Obturacja górnych dróg
oddechowych

definicja

•

termin medyczny określający zwężenie

struktury anatomicznej posiadającej światło

(na przykład oskrzele, naczynia krwionośne).

•

W przypadku chorób przebiegających z

obturacją oskrzeli dochodzi do upośledzenia

przepływu powietrza w drogach

oddechowych wynikającego ze zmniejszenia

ich drożności, co przejawia się subiektywnym

odczuciem duszności.

Opory oddechowe

•

Praca mięśni oddechowych wydatkowana jest

przede wszystkim na rozciągnięcie elementów

sprężystych płuc (opór sprężysty) oraz pokonanie

oporu przepływu powietrza w drogach oddechowych

(opór dróg oddechowych). Wydatkowana jest

również pokonanie tarcia między narządami

przemieszczającymi się w klatce piersiowej podczas

oddychania oraz ich bezwładności.

•

Z punktu widzenia fizjologii oddychania

najważniejszy jest opór sprężysty i niesprężysty

(dróg oddechowych)

•

Obturacja – typ zaburzenia
sprawności wentylacji, częsty w
chorobach płuc i oskrzeli, jest
wywołany zwiększeniem się oporu
dla przepływu powietrza w drogach
oddechowych.

•

W zależności od mechanizmu
ograniczającego przepływ gazu
wyróżnia się:

•

Obturację oskrzelopochodną

•

Obturację płucnopochodną

•

Obturację górnego odcinka dróg
oddechowych

•

Obturację obwodowych dróg oddechowych

•

Zespół drobnych oskrzeli

Obturacja
oskrzelopochodna

•

Jest wywołana procesem zapalnym błony śluzowej i

warstw podśluzówkowych oskrzeli.

•

Jest stanem charakteryzującym: przewlekłe zapalenie

oskrzeli, astmę oskrzelową, ale występuje również w

zapaleniu płuc, gruźlicy, pylicy, procesach

nowotworowych, u palaczy tytoniu.

•

Zwiększenie się oporu oskrzelowego jest wywołane

obrzękiem błony śluzowej, nadmiernym wytwarzaniem

wydzieliny (zagęszczonej i lepkiej), a przede

wszystkim zwiększeniem się napięcia mięsni gładkich

Obturacja płucnopochodna

•

Jest wynikiem utraty sprężystości tkanki płucnej

na skutek uszkodzenia włókien kolagenowych i

elastycznych oraz wtórnego zwiotczenia miąższu.

•

Mała sprężystość powoduje wydechowe zapadanie

oskrzelików obwodowych pozbawionych własnego

rusztowania anatomicznego.

•

Zwiększa się opór oskrzelowy w fazie wydechowej,

co tłumaczy duszność wydechową – podstawową

dolegliwość chorych na rozedmę

Przyczyny obturacji górnych
dróg oddechowych

•

Zaaspirowanie ciała obcego

•

Guzy krtani lub tchawicy

•

Obrzęk naczynioruchowy

•

Ostre zapalenie nagłośni

Wskazówki rozpoznawcze

•

Stridor (świst krtaniowy)

•

Brak reakcji na leki rozszerzajace
oskrzela

•

Podwyższone PaCO2

Ciało obce w krtani

•

Ciała obce dróg oddechowych są nagłymi stanami zagrożenia

życia. Wymagają szybkiego rozpoznania i postępowania

mającego na celu ich usunięcie. W najgorszym przypadku

ciało obce zamyka światło dróg oddechowych, prowadząc w

ciągu kilku minut do śmierci. Dzieje się tak w przypadku

uwięźnięcia np. kęsa pokarmowego w krtani. Ciała obce

gardła w postaci ości ryb znajduje się często wbite w

migdałki podniebienne czy migdałek językowy. Inne, takie jak

kości czy mniejsze przedmioty mogą się zatrzymywać w

zachyłkach gruszkowatych. Często również w przypadku

obecności ciała obcego dochodzi do obrzęku błon śluzowych,

odruchowego kurczu krtani (laryngospasmus), co dodatkowo

nasila dolegliwości i może prowadzić do niedrożności dróg

oddechowych.

•

•

a) Gdy poszkodowany jest przytomny

•

Pierwsza pomoc polega na próbie

usunięcia ciała obcego za pomoc±

rękoczynu Heimlicha. Można także

rozpocz±ć pomoc od pięciu uderzeń

w okolicę międzyłopatkow±, a

dopiero potem wykonywać rękoczyn

(również pięć razy; póĽniej zabiegi te

wykonuje się naprzemiennie.

