Slajd 1

Człowiek jest
świadomy własnej
seksualności, której
hierarchia ważności
zmienia się dla niego
w zależności od etapu
życia, stopnia
rozwoju osobowości,
sumy doświadczeń
życiowych, bogactwa
życia wewnętrznego,
zmian
światopoglądowych,
cech osobowości
(temperamentu, siły
potrzeby seksualnej).
Wpływ na wartość
seksualności wywiera
też całokształt zmian
społecznych

Listek figowy, którym w XIX wieku zasłaniano
sfery intymen "Dawida" Michała Anioła, by
"oszczędzić tego widoku kobietom i dzieciom

Seks i religia w kulturze staroegipskiej tworzyły jedność

Pisano o nim w
miłosnych
pieśniach,
inskrypcjach
religijnych
i inskrypcjach
prywatnych

Spotykali się na
ucztach lub na łonie
natury- w ogrodach, w
specjalnie zrobionych
altankach

Małżeństwa z zasady
były monogamiczne,
jednak mężczyźni
odpowiednio zamożni
mogli mieć swój
harem

Kobieta była własnością męża

Znano recepty na
afrodyzjaki,
zaklęcia
miłosne

Mieli dużą wyobraźnię erotyczną,
rozwiniętą sztukę kochania
i bogatą formę życia intymnego

Egipcjanie zdawali sobie sprawę z istnienia
orgazmu u kobiety

Dużo czasu i uwagi
poświęcano miłości zmysłowej i
fizycznemu zaspokojeniu

Prostytucja: była legalną usługą
- kobiety oddające się za pieniądze należały „do
wszystkich”,
- pojawiają się wzmianki o prostytucji męskiej –
„kobiecy mężczyzna”.
- popularna była „prostytucja wędrowna”

„Dla greckiego odczuwania płeć męska
była najpiękniejszą z płci; grecki ideał
piękności ucieleśniali chłopcy i
młodzieńcy. Świadectwem tego
twierdzenia jest cała grecka literatura i
sztuka od najwcześniejszych początków
aż do ich ostatnich emanacji [...]. Nie
ulega wątpliwości, że wszystko, co
kulturę Greków uczyniło wielką, jest
mniej lub więcej efektem
faworyzowania tego, co męskie w życiu
publicznym i życiu miłosnym jednostki.
Homoerotyka znajduje się tak bardzo w
centralnym punkcie kultury greckiej, że
można uważać, że ta bez miłości do
chłopców obrałaby zupełnie inną
drogę”.

Seksualność zorganizowana była

wokół potrzeb dorosłych obywateli płci męskiej

Paul Brandt, 1875–1929

Doryforos Polikleta - przykład
zastosowania

zasady

kontrapostu w rzeźbie greckiej
z okresu klasycznego

Miłość pomiędzy
starszymi mężczyznami
i młodszymi chłopcami
była wysoko ceniona

Platon określił popęd seksualny

jako coś zupełnie naturalnego i

koniecznego, jako potrzebę na

równi z głodem i pragnieniem

Bogowie greccy byli piękni,
kłótliwi i kochliwi, wrażliwi
zarówno na kobiecą, jak i
chłopięcą urodę

Fallus był symbolem siły, potęgi

Najpowszechniejszym

symbolem fallicznym -

statuy boga Hermesa -

tzw. hermy,

przedstawiające

olbrzymie fallusy z głową

boga

Akt seksualny - ucieleśnieniem
hierarchii: władca, czyli ten, który
posiada fallusa i poddany, czyli
ten, który jest przez władcę
penetrowany

Posągi fallusa na wyspie Delos

Rodzina – model patriarchalny
i monogamiczny

Mąż i żona - dwoje
obcych sobie ludzi -

żyli w jednym domu, lecz mieli
oddzielne sypialnie, oddzielnie
spożywali posiłki, a nawet
oddzielnie się kąpali

Współżycie
seksualne w
małżeństwie =
prokreacja

Sztuka miłosna w małżeństwie nie
miała należytych warunków do
rozwoju. Wiąże się to ze
stosunkiem mężczyzny do kobiety,
traktowanym jak zależność
przedmiotu (kobiety) od podmiotu.
Mężczyzna szukał w kobiecie
jedynie środka dla osiągnięcia
zaspokojenia seksualnego.

