Ministerstwo Finansów

Nowe rozwiązania w zakresie

finansów jednostek samorządu

terytorialnego



ustawa o finansach publicznych



ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach

publicznych

Ministerstwo Finansów

Finanse państwa i samorządu –
system naczyń połączonych

• Finanse państwa oraz finanse samorządu terytorialnego

stanowią finanse publiczne jednolitego państwa.

• Ich wzajemna zależność opiera się

na wspólnych ekonomicznych podstawach źródeł dochodów

budżetowych.

• Podział między państwo i samorząd ma

w dużej mierze charakter umowny, jest zmienny i może

kształtować się różnie.

Ministerstwo Finansów

Cele nowych regulacji prawnych

• Zmiana organizacji sektora finansów publicznych
• Wzmocnienie przejrzystości finansów publicznych
• Wprowadzenie instrumentów wieloletniego planowania

finansowego

• Zmiana systemu przepływów środków europejskich

Ministerstwo Finansów

 Ograniczenie i konsolidacja samorządowych form prawno-

organizacyjnych

 Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej uchwalania

 Wieloletnia prognoza finansowa

 Zmiany dla jst w zakresie progów ostrożnościowych i sanacyjnych

 Wymóg zrównoważenia budżetu w zakresie działalności bieżącej

 Nowy, ustalany indywidualnie, wskaźnik limitujący spłatę zobowiązań

jst

 Zmiany dot. wykonywania budżetu, w tym uelastyczniające

gospodarowanie środkami „unijnymi”

 Nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jst

 Zmiana systemu przepływu środków europejskich

NAJWAŻNIEJSZE ROZWIĄZANIA DLA JST

Ministerstwo Finansów

Ograniczenie i konsolidacja samorządowych
form prawno-organizacyjnych (1/5)

Ministerstwo Finansów

Ograniczenie i konsolidacja samorządowych
form prawno-organizacyjnych (2/5)

Zakład budżetowy

Zakład budżetowy

Gospodarstwo

Gospodarstwo

pomocnicze

pomocnicze

Likwiduje

Likwiduje

organ stanowiący

kierownik jednostki

budżetowej

Wymóg

Wymóg

uzyskania opinii

uzyskania opinii

zarządu jst

zarządu jst

brak

opinia dotyczy terminu

rozpoczęcia i zakończenia

likwidacji

Należności i

Należności i

zobowiązania

zobowiązania

zlikwidowanej

zlikwidowanej

jednostki

jednostki

przejmuje organ

likwidujący albo nowo

utworzona jednostka

organizacyjna

przejmuje jednostka

budżetowa, przy której

funkcjonowało

gospodarstwo

Ministerstwo Finansów

Ograniczenie i konsolidacja samorządowych
form prawno-organizacyjnych (3/5)



Samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w
ustawie o systemie oświaty mogą gromadzić na wydzielonym rachunku
dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jst



Organ stanowiący określi w szczególności:

- jednostki budżetowe, które gromadzą dochody
- źródła, z których dochody są gromadzone na rachunku,
- przeznaczenie dochodów (zakaz finansowania wynagrodzeń

osobowych),

- sposób i tryb sporządzania planu finansowego oraz dokonywania

zmian w

tych planach oraz ich zatwierdzania,

- zakres i formę sprawozdania z wykonania planu finansowego



Sposób rozliczenia z budżetem: środki finansowe pozostające na rachunku,
na dzień 31.XII roku budżetowego, podlegają odprowadzeniu na rachunek
budżetu jst, w terminie do dnia 5.I następnego roku.

Rachunek dochodów jednostek oświatowych

Rachunek dochodów jednostek oświatowych

Ministerstwo Finansów

Ograniczenie i konsolidacja samorządowych
form prawno-organizacyjnych (4/5)

Likwidacja

Likwidacja

samorządowych funduszy

samorządowych funduszy

celowych

celowych

Przychody funduszy staną się dochodami właściwych

Przychody funduszy staną się dochodami właściwych

budżetów jst

budżetów jst

Ministerstwo Finansów

Ograniczenie i konsolidacja samorządowych

form prawno-organizacyjnych (5/5)

wojewódzkie fundusze

powiatowe fundusze

gminne fundusze

Ministerstwo Finansów

czyli

plan dochodów i

wydatków oraz

przychodów i

rozchodów

1) zestawienie planowanych kwot dotacji z budżetu
2) plany przychodów i kosztów zakładów

budżetowych

3) plan dochodów i wydatków jednostek

oświatowych

Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej
uchwalenia (1/3)

Ministerstwo Finansów

Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej
uchwalenia (2/3)

Uchwała budżetowa

określa m.in.:

łączną kwotę planowanych

dochodów/wydatków

budżetu JST,

z wyodrębnieniem dochodów/wydatków

bieżących i majątkowych

kwotę planowanego deficytu

albo planowanej

nadwyżki budżetu

wraz ze źródłami pokrycia deficytu

albo przeznaczenia nadwyżki budżetu

łączną kwotę planowanych

przychodów/rozchodów budżetu JST

kwotę wydatków przypadających do spłaty

w danym roku budżetowym z tytułu poręczeń

i gwarancji udzielonych przez jst

upoważnienia do zaciągania

długu i dokonywania zmian w budżecie

limit zobowiązań z tytułu zaciąganych

kredytów i pożyczek oraz emitowanych

papierów wartościowych

szczególne zasady wykonywania budżetu

jst w roku budżetowym,

wynikające z odrębnych ustaw;

Ministerstwo Finansów

Nowy kształt uchwały budżetowej i termin jej
uchwalenia (3/3)



Uchwalenie uchwały budżetowej powinno nastąpić przed
rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie
uzasadnionych przypadkach do

Nowy termin uchwalania budżetów

Nowy termin uchwalania budżetów



W przypadku nieuchwalenia uchwały budżetowej w terminie do
dnia 31.I roku budżetowego RIO ma obowiązek ustalenia
budżetu jst w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych do

Ministerstwo Finansów

Wieloletnia prognoza finansowa (1/5)

Jaka wartość dodana wiąże się z konstrukcją WPF?

integruje obecne instrumenty planowania wieloletniego

poprzez – włączenie limitów wydatków wieloletnich (WPI)

i prognozę kwoty długu do WPF

wszystkie zadania wieloletnie, które skutkują wydatkami

dla samorządu, znajdują się w jednym dokumencie

i można dla każdego roku budżetowego (także bieżącego)

określić obciążenia łączne

ułatwia zarządzanie wszystkimi zadaniami wieloletnimi

zwiększa zaufanie mieszkańców i

podmiotów zewnętrznych do samorządu

Ministerstwo Finansów

Wieloletnia prognoza finansowa (2/5)

Jaki okres obejmuje
WPF?

rok budżetowy N

+

rok N + 1

rok N + 2

+

co najmniej na:

+

rok N + 3

przy czym WPF sporządza się na
okres:



nie krótszy, niż okres na jaki przyjęto limity wydatków wieloletnich



prognozę kwoty długu sporządza się na okres na który zaciągnięto
oraz planuje się zaciągnąć zobowiązania

Ministerstwo Finansów

Wieloletnia prognoza finansowa (3/5)

Dlaczego WPF obejmuje również bieżący rok budżetowy?

będą znane na bieżąco „skutki”

podejmowanych

decyzji, w rezultacie czego WPF będzie

wykorzystywany jako

narzędzie zarządzania

realizacja zaplanowanych i koniecznych

przedsięwzięć, np. inwestycyjnych,

remontowych itp.

nierzadko jest odsuwana w przyszłość,

prawdopodobnym jest, że zadanie

znajdzie się jednym z kolejnych budżetów

wywierając wpływ na jego wynik

brak obowiązku prezentacji w WPF bieżącego

roku budżetowego

osłabiłby instrument, nie tworząc zachęty do

aktualizacji WPF

Ministerstwo Finansów

Wieloletnia prognoza finansowa (4/5)

Uchwała budżetowa

Zgodność wartości przyjętych w uchwale budżetowej
i w WPF

Przyjęte

w obu dokumentach

wartości

powinny być zgodne

co najmniej w zakresie wyniku budżetu

i związanych z nim kwot przychodów i rozchodów

oraz długu JST

Wieloletnia prognoza

finansowa

Zmian w wieloletniej prognozie finansowej dokonuje zarząd
JST, z wyłączeniem zmian limitów zobowiązań i wydatków na
przedsięwzięcia

.

Ministerstwo Finansów

Wieloletnia prognoza finansowa (5/5)

Konstrukcja uchwały w sprawie WPF

PROGNOZA

PROGNOZA

określa dla każdego roku
objętego prognozą m.in.:
dochody bieżące oraz
wydatki bieżące, w tym na
obsługę długu, gwarancje i
poręczenia
dochody majątkowe, w
tym dochody ze sprzedaży
majątku oraz wydatki
majątkowe
wynik budżetu
przeznaczenie nadwyżki
oraz sposób sfinansowania
deficytu
przychody i rozchody
budżetu


prognozę kwoty długu

prognozę kwoty długu, w

tym relację wynikającą z

nowego wskaźnika

nowego wskaźnika

limitującego spłatę

limitującego spłatę

zobowiązań

zobowiązań

ZAŁĄCZNIK

W załączniku do uchwały w
sprawie WPF określa się
odrębnie dla każdego
wieloletniego
przedsięwzięcia:
1) nazwę i cel;
2) jednostkę organizacyjną
odpowiedzialną za
realizację lub koordynującą
wykonywanie
przedsięwzięcia;
3) okres realizacji i łączne
nakłady finansowe;
4) limity wydatków w
poszczególnych latach;
5) limit zobowiązań.

