Czarny PR

1. Pojęcie czarnego PR.
2. Działania oparte na czarnym PR.
3. Zasady działania piarowców stosujących czarny PR .
4. Smear campaign, character assasination, labeling.
5. Działania ograniczające skutki i efekty stosowania

czarnego PR.

Pojęcie czarnego PR

Czarny PR - antyreklama, negatywna kampania wyborcza -
oznacza

system

metod,

działań

bądź

posunięć

propagandowych, ale przede wszystkim manipulacyjnych,
prowadzących do zdyskredytowania przeciwnika (zwykle
polityka lub firmy) w oczach opinii publicznej celem zdobycia
jej przychylności (zwykle elektoratu lub klientów).
Cechy czarnego PR:

1.

przede

wszystkim

posługiwanie

się

fałszywymi,

nieprawdziwymi informacjami

2.

upowszechnianie ich w interesie jednej firmy (lub człowieka)
dla zaszkodzenia interesom innej firmy (lub człowieka)

3.

powszechne wykorzystywanie mediów do ich przekazu (przy
zachowaniu anonimowości źródła informacji)

4.

istnienie mediów skłonnych do korupcji (publikujących
niezweryfikowane

informacje

w

poczuciu

zupełnej

bezkarności)

5.

przyzwolenie społeczne na tego typu zachowania i działania

C

zarny

PR

obejmuje

działania

związane

z

przekazywaniem opinii publicznej zarówno informacji
fałszywych, jak i informacje niewygodne dla jej obiektu
lub adresata.
Wykorzystując fałszywe informacje podważa się
pozycję i wiarygodność instytucji, organizacji, narodu
lub indywidualnego człowieka. To współczesna metoda
manipulacji, oszukiwania ludzi. Czarny public relations
to propaganda XXI wieku.
Świadomie zaplanowane działanie informacyjne na
szkodę innego podmiotu - instytucji, organizacji, narodu
lub indywidualnego człowieka. To działanie najczęściej
skryte, wykorzystujące informacje o danej osobie lub
instytucji bez ich zgody. Ma na celu podważenie czyjejś
pozycji na rynku, autorytetu, wiarygodności, wizerunku.

Działania oparte na czarnym PR

Typowym

przykładem

mającym

na

celu

przedstawienie

poszczególnych

jednostek

w

negatywnym

świetle

,

jest

przedstawianie jej w sposób rozumiany negatywnie - popularne
stwierdzenie obrazujące mechanizm czarnego pr-u - „Nie ważne czy
Ciebie okradziono, ważne że byłeś zamieszany w kradzież”. 
Jest to

świadome działanie, które ma na celu przynieść szkodę

innemu konkurencyjnemu podmiotowi

.

Traktowane jest również jako

swoistą antyreklamę i kampanię

wyborczą odbieraną jako negatywną

, będącą systemem metod,

działań, bądź posunięć propagandowych, przede wszystkim
manipulacyjnych, prowadzących do

zdyskredytowania przeciwnika

w oczach opinii publicznej celem zdobycia ich przychylności –
zwykle elektoratu lub klientów.

Działanie to jest najczęściej

skryte i wykorzystuje informacje o danej

osobie lub instytucji bez ich zgody.

Głównym celem jest podważenie

czyjeś pozycji na rynku, autorytetu, wiarygodności lub wizerunku.

Stosowanie czarnego PR i związane z nim zachowania są
uznawane za nieetyczne. Skuteczność tej metody bywa
dyskusyjna (zazwyczaj po ujawnieniu nadawców i ich intencji)
obraca się przeciwko nim. Te zachowania są zazwyczaj
utożsamiane z ludźmi, którzy są  zawistni i nie są w stanie
osiągnąć cenionych sukcesów w rywalizacji fair play i dlatego
posuwają się do kłamstw, insynuacji i manipulacji oraz
stosowania tzw. „chwytów poniżej pasa”.
Powyższe działania najczęściej po ich ujawnieniu są oceniane
negatywnie, budzą powszechną dezaprobatę i powodują
niechęć lub zgorszenie. Są zaprzeczeniem pojęcia public
relations, określającego działania na rzecz m.in. kreowania
korzystnego wizerunku, budowania pozytywnych relacji,
tworzenia przyjaznej atmosfery, pobudzania zaufania i
wiarygodności.

Zasady działania piarowców stosujących czarny PR

Samuel Adams powiedział:

„Przedstaw wroga w złym

świetle i spraw, aby w nim pozostał”.

1. Propagowanie określonych idei stosunków

społecznych i podejmowania prób ich kreowania
(wpływania na nie) poprzez wywieranie presji od
dezinformacji i sabotażu po szantaż.

2. Stosowanie kombinacji prawdy, półprawdy i fałszu w

przekazach medialnych dla opinii publicznej w celu
zdyskredytowania zaufania do danej idei, firmy lub
osoby (wzbudzanie nieufności i doprowadzenie do
tzw. śmierci cywilnej lub politycznej) – zmuszenie jej
do rezygnacji z aktywności w dotychczasowej sferze
działania poprzez uderzenie w najbardziej czuły
punkt.

3. Czarny PR wykorzystuje działalność dywersyjną,

sabotaż,

dezinformację,

działania

ukryte,

kamuflaż, demarketing, oszustwa marketingowe,
czarną reklamę, propagandę oraz elementy wojny
psychologicznej.

4. Perfekcyjne manipulowanie różnymi informacjami

podczas prowadzonych kampanii (najczęściej
wyborczych), w USA zamiast black PR (czarny PR)
używa się częściej pojęcia black magic (czarne
sztuczki).