Jak wykonać rękoczyn
Heimlicha?

•

Ratownik staje od tyłu za osob± dławi±c± się

i obejmuje j± pod pachami, kład±c jedn±

rękę zaci¶nięt± w pię¶ć (powierzchni± od

kciuka) w połowie odległo¶ci między pępkiem

a wyrostkiem mieczykowatym, drug± rękę

kładzie na pierwszej – w takiej pozycji

wykonuje silne uci¶nięcia w kierunku do siebie

i ku górze. Te działania powoduj± wzrost

ci¶nienia w klatce piersiowej, co wspomaga

naturalny odruch kaszlowy i usunięcie

zalegaj±cej wydzieliny na zewn±trz.

•

b) Gdy poszkodowany jest nieprzytomny PUNKT A

– udrożnienie dróg oddechowych

•

Je¶li ciało obce jest widoczne należy je usun±ć,

je¶li nie spróbować to zrobić „na ¶lepo” tj.

wprowadzić wzdłuż tylnej ¶ciany gardła zgięty

haczykowato palec i stara się je „wymie¶ć”. Po

tym wykonuje się rękoczyn Esmarcha i sprawdza

czy poszkodowany oddycha.

•

Jeżeli nie - wykonuje się dwa wdechy uważnie

obserwuj±c ruchy klatki piersiowej. Jeżeli drogi

oddechowe nadal s± zablokowane, konieczne

jest ponowne zastosowanie rękoczynu Heimlicha

Jak wykonać rękoczyn
Heimlicha u
nieprzytomnego?

•

Ratownik klęka nad poszkodowanym i
przykłada powierzchnię dłoniow±
nadgarstka jednej ręki w połowie
odległo¶ci między pępkiem a
wyrostkiem mieczykowatym, drug±
rękę kładzie na pierwszej i wykonuje
uci¶nięcia w kierunku do głowy i
grzbietu poszkodowanego. Zaleca się
pięć uci¶nięć w jednym cyklu.

Zaostrzenie przewlekłej
obturacyjnej choroby płuc

•

U każdego chorego z przewlekłą

obturacyjną chorobą płuc (przewlekłe

zapalenie oskrzeli, rozedma płuc lub

astma) należy podejrzewać

zaostrzenie, jeśli wystąpi:

•

-nasilona duszność

•

-splątanie lub senność (z powodu

pogłębiającej się niewydolności

oddechowej)

Czynności podstawowe

•

-podać tlen najlepiej przez maskę

•

-można podać w nebulizacji 5 mg
salbutamolu (1 ml roztworu do
nebulizacji) oraz 500 ug
ipratropium (2 ml w roztworze do
nebulizacji) rozpuszczonych w 2 ml
0,9%NaCl lub sterylnej wody.

Badania do wykonania na
cito!!!

•

Rtg klp

•

Ekg

•

Szczytowy przepływ wydechowy
przed i po podaniu leków

•

Gazometria krwi tętniczej

•

Posiew krwi

Napad astmy oskrzelowej

•

Ostra duszność

•

+świszczący oddech

Chorzy z zagrażającym
zatrzymaniem oddechu

•

Objawy:

•

-chory wyczerpany nieefektywnym
wysiłkiem oddechowym

•

-cisza w klatce piersiowej

•

-ciśnienie skurczowe <90 mmHg i
zimna skóra

postepowanie

•

Podać tlen 100% oraz 0,5-1 mg
adrenaliny i.v., s.c., lub i.m.

Pozostali pacjenci

•

Tlen

•

Salbutamol w nebulizacji: 1 ml roztworu do

nebulizacji (5 mg) rozpuszczony w 2 ml soli

fizjologicznej.

•

Hydrokortyzon 200 mg i.v.

•

Gazometria

•

Rozważyć podanie aminofiliny (jeśli nadal

utrzymuje się duszność). Wtedy podajemy

250- 500 mg aminofiliny w powolnym

wstrzyknięciu i.v.przez 10-15 minut.

Objawy ciężkiego napadu
astmy oskrzelowej

•

Chory nie potrafi mówić bez
odpoczynku

•

Częstość oddechów >30 /min

•

Tętno >120/min

•

RR skurczowe <100 mmHg

•

Tętno paradoksalne >20 mmHg