UPOWAŻNIENIA

UPOWAŻNIENIA

 uchwała może
zawierać
upoważnienia dla
zarządu do
zaciągania
zobowiązań
związanych z
realizacją
przedsięwzięć
ujętych w limitach
wydatków i
zobowiązań
 organ stanowiący
może upoważnić
zarząd do
przekazania
uprawnień
kierownikom
jednostek
organizacyjnych do
zaciągania
zobowiązań

Ministerstwo Finansów

Zmiany dla jst w zakresie procedur
ostrożnościowych i sanacyjnych

Relacja kwoty

Relacja kwoty

państwowego

państwowego

długu publicznego

długu publicznego

do PKB

do PKB

Ograniczenie obowiązujące jst

Ograniczenie obowiązujące jst

większa niż 55% a

mniejsza niż 60%

Wydatki budżetu jst mogą być wyższe niż tego

dochody tego budżetu powiększone o

nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne

środki, jedynie o kwotę związaną z realizacją

zadań ze środków europejskich

równa lub większa

niż 60%

Wydatki budżetu jst nie mogą być wyższe niż

dochody tego budżetu

Ministerstwo Finansów

Wymóg zrównoważenia budżetu w zakresie
działalności bieżącej



Organ stanowiący nie może uchwalić budżetu, w

Organ stanowiący nie może uchwalić budżetu, w

którym*:

którym*:

planowane

wydatki

bieżące

są

większe

niż

planowane

dochody bieżące

nadwyżka budżetowa

wolne środki



Na koniec rok budżetowego*:

Na koniec rok budżetowego*:

wykonane

wydatki

bieżące

nie

mogą

być

wyższe

niż

wykonane

dochody bieżące

nadwyżka

budżetowa

wolne
środki

* wyjątek stanowi przypadek realizacji zadań bieżących ze środków UE; Wówczas wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż
dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat poprzednich i wolne środki jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań
bieżących ze środków UE, gdy kwota ta nie została przekazana w danym roku budżetowym

Ministerstwo Finansów

finansowanie
planowanego
deficytu budżetu

spłata
wcześniej
zaciągniętych
zobowiązań z
tytułu
kredytów,
pożyczek i
emisji
papierów
wartościowych

pokrycie występującego
w ciągu roku przejściowego
deficytu budżetu

wyprzedzające
finansowanie działań
finansowanych ze
środków europejskich

finansowanie wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne
ujęte w WPF (pożyczki w państwowych funduszach celowych)

Cele zaciągania kredytów, pożyczek i emisji papierów

wartościowych przez JST

Ministerstwo Finansów

Nowy, ustalany indywidualnie, wskaźnik limitujący spłatę
zobowiązań jst

R – planowana na rok budżetowy, łączna kwota z tytułu spłaty rat
kredytów i pożyczek (…) oraz wykupów papierów wartościowych
(…)
O – planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek
(…), odsetki i dyskonto od papierów wartościowych emitowanych
(…) oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i
gwarancji
D – dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym
Db – dochody bieżące
Sm – dochody ze sprzedaży majątku
Wb – wydatki bieżące
n – rok budżetowy, na który ustalana jest relacja
n-1 – rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest
relacja
n-2 – rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata
n-3 – rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata

Ministerstwo Finansów

Uwaga!

Dla nowych przepisów dotyczących limitu spłaty

zobowiązań przewiduje się 4-letnie vacatio-legis tj. będą
miały zastosowanie po raz pierwszy do opracowania
projektów uchwał budżetowych na rok 2014 r. !

Do uchwał budżetowych na rok 2010-2013 stosuje się
obecne przepisy art. 169-171 ustawy o finansach
publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r.!

Jednocześnie, do czasu wejścia w życie nowego limitu,
istnieje obowiązek prezentacji w WPF wysokości nowego
wskaźnika.

Limit spłaty zobowiązań

Departament Finansów Samorządu Terytorialnego

Ministerstwo Finansów

Zmiany dot. wykonywania budżetu jst, w tym
uelastyczniające gospodarowanie środkami „unijnymi”



Możliwość tworzenia w budżecie rezerw celowych na wydatki związane z
programami realizowanymi ze źródeł zagranicznych bez limitowania ich
dopuszczalnej wysokości (wyłączenie z limitu 5% wydatków)



Obowiązek utworzenia rezerwy ogólnej w wysokości nie wyższej niż 1% i nie
niższej niż 0,1% wydatków budżetu



Rozszerzono zakres uprawnień zarządu jst do wykonywania budżetu – możliwość
wprowadzania zmian w ramach działu w zakresie wydatków bieżących oraz
związanych ze zwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych JST



Doprecyzowano zakres wydatków niewygasających w budżecie jst; mogą
obejmować jedynie wydatki związane z realizację umów:

- w sprawie zamówienia publicznego

- które zostaną zawarte w wyniku zakończonego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, w którym dokonano wyboru wykonawcy



Brak obowiązku opracowania układu wykonawczego budżetu oraz
harmonogramu realizacji budżetu

Ministerstwo Finansów

Nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jst

W jednostkach samorządu terytorialnego, w których liczba

mieszkańców, ustalona przez Główny Urząd Statystyczny, na dzień 31
grudnia roku poprzedzającego rok, za który sporządzono
sprawozdanie, przekracza 150 tysięcy przeprowadza się corocznie
badanie sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami ustawy z
dnia
29 września 1994 r. o rachunkowości

Badania sprawozdania
finansowego

Ministerstwo Finansów

Nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jst

Właściwy

Właściwy

organ lub

organ lub

komisja

komisja

do kiedy ?

do kiedy ?

co?

co?

zarząd

do 31 III.
roku
następująceg
o po roku
budżetowym

- przedkłada organowi stanowiącemu sprawozdanie roczne z
wykonania budżetu jst, w szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale
budżetowej - przekazuje sprawozdanie także do opinii RIO
- przedkłada organowi stanowiącemu sprawozdania samorządowych
osób prawnych oraz informację o stanie mienia jst

zarząd

do 31 V roku
następująceg
o …

przedkłada organowi stanowiącemu sprawozdanie finansowe

komisja
rewizyjna

do 15 VI roku
następująceg
o …

- rozpatruje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z wykonania
budżetu wraz z opinią RIO o tym sprawozdaniu oraz informację o
stanie mienia. W przypadku gdy jst jest zobowiązana do corocznego
badania sprawozdania finansowego, przedmiotem rozpatrzenia przez
komisję rewizyjną jest również opinia z tego badania
- przedstawia organowi stanowiącemu wniosek w sprawie
absolutorium dla zarządu.

organ
stanowią
cy

do 30 VI roku
następująceg
o …

rozpatruje i zatwierdza sprawozdanie finansowe jst wraz ze
sprawozdaniem z wykonania budżetu

organ
stanowią
cy

do 30 VI roku
następująceg
o …

rozpatruje wniosek w sprawie absolutorium dla zarządu po
zapoznaniu się: 1) ze sprawozdaniem z wykonania budżetu,2) ze
sprawozdaniem finansowym, 3) z opinią z badania sprawozdania
finansowego (jeśli w danej jst było badane sprawozdanie), 4) z opinią
RIO o sprawozdaniu z wykonania budżetu, 5) informacją o stanie
mienia 6) ze stanowiskiem komisji rewizyjnej

Ministerstwo Finansów

Zgodnie z ustawą wprowadzającą ustawę o finansach

publicznych do 31 grudnia 2010 r. trwać będzie okres

przejściowy związany z likwidacją gospodarstw

pomocniczych, zakładów budżetowych,

samorządowych funduszy celowych i rachunków

dochodów własnych. Powyższe zmiany znajdą swoje

odzwierciedlenie w sprawozdawczości budżetowej

jednostek samorządu terytorialnego.

Zmiany w sprawozdawczości

budżetowej JST związane z nowa

ustawą o finansach publicznych

Ministerstwo Finansów

W 2010 r. będą sporządzane sprawozdania:

Rb- 30- z wykonania planów finansowych zakładów
budżetowych ,

Rb - 31- z wykonania planów finansowych gospodarstw
pomocniczych,

Rb -33 z wykonania planów finansowych funduszy celowych
nieposiadających osobowości prawnej ,

Rb -34 z wykonania planów finansowych dochodów własnych
jednostek budżetowych i wydatków nimi sfinasowanych.