Mąż miał przywilej
posiadania nałożnic

Kobiety, a zwłaszcza żony, uważano za mało aktywne w życiu
seksualnym. Jedyna aktywność, jaką wykazywały w zakresie
seksu, to masturbacja wykonywana za pomocą różnego
rodzaju sztucznych członków, zrobionych ze skóry, drewna
lub gumy.

Afrodyta - III w. Rodos

Kobieta, jakkolwiek różnie wyglądała jej
formalna pozycja, była podporządkowana
mężczyźnie. Postawy wobec niej były
ambiwalentne.
W literaturze była często oczerniana.

Mężczyzna, który uległ zmysłowym
podnietom kobiety, tracił swoją siłę i dumę.
Kto w odpowiednim czasie nie potrafił się
temu przeciwstawić, popadł w uzależnienie
od kobiety i stawał się pantoflarzem.

Liczne źródła wskazują, iż kobiety dbały o stroje i uciekały się do
kokieterii, aby podtrzymać zainteresowanie sobą mężów

Prostytucja:
- prostytucja rytualna
- otwierano domy publiczne jak i prywatne przybytki,
działające zgodnie z decyzjami władz i z polityką
podatkową miasta,
- prostytutkami były głównie niewolnice, jak również
kobiety wolne, które pozostały bez środków do życia,
- Hetery – luksusowe kurtyzany

Sztuka miłosna w małżeństwie nie miała więc
należytych warunków do rozwoju

Mężczyzna szukał w kobiecie jedynie
środka dla osiągnięcia zaspokojenia
seksualnego

Realizację potrzeb tak seksualnych, jak i
intelektualnych umożliwiała Grekom
bogata instytucja heter

Im Rzym był większy i potężniejszy – tym

rozwiązłość i

swoboda seksualna rosły w siłę

legendy o

powstawaniu Rzymu dowodzą jak bardzo erotyka jest ważna w

tej kulturze

Frywolne
przedstawienia
teatralne dla
wszystkich

Pikantne
komedie

Publiczne orgie
organizowane z
okazji świąt (np.
Bachanaliów

)

Fallus był

niejako
obiektem kultu.
Symbolizował
płodność i
życie.

Kobiety nosiły
amulety w
kształcie
fallusa

AMOR I VENUS
J.REYNOLDSA

W domach pieczołowicie
dbano o sferę erotyczną
życia

„Zabawki” służące

wzmaganiu rozkoszy

Specjalne pokoje
„zabaw”

Erotyczne freski na ścianach

Na ulicach drogowskazy do
domów publicznych

Pompeje

Nigdy nie byli wrodzy
wobec seksualizmu,
nie trzymali w
tajemnicy swojego
instynktu –
pokazywali go wprost
i bez ogródek

Seks był naturalny i
nieskrępowany

Jeśli karano, to co najwyżej
za brak poprawności
polityczne j

Ekscesy
Arystokratyczne orgiastyczne
przyjęcia.
Przemoc i agresja wraz z
seksem i ekstazą

Powszechne zdrady, zabawy
w domach schadzek

Ale tak żyli tylko nieliczni. Przeciętny Rzymianin cenił
sobie dom, spokojne sielskie życie rodzinne, nie
akceptował dewiacji seksualnych. Homoseksualistów
traktowano pogardliwie, określając ich mianem
cinaedus (bezwstydny).

Kupowanie żon

Rosła swoboda w traktowaniu
instytucji małżeństwa. Rozwód
na wielką skalę.

Pierwsza noc po ślubie i pierwszy kontakt
seksualny młodych małżonków odbywał
się ze świadkami.

Na początku Rzym- patriarchalny, zdominowany
przez mężczyzn.

Portret pary małżeńskiej z
drugiej połowy I w.

Instytucja małżeństwa i rola kobiety

Przyszły małżonek nie

wymagał, by jego żona była

nienaruszona.

Kobieta - coś gorszego. Przez
dłuższy okres kobiety nie miały
nawet nazwisk, jedynie imiona.
Prawnie nieodpowiedzialna osoba,
będąca pod opieką małżonka

Kobieta powinna siedzieć w domu,
zajmować się dziećmi i gotować

Prostytucja
- pierwotną formą - świątynna prostytucja
- prostytucja kwitła w Rzymie i to w wielu
miejscach
- uznana za degradujący zawód, lecz legalny
(stworzono specjalne rejestry i naniesiono
podatki na prostytutek

A co w

„ciemnym”

średniowieczu?