Propaganda jako narzędzie czarnego PR

CZARNA, SZARA, BIAŁA PROPAGANDA

Wśród trzech znanych rodzajów propagandy, „biała”

prowadzona jest otwarcie i jawnie. Znany jest nadawca
i

odbiorca

każdej

informacji.

W propagandzie „czarnej” sposób rozpowszechniania

materiałów jest starannie zamaskowany. Chodzi o to,
aby zmylić odbiorcę co do osoby nadawcy, stworzyć
pozory, że nie ma się z informacją nic wspólnego,
wywołać wrażenie, że informacje zostały przygotowane
i

dostarczone

przez

inne

ośrodki.

Propaganda „szara” jest pośrednim rodzajem

propagandy – prawdziwe źródło pozostaje zwykle
ukryte, lub określa się je bardzo ogólnie, np. mianem
„kół dobrze poinformowanych”, „opinii publicznej”,
„ekspertów, którzy chcą pozostać anonimowymi”.

Zarówno w propagandzie czarnej, jak i szarej
zasadniczą metodą działania są odpowiednio
sfabrykowane

materiały

i

niby autentyczne

dokumenty źródłowe. Stosuje się też kłamstwa co
do pochodzenia przekazywanych informacji, osoby
nadawcy.

Najważniejszą funkcją czarnego czy szarego PR jest
dezintegracja konkurencji i pognębienie jej w
oczach opinii publicznej oraz pozyskanie jak
największej liczby sprzymierzeńców, zunifikowanie
ich poglądów, opinii i postaw.

Kamuflaż własnych działań nie jest celem samym w
sobie, a jedynie sposobem realizacji celu.

Chwyty stosowane podczas działań

psychologicznych i wywierania presji na

społeczeństwo

Do prowadzenia wojny psychologicznej specjaliści od czarnego PR
stosują kilka podstawowych chwytów, które gwarantują im
sukcesy. Należą do nich m.in.:

1. totalna negacja,
2. obłudna pochwała,
3. wielokrotne powtórzenia oraz
4. mówienie ćwierć- i półprawdy.

Stosuje się także:

5. uogólnianie zjawisk jednorazowych i wyolbrzymianie szczegółów,
6. zachęcanie do naśladownictwa,
7. granie na ambicji,
8. przekonywanie o swej rzekomej wszechwiedzy i

wszechobecności,

9. demonstrowanie swej „normalności”.

Techniki działania wykorzystujące czarny PR

W „czarnym public relations” wykorzystuje się kilka technik działania.
Należy do nich m.in. smear campaign. Ta technika stosowana w
kampanii negatywnej polega ona na fałszywym przedstawianiu charakteru
osoby, polityki rządu, partii czy innej organizacji poprzez insynuacje,
mówienie półprawdy lub kłamstw. Prowadzi się ją najczęściej w celu
doprowadzenia do rezygnacji lub zwolnienia polityka z urzędu. Opiera się
na przedstawianiu nieudowodnionych zarzutów aktywności kryminalnej,
złego prowadzenia się, stosowania dyskryminacji płci lub dyskryminacji
rasowej

wobec

podwładnych

czy

współpracowników.

Kolejną jest character assasination to działania mające na celu
zniszczenie reputacji przeciwnika przez np. fabrykowanie albo manipulację
informacją. Stosowane najczęściej techniki to: insynuacja, wyolbrzymianie,
tendencyjna interpretacja faktów i ich zniekształcanie, bezpośrednie
kłamstwo lub dezinformacja. Wszystkie informacje muszą być tak
zaprezentowane, by uchronić się przed pytaniami o ich prawdziwość.

Labeling (stygmatyzacja, piętnowanie) z kolei to
użycie - wobec osoby albo grupy osób - opisowego
słowa lub zdania, które te osoby negatywnie
kategoryzuje, charakteryzuje, stereotypizuje.
We wszystkich wymienionych technikach występuje
manipulacja.

Elementy

manipulacji

w

życiu

politycznym, jakie wymienia prof. J. Olędzki, to m.in.:
dezinformacja, dezorientacja, dywersja mająca na celu
dezintegrację grupy, prowokowanie cudzych zachowań,
szczucie (nagonka), tworzenie pozorów i pretekstów.

Przy manipulacji występuje także dyskredytacja, czyli
„kształtowanie negatywnego wizerunku przeciwnika i
godzenie

w

jego

wiarygodność”.

Działania ograniczające skutki i efekty stosowania czarnego PR

Pasywne

Aktywne

1.

Świadomość

istnienia

czarnego PR i wiedzy o tym,
że w polskim systemie nikt
nie jest nań uodporniony

1.

Profesjonalne

i

konsekwentne

komunikowanie

powoduje,

że

firma

(otoczenie danej osoby) jest dużo bardziej
odporna na nieprawdziwe informacje
(budowa zaufania opinii publicznej)

2.

Uważne

śledzenie

otoczenia firmy i wszystkiego
co dzieje się w mediach, aby

nie

dać

się

kompletnie

zaskoczyć

2. Dobry PR odporny na działania
czarnego PR wymaga spełnienia co
najmniej dwóch warunków wstępnych: (1)

musi posługiwać się długoterminową
strategią i (2) musi być elementem
zarządzania firmy
3. W reakcjach na czarny PR jeśli już się
wydarzy zachować należy umiar, ale
działać szybko i uczciwie (każdą sprawę
traktować trzeba indywidualnie)
4. Radykalna forma obrony przed czarnym

PR – polega na zlikwidowaniu tego
zjawiska poprzez wykorzystanie silnej
presji opinii publicznej