Strategie

rozwoju

przedsiębiorstw

mgr Karolina Beyer
Instytut Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw WNEiZ US
E-mail: [e-mail]
Tel. [phone]

Konsultacje: środa 14 -16

Strategia definiowana może być jako np.:



Koncepcja zasadniczych celów przedsiębiorstwa (określenie
długofalowych celów i zadań, wybór kierunków działania oraz
alokacja środków niezbędnych do realizacji tych celów);



Sprecyzowanie przyszłej pozycji przedsiębiorstwa w stosunku do
konkurentów;



Zestaw decyzji/koncepcji działania, mające na celu zachowanie
równowagi przedsiębiorstwa z jego środowiskiem zewnętrznym,
obecnym i przyszłym;



Proces wyznaczający misję organizacji, ostrzegający i
dostosowujący ją do zmian w otoczeniu;



Ujednolicony, perspektywiczny i zintegrowany plan;



Koncepcja funkcjonowania przedsiębiorstwa w dłuższym okresie,
obejmująca swym zakresem sposoby działania firmy i reguły
zachowania się jej na rynku.

Istota strategii

Wśród teoretyków nie ma wspólnej jednoznacznie rozumianej

definicji strategii, co wynika z jej dynamicznego charakteru.

Wg A.D. Chandlera strategia to:

„proces określania długofalowych celów i zamierzeń
organizacji oraz przyjęcia kierunków działania, a także alokacji
zasobów koniecznych dla zrealizowania tych celów”

Strategię można zdefiniować jako fundament
sukcesu przedsiębiorstwa

Strategia powinna dać odpowiedź na dwa podstawowe pytania:

1.

W jakich domenach (polach działania) chce działać
przedsiębiorstwo?

2.

Jak chce wygrać z konkurencją?

Istota strategii

Podsumowując zagadnienia związane z istotą

strategii przedsiębiorstwa można stwierdzić, iż:



Strategie wyznaczają ogólny kierunek rozwoju
przedsiębiorstw,



Strategie przedsiębiorstw zdeterminowane są
głównie przez zmiany występujące w otoczeniu,



Strategie te wskazują sposób użycia zasobów i
okazji do realizacji celów przedsiębiorstwa,



Celem strategii jest stworzenie długofalowych
możliwości sukcesu przedsiębiorstwa przez
wykorzystanie przewagi konkurencyjnej.

Istota strategii

1.

Strategia na poziomie przedsiębiorstwa – dotyczą
funkcjonowania organizacji jako całości; polega przede
wszystkim na:

◦

Wyborze domeny działania, pozyskiwaniu zasobów i ich alokacji,
wykorzystani umiejętności do rozwoju, eliminowaniu ryzyka działalności;

2.

Strategie poszczególnych obszarów działalności; SJO,
biznesu, itd. – za zadanie mają:

◦

Określenie zakresu danego obszaru działalności, opracowanie sposobu
osiągania przewagi konkurencyjnej, określenie sposobu działania w
wybranym segmencie rynku;

3.

Strategie funkcjonalne – opracowywane są w
poszczególnych działach organizacji i dotyczą realizacji
poszczególnych jej funkcji; polegają na:

◦

Koordynacji poszczególnych funkcji, aby osiągnąć efekt synergii,
określają w jaki sposób poszczególne funkcje będą przyczyniały się do
wzrostu przewagi konkurencyjnej (określonej w strategiach SJO) oraz
realizacji strategii podstawowej całego przedsiębiorstwa.

4.

Strategie KTN na poziomie globalnym

Rodzaje Strategii

Inaczej nazywa się je strategiami podstawowymi, ogólnymi, na
poziomie korporacji lub „globalnymi” dlatego, że obejmują całość
podmiotu gospodarczego.
Polegają one na określeniu, w jakiej lub jakich dziedzinach
przedsiębiorstwo

zamierza

działać

(określenie

np.

wyspecjalizowania lub zdywersyfikowania działalności).

Strategie te określają kierunki, zakres wzrostu i rozwoju

przedsiębiorstwa. Odnosi się więc do naczelnego kierownictwa
(określenie produkty/usługi; klient, technologia, zarządzanie).

Strategia ta określa np.:



na jakich rynkach przedsiębiorstwo będzie działać;



jakimi rodzajami działalności powinno się zajmować;



jak rozdzielać zasoby;



z jakiej działalności się wycofać;



jakich klientów przedsiębiorstwo powinno obsługiwać;



jakie nowe technologie zastosować, itp.

Strategie na poziomie
przedsiębiorstwa



Wg L.W. Rue i P.G. Holland

◦

Strategie wzrostu (koncentracji, integracji pionowej, dywersyfikacji);

◦

Strategie stabilizacji;

◦

Strategie defensywne (restrukturyzacji, zbycia udziałów, likwidacji);

◦

Strategie złożone (kombinacja powyższych).



Wg A. Stabryły

◦

Strategie rozwojowe (np. przez opanowanie nowych rynków);

◦

Strategie stabilizacyjne (utrzymanie aktualnie wdrażanej koncepcji
podmiotu w otoczeniu);

◦

Strategie restrukturyzacyjne (o charakterze naprawczym i dynamicznym)

◦

Strategie defensywne (jako rozważania krótkookresowe, nastawienie na
przetrwanie i minimalizację strat, np. poprzez wycofanie się z niektórych
rynków, zmniejszenie produkcji itp.);

◦

Strategie złożone



Wg S. Certo i J. Peter

◦

Strategie koncentracji

◦

Strategie stabilizacji

◦

Strategie wzrostu

◦

Strategie redukcji

◦

Strategie kombinowane

Strategie na poziomie przedsiębiorstwa

wg różnych teoretyków



Ze względu na kierunek rozwoju:

◦

Strategie wzrostu,

◦

Strategie stabilizacji (przeczekania),

◦

Strategie cięć (redukcja skali działania).



Ze względu na zachowanie się na rynku:

◦

Strategie defensywne – obrona, umacnianie,
wycofanie;

◦

Strategie ofensywne – aktywna, jej wynikiem jest
rozwój, ekspansja działalności.

Klasyfikacja Strategii

Strategie rozwojowe

Strategie stabilizacyjne

Strategie

restrukturyzacyjne

(naprawcza i

dynamiczna)

Strategie defensywne

Strategie na poziomie
przedsiębiorstwa - podsumowanie

Strategia koncentracji

Strategia koncentracji

Strategia specjalizacji

Strategia specjalizacji

• Inwestycyjna

• Schodzenia z sektora

• Podtrzymująca

• Zabezpieczająca przeżycie

Strategia dywersyfikacji np.:

Strategia dywersyfikacji np.:

Rodzaje strategii wzrostu

Nazywana jest również strategią biznesu, domen,
strategią jednostek organizacyjnych SJO. Taka strategia
odpowiada na pytanie o najlepszy sposób konkurowania
na danym rynku oraz metody tworzenia przewagi
konkurencyjnej danej jednostki organizacyjnej. Strategia ta
określa więc, zakres danego obszaru działalności, wybór
postulowanej przewagi konkurencyjnej w danym segmencie
rynku, jak również sposób prowadzenia określonych rodzajów
działalności.
Strategie dziedzin gospodarowania odnoszą się do
wszystkich istotnych wymiarów zachowań rynkowych
(produkt-rynek).
Podstawą strategii dziedzin gospodarowania ze względu na
relacje między przedsiębiorstwami stanowi koncepcja
konkurencyjności.

Strategia dziedzin
gospodarowania

Koncepcja Portera opiera się na założeniu,
że walkę z konkurencją można wygrać jeśli:

◦

przedsiębiorstwo oferuje produkt nie niższej
jakości niż rywale, po znacząco niższej cenie;

◦

przedsiębiorstwo oferuje produkt w pewnym
sensie lepszy, po tej samej cenie co rywale lub
niewiele wyższej.

Porter wyróżnił strategie:

1.

zróżnicowania;

2.

przywództwa kosztowego;

3.

koncentracji.

Strategie konkurencyjności M.E.
Portera

Inaczej

nazywana

strategią

przywództwa

jakościowego.

Polega

ona

na

poszukiwaniu

unikatowego produktu/usługi. Oferowany produkt
wyróżnia się dobrą i znaną marką. Ze względu na
lojalność klientów i ich mniejszą wrażliwość na cenę,
zróżnicowanie osłania przed rywalizacją konkurentów,
zwiększa marżę zysku i prowadzi do uniknięcia
niezbędności utrzymania pozycji niskiego kosztu.
Sposoby zróżnicowania mogą być różne:
Wzór wyrobu lub marka, technologia, cechy wyrobu,
obsługa posprzedażowa, sieć sprzedaży, itp.*

*Zob. M.E. Porter, Strategia konkurencji, PWE, Warszawa 1992, s. 54.

Strategia zróżnicowania

Strategia ta polega na dążeniu do minimalizowania
kosztów

własnych

produkcji

w

porównaniu

z

konkurentami, bez obniżania jakości wyrobów.
Strategię tą realizować można np. przez wykorzystanie
efektu skali, obniżenie kosztów stałych, podnoszenie
produktywności i innowacyjności. Ponadto przywództwo
kosztowe może zostać osiągnięte dzięki np.:



inwestowaniu w nowe technologie pozwalające
produkować na efektywną skalę,



ścisłej kontroli kosztów bezpośrednich i pośrednich,



unikaniu klientów o marginalnym znaczeniu,



minimalizacji kosztów w zakresie badań i rozwoju,
reklamy, obsługi posprzedażowej itp. *

* M.E. Porter, Strategia konkurencji, op. cit., s. 51

Strategia przywództwa kosztowego

Polega na zwróceniu uwagi na pewną grupę
klientów,

w

określonym

segmencie

produktów/usług

lub

rynