1

„Umiejętności udzielania

pierwszej pomocy”

- Śpiączki cukrzycowe

2

Śpiączka hypoglikemiczna

zmniejszenie glukozy we krwi do 2,2-2,8 mmol/l

Etiologia

-

błędy dietetyczne, duży wysiłek fizyczny

- przedawkowanie insuliny

- hyperinsulinemia czynnościowa

- gruczolak z komórek wyspowych lub

pozatrzustkowy guz wytwarzający insulinę

- zaburzenia wewnątrzwydzielnicze

3

- ciężkie schorzenie miąższu wątroby

- ostre zatrucie zewnątrzpochodne

alkoholem, czterochlorkiem etylu,

strychniną lub grzybami gatunku

Amanita phaloides

- przyczyny jatrogenne związane z

infuzjami dożylnymi (np. nagłe zmiany

w dawkowaniu glukozy lub insuliny albo

dożylne podawanie roztworów

zawierających glukozę i insulinę)

4

Objawy kliniczne

bladość, drżenia mm.
uczucie głodu
wzmożone pocenie
tachykardia
wzrost ciśnienia krwi
wzmożone odruchy
drgawki pochodzenia mózgowego
śpiączka

5

Leczenie

dożylne wstrzyknięcie 25 g glukozy (200
ml 20% glukozy lub 50 ml 40% glukozy)

wstrzyknięcie można powtórzyć po 15-20
min, jeśli chory jest nadal nieprzytomny

jeśli odzyskuje przytomność – 30 g cukru

kontrola glukozy we krwi

często w zatruciach alkoholem

6

Różnicowanie śpiączki ketonowej i

hypoglikemicznej

wskaźniki

Ketonowa

hypoglikemiczna

Stężenie glukozy
we krwi

Znacznie ↑

Znacznie ↓

ph krwi

↓

prawidłowe

oddychanie

hiperwentylacja

prawidłowe

Objawy

odwodnienia

obecne

Nie ma

Aceton w moczu

Glukoza w moczu

obecny

obecna

Nie ma

Nie ma

7

!

Gdy istnieją wątpliwości, czy mamy do

czynienia ze śpiączką hypo- czy

hyperglikemiczną należy podać dożylnie

40-80 ml 20% glukozy.

W hypoglikemii powoduje to zwykle

szybkie polepszenie stanu chorego

8

Śpiączka z powodu kwasicy ketonowej

etiologia

niedobór insuliny – znaczne nasilenie
lipolizy
infekcja
ostre zapalenie żołądka i jelit
zabiegi operacyjne i wypadki
poważne błędy dietetyczne
stres
śpiączka jako pierwszy objaw nie
rozpoznanej dotąd cukrzycy

9

Patofizjologia

hyperglikemia – hyperosmolarność i ketonemia –
diureza osmotyczna,
przemiana uwalnianych w dużych ilościach
wolnych kwasów tłuszczowych zostaje
zablokowana - kwasica metaboliczna
wielomocz, cukromocz w moczu pojawiają się
tzw. ciała ketonowe (kwaśne produkty przemiany
tłuszczów)
obniżenie ph krwi i płynów ustrojowych
przesunięcia jonowe – ucieczka elektrolitów,
zmniejszenie objętości krwi

10

Rozpoznanie

znaczne odwodnienie
przekrwienie twarzy
spadek ciśnienia krwi
tachykardia
oddech Kussmaula
woń acetonu w oddechu
osłabienie lub zniknięcie odruchów

hyperglikemia
kwasica metaboliczna
aceton i cukier w moczu
wzrost osmolalności osocza (do ponad 310
mOsm/l)

11

Różnicowanie

hyperglikemia bez kwasicy ketonowej
cukrzycowa śpiączka
hyperosmotyczna
zawał mięśnia sercowego
zapalenie trzustki
udar mózgowy
stres operacyjny i uraz
śpiączka hypoglikemiczna

12

Leczenie

płyny
insulina
potas
leczenie przyczyny

13

Hyperosmolarna śpiączka bez
ketozy

etiologia

najczęściej u ludzi starszych, poziom glukozy jest b. duży
i przekracza nawet 55,5 mmol/l

podobnie jak w śpiączce cukrzycowej, ale bez
ketozy
przyczyny jatrogenne (infuzje wysoko stężonych
roztworów glukozy, zaprzestanie stosowania
insuliny, leków doustynych lub podaż
niedostatecznych ilości wody)
ośrodkowe zaburzenia regulacji osmotycznej

14

Patogeneza

Hyperglikemia połączona z niedostatkiem
dowozu płynów (

następstwo bardzo znacznego

odwodnienia

), która wywołuje lub pogłębia

niewydolność nerek.
Śpiączka jest wywołana bardzo wysoką
hyperosmolarnością osocza.

15

Leczenie -

ma na celu zmniejszenie

glikemi i uzupełnienie niedoboru
płynów,elektrolitów.

płyny
jednorazowa dawka insuliny
elektrolity - potas, sód