na zachowanie -

uzasadniania, ich wpływ na zachowanie -

najważniejsze kryterium.

najważniejsze kryterium.

Światopogląd

Światopogląd

obejmuje przekonania człowieka ważne dla niego i

obejmuje przekonania człowieka ważne dla niego i

znaczące dla kultury w jakiej żyje, ujmuje przekonania konkretnego

znaczące dla kultury w jakiej żyje, ujmuje przekonania konkretnego

człowieka.

człowieka.

Funkcje światopoglądu :

Funkcje światopoglądu :

mobilizuje do podejmowania zadań i trudności,

mobilizuje do podejmowania zadań i trudności,

f. wartościująca,

f. wartościująca,

f. kontroli własnego postępowania,

f. kontroli własnego postępowania,

f. wyjaśniająca,

f. wyjaśniająca,

f. integracyjna,

f. integracyjna,

f. obronna,

f. obronna,

f. ofensywna.

f. ofensywna.

Intensywność światopoglądu łączy się z jego funkcją ofensywną.

Intensywność światopoglądu łączy się z jego funkcją ofensywną.

Powszechność może stanowić oparcie dla pojedynczego człowieka.

Powszechność może stanowić oparcie dla pojedynczego człowieka.

Stabilność jest oceniana pozytywnie.

Stabilność jest oceniana pozytywnie.

Światopogląd

Światopogląd



Pojęcie to obejmuje przekonania człowieka

Pojęcie to obejmuje przekonania człowieka

ważne dla niego i znaczące dla kultury, w

ważne dla niego i znaczące dla kultury, w

jakiej żyje.

jakiej żyje.



Kształtuje się wraz z rozwojem na

Kształtuje się wraz z rozwojem na

podstawie zdobytej wiedzy i

podstawie zdobytej wiedzy i

doświadczenia.

doświadczenia.



Dopiero wówczas, gdy człowiek zdolny do

Dopiero wówczas, gdy człowiek zdolny do

refleksji, do oceny i wyboru, może by

refleksji, do oceny i wyboru, może by

mówić o jego światopoglądzie.

mówić o jego światopoglądzie.

Rozwój światopoglądu:

Rozwój światopoglądu:



Faza identyfikacji

Faza identyfikacji



faza kosmiczna

faza kosmiczna



faza dojrzałego sensu życia.

faza dojrzałego sensu życia.

Fazy idealizmu :

Fazy idealizmu :

1.

1.

poszukiwanie wzorca idealnego (kult

poszukiwanie wzorca idealnego (kult

bohatera, adoracja u dziewcząt);

bohatera, adoracja u dziewcząt);

2.

2.

tworzenie koncepcji doskonałej

tworzenie koncepcji doskonałej

rzeczywistości

rzeczywistości

Fazy idealizmu wg. Szumana: idealizm

Fazy idealizmu wg. Szumana: idealizm

antycypacyjny ; idealizm kompensacyjmy

antycypacyjny ; idealizm kompensacyjmy

; idealizm normatywny, praktyczny.

; idealizm normatywny, praktyczny.

Nihilizm - polega na zaprzeczaniu sensowi ludzkiego istnienia,

Nihilizm - polega na zaprzeczaniu sensowi ludzkiego istnienia,

w tym także własnego. Może występować pod wpływem

w tym także własnego. Może występować pod wpływem

pojedynczego przeżycia lub ciężkich zdarzeń. W skrajnym

pojedynczego przeżycia lub ciężkich zdarzeń. W skrajnym

przypadku prowadzi do samobójstwa, prowadzi też do

przypadku prowadzi do samobójstwa, prowadzi też do

łączenia się w grupy np. satanizm.

łączenia się w grupy np. satanizm.

Cynizm - rozbieżność między głoszonymi przekonaniami a ich

Cynizm - rozbieżność między głoszonymi przekonaniami a ich

realizacją.

realizacją.

Cynizm ukryty - głoszone przekonania cieszą się moralną

Cynizm ukryty - głoszone przekonania cieszą się moralną

aprobatą środowiska, pod tą osłoną sprzeczne z

aprobatą środowiska, pod tą osłoną sprzeczne z

werbalizowaną treścią działania mogą nie być zauważane.

werbalizowaną treścią działania mogą nie być zauważane.

Cynizm jawny - polega na werbalizowaniu własnej

Cynizm jawny - polega na werbalizowaniu własnej

instrumentalnej motywacji która nadto przechodzi w

instrumentalnej motywacji która nadto przechodzi w

konsekwentne działanie.

konsekwentne działanie.

