Specyfika

depresji

u osób w wieku

starszym



Główną przyczyną ciągłego wzrostu

wskaźnika rozpowszechnienia depresji jest

starzenie się populacji

;



Według ostatnich danych GUS-u

w Polsce żyje około

milionów osób

które mają 65 i więcej lat

stanowi to

13 %

wszystkich mieszkańców

(co ósmy obywatel kraju);



Prognozy wskazują, że w 2030 r. odsetek

ten wzrośnie do

21%

(co piąty obywatel).

Rozpoznawanie depresji według kryteriów ICD–

Objawy podstawowe:



obniżony nastrój,



utrata zainteresowań i zdolności do odczuwania

radości życia (anhedonia),



zmniejszenie energii życiowej.

Objawy dodatkowe:



zaburzenia snu,



zaburzenia apetytu,



myśli samobójcze,



obniżenie samooceny,



poczucie winy,



zaburzenia koncentracji,



ponury i pesymistyczny obraz przyszłości

Rozpoznawanie depresji według kryteriów ICD-

(Międzynarodowa klasyfikacja chorób i

problemów zdrowotnych)

Istotnym elementem dla rozpoznania są:



czas trwania objawów:

co najmniej 2 tygodnie



częstość występowania objawów:

objawy występują

prawie codziennie, niezależnie od okoliczności

ŁAGODNA DEPRESJA:

Występowanie co najmniej

objawów podstawowych

dodatkowych

Pacjent odczuwa dyskomfort, ale funkcjonuje

prawidłowo

UMIARKOWANA DEPRESJA:

Występowanie co najmniej

objawów

podstawowych i

dodatkowych

Ograniczone prawidłowe funkcjonowanie

CIĘŻKA DEPRESJA:

Występują

podstawowe i

dodatkowe objawy

Objawy mają znaczne nasilenie i całkowicie

zaburzają funkcjonowanie

asilenie

depresji jest

óż

nicowane.

Najcz

ęś

ciej spotykan

postaci

depresji u osób w wieku podeszłym

jest tzw.

a depresja

inaczej

depresja podprogowa (łagodne

mierne nasilenie objawów)

Przyczyny depresji

–

psychologiczne

(depresje reaktywne, psychogenne)

;

–

endogenne

(zaburzenia afektywne)

;

–

organiczne

(depresje w chorobach

somatycznych, depresje w chorobach

układu nerwowego, tzw.depresje

jatrogenne – wywołane działaniem

niepożądanym niektórych leków.

Depresje reaktywne

- wynikają z dużej liczby

strat

pojawiających się tym okresie

życia,

- oraz indywidualnego

znaczenia określonej straty.



brak aktywności, bierność, bezczynność,

izolacja związana z przejściem na

emeryturę;



choroby przewlekłe;



zmiana dotychczasowego miejsca

zamieszkania np. zamieszkanie w

placówkach opiekuńczych;



pogorszenie sytuacji materialnej;



osamotnienie, brak wsparcia ze strony

bliskich osób;



utrata osób znaczących (śmierć

małżonka, odejście dzieci).

Czynniki sprzyjające powstawaniu depresji:



topie

niesprawno

ci funkcjonalnej

;



przewlek

y ból

;



nasilenie choroby somatycznej

;



niedos

uch

;



wyst

powanie zaburze

psychicznych

w przesz

Czynniki sprzyjające powstawaniu

depresji :

Depresje endogenne

–

najpoważniejsze zespoły depresyjne o

nieznanej przyczynie, uwarunkowane

biologicznie. Występują jako pierwszy

epizod lub kolejna faza choroby

afektywnej jedno lub dwubiegunowej.

Często są oporne na leczenie. Pewna

liczba przypadków przechodzi w

depresję przewlekłą.

Depresje organiczne

– w tej grupie

mieszczą się depresje o różnej etiologii

i patogenezie:



reakcje na postępujące upośledzenie

pamięci i sprawności fizycznej;



zespoły, których przyczyną jest uszkodzenie

struktur odpowiedzalnych za regulację

emocji i nastroju przez proces organiczny

(zwyrodnieniowy,naczyniowy, zapalny,

rozrostowy);



depresje występujące w niedoczynności

tarczycy,parkinsonizmie, lub w związku ze

stosowanym leczeniem.

Uraz psychiczny może spowodować większe

spustoszenie w ustroju niż uraz fizyczny

”.

A.Kępiński

Somatyzacja depresji

–

pewne objawów typowe dla

schorzeń cielesnych są wywołane

czynnikami natury psychicznej

„

mowa mózgu za pomocą narządów”.

Elementy specyficzne dla depresji okresu

starości:

Najczęstsze skargi somatyczne (depresje

maskowane):



bóle głowy

- często o charakterze napięciowym, dotyczą tyłu

głowy i karku lub bóle obejmujące głowę jakby obręczą,



bóle pleców

- często bóle kręgosłupa lędźwiowego ("bóle

krzyża"), które utrudniają wykonywanie różnych zajęć,



świąd skóry



duszność

- bez obiektywnych przyczyn, czasem z

hiperwentylacją,



dolegliwości ze strony układu krążenia

- najczęściej

dyskomfort, ból w okolicy klatki piersiowej,



dolegliwości ze strony układu pokarmowego

- najczęściej

różnego rodzaju bóle brzucha, wzdęcia, skargi na uczucie

niestrawności,



częste infekcje

Elementy specyficzne dla depresji okresu

starości:



Objawy psychotyczne

–

obecne są u dużej grupy pacjentów z

nasiloną depresją. Wypowiadają oni

urojenia grzeszności, winy, kary, nicości,

katastroficzne. Depresja psychotyczna

zawsze wymaga opieki

wysokospecjalistycznej i zwykle leczenia

szpitalnego.



u osób starszych nie zawsze pojawiaj

skargi na

obni

ony nastrój typowe dla osób m

odszych, lecz

przeważnie

wyst

puje anhedonia

(utrata zdolno

prze

ywania rado

, przyjemności, zadowolenia

);



wyra

ne zaburzenia poznawcze tzw.

pseudodemencja

lub subiektywne skargi na zaburzenia pami

ci, rzadko

spotykane u m

odych;



znacznie cz

ęś

ciej pojawia si

bezsenno

ść

;



starsi pacjenci znacznie

rzadziej ujawniaj

samobójcze

, ale

znacznie cz

ęś

ciej dokonuj

samobójstw

ma to miejsce u

odszych

pacjentów

Depresje wieku podeszłego - specyfika obrazu

klinicznego



Liczba popełnianych samobójstw zwiększa się wraz z

wiekiem;



Największą ilość samobójstw odnotowuje się pomiędzy

. a

. r.ż.;



Osoby starsze niezwykle rzadko podejmują zamach

samobójczy bez poważnych intencji pozbawienia siebie życia;



Szczególnie narażeni mężczyźni po 65 r.ż.

(ryzyko samobójstwa

dwukrotnie wyższe niż w populacji ogólnej);



Ryzyko samobójstwa u mężczyzn w podeszłym wieku jest

3-4-

krotnie wyższe w porównaniu do kobiet w tym wieku;



Grupa o podwyższonym ryzyku to również kobiety po

75 r.ż



Trudno jest wykry

zachowania i tendencje samobójcze osób

starszych, a ich skargi dotycz

ce zm

czenia

yciem, braku

sensu

ycia, pragnienia

mierci, s

sto bagatelizowane

przez otoczenie, odbierane jako naturalne przejawy staro

ci.

Samobójstwa u osób w wieku starszym



poczucie bezradności,



poczucie beznadziejności,



poczucie winy,



anhedonia,



samouszkodzenia,



nadużywanie alkoholu,



wypowiadanie pragnienia śmierci,



niedostatecznie kontrolowany przewlekły

ból.

Czynniki ryzyka samobójstwa u osób

w podeszłym wieku

Depresje wieku starszego –

w chorobach somatycznych



Nowotwory

42%



Cukrzyca

8,5-27,3%



Choroba niedokrwienna serca

15-20%



Nadciśnienie tętnicze

9-25%



Inne: RZS (reumatoidalne zapalenie

stawów), deficyty zmysłów, przewlekłe

zespoły bólowe.



Choroby Ośrodkowego

Układu Nerwowego

–

Choroba Parkinsona 40-

50%

–

Choroba Alzheimera 20-

30%

–

Udar mózgu

30-70%



Rozpoznanie depresji i chorób

współistniejące



Ocena deficytu poznawczego



Ocena wpływu innych leków



Wybór leku ze względu na jego

bezpieczeństwo



Ocena stopnia interakcji



Ustalenie dawki

Depresja – zasady terapii

Psychoterapia

Istotny element terapii depresji. Szczególne znaczenie ma

tzw.

psychoterapia podtrzymująca (wspierająca),

oparta na:



zapewnieniu wsparcia,



podtrzymywaniu nadziei,



ciepłym i życzliwym zainteresowaniu problemami pacjenta,



poprawianiu relacji rodzinnych przez kontakt z dziećmi i wnukami.

Celem psychoterapii jest pomoc w

przywróceniu choremu poczucia

godności.

Podstawowe błędy myślenia

depresyjnego



NIEUZASADNIONE WNIOSKOWANIE

Wyciąganie wniosków, gdy brakuje ku temu

podstaw

np. ocena czyjegoś złego nastroju

jako skierowanego przeciw sobie i stwierdzanie:

„on mnie nie lubi, on jest na mnie zły”.



UOGÓLNIANIE

Nieuzasadnione przenoszenie wniosków z

jednego zdarzenia np. gdy ktoś popełni jeden

błąd, uważa że nigdy niczego nie robi dobrze:

„nic mi się nie udaje”.



POMNIEJSZANIE

Niedostrzeganie własnych

sukcesów

,wkładu w wykonaną pracę.



WYOLBRZYMIANIE

Powiększanie znaczenia pewnych

zdarzeń, szczególnie niepowodzeń

które traktowane są jak życiowa klęska.

Podstawowe błędy myślenia

depresyjnego



JEDNOSTRONNE MYŚLENIE

Dostrzeganie tylko niektórych aspektów

sprawy, najczęściej negatywnych

, a

pomijanie innych.



MYŚLENIE CZARNO-BIAŁE

Używanie skrajności do opisów czy ocen np.

„nikt mnie nie lubi”, „wszystko nie ma

sensu”, „zawsze będzie źle”, „nigdy z

tego nie wyjdę”.

Podstawowe błędy myślenia

depresyjnego

Informacje dla bliskich

osoby chorej na depresję:

Nie traktujcie depresji jako

lenistwa, słabego charakteru,

złej woli. Depresja jest chorobą

taką jak nadciśnienie tętnicze

czy cukrzyca.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Nie udzielajcie rad typu:

„

weź się w garść”,

„

otrząśnij się”,

„

nie histeryzuj”.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Nie wysyłajcie bliskiego na

urlop, żeby odpoczął, depresję

trzeba leczyć.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Gdy podejrzewacie u osoby

bliskiej depresję – nakłońcie ją

do wizyty u lekarza psychiatry,

czy psychologa. Oni najlepiej

się na tej chorobie znają. Jeśli

się to nie uda spróbujcie

zasięgnąć opinii lekarza

rodzinnego (lub lekarza, do

którego chory ma zaufanie).

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Gdy macie kłopoty z

przekonaniem bliskiego o

potrzebie leczenia (lub

przynajmniej konsultacji)

zwróćcie się do osoby, która ma

u niego/niej autorytet.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Przypominajcie choremu o

wizytach w poradni i

regularnym przyjmowaniu

leków. Zbyt wczesne przerwanie

leczenia grozi nawrotem

objawów.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Nie starajcie się na siłę

rozweselać chorego,

organizować mu czasu. Nie

narzucajcie się, ale bądźcie w

pobliżu, oferujcie swą pomoc,

gdy jest taka potrzeba.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Bądźcie cierpliwi i wyrozumiali,

wiele obowiązków może spaść

na wasze barki.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Pamiętajcie, że depresję można

wyleczyć.Spróbujcie zaszczepić

to przekonanie w chorym.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Odradzajcie choremu

podejmowania ważnych decyzji.

On widzi swoje sprawy w

„czarnych barwach”.

Pesymistycznie patrzy w

przyszłość.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Unikajcie przygodnie

zasłyszanych opinii. Zdobądźcie

jak najwięcej rzetelnej wiedzy

na temat depresji.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Wszystkie wypowiedzi o

samobójstwie traktujcie z

powagą. Nie prawda, że jeśli

ktoś mówi o samobójstwie to go

nie popełni.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

Pamiętajcie o sobie. Choroba

bliskiego może rodzić frustrację,

złość bezsilność poczucie winy.

To jest zrozumiałe. Nie

wstydźcie się zasięgnąć porady

u psychologa, jak radzić sobie z

tymi emocjami.

Informacje dla bliskich osoby chorej na depresję:

„

Niemożliwe jest oddzielenie

zdrowia ciała od zdrowia

umysłu

”.

Księga

Hioba

„

Leczyć trzeba nie tylko ciało, ale

i duszę chorego

”.

Hipokrates

Dziękuję

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41