Zaburzenia wodno-elektrolitowe 

po przedawkowaniu alkoholu 

etylowego

Skąd się bierze alkohol

Alkohol etylowy, powstaje a fermentacji 

cukrów zawartych w roślinach takich jak np. 
owoce, buraki cukrowe, ziemniaki i inne. Jest 
substancją hydrofilną, łatwo mieszającą się z 
wodą. Właściwość ta umożliwia przenikanie 
alkoholu do krwi i płynów tkankowych, a 
szybkość wchłaniania zależy przede wszystkim 
od jego stężenia.

Wchłanianie

Podany z reguły doustnie, nie ulega 

trawieniu, ale wchłania się do krwi w 80% z 
błony śluzowej jelit. Pozostałe 20% przenika 
przez błoną śluzową żołądka.

Wpływ alkoholu na ustrój 

Alkohol, a jeszcze bardziej jego główny 
metabolit-aldehyd octowy, są bezpośrednio 
toksyczne dla tkanek. Alkohol i jego metabolity 
wchodzą w liczne reakcje z fizjologicznymi 
substancjami w tkankach. Działanie pośrednie 
alkoholu polega na silnym wpływie na 
hemostazę ustroju poprzez działanie na układ 
wegetatywny, endokrynny, odpornościowy, 
gospodarkę wodno - elektrolitową, wchłanianie 
niezbędnych składników odżywczych itp.

Alkohol – jedna z używek

Alkohol jest środkiem odurzającym, który 

wywołuje uzależnienie psychiczne, fizyczne i 
społeczne. Tak jak inne narkotyki powoduje 
zjawisko tolerancji

Szybkość metabolizowania etanolu 

w wątrobie wynosi średnio 15-20mg/dl/h 
u osób zdrowych. Osoby przewlekle używające 
alkoholu etylowego mają przyśpieszony 
metabolizm wątrobowy średnio 25-35mg/dl/h

Wpływ alkoholu na układy i 
narządy

Przewlekłe codzienne używanie alkoholu 

etylowego prowadzi do zmian w zakresie 
reaktywności wielu układów 
neuroprzekaźnictwa

• zmniejszenia aktywności 
receptorów GABA-A

• zwiększenia liczby receptorów 
NMDA dla glutaminianu

• osłabienia funkcji neuronów 
dopaminergicznych

• zwiększenia wrażliwości 
receptorów D

2

, 

•  zwiększenia liczby kanałów 
wapniowych bramkowanych 
napięciem (voltage-sensitive 
calcium channel - VSCC) typu L

•  zwiększenia liczby receptorów 
NMDA dla glutaminianu

• aktywację receptorów N-
cholinergicznych

Wpływ alkoholu na gospodarkę 
wodno-elektrolitową

Intensywnie spożywany alkoholu etylowego 

prowadzi do 

odwodnienia hiperosmotycznego 

z hipernatremią i hipokaliemią

Zaburzenie gospodarki wodno-
elektrolitowej

Odwodnienie

Przy utracie czystej wody dochodzi do 

równomiernego zmniejszania objętości 

przestrzeni śródkomórkowej i 

pozakomórkowej. 

Jeżeli utrata dotyczy płynów hipotonicznych 

objętość przestrzeni pozakomórkowej 

zmniejsza się bardziej niż objętość  przestrzeni 

śródkomórkowej.

Wynikiem utraty wolnej wody jest 

hiperosmolarność  płynów ustrojowych.

Obraz kliniczny



Obraz kliniczny odwodnienia hipertonicznego zależy od 
stopnia i szybkości narastania hipowolemii. 



W przypadku nagłego odwodnienia obraz ten jest bardzo 
wyraźny, bogato objawowy ze względu na odwodnienie 
komórek OUN i zmniejszenie masy mózgowia. 

Obecne są:

Silne pragnienie

Ogólne osłabienie 

Brak zdolności koncentracji

Splątanie 

niepokój

Pobudzenie

Drgawki

Spiączka

Hipertermia pochodzenia 

mózgowego

Obraz kliniczny cd.

Odwodnienie wynikające z upojenia alkoholowego narasta powoli 
dzięki czemu tkanki OUN mogą wyzwolić substancje zapobiegające 
zmniejszeniu objętości komórek. Dochodzi do wzmożonej wewnątrz 
komórkowej produkcji substancji osmotycznie czynnych tj:



Inozytol



Glicerofosfocholina



Aminokwasy
które znoszą gradient osmotyczny uwarunkowany hipertonią płynu 
pozakomórkowego. Dzieki temu objawy nie upojenia alkoholowego 
nie są już tak groźne i ograniczaja się do:

•Uczucia suchości w 
jamie ustnej

•Trudności w połykaniu

•Zmniejszonej diurezy

•Tachykardii

•Spadku ciśnienia tętniczego

Objawy odwodnienia hipertonicznego 
w badaniach laboratoryjnych



Badanie morfologiczne krwi:



wzrost liczby erytrocytów, 



↑stężenie hemoglobiny i średniej zawartości hemoglobiny w krwince 
czerwonej



Zmniejszona średnia objętość krwiniki czerwonej



Hematokryt może być zmniejszony lub nieznacznie zwiekszony



Badanie ogólne moczu:



Cieżar właściwy jest zwykle powyżej 1,020



Wzrost stężenia w osoczu:



 sodu, 



białka całkowitego, 



mocznika 



kreatyniny

Leczenie – czym?

Niedobór wolnej wody uzupełnia 

sięroztworami bezelektrolitowymi, nie 

zawierającymi związków osmotycznie 

czynnych np. 5% roztwór glukozy podany 

pozajelitowo

Leczenie – ile płynu 
podawać?

Ilość podawanych płynów określana jest na 

podstawie kryteriów klinicznych i 
laboratoryjnych.

Kryteria kliniczne niedoboru 
wody:

1. Utrata 1-2L - spadek diurezy 

godzinowej poniżej 25ml/h, brak 
zmian na błonach śluzowych.

2. Utrata ok. 4 L - Wzmożone 

pragnienie, skompomocz, 
osłabienie i suchość śluzówek 
jamy ustnej

3. Utrat ok. 8L – powyższe objawy 

+ zaburzenie świadomości i 
czynności krążenia

Kryteria laboratoryjne niedoboru 
wody:

Oblicza się w oparciu o stężenie 

sodu w osoczu ze wzoru

:

Leczenie – szybkość przetoczenia 
płynów

Jeżeli niedobór wody nie przekracza 2l, to w 
pierwszej dobie podajemy 75% obliczonego 
niedoboru płynu.
Jeżeli natomiast jest niedobór jest większy niż 
2l to ilość podanego płynu należy uzależnić 
od czasu, w jakim rozwinęło się odwodnienie

.



Przy ostrym odwodnieniu (12-24h) uzupełniać płyny tak by 
szybkość spadku osmolarności osocza była poniżej 
2mmol/kg H20



Przy przewlekłym(˃24h) osmolarność płynów ma się 
zmniejszać z szybkością ok. 1mmol/kg H20)

Koniec

Wykonali:  

Kamil Guzowski

Mateusz Kacperski