Zmiany w sprawozdawczości

budżetowej JST związane z nowa

ustawą o finansach publicznych

Ministerstwo Finansów

Począwszy od 2011 r. nie będą sporządzane sprawozdania:



Rb -

30 - z wykonania planów finansowych zakładów

budżetowych,



Rb-

31- z wykonania planów finansowych gospodarstw

pomocniczych,



Rb -33- z wykonania planów finansowych funduszy
celowych nieposiadających osobowości prawnej

,



Rb-34 z

wykonania planów finansowych dochodów

własnych jednostek budżetowych i wydatków nimi
sfinansowanych

.

Natomiast będą sporządzane sprawozdania:
•

Rb -30S – z wykonania planów finansowych
samorządowych

zakładów budżetowych,

•

Rb - 34S – z wykonania dochodów i wydatków na
warunkach,

o których mowa w art. 223 ustawy o finansach

publicznych.

Zmiany w sprawozdawczości

budżetowej JST związane z nowa

ustawą o finansach publicznych

Ministerstwo Finansów

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych z dnia 27

sierpnia 2009 r. art. 41 p. 5,6 i 7 zmieni się obieg

sprawozdań Rb-Z i Rb-N. Począwszy od 2011 r.

sprawozdania te będą gromadzone i przetwarzane

przez GUS, Ministerstwo Finansów będzie otrzymywać

ww. sprawozdania do wiadomości.

Zmiany w sprawozdawczości

budżetowej JST związane z nowa

ustawą o finansach publicznych

Ministerstwo Finansów

System przekazywania sprawozdań z JST

do Regionalnych Izb Obrachunkowych i Min. Fin. obowiązujący w 2011 r.

Min. Fin.

GUS

EUROSTAT

SEJM

INNE

Jednostki

budżetow

e

Zakłady

budżetowe

Rb-27S

Rb-28S,

Rb-27ZZ,

Rb-50,

Rb-34S,

Rb-ST,

Rb-N,

Rb-Z

Rb-N,

Rb-Z

Rb-30S

Rb-27ZZ

Rb-50

Dysponenci

główni

przekazują

cy dotacje

Rb-27ZZ, Rb-50

(zbiorcze)

JST

Rb-N,

Rb-Z

RIO

RIO

D

o

w

ia

d

o

m

o

śc

i

Do
wiadomości

Rb-27S
Rb-28S,
Rb-27ZZ,
Rb-50,
Rb-34S,
Rb-PDP,
Rb-ST,
Rb-N,
Rb-NDS
Rb-Z

Ministerstwo Finansów

Audyt wewnętrzny



Audyt wewnętrzny prowadzi się w jst, jeżeli w uchwale budżetowej
kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów
przekroczyła wysokość 40 mln zł



AW prowadzi

audytor wewnętrzny

audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo

usługodawca

usługodawca

niezatrudniony w jednostce

niezatrudniony w jednostce



AW może być prowadzony przez usługodawcę, jeżeli ujęta w
uchwale budżetowej kwota dochodów i przychodów oraz kwota
wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 mln zł

Ministerstwo Finansów

Zmiany w zakresie gospodarowania
środkami europejskimi oraz innymi
środkami bezzwrotnymi

• Wyodrębnienie, w ramach budżetu państwa

„budżetu środków europejskich”.

• Deficyt związany ze środkami europejskimi nie

jest wliczany do deficytu budżetu państwa i jego

finansowanie stanowi dodatkową potrzebę

pożyczkową budżetu.

Ministerstwo Finansów

• Nadwyżka środków europejskich również nie jest

wliczana do budżetu państwa. Jest ona źródłem spłaty
zobowiązań budżetu państwa, zaciągniętych na
pokrycie deficytu budżetu środków europejskich

Zmiany w zakresie gospodarowania
środkami europejskimi oraz innymi
środkami bezzwrotnymi

Ministerstwo Finansów

Zmiany w zakresie gospodarowania
środkami europejskimi oraz innymi
środkami bezzwrotnymi

• Zmieniony sposób dokonywania płatności dla

beneficjentów programów

• wprowadzenie odrębnego podmiotu – płatnika

(Bank Gospodarstwa Krajowego) dokonującego

płatności

na rzecz beneficjentów

Ministerstwo Finansów

• Bank Gospodarstwa Krajowego dokonuje

wszystkich płatności w programach
na rzecz wszystkich beneficjentów
z rachunków otwartych w tym Banku przez
Ministra Finansów, z wyjątkiem wydatków
dokonywanych w ramach projektów pomocy
technicznej.

• Oznacza to, że płatności realizowane przez BGK

są jedyną formą przekazywania środków
beneficjentom, a tym samym płatności te nie
mają formy dotacji rozwojowych.

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Finansów

Dziękuję za uwagę