System informacyjny.

Informatyzacja placówek

służby zdrowia.

1.Definicja systemu

informacyjnego

System informacyjny to zespół procedur

służących zbieraniu, przetwarzaniu,
gromadzeniu i przesyłaniu informacji, celem
wspomagania i usprawniania zarządzania,
podejmowania decyzji i kontroli.

2.Zarządzanie a system
informacyjny

Definicja zarządzania
Zarządzanie to umiejętność kierowania wysiłków
ludzi tak, aby osiągnięcie celów osobistych dawało w
rezultacie osiągnięcie celu zbiorowego (pracownik
identyfikuje się ze swoją organizacją).
Zarządzanie to powodowanie realizacji celów
przez pracowników poprzez wpływanie na nich w
różny sposób.
Zarządzanie to powodowanie, aby zachowanie
członków zespołu przyczyniało się do realizacji celów
instytucji.
Zarządzanie to praktyka świadomego i
ustawicznego kształtowania organizacji.
Zarządzanie to proces planowania,
organizowania, przewodzenia i kontrolowania pracy
członków zespołu oraz wykorzystywania dostępnych
zasobów organizacji do osiągnięcia ich celów.

.

Funkcje zarządzania

1. Planowanie, czyli decydowanie o tym, co należy

zrobić. Polega ono na ocenie zasobów pozostających
w dyspozycji, uwarunkowań środowiska oraz
definiowaniu celów do osiągnięcia.

2. Organizowanie, czyli sztuka decydowania o tym jak

osiągnąć cel. Obejmuje ono tworzenie jak najlepszej
struktury organizacyjnej, wyszkolenie pracowników,
wykreowanie mechanizmów komunikowania się.

3. Kierowanie zawierające w sobie kierowanie

personelem, działaniami oraz stosowanie
mechanizmów motywacji.

4. Kontrolowanie, które pozwala menedżerowi określić

wydajność systemu i jakość osiągniętych rezultatów.

Nie wolno zapominać, że zarządzanie w służbie zdrowia
przejawia się zawsze w dwóch aspektach:
administracyjnym oraz medycznym, klinicznym.

Często ignoruje się właściwe zarządzanie kliniczne,
które jest niezbędne do:
- prawidłowej analizy polityki zdrowotnej,
- prowadzenia skutecznych badań klinicznych,
- edukacji kadry medycznej,
- weryfikacji skuteczności nowych leków oraz urządzeń
medycznych stosowanych w diagnostyce i terapii.

Związek między zarządzaniem a systemem
informacyjnym

Aby dobrze zarządzać przedsiębiorstwem skuteczną
pomoc niesie dobrze zaprojektowany system informacyjny.

3.System informacyjny a system
informatyczny

System informacyjny wykorzystuje ludzi, dokumenty,
informacje, bez współwystępowania technik komputerowych.
Dodanie sprzętu i oprogramowania komputerowego powoduje
przejście od systemu informacyjnego do informatycznego.

SYSTEM INFORMACYJNY + KOMPUTER (sprzęt, oprogramowanie) =

SYSTEM INFORMATYCZNY

Ważne jest zrozumienie podstawowej różnicy między
komputerem i programem komputerowym a systemem
informatycznym.

Technika komputerowa oraz programy są tylko środkami –
materiałami i narzędziami - do budowy systemów
informatycznych. Technika komputerowa dostarcza narzędzi
do przechowywania i przetwarzania danych, zaś programy
komputerowe to zbiory instrukcji, sterujących działaniami
komputerów.

A więc technika komputerowa i programy to tylko narzędzia i
materiały do budowy odpowiedniej konstrukcji - systemu.

4.Budowa systemu

informacyjnego

Analizując budowę systemu informatycznego możemy w
nim wyróżnić 4 elementy:
1. Sprzęt – zespół urządzeń służących do budowy
systemu:

a. Komputery- kierują pracą całego systemu, gromadzą
informacje i dane, obsługują bazy danych i programy
użytkowników.

b. Terminale – mogą być używane jako urządzenia wejścia
i wyjścia przez klawiaturę i ekran lub drukarkę, mogą być
zaopatrzone w specjalistyczne urządzenia sprawdzające
pracę użytkownika. Mogą mieć własne lokalne dyski,
gdzie gromadzą i przechowują informacje.

c. Sieci telekomunikacyjne – łączą części systemu,
umożliwiają wymianę informacji wewnątrz systemu oraz
między jednostkami organizacyjnymi a systemem. W
skład sieci wchodzą komputery, terminale, połączenia
między nimi, specjalistyczne urządzenia organizujące i
nadzorujące przepływ danych i informacji.

2. Oprogramowanie to zespół programów i procedur,
które nadzorują pracę komputerów, wykonują polecenia
użytkowników, chronią bezpieczeństwo i poufność
danych (oprogramowanie systemowe- zabezpiecza
funkcjonowanie urządzeń zewn. i komunikację miedzy
nimi; oprogramowanie użytkowe-wykonuje operacje
zbierania, przetwarzania i przesyłania informacji,
zgodnie z zadaniami konkretnego systemu
informacyjnego).

3. Ludzie (najważniejsza część systemu):

a. Specjaliści - projektują system, tworzą go, modyfikują,
zarządzają nim, usuwają awarie,

b. Użytkownicy końcowi - bardzo różnorodny zespół ludzi, są
oni najczęściej użytkownikami określonych modułów systemu
lub programów użytkowych.

4. Dane i informacje - przechowywane są na elektronicznych
nośnikach pamięci, zorganizowane w zbiory i bazy danych.

Fizyczna struktura danych (nośniki, zbiory, bazy
danych) to domena informatyków, strukturę logiczną
danych musi określić sam użytkownik (jakie informacje i w
jaki sposób mają zostać zapisane, gromadzone i
przetworzone oraz w jakiej postaci mają się one ukazać na
określonym stanowisku użytkownika – inne dla ordynatora,
dla dyrektora, inne dla apteki, laboratorium).

Konieczność uwzględnienia w budowie i funkcjonowaniu
systemów informacyjnych wszystkich ww. elementów jest
podstawą powodzenia projektu informatyzacji. Każdy z
uczestników procesu informatyzacji musi zarówno
uczestniczyć w jego tworzeniu jak i funkcjonowaniu.

5.Warunki tworzenia

dobrego
systemu informacyjnego

Stworzenie odpowiedniego systemu
informacyjnego, wspomagającego i usprawniającego
pracę i zarządzanie jednostką organizacyjną,
wymaga zrozumienia problemu jaki chcemy
rozwiązać, zdefiniowania struktury, przebiegających
procesów oraz celu organizacji.

6. Proces tworzenia systemu
informacyjnego

W systemie informacyjnym niezależnie od tego czy
wspomagany jest przez komputer, czy funkcjonuje w
oparciu o tradycyjne metody przetwarzania danych,
wyróżniamy określone kroki i etapy, których właściwe
zrozumienie jest konieczne dla budowy, jak i prawidłowego
funkcjonowania systemu.

Krok I – rozpoznanie potrzeb informacyjnych
użytkowników systemu oraz rodzaju danych jakie musimy
zbierać, aby uzyskać informacje (inne dla kadry
kierowniczej, inne dla lekarzy, inne dla pracowników apteki
itp.).

Krok II – określenie źródeł i formy danych wejściowych -
czy są to dane wpisywane na określone formularze przez
personel, czy dane wpisywane z I.P. na terminalu I.P. czy
wyniki przekazywane z laboratorium szpitalnego.

Krok III – określenie formy i sposoby zapisu danych do
systemu informacyjnego (czy są to dane tekstowe, w
postaci kodów czy bezpośrednie wyniki pomiarów, czy
obrazy). W szpitalu mogą to być daty, opisy, kody chorób,
numery sprzętu itp.

Etapy tworzenia s. i.

1. Definicja celów prowadzonej działalności i określenie
wynikających stąd potrzeb.

2. Opracowanie modelu informacyjnego (profesjonalnie
przygotowany model pozwoli podjąć rzeczową i
merytoryczną dyskusję z potencjalnym wykonawcą; należy
określić swoje potrzeby i zaprezentować je w formie
aktualnie funkcjonującego modelu systemu przekazu
informacji).

3. Zaproszenie do współpracy ośrodków opracowujących
systemy medyczne komplementarne z modelem.

4. Wspólne opracowanie projektu systemu informacyjnego
– opracowanie harmonogramu działań, kosztorysu
realizowanego projektu, z uwzględnieniem wybranych
rozwiązań w zakresie oprogramowania i sprzętu,
kompleksowe szkolenie personelu przeznaczonego do
pracy z systemem.

5. Instalacja sprzętu i oprogramowania mającego
zaspokajać zdefiniowane potrzeby.

6. Szkolenie i wdrożenie - wstępna instalacja i rozpoczęcie
współpracy zespołów, składających się z wdrożeniowców
(dostawców oprogramowania) i przeszkolonego personelu,
wybranego do pracy w pierwszym, próbnym okresie.

7. Podsumowanie prac – ocena realizacji założonych celów
i zaspokojenia potrzeb (proces informatyzacji nigdy nie jest
zamknięty, pojawiają się nowe zadania, nowocześniejsze
technologie, dające nowe możliwości).

7.Informatyzacja w jednostkach
służby
zdrowia

Potrzeby stojące przed placówkami medycznymi:

1. Konieczność liczenia kosztów leczenia związanych
zarówno z oddziałem jak i z pacjentem,

2. Reorganizacja pracy wymuszona przez dokładne
określenie funkcji pracowników w całym systemie
informacji oraz wprowadzanych przez nich danych,

3. Precyzyjne określenie postaci informacji i miejsc jej
powstawania w celu przyspieszenia obiegu danych,

4. Wykorzystywanie narzędzi wspomagających
podejmowanie decyzji, czyli systemów umożliwiających
korzystanie z nowoczesnych technik modelowania rozwoju
sytuacji i ich analizy.

Zadania, z jakimi powinien uporać się każdy system
informatyczny stosowany w służbie zdrowia:

1. Pomoc w opiece nad pacjentem i przyczynienie się do
wzrostu jakości świadczonych usług medycznych,

2. Redukcja kosztów administracji i wszelkich działów
wykonujących usługi medyczne,

3. Wspomaganie klinicznych i zdrowotnych badań
naukowych,

4. Możliwość wykorzystywania najnowocześniejszych
technologii diagnostycznych i terapeutycznych,

5. Ochrona:
- informacji o pacjentach i dostarczycielach usług
medycznych, zachowanie intymności kontaktów lekarz-
pacjent,
- danych i oprogramowania przed zniszczeniem i
niepowołanym dostępem.

Wdrożone systemy informatyczne w placówkach
służby zdrowia udostępnią informacje, które
pozwolą podejmować decyzje dotyczące:

1. Zakresu i ceny świadczonych usług medycznych,

2.Kosztów i zysków płynących z używania nowych
technologii diagnostyczno- terapeutycznych,

3.Oceny klinicznej efektywności stosowanych sposobów
leczenia,

4.Przewidywanego wzrostu liczby pacjentów w związku z
prowadzonymi przez system analizami epidemiologicznymi
i demograficznymi obsługiwanej populacji.

Główne cele informatyzacji:

1.Dostarczenie usług o wyższej jakości.

2.Sprawniejsze zarządzanie w warunkach
konkurencyjności, w tym zmniejszenie kosztów.

3.Ułatwienie pracy personelu.

Czynniki wpływające na przebieg procesu
informatyzacji:

1.Finanse - trudna sytuacja ekonomiczna, dyskusje w stylu
- kupić strzykawkę czy komputer (dobrze funkcjonujący
system informacyjny powinien ułatwić zarządzanie
placówką, a tym samym gospodarowanie skromnymi
środkami).

2.Reorganizacja – niepopularne zmiany organizacyjne w
pracy ośrodków.

3. Ludzie - czynnik ten uważany jest za decydujący

o sukcesie lub porażce całego procesu
informatyzacji; należy bazować na całej załodze i
uświadamiać wszystkich, ale angażować szczególnie
tych, którzy poradzą sobie z nową jakością pracy
wcześniej niż pozostali. Nie wolno bagatelizować
obaw załogi związanych z koniecznością zmiany
stanowiska pracy lub strachem przed utratą pracy.

4. Technologie informatyczne – wybierana
technologia powinna zaspokajać bieżące potrzeby z
niewielkim zapasem, powinna także umożliwiać
łatwą rozbudowę pod kątem przyszłego rozwoju
systemu.

Do kosztów związanych z wprowadzeniem systemów
informatycznych należą:

- koszty związane z opracowywaniem systemu (analiza,
implementacja, wdrożenie, szkolenie),

- koszty związane z uruchamianiem (sprzęt,
oprogramowanie systemowe, instalacja oprogramowania,
ewentualne poprawki),

- koszty związane z eksploatacją (stałe szkolenie
personelu, materiały zużywalne, konserwacja, utrzymanie
pomieszczeń).

Do podstawowych efektów wdrożenia
systemów informacyjnych można zaliczyć:

1. Poprawę efektywności pracy personelu przez
poprawę przepływu i dostępu do informacji.

2. Podniesienie jakości usług przez dostarczenie
narzędzi wspomagających lekarza w prowadzeniu
terapii (łatwiejszy dostęp do informacji, bardziej
kompletne, dokładne i ujednolicone dane, możliwość
analizy danych medycznych).

3.Dokładniejszą kontrolę źródeł kosztów w szpitalu,
dzięki ewidencji kosztów leczenia oraz redukcji
kosztów związanych z przetwarzaniem ogromnych
ilości informacji.

4.Wspomaganie zarządzania na wyższych poziomach
przez możliwość dokonywania analiz zebranych
danych.