Cynizm pozorny - werbalizowane poglądy i działania są

Cynizm pozorny - werbalizowane poglądy i działania są

wprawdzie zgodne, ale przeciwstawne wartościom

wprawdzie zgodne, ale przeciwstawne wartościom

akceptowanym w środowisku, do którego się należy.

akceptowanym w środowisku, do którego się należy.

Cynizm świadczy o wewnętrznym uporze a nihilizm o

Cynizm świadczy o wewnętrznym uporze a nihilizm o

rezygnacji.

rezygnacji.

Rozwój tożsamości

Rozwój tożsamości

Sposoby poszukiwania tożsamości:

Sposoby poszukiwania tożsamości:

1) ciągłość istnienia (częstą formą jest

1) ciągłość istnienia (częstą formą jest

sprawdzanie przez młodych

sprawdzanie przez młodych

niezawodności miłości rodziców) ;

niezawodności miłości rodziców) ;

2) próby zmieniania siebie,

2) próby zmieniania siebie,

eksperymentowania z samym sobą

eksperymentowania z samym sobą

(naśladownicze lub samodzielne) ;

(naśladownicze lub samodzielne) ;

3)sprawdzanie siebie (postanowienia)

3)sprawdzanie siebie (postanowienia)

Wg. Eriksona na okres dorastania przypada kryzys

Wg. Eriksona na okres dorastania przypada kryzys

tożsamości, należy uzyskać integracje swojej

tożsamości, należy uzyskać integracje swojej

przeszłości z teraźniejszością i koncepcją

przeszłości z teraźniejszością i koncepcją

przyszłości. Na formowanie się tożsamości

przyszłości. Na formowanie się tożsamości

wpływają 3 elementy:

wpływają 3 elementy:

poczucie wewnętrznej

poczucie wewnętrznej

identyczności i ciągłości,

identyczności i ciągłości,

dostrzeganie tej

dostrzeganie tej

identyczności i ciągłości przez osoby z otoczenia

identyczności i ciągłości przez osoby z otoczenia

oraz potwierdzenie autopercepcji do

oraz potwierdzenie autopercepcji do

narastającego w jego interpersonalnych

narastającego w jego interpersonalnych

doświadczeniach

doświadczeniach

.

.

Negatywna tożsamość-

Negatywna tożsamość-

wewnętrzna

wewnętrzna

dezorganizacja i pustka

dezorganizacja i pustka

.

.



Negatywizm - przekora, może przybrać postać

Negatywizm - przekora, może przybrać postać

uporu, nieposłuszeństwa, czy nawet arogancji,

uporu, nieposłuszeństwa, czy nawet arogancji,

ale może też przebiegać łagodnie. Negatywizm

ale może też przebiegać łagodnie. Negatywizm

nazwano drugim okresem przekory.

nazwano drugim okresem przekory.



Właściwością motywacji i działalności jest

Właściwością motywacji i działalności jest

intensywność. Młodzież włącza się do działania

intensywność. Młodzież włącza się do działania

całym sobą, bez reszty może oddać się

całym sobą, bez reszty może oddać się

akceptowanej idei. Intensywność wiąże się z

akceptowanej idei. Intensywność wiąże się z

potrzebą czynów, która w okresie dorastania

potrzebą czynów, która w okresie dorastania

jest pragnieniem czynów nadzwyczajnych.

jest pragnieniem czynów nadzwyczajnych.

Postępowanie wobec

Postępowanie wobec

dorastających

dorastających



Każdy dorastający młody człowiek

Każdy dorastający młody człowiek

wymaga nieco innego podejścia. To

wymaga nieco innego podejścia. To

rodzice, opiekunowie, nauczyciele powinni

rodzice, opiekunowie, nauczyciele powinni

znaleźć

znaleźć

strategię postępowania

strategię postępowania

, nie można

, nie można

traktować wszystkich tak samo.

traktować wszystkich tak samo.



W procesie oddziaływania wychowawczego

W procesie oddziaływania wychowawczego

biorą zawsze udział co najmniej dwie

biorą zawsze udział co najmniej dwie

osoby: wychowująca i wychowywana. A

osoby: wychowująca i wychowywana. A

także dziadkowie i rodzeństwo.

także dziadkowie i rodzeństwo.

10 ogólnych, podstawowych zasad

10 ogólnych, podstawowych zasad

postępowania rodziców dorastających

postępowania rodziców dorastających

dzieci

dzieci



Zasada akceptacji - dorastający ma prawo

Zasada akceptacji - dorastający ma prawo

do własnego życia, nie musi spełniać

do własnego życia, nie musi spełniać

marzeń i pragnień rodziców. Trzeba mu

marzeń i pragnień rodziców. Trzeba mu

pozwolić na odmienne myślenie, plany,

pozwolić na odmienne myślenie, plany,

marzenia.

marzenia.



