Obturacja górnych dróg 
oddechowych

definicja

•

 termin medyczny określający zwężenie 

struktury anatomicznej posiadającej światło 

(na przykład oskrzele, naczynia krwionośne).

•

W przypadku chorób przebiegających z 

obturacją oskrzeli dochodzi do upośledzenia 

przepływu powietrza w drogach 

oddechowych wynikającego ze zmniejszenia 

ich drożności, co przejawia się subiektywnym 

odczuciem duszności.

Opory oddechowe

•

Praca mięśni oddechowych wydatkowana jest 

przede wszystkim na rozciągnięcie elementów 

sprężystych płuc (opór sprężysty) oraz pokonanie 

oporu przepływu powietrza w drogach oddechowych 

(opór dróg oddechowych). Wydatkowana jest 

również pokonanie tarcia między narządami 

przemieszczającymi się w klatce piersiowej podczas 

oddychania oraz ich bezwładności.

•

Z punktu widzenia fizjologii oddychania 

najważniejszy jest opór sprężysty i niesprężysty 

(dróg oddechowych)

•

Obturacja – typ zaburzenia 
sprawności wentylacji, częsty w 
chorobach płuc i oskrzeli, jest 
wywołany zwiększeniem się oporu 
dla przepływu powietrza w drogach 
oddechowych.

•

W zależności od mechanizmu 
ograniczającego przepływ gazu 
wyróżnia się:

•

Obturację oskrzelopochodną

•

Obturację płucnopochodną

•

Obturację górnego odcinka dróg 
oddechowych

•

Obturację obwodowych dróg oddechowych

•

Zespół drobnych oskrzeli

Obturacja 
oskrzelopochodna

•

Jest wywołana procesem zapalnym błony śluzowej i 

warstw podśluzówkowych oskrzeli. 

•

Jest stanem charakteryzującym: przewlekłe zapalenie 

oskrzeli, astmę oskrzelową, ale występuje również w 

zapaleniu płuc, gruźlicy, pylicy, procesach 

nowotworowych, u palaczy tytoniu.

•

Zwiększenie się oporu oskrzelowego jest wywołane 

obrzękiem błony śluzowej, nadmiernym wytwarzaniem 

wydzieliny (zagęszczonej i lepkiej), a przede 

wszystkim zwiększeniem się napięcia mięsni gładkich

Obturacja płucnopochodna

•

Jest wynikiem utraty sprężystości tkanki płucnej 

na skutek uszkodzenia włókien kolagenowych i 

elastycznych oraz wtórnego zwiotczenia miąższu.

•

Mała sprężystość powoduje wydechowe zapadanie 

oskrzelików obwodowych pozbawionych własnego 

rusztowania anatomicznego.

•

Zwiększa się opór oskrzelowy w fazie wydechowej, 

co tłumaczy duszność wydechową – podstawową 

dolegliwość chorych na rozedmę

Przyczyny obturacji  górnych 
dróg oddechowych

•

Zaaspirowanie ciała obcego

•

Guzy krtani lub tchawicy

•

Obrzęk naczynioruchowy

•

Ostre zapalenie nagłośni

Wskazówki rozpoznawcze

•

Stridor (świst krtaniowy)

•

Brak reakcji na leki rozszerzajace 
oskrzela

•

Podwyższone PaCO2

Ciało obce w krtani

•

Ciała obce dróg oddechowych są nagłymi stanami zagrożenia 

życia. Wymagają szybkiego rozpoznania i postępowania 

mającego na celu ich usunięcie. W najgorszym przypadku 

ciało obce zamyka światło dróg oddechowych, prowadząc w 

ciągu kilku minut do śmierci. Dzieje się tak w przypadku 

uwięźnięcia np. kęsa pokarmowego w krtani. Ciała obce 

gardła w postaci ości ryb znajduje się często wbite w 

migdałki podniebienne czy migdałek językowy. Inne, takie jak 

kości czy mniejsze przedmioty mogą się zatrzymywać w 

zachyłkach gruszkowatych. Często również w przypadku 

obecności ciała obcego dochodzi do obrzęku błon śluzowych, 

odruchowego kurczu krtani (laryngospasmus), co dodatkowo 

nasila dolegliwości i może prowadzić do niedrożności dróg 

oddechowych. 

•

 

•

 a) Gdy poszkodowany jest przytomny

•

Pierwsza pomoc polega na próbie 

usunięcia ciała obcego za pomoc± 

rękoczynu Heimlicha. Można także 

rozpocz±ć pomoc od pięciu uderzeń 

w okolicę międzyłopatkow±, a 

dopiero potem wykonywać rękoczyn 

(również pięć razy; póĽniej zabiegi te 

wykonuje się naprzemiennie.

 Jak wykonać rękoczyn 
Heimlicha?

•

Ratownik staje od tyłu za osob± dławi±c± się 

i obejmuje j± pod pachami, kład±c jedn± 

rękę zaci¶nięt± w pię¶ć (powierzchni± od 

kciuka) w połowie odległo¶ci między pępkiem 

a wyrostkiem mieczykowatym, drug± rękę 

kładzie na pierwszej – w takiej pozycji 

wykonuje silne uci¶nięcia w kierunku do siebie 

i ku górze. Te działania powoduj± wzrost 

ci¶nienia w klatce piersiowej, co wspomaga 

naturalny odruch kaszlowy i usunięcie 

zalegaj±cej wydzieliny na zewn±trz.

•

b) Gdy poszkodowany jest nieprzytomny PUNKT A 

– udrożnienie dróg oddechowych

•

 Je¶li ciało obce jest widoczne należy je usun±ć, 

je¶li nie spróbować to zrobić „na ¶lepo” tj. 

wprowadzić wzdłuż tylnej ¶ciany gardła zgięty 

haczykowato palec i stara się je „wymie¶ć”. Po 

tym wykonuje się rękoczyn Esmarcha i sprawdza 

czy poszkodowany oddycha.

•

Jeżeli nie - wykonuje się dwa wdechy uważnie 

obserwuj±c ruchy klatki piersiowej. Jeżeli drogi 

oddechowe nadal s± zablokowane, konieczne 

jest ponowne zastosowanie rękoczynu Heimlicha

Jak wykonać rękoczyn 
Heimlicha u      
nieprzytomnego?

•

Ratownik klęka nad poszkodowanym i 
przykłada powierzchnię dłoniow± 
nadgarstka jednej ręki w połowie 
odległo¶ci między pępkiem a 
wyrostkiem mieczykowatym, drug± 
rękę kładzie na pierwszej i wykonuje 
uci¶nięcia w kierunku do głowy i 
grzbietu poszkodowanego. Zaleca się 
pięć uci¶nięć w jednym cyklu.

Zaostrzenie przewlekłej 
obturacyjnej choroby płuc

•

U każdego chorego z przewlekłą 

obturacyjną chorobą płuc (przewlekłe 

zapalenie oskrzeli, rozedma płuc lub 

astma) należy podejrzewać 

zaostrzenie, jeśli wystąpi:

•

-nasilona duszność

•

-splątanie lub senność (z powodu 

pogłębiającej się niewydolności 

oddechowej)

Czynności podstawowe

•

-podać tlen najlepiej przez maskę

•

-można podać w nebulizacji 5 mg 
salbutamolu (1 ml roztworu do 
nebulizacji) oraz 500 ug 
ipratropium (2 ml w roztworze do 
nebulizacji) rozpuszczonych w 2 ml 
0,9%NaCl lub sterylnej wody.

Badania do wykonania na 
cito!!!

•

Rtg klp

•

Ekg

•

Szczytowy przepływ wydechowy 
przed i po podaniu leków

•

Gazometria krwi tętniczej

•

Posiew krwi

Napad astmy oskrzelowej

•

Ostra duszność

•

+świszczący oddech

Chorzy z zagrażającym 
zatrzymaniem oddechu

•

Objawy:

•

-chory wyczerpany nieefektywnym 
wysiłkiem oddechowym

•

-cisza w klatce piersiowej

•

-ciśnienie skurczowe <90 mmHg i 
zimna skóra

postepowanie

•

Podać tlen 100% oraz 0,5-1 mg 
adrenaliny i.v., s.c., lub i.m.

Pozostali pacjenci

•

Tlen

•

Salbutamol w nebulizacji: 1 ml roztworu do 

nebulizacji (5 mg) rozpuszczony w 2 ml soli 

fizjologicznej.

•

Hydrokortyzon 200 mg i.v.

•

Gazometria

•

Rozważyć podanie aminofiliny (jeśli nadal 

utrzymuje się duszność). Wtedy podajemy 

250- 500 mg aminofiliny w powolnym 

wstrzyknięciu i.v.przez 10-15 minut.

Objawy ciężkiego napadu 
astmy oskrzelowej

•

Chory nie potrafi mówić bez 
odpoczynku

•

Częstość oddechów >30 /min

•

Tętno >120/min

•

RR skurczowe <100 mmHg

•

Tętno paradoksalne >20 mmHg