Dwa nurty

-przychylnie traktowana miłość

chłodna,

racjonalna, aseksualna

- kontrola umysłu nad

namiętnościami

(spadek

po filozofii antycznej)

Duża swoboda
seksualna

Po przyjęciu chrześcijaństwa:

-Seks postrzegany jako zło konieczne
- stosunki odbywały się wyłącznie w ramach prokreacji-

fundament rodziny w formie mamy, taty i dzieci
-Nakazywano wstrzemięźliwość, akceptowano małżeństwo
-Obowiązywała wierność seksualna
-Współżycie w małżeństwie jest „robieniem dobrego

użytku ze złej rzeczy”
-V wiek – przełom w etyce chrześcijańskiej – „kalendarzyk

małżeński”
-do IV wieku duchowni posiadali żony

-Pełen sprzeczności obraz kobiety: grzesznej Ewy i
zarazem Dziewicy – Maryi

Kobieta w małżeństwie nie jest tylko cieniem

mężczyzny, zwłaszcza w środowisku
szlacheckim

“miłość prowansalska” / “miłość rycerska”

sytuacja na wsiach i w

miastach

-zdrady, miłosne trójkąty,
czworokąty i inne
wielokąty – powodem
powstania pasa cnoty

- traktowanie rozwiązłości
w małżeństwie

- homoseksualizm

Jak to wyglądało w praktyce?

Prostytucja

-nadal była legalna,
państwo czerpało z niej zyski,
- była akceptowana przez Kościół,
co więcej, instytucja ta organizowała
kobietom domy publiczne, w których
mogły usługiwać,

-Los prostytutek poświęcano

-wyższemu dobru - porządkowi publicznemu,

-ale były też napiętnowane.

Skutki średniowiecznego podejścia do seksualności:

- problemy epoki:
agresja seksualna mężczyzn - regularne występowanie gwałtów grupowych
dokonywanych przez zorganizowane bandy

- wpływ na zachowania w czasach późniejszych

dze

nie

Swoboda życia i myśli

Emancypacja i większa
swoboda erotyczna kobiet

Człowiek i jego potrzeby -
najważniejsze

Oczy i ręce przyjaciół nie
przyprawią rogów małżonkowi”

Rozbudowane reguły gier miłosnych

- posiadanie więcej niż jednego
mężczyzny u boku (nie licząc
męża) to już rozpusta

Prostytucja

-We Włoszech i Francji renesansowej
półświatek elegancki odtwarza tradycje
prostytucji ze starożytności

-Uprawiają ją zarówno damy z towarzystwa
jak i kobiety z marginesu ,

-Kobiety potrafiły być jednocześnie czcigodnymi
małżonkami i prostytutkami

- Reformacja w Kościele zaostrzyła rygorystyczne zasady
życia - nastąpiły ciężkie czasy dla prostytucji. W Austrii i
Niemczech nakładano surowe kary na prowadzących domy
publiczne, w praktyce wprowadzono zakaz prostytucji.

Pełen sprzeczności

BAROK

Gwałtowności, pożądania, rozkoszy

Miłość barokowa - przede wszystkim miłość

sensualna i ściśle połączona z fascynacją ludzkim

ciałem

Często zestawiano miłość ze śmiercią

Odczuwanie zmysłowe
narażało człowieka na
cierpienie

W baroku zaczęła rozgraniczać
wartości przemijające i ponadczasowe
w miłości.

Dworska pompa

i skrywana rozwiązłość

Zjawisko czarnego erotyzmu w
polskim baroku – dewiacje (sadyzm i
masochizm, zoofilia)

Peter Paul Rubens

Ludzie dążyli przede
wszystkim do posiadania jak
największej wiedzy

Restrykcyjne normy moralne
mieszczaństwa zaczynały
dominować

Miłość zeszła na dalszy plan

Życie w zgodzie z rozumem i

nieuleganie zgubnym

zmysłom.

Rozkwit orgiastycznych
zachowań seksualnych w
Europie

Znane były w całej
zachodniej Europie
erotyczne kluby
towarzyskie

Seks orgiastyczny był zastrzeżony
dla ludzi należących do elity
towarzyskiej i finansowej

Prostytucja – wciąż nielegalna
Pojawił się problem - rozwój kiły. W związku z tym
prostytutki zaczęto rejestrować i poddawać badaniom
lekarskim.
- Ponownie zaczęto otwierać domy publiczne

Trzy okresy, w których zaznaczają się

wyraźne różnice w obyczajach

erotycznych

- dwulicowa moralność czasów
restauracji

- cierpiętnicza miłość
romantyczna

- czasy cnotliwej królowej Wiktorii w Anglii

„Przeklęci poeci” oddający hołd
demonicznym kobietom.

Erotyka wychodzi z buduarów na sceny i ulice. Króluje

kankan, a prostytutki bywają muzami, modelkami, a

także kochankami artystów i bankierów

Szalona “belle epoque”

W XVIII wieku wprowadzono karę za gwałt na
prostytutce.

Bagatelizowano zakażenie chorobami wenerycznymi, w
niektórych kręgach były one wręcz uznawane za
"choroby eleganckie".

Prostytucja
Okres romantyzmu cechuje się niezwykłym
rozkwitem prostytucji i jednocześnie jej
uciskiem.

Pojawiła się tak zwana miłość romantyczna
- wysublimowana forma seksu, kult kobiet i
uczuć, co sprzyjało rozwojowi życia
seksualnego, lecz hamował je represyjny
stosunek do seksu.

Epoka wiktoriańska
Pruderia epoki wiktoriańskiej wiązała się z purytanizmem.
Seksualność była naznaczona piętnem winy. Jednocześnie
prostytucja nigdy lepiej nie prosperowała niż w tej epoce,
zaspokojenie potrzeby seksualnej zeszło do "podziemia".
Hipokryzja mieszczańskiej moralności była tak znamienna,
że 95 % studentów miało swą inicjację w domu publicznym

W Niemczech XIX-wiecznych, aby poprawić
obyczaje zamknięto domy publiczne, czego
efektem był rozwój ulicznej prostytucji,
skutkiem tego ponownie je otworzono.
Napoleon we Francji otworzył "domy
tolerancji", ale pod naciskiem Kościoła
zamknięto je, co przyczyniło się od rozwoju
prostytucji "czarnorynkowej".

Po koszmarach I wojny

światowej dalszy rozpad XIX-
wiecznej moralności

Penetracja sfery

podświadomości i

związanych z nią doznań

erotycznych.

Przezwyciężenie
dotychczasowych
ograniczeń cenzuralnych

Coraz śmielsze sceny miłosne pojawiają się
również w filmach wyświetlanych na ekranach
kin.

Gdy ustrój feudalny upadł, kobiety straciły jedną z
płaszczyzn swojego rozwoju kulturalnego,
społecznego i duchowego - fraucymer

Praca zawodowa i wykształcenie

Bunt, opór przeciw "naturalnemu porządkowi
rzeczy".

Intensywniej
rewolucja
przemysłowa

Nasilenie procesów emancypacji. Kobiety domagały
się tych samych praw, co mężowie w instytucji
małżeństwa, czyli wierności oraz czystości
obyczajów.

Feministki zwalczały podwójną moralność, opinię
mężczyzn o konieczności istnienia prostytucji.
Wykazywały, ze źródłem jej jest upośledzenie
kobiety - brak możliwości edukacji, dopuszczenie
swobody seksualnej mężczyzn i potępienie za nią
kobiet.

Feministki walczyły o prawo do
wykształcenia i prawo do pracy

Wiek XX

Okres II wojny światowej:

Dziewictwo utrzymywano do ślubu

Reputacja dziewcząt wynikała ze zdolności powstrzymywania się

W sytuacji chłopców liczyła się ilość podbojów

Udawanie cnotliwej

Brak fantazji w życiu seksualnym małżonków

Homoseksualizm traktowany jako patologia

Seksualność – z góry ustalony stan rzeczy

Rewolucja seksualna

Tłumienie instynktu seksualnego jest konsekwencją brutalnej
zewnętrznej represji kulturowej.

Autorem terminu „rewolucja seksualna” był Wilhelm Reich (1897-1957) – uznał ją
za następny etap rozwoju cywilizacji po rewolucji francuskiej i komunistycznej.
Miała przynieść „wyzwolenie obyczajowe”. Głoszono, że nie należy tłumić instynktu
seksualnego.

Zygmunt Freud – twórca psychoanalizy, twierdził, że popęd seksualny u ludzi jest
analogiczny do potrzeby jedzenia. Przejawia się na różne sposoby i warunkuje
rozwój indywidualny, gdyż jest nieujarzmioną siłą domagającą się zaspokojenia,
bez którego pojawiają się objawy nerwicowe, będące „zastępczymi zaspokojeniami
seksualnymi”.

Kolejny etap rewolucyjnych zmian obyczajowych XX w.- fascynacje
myślą Maslowa:
Abraham Maslow , twierdził - przyjemność jest drogą prowadzącą do
rozwoju wewnętrznego.

Bezpośrednim efektem „mody na psychologię” stało się
zwielokrotnienie liczby pacjentów gabinetów psychoanalizy. Narastała
też moda na obnoszenie się z kompleksami, poszukiwanie rozwiązań
dla własnych problemów w poradnikach i u cenionych psychologów.

Alfred Charles Kinsey – badania nad seksualnością społeczeństwa
amerykańskiego – „Raport o mężczyźnie”, „Raport o kobiecie”.

Przemysł muzyczny
„rock ’n’ roll” – nazwa zaczerpnięta ze slangu czarnych gett
amerykańskich społeczeństwa,określająca wulgarnie opis ruchu ciał przy
stosunku

Piosenki wielu muzyków rokowych stały się „słowną pornografią”
(słowa Herberta Kretznera)

Wzrost znaczenia liczby partnerów i czasu stosunku.

Lata 40. – pojawienie się nylonowych pończoch i stroju
bikini. Odniesiono pierwsze zwycięstwo nad chorobami
wenerycznymi.

Lata 50.
         – Dania, pierwsza operacja zmiany płci,
         - pierwsze dziecko urodzone po  zapłodnieniu metodą
„in vitro”,
         - pierwszy numer „Pleyboya” z kolorowymi aktami
Marilyn Monroe

Lata 60. – pojawienie się tabletki antykoncepcyjnej

Lata 70 . - w Stanach Zjednoczonych – gwałtowny rozwój
pornografii.

Seks anonimowy – (wcześniej miał miejsce w prostytucji
gwałcie) teraz są to spotkania dobrowolne, nawiązywanie
kontaktów poprzez ogłoszenia, Internet – „gogging” i
„toothing”, popularny jest również seks przez telefon,
Internet.

Biologizacja miłości. Młodzieżowa rewolta w 1968 r. – hasło
„Naszym ołtarzem jest łóżko!”. Dążenie do uwolnienie zahamowań,
zniesienia barier nieśmiałości, by seks stał się publicznym
zjawiskiem.

VitalMan -
aktywność
seksualna

Wiek XXI

Podział na „dobre” i „złe” dziewczęta

Etyka męskich podbojów

Szybsze podejmowanie aktywności seksualnej

Udawanie wyrafinowania

Rzadko spotykana wrażliwość u chłopców

Liczba partnerów – ilu mieć wypada

Seks oralny is „OK”!

Zamienność ról w łóżku i poza nim

Seksualność łączy ciało, tożsamość i system norm społecznych

Noc poślubna długo przed ślubem

Małżeńska sypialnia nie jedynym miejscem
spełniania
fantazji erotycznych

Równouprawnienie w łóżku

Homoseksualizm zjawiskiem powszechnie znanym i akceptowanym

Literatura:

-„Seksualność w relacjach społecznych”

ks. Andrzej
Zwoliński

-„Kobieta i małżeństwo: społeczno – kulturowe aspekty
seksualności: wiek XIX iXX: zbiór studiów”

pod red. Anny
Żarnowskiej, Andrzeja Szwarca

-„Seksualność w średniowiecznej Polsce”

Adam Krawiec

-„Miłość w starożytnym Egipcie”

Agnieszka
Krzewińska

-„Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu”

Lidia Winniczuk

-„Wagina: kobieca seksualność w historii kultury”

Catherine
Blackledge; przeł. K. Bartuzi

Document Outline