Zasada wiarygodności – rodzice muszą być

Zasada wiarygodności – rodzice muszą być

wiarygodni dla swoich dzieci. Nie mogą co

wiarygodni dla swoich dzieci. Nie mogą co

innego mówić i co innego robić, kłamać,

innego mówić i co innego robić, kłamać,

pozorować przyjaźń, itd.

pozorować przyjaźń, itd.

10 ogólnych, podstawowych zasad

10 ogólnych, podstawowych zasad

postępowania rodziców dorastających

postępowania rodziców dorastających

dzieci

dzieci



Zasada poszanowania intymności –

Zasada poszanowania intymności –

młodzież ma prawo do własnej

młodzież ma prawo do własnej

intymności, której strzeże z całej siły.

intymności, której strzeże z całej siły.

Trzeba uszanować szuflady,

Trzeba uszanować szuflady,

kieszenie, korespondencję. Jeżeli

kieszenie, korespondencję. Jeżeli

rodzice udowodnili, że są przyjaciółmi

rodzice udowodnili, że są przyjaciółmi

dla swojego dziecka, ono będzie

dla swojego dziecka, ono będzie

miała mniej sekretów przed nimi.

miała mniej sekretów przed nimi.

Lecz rodzice nie mogą przestać się

Lecz rodzice nie mogą przestać się

swoim dzieckiem interesować.

swoim dzieckiem interesować.

10 ogólnych, podstawowych zasad

10 ogólnych, podstawowych zasad

postępowania rodziców dorastających

postępowania rodziców dorastających

dzieci

dzieci



Zasada stabilności – rodzice powinni

Zasada stabilności – rodzice powinni

zapewnić stabilność i uporządkowanie w

zapewnić stabilność i uporządkowanie w

życiu rodzinnym, ponieważ tego brakuje

życiu rodzinnym, ponieważ tego brakuje

niezdecydowanej młodzieży.

niezdecydowanej młodzieży.



Zasada prośby – polecenia powinny być

Zasada prośby – polecenia powinny być

kierowane w postaci próśb,

kierowane w postaci próśb,

wypowiedzianych spokojnym głosem ale

wypowiedzianych spokojnym głosem ale

stanowczo. Dorastający ma prawo nie

stanowczo. Dorastający ma prawo nie

wykonać prośby, jeśli to uzasadni.

wykonać prośby, jeśli to uzasadni.

10 ogólnych, podstawowych zasad

10 ogólnych, podstawowych zasad

postępowania rodziców dorastających

postępowania rodziców dorastających

dzieci

dzieci



Zasada konsekwencji – dorastający

Zasada konsekwencji – dorastający

musi wiedzieć, czego oczekiwać po

musi wiedzieć, czego oczekiwać po

swoim zachowaniu, ale te zasady

swoim zachowaniu, ale te zasady

powinny być stosowane przez

powinny być stosowane przez

wszystkich członków rodziny, także

wszystkich członków rodziny, także

rodziców.

rodziców.



Zasada otwartości na informacje –

Zasada otwartości na informacje –

obowiązuje także rodziców, rodzice i

obowiązuje także rodziców, rodzice i

dzieci muszą się obserwować.

dzieci muszą się obserwować.

10 ogólnych, podstawowych zasad

10 ogólnych, podstawowych zasad

postępowania rodziców dorastających

postępowania rodziców dorastających

dzieci

dzieci



Zasada humoru – narastające

Zasada humoru – narastające

napięcie, atmosferę zdenerwowania

napięcie, atmosferę zdenerwowania

w początkowej fazie najłatwiej

w początkowej fazie najłatwiej

rozładować humorem.

rozładować humorem.



Zasada współdecydowania –

Zasada współdecydowania –

dorastający musi być „wciągany”

dorastający musi być „wciągany”

stopniowo w problemy rodziny,

stopniowo w problemy rodziny,

obowiązki, kontakty przyjacielskie.

obowiązki, kontakty przyjacielskie.

Bibliografia:

Bibliografia:



I. Obuchowska „Drogi dorastania”,

I. Obuchowska „Drogi dorastania”,

Wydawnictwo Szkolne i

Wydawnictwo Szkolne i

Pedagogiczne, Warszawa 1996

Pedagogiczne, Warszawa 1996

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę

THE END

THE END