Rynek energii elektrycznej

Rynek energii elektrycznej

• Rynek energii elektrycznej jest to rynek,

na którym wymienianym dobrem jest
energia elektryczna

• Rynek ten istotnie różni się od rynków

innych
dóbr i usług

• Wynika to zarówno ze specyfiki energii

elektrycznej jako produktu jak i z samego
procesu jej wytwarzania, dostawy i
konsumpcji

Specyfika sektora elektroenergetycznego

a rynek energii

• Popyt zmienny w czasie (rok, sezon, tydzień, doba)
• Zmienność kosztów w czasie doby, tygodnia,

sezonu, roku

• Sztywny popyt
• Homogeniczny produkt?
• Bariery wejścia na rynek
• Kapitałochłonność, bariery prawne,
• Konieczność zapewnienia ciągłego, dokładnego

równoważenia popytu i podaży

• Ograniczone możliwości efektywnego

magazynowania energii elektrycznej

• Przesył dedykowaną siecią
• Odnawialne źródła – czynniki pogodowe - backup

3

ORGANIZACJA RYNKU
ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Dwa poziomy rynku energii

elektrycznej

• Rynek energii elektrycznej jest najczęściej dzielony

na dwa poziomy, zróżnicowane pod względem
ilości energii będącej przedmiotem obrotu:

– rynek hurtowy, na którym konkurują ze sobą

przedsiębiorstwa wytwarzające energię elektryczną
(i spółki obrotu), a kupującymi są spółki obrotu oraz
konsumenci zużywający duże ilości energii elektrycznej;

– rynek detaliczny, na którym konkurują spółki obrotu,

a odbiorcami są wszyscy konsumenci, którzy nie
uczestniczą w hurtowym rynku energii
(przede wszystkim gospodarstwa domowe
oraz małe i średnie przedsiębiorstwa).

Hurtowy zdecentralizowany rynek

energii elektrycznej w Polsce

Hurtowy rynek zdecentralizowany oparty jest na:
• rynku energii elektrycznej czynnej, w ramach którego wyróżnić można:

– segment kontraktów bilateralnych – na którym handel odbywa się w formie umów

dwustronnych pomiędzy uczestnikami rynku. Tym samym ceny i ilości energii
podlegającej wymianie handlowej są wynikiem negocjacji i znane są tylko
zaangażowanym w podpisywanie kontraktów stronom;

– segment giełdowy (realizowany przez powołaną pod koniec 1999 r. Towarową Giełdę

Energii S.A. (TGE S.A.)) – na którym proces wymiany odbywa się poprzez transakcje
dokonywane na giełdzie energii lub za jej pośrednictwem, a także z wykorzystaniem
operatorów handlowo-technicznych;

– segment bilansujący (realizowany od 1 września 2001 r. przez Polskie Sieci

Elektroenergetyczne S.A.) – na którym Operator Systemu Przesyłowego (OSP) ma za
zadanie zbilansować bieżącą różnicę pomiędzy podażą a popytem na energię
elektryczną wykorzystując oferty bilansujące;

• rynku technicznego (podlegającemu regulacji), w ramach którego wyróżnić można:

– regulacyjne usługi systemowe;
– generację wymuszoną;

• rynku finansowego, gdzie przedmiotem obrotu są kontrakty finansowe

i instrumenty pochodne.

HURTOWY RYNEK ENERGII
ELEKTRYCZNEJ

Hurtowy rynek energii

– strona podażowa

•

Uczestnikami segmentu rynku hurtowego (strona
podażowa) są przedsiębiorstwa energetyczne
wytwarzające energię elektryczną w:

– elektrowniach i elektrociepłowniach zawodowych,
– elektrociepłowniach przemysłowych,
– elektrowniach i elektrociepłowniach bazujących na

źródłach odnawialnych (OZE),

– spółki obrotu prowadzące działalność polegającą na

kupnie/sprzedaży (obrocie) energii elektrycznej,

• w tym sprzedawcy z urzędu, czyli podmioty posiadające

koncesję na obrót energią i świadczące usługi kompleksowe
(sprzedaż i dystrybucja) odbiorcom energii elektrycznej nie
korzystającym z prawa wyboru sprzedawcy.

Kluczowi uczestnicy hurtowego rynku

energii elektrycznej (wytwarzanie -

strona podażowa)

• PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
• PGE Energia Odnawialna S.A.
• PGE Energia Jądrowa S.A.

• TAURON Wytwarzanie S.A.
• TAURON Ciepło S.A.
• TAURON Ekoenergia sp. z o.o.

• Energa Elektrownie Ostrołęka SA
• Energa Hydro Sp. z o.o.
• Energa Kogeneracja Sp. z o.o.

• ENEA Wytwarzanie S.A.
• (ENEA) Elektrownie Wodne Sp. z o.o.

• RWE Renewables Polska
• RWE Elektrociepłownia Będzin

Skonsolidowane grupy energetyczne

(2011)

Struktura spółek w grupie kapitałowej

(na przykładzie GK PGE S.A.)

Udział grup kapitałowych w produkcji

e.e. (2011)

Struktura sprzedaży (2006, 2010)

Struktura sprzedaży (2010, 2011)

TOWAROWA GIEŁDA
ENERGII ELEKTRYCZNEJ

TGE

• Towarowa Giełda Energii obecnie prowadzi cztery

rynki,
na których Członkowie Giełdy handlują energią
elektryczną, prawami majątkowymi i
uprawnieniami do emisji CO2.

• Na potrzeby systemu wsparcia producentów z

OZE i Kogeneracji TGE prowadzi trzy centralne
rejestry.

• Jednocześnie TGE organizuje rozliczenia transakcji

zawartych przez jej Członków na poszczególnych
rynkach i w transakcjach pozasesyjnych.

Towarowa Giełda Energii

(TGE)

• Rynek Dnia Następnego (RDN) (Day-Ahead Market (DAM))
• Rynek Dnia Bieżącego (RDB) (Intra-Day Market (IDM))
• Aukcje energii elektrycznej (Electricity Auctions)
• Rynek Terminowy Towarowy (RTT) (Commodity Derivatives

Market (CDM) - Forward Market)

• Rynek Praw Majątkowych (RPM) do świadectw

pochodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej
z OZE (PMOZE, PMOZE_A) oraz dla energii elektrycznej
wyprodukowanej z wysokosprawnej kogeneracji
(PMGM, PMEC) (Property Rights Market)

• Rynek uprawnień do emisji CO

2

(CO

2

emissions

allowances market)

PRZESYŁ ENERGII
ELEKTRYCZNEJ

Przesył energii elektrycznej

• Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

DYSTRYBUCJA ENERGII
ELEKTRYCZNEJ

Dystrybucja energii

elektrycznej

Dystrybucja i obrót energią

elektryczną

• Dystrybucja

– PGE Dystrybucja S.A.
– TAURON Dystrybucja S.A.
– Energa Operator S.A.
– ENEA Operator Sp. z o.o.
– RWE Stoen Operator Sp. z o.o.

• Obrót

– PGE Obrót S.A.
– TAURON Sprzedaż Sp. z o.o.
– TAURON Sprzedaż GZE Sp. z o.o.
– Energa Obrót S.A.
– ENEA Trading Sp. z o.o.
– PKP Energetyka S.A.,
– CEZ Trade Polska Sp. z o.o.
– itd.