Podstawy zarządzania

wykład 3

KLASYCZNE TECHNIKI 

ZARZĄDZANIA

Podstawy zarządzania

wykład 3

KLASYCZNE TECHNIKI 

ZARZĄDZANIA

DR BOGUSŁAW 

KLIMCZUK

Metody zarządzania 

stanowią wypróbowane, 

logiczne zbiory zasad i 

etapów stosowanych 

w procesach kierowania 

zespołami ludzkimi, 

prowadzącymi do 

efektywnego zarządzania 

przedsiębiorstwem

Zarządzanie przez cele



Podstawowe założenia:



muszą być wyraźnie sprecyzowane cele 

działania i sposób kontrolowania wyników 



 wszystkie cele szczegółowe powinny 

przyczynić się do realizacji podstawowego 

zadania organizacji 



 kierownicy poszczególnych komórek powinni 

uczestniczyć w ustalaniu zadań które 

pracownicy muszą wykonać



  system oceny opiera się na analizie zarówno 

uczestnictwa w procesie formułowania celów 

jak i samego procesu realizacji

Fazy wdrażania metody

1.  Etap przygotowawczy 
2.  Diagnoza potrzeb wewnętrznych przedsiębiorstwa 

i jego otoczenia

3.  Przeszkolenie wszystkich pracowników 
4.  Formułowanie głównych obszarów kluczowych 

wyników

5.  Przygotowanie karty wpływu na wyniki 
6.  Selekcja najważniejszych zadań kluczowych dla 

przedsiębiorstwa

7.  Formułowanie celów przedsiębiorstwa
8.  Opracowanie zadań podstawowych dla kierowników 
9.   Planowanie usprawnień 
10. Okresowe przeglądy wyników pracy

Zarządzanie przez 

ekstrapolację



Metoda polegająca na kontynuacji 

i stopniowej modyfikacji 

dotychczasowych sposobów 

gospodarowania, stylów kierowania , 

systemu motywacji pracowników itd.



   Podstawowym zadaniem kierownika 

w jest dokonanie zestawienia korelacji 

sposobów oddziaływań oraz 

uzyskanych efektów

Zalety i wady



Nie działamy w ciemno, 

opierając się na praktyce 

menedżerskiej na 

wypróbowanych sposobach 

działania , wpływania i 

kierowania



Łatwość szacowania korelacji: 

sposoby – efekty 

gospodarowania dla sfery 

materialnej



Podwładni orientują się czego 

mogą się spodziewać w 

przyszłym roku



Nie sprzyja wprowadzaniu 

nowych , innowacyjnych i 

przełomowych sposobów 

gospodarowania czynnikami 

rzeczowymi 

i materialnymi



Trudność szacowania korelacji 

sposoby – efekty 

gospodarowania dla sfery 

niematerialnej



Nie wyzwala ducha 

przedsiębiorczości 



Ekstrapolacja 

dotychczasowych sposobów 

oddziaływania kierownika na 

dłuższe horyzonty czasowe nie 

zwiększa  

prawdopodobieństwa sukcesu



Nie można jej stosować we 

wszystkich komórkach 

organizacyjnych 

przedsiębiorstwa

Zarządzanie przez intuicję



W przypadku instytucji prowadzonych 

wielokierunkową działalność produkcyjno-

usługową chłonnych na propozycję otoczenia 

występuje możliwość niekonsekwentnych 

zachowań kierowniczych . Owa 

niekonwencjonalność przejawia się: 



brakiem wyraźnie sprecyzowanych reguł 

współdziałania w układzie przełożony- 

podwładny



Brakiem precyzyjnie sformułowanej wiązki celów 

przedsiębiorstwa , pionu komórki



Elastycznością działania 



Antycypacyjnym wychwytywaniem problemów

 Zespół w którym stosuje się zarządzanie 
przez intuicję musi być interdyscyplinarny: w 
jego składzie powinni się znajdować:
    Psycholog, socjolog, organizator, 
informatyk, ekonomista itd.
    Zespół ten trzeba poddawać 
systematycznym treningom , aby ludzie nie 
tracili wrażliwości, oryginalnego spojrzenia na 
problemy 
    Przydatną funkcją spełnia ruchowy lub 
nienormowany czas pracy, który umożliwia 
zatrudnienie osób, którym są obce sztywne 
ramy czasowej ,częstokroć jałowej pracy.

Zarządzanie przez 

konferencje



Zarządzanie przez konferencje oznacza 

przede wszystkim zbiorowe 

podejmowanie decyzji 



Metoda ta wykorzystywana najczęściej 

na poziomie zarządzania strategicznego



Pod nazwą konferencje należy rozumieć 

wszelkiego typu; zebrania, posiedzenia, 

narady, odprawy kadry kierowniczej 

i wykonawczej 

Zalety i wady



Decyzje podjęte kolegialnie 

są bardziej przemyślane



Ogranicza się proces 

podejmowania decyzji za 

kogoś



Włączenie w proces 

decyzyjny większej liczby 

pracowników powoduje ich 

dowartościowanie



Zwiększa się stopień 

demokratyzacji 

zarządzania



Decyzje zespołowe cechuje 
z reguły niższa skuteczność 
w porównaniu z decyzjami 
jednoosobowymi 



Następuje rozmycie 
odpowiedzialności, co 
wpływa demotywująco na 
postawy podmiotów 
decydenckich 
i realizacyjnych



Nie nadaje się do 
zastosowania na poziomie 
zarządzania operatywnego 

Zarządzanie przez 

komunikowanie



Występuje w teorii i praktyce menedżeryzmu 

zachodniego



Zbiór zasad kierowania firmą których celem jest 

budowa i doskonalenie sprawnego systemu 

informacyjnego przedsiębiorstwa



Zbiór ten stanowi narzędzie:

a)

Realizacji celów strategicznych, taktycznych 

i operatywnych

b)

Oddziaływania przełożonych na podwładnych 

c)

Scalania organizacji gospodarczej

d)

Zapobiegania konfliktom międzypracowniczym

 

Procesy komunikowania sprowadzają 

się do pozyskiwania, przetwarzania oraz 
spożytkowania różnego typu informacji.
 Proces przetwarzania dużej liczby 
złożonych informacji stanowi niezbędny 
czynnik wspomagania komputerowego.
Produktem i instrumentem zarządzania 
przez komunikowanie jest w 
nowoczesnym przedsiębiorstwie 
skomputeryzowany system zarządczo- 
informacyjny w którym 
w zależności od firmy, wyodrębnia się 
podsystemy

Zalety i wady



Wzrost szybkości 

przetwarzania danych 

ekonomiczno- 

finansowo-

technicznych



Odciążenie służb 

ekonomiczno- 

finansowych od 

żmudnych czynności 

rachunkowych



Potraktowanie 

informacji jako źródło 

zysków firmy



Organizowanie 

przyszłości, czyli 

organizacje 

informatyczne, 

zautomatyzowane, 

cechuje bezduszność 



W miarę 

komplikowania się 

systemu 

informatycznego 

przedsiębiorstwa 

zmniejsza się poziom 

jego niezawodności

Zarządzanie przez grupy 

samosterujące



Charakterystyczne dla tej metody jest fakt że 

kierownika nie wyznacza się odgórnie lecz 

umożliwia się grupie wybór swojego 

reprezentanta interesów . 



W celu zapewnienia prawidłowego 

funkcjonowania grupy w ramach organizacji 

gospodarczej należy ustalić z jej 

pracownikami ramowe warunki 

współdziałania umożliwiające osiągnięcie 

zgodności działalności grupy samosterującej 

z celami nadrzędnymi systemu

Samorządność grupy



Na działalność grupy dominujący wpływ ma 

reprezentant , który dokonuje rozdziału zadań 

i kontroluje pracę



Po wykonaniu zadań następuje podział 

wynagrodzenia, proporcjonalnie do wkładu pracy



Członkowie grupy nie maja na stałe przypisanych 

czynności  szczebel nadrzędny nie interesuje 

dokonanym przez grupę podziałem 

wygospodarowanych dochodów



Płaci się za efektywnie wykonaną pracę,  

a nie za funkcję związaną z danym stanowiskiem 

organizacyjnym

Zarządzanie przez 

inspirowanie



W tej metodzie jest ważne wykorzystanie zasad 

zarządzania strategicznego oraz zarządzania przez 

motywowanie, przez cele i przez wyniki 



Stosować ja można np. w przypadku wystąpienia:

a)

Trudności zaopatrzeniowych i kooperacyjnych

b)

Trudności finansowych

c)

Trudności w zdobycie  wyrobów i usług

d)

Wolnych mocy przerobowych



Przesłanką tej metody jest zainspirowanie załogi 

do generowania własnych pomysłów dotyczącej 

trudnej sytuacji przedsiębiorstwa bądź do poprawy 

parametrów produkcyjno- ekonomicznych firmy 

dobrze prosperującej czego przykładem może być 

propozycja przystąpienia do spółek

Zarządzanie przez konflikty



Założeniem tej metody jest nieuniknioność 

konfliktów w organizacji gospodarczej 



Naczelnym zadanie kierownictwa firmy jest

    zapewnienie sterowalności konfliktem

Konflikty są wynikiem różnic interesów,
 postaw, systemów wartości i oczekiwań między 
a) Poszczególnymi podmiotami organizacji 
b) Grupami nieformalnymi 
c) Komórkami organizacyjnymi przedsiębiorstwa

Zalety i wady metody



wykorzystanie twórczej 

inicjatywy stron 

biorących udział w 

konflikcie 



stanowi jeden z 

czynników motywujących 

umożliwiający 

wyzwolenie 

„drzemiącego” 

potencjału 

produkcyjnego



zapobiega stagnacji firmy



brak harmonii współpracy 

między podsystemami firmy 

może obniżyć poziom 

realizacji celów całego 

systemu



długotrwały konflikt 

wyczerpuje siły stron 

biorących udział w konflikcie 



akceleracja konfliktu może 

spowodować wymknięcie się 

go spod kontroli 

kierownictwa



najmniejszy konflikt niesie 

w sobie możliwość 

samounicestwienia całego 

systemu (firmy)

Zarządzanie przez kryzysy



Metoda ta polega celowościowej strukturalizacji 

działań chaotycznych , żywiołowych najczęściej 

niezgodnych z celami przedsiębiorstwa



Naczelną przesłanką tej metody stanowi hipoteza 

zakładająca, że odpowiednie uporządkowanie 

i ukierunkowanie zachowań członków grupy 

pracowniczej, znajdującej się w sytuacji 

konfliktowo- kryzysowej może prowadzić do wzrostu 

wyników produkcyjnych. Powstały w ten sposób 

czynnik zagrożenia powinien pobudzić do działania 

kadrę zarówno kierownicza jak i wykonawczą 

znajdującą się dotychczas w stanie bierności 

Zalety i wady metody



Wyrwanie załogi ze stanu 

marazmu , zniechęcenia, 

bierności 



Pobudzenie jej do 

działania, polepszenia 

wydajności pracy przez 

stosowanie bodźców 

zagrożeniowych



Konieczność oddziaływania 

na emocjonalne postawy 

pracowników, którymi da się 

sterować tylko w 

ograniczonym zakresie



Trudności w formułowaniu 

i realizowaniu przedsięwzięć 

o charakterze strategicznym



Doraźność i przypadkowość 

decyzji



Poczucie zagrożenia 

u podwładnych 



Kierownik znajduje się 

w sytuacji przymusowej, 

ma ograniczone pole 

manewru 

i podejmuje decyzje na 

przeczekanie 

Zarządzanie przez 

motywowanie



Centralnym zagadnieniem w tej metodzie są 

potrzeby ludzkie 



Sterowanie pracownikami polega na 

systematycznym i metodycznym stwarzaniu 

sytuacji oddziałujących na ich indywidualne 

potrzeby 



Naczelnym zadaniem kierownika jest poznanie 

struktury potrzeb podwładnych co umożliwia 

mu stosowanie odpowiednich bodźców w celu 

uzyskania pożądanych zachowań pracownika 

podstawowe

Bezpieczeństwa i ochrony

ego

Warunkiem sprawnego stosowania tej metody są:
        - Rozpoznanie specyficznych potrzeb podwładnych 
        - Utworzenie odrębnych obszarów zadaniowych wraz z 
rozgraniczonymi     kompetencjami 
        - Sformułowanie zrozumiałego systemu celów organizacji 
        - Dostarczenie odpowiednich informacji

Taktyka ofensywna



Kierowanie ofensywne zwane również 

zarządzaniem przez przełamywanie, jest metodą 

ukierunkowana na rozwój przedsiębiorstwa . 

Przyjmuje się w niej założenie , że każde działanie 

w przedsiębiorstwie służy realizacji dwóch celów 

głównych : dokonaniu zmian , które prowadzą do 

dynamicznego rozwoju,

 a więc kształtowania profilu firmy w sposób 

umożliwiający rozwój przez polepszenie 

dotychczasowych wyników, oraz kontroli 

pozwalającej na odpowiednio wczesne 

rozpoznanie i wyeliminowanie nieprawidłowości 

rozwoju przedsiębiorstwa

Zalety i wady metody



Postęp czy rozwój 

firmy następuje 

dzięki stałej 

kontroli stanu 

aktualnego 



Kierowanie ofensywne 
wymaga użycia innych , 
wspomagających 
systemów oraz modeli 
zarządzania



Nie prowadzi do 
rozwiązania problemów 
wynikających 
z tworzenia wysokiego 
poziomu motywacji oraz 
innowacji

Zarządzanie przez ryzyko



Istotnym celem nauki zarządzania jest opracowanie 

procedur postępowania i określenie instrumentów 

kierowania umożliwiających kadrze menedżerskiej 

przedsiębiorstwa podejmowanie ryzyka 

gospodarczego



Przedmiotem zarządzania przez ryzyko są sytuacje 

stwarzające duże zagrożenie



W praktyce metoda ta sprowadza się do 

pokonywaniu ryzyka, polegająca na uświadomieniu 

sobie przez kadrę kierowniczą sytuacji 

niesprzyjających , ich analizowaniu i stosowaniu 

odpowiednich strategii, mogących je wyeliminować

Zarządzanie przez sterowanie 

systemami



Jest to metoda której celem jest kreacja efektywnej 

organizacji gospodarczej oraz integracja jej 

podsystemów przez wdrożenie 

i wykorzystanie wspomaganych komputerem 

systemów planowania ,produkcji i kontroli



Polega ona na systematyzacji i procedur działania 

tj. na uregulowaniu kolejności działań 

wykonywanych przez wielu członków organizacji 

lub przez jej podsystemy, technik wykonywania 

pracy systemu wzajemnych powiązań działań w 

znaczeniu zintegrowanej całości sprzężeń 

zwrotnych

Zalety i wady metody



Zwiększenie elastyczności 

funkcjonowania firmy 



Usprawnienie procesów 

kooperacji między 

poszczególnymi komórkami



Usprawnienie 

i przyspieszenie procesów 

decyzyjnych 



Obniżenie kosztów 

rzeczowych i osobowych



Uwzględnienie cech 

wszystkich podsystemów 

w procesie decyzyjnym 

oraz polepszenie dopływu 

informacji na wszystkie



Powodowanie wysokich 

kosztów w fazie zarówno 

projektowania jak też 

wdrażania



Duży nakład czasu 



Trudności w budowie 

zintegrowanego systemu 

zarządzania obejmującego 

podsystemy funkcjonalne 

i podmiotowe

Zarządzanie przez wyjątki



Podstawa tej metody jest delegowanie zadań oraz uprawnień 

do podejmowania decyzji



Podwładni ponoszą odpowiedzialność za sprawne 

wykonywanie zadań rutynowych



Przełożony interweniuje tylko w sytuacjach wyjątkowych 



Celem podejmowanych decyzji jest przywracanie stanu 

równowagi między wyznaczonymi celami a ich bieżącą 
realizacją

 

Metoda ta nadaje się szczególnie do zastosowania  

w takich dziedzinach jak:

Rachunkowość kosztów, marketing, finanse, 

produkcja zaopatrzenie i inwestycje.

Zalety i wady metody



Oszczędności pracy 

kierownika który 

koncentruje się na pracy 

koncepcyjnej oraz na 

rozwiązywaniu problemów 



Efektywna praca naczelnej 

kadry kierowniczej 



Realizowanie strategii 

rozwoju kryzysowego oraz 

umiejętności 

rozwiązywania problemów 

krytycznych



Czynności kreatywne oraz 

inicjatywa zarezerwowane 

są dla przełożonego 



Ukierunkowanie na przyszłość 



Zorientowanie na odchylenia 

negatywne



W dłuższym okresie mogą nie 

występować sytuacje 

wyjątkowe co wywołuje 

samozadowolenie, mylną 

świadomość bezpieczeństwa, 

samouspokojenia, 

doprowadzając do skostnienia 

organizacji gospodarczej

Zarządzanie przez wyniki



Metoda ta opiera się na decyzjach kierownictwa firmy, 

ukierunkowanych na kreowanie podmiotów wykonawczych i 

sterowanie działaniami, które decydują o realizacji celów



Samo delegowanie zadań nie stanowi wystarczającego warunku 

efektownego kształtowania procesu zarządzania gdyż wymaga się 

także prawidłowej oceny potencjału przedsiębiorstwa oraz trendów 

otoczenia formalnego i materialnego



Podstawą zarządzania przez wyniki jest planowanie celów, 

planowanie 

to stanowi główny element kierowania



Zadania są delegowane na szczeble kierownictwa poszczególnych 

obszarów działania stanowiących tzw. ośrodki tworzenia zysku



Delegowane zadania kierownicze są kontrolowane poprzez 

osiągnięte wyniki

Zalety i wady metody



Łatwość kontroli 

ośrodków tworzenia 

zysku



Deprecjonowanie 

autokratycznego stylu 

zarządzania i 

ułatwienie rozwoju 

przedsiębiorstwa 



Występowanie problemów 
z koordynacją 
poszczególnych ośrodków 
tworzenia zysku w 
aspekcie jednolitej polityki 



Trudność pomiaru i oceny 
wyników poszczególnych 
stopni zarządzania 



Ogranicza pole działania 
tych podwładnych którzy w 
pracy dążą do 
zaspokojenia potrzeby 
samorealizacji

Zarządzanie przez 

formułowanie zadań i 

pomysłów



Metoda ta polega na systematycznym wyprzedzającym 

formułowaniu zadań



Zadania mogą wynikać z celów i planów przedsiębiorstwa, pionu, 

działu, wydziału oraz oddziału produkcyjnego



Drugim źródłem formułowania zadań są pomysły i idee 

generowane przez kierownika.



                                 Zastosowanie:



Na poziomie zarządzania operatywnego



   Kierownicy zmian, grup, rejonów, rejonów i oddziałów 

produkcyjnych, brygadziści, mistrzowie 



Na poziomie zarządzania taktycznego



   Kierownicy działu w zarządzie firmy



Na poziomie zarządzania strategicznego



   Kadra dyrektorska

Zalety i wady metody



Sprzyja wzrostowi 

wydajności pracy 



Jest przydatna w realizacji 

prac niecyklicznych



Lepiej wykorzystuje się 

czas pracy



Eliminuje proces 

zapominania celów i zadań 

o charakterze 

strategicznym



Zmusza kierownika 

do inwencji w sensie 

tworzenia dodatkowych 

zadań zlecanych 

pracownikowi w przypadku 

powstawania luki w czasie 

pracy



Jest to metoda cząstkowa



Pomija psychospołeczne 

determinanty efektywności 

kierownika

Zarządzanie biurokratyczne



Założenia tej metody sformułował w teorii 

organizacji biurokratycznej Max Weber.



Funkcjonowanie modelu zarządzania 

biurokratycznego

1. Planowanie
2. Organizowanie
3. Motywowanie
4. Koordynowanie
5. Realizacja 
6. Kontrolowanie

Zalety i wady metody



Wysoka dyscyplina 

pracy



Przejrzysta struktura 

formalna ułatwiająca 

podejmowanie decyzji 

i przydzielanie zadań



Dobrze określone 

formalne procedury 

działania



Ograniczanie inwencji 

podwładnych



Sztywne przestrzeganie 

przepisów organizacyjnych



Nadmierne koncentrowanie 

się na przedsięwzięciach 

organizatorskich na 

„wnętrzu 

    przedsiębiorstwa



Brak wielowariantowości 

działania 



Nie sprzyjanie rozwojowi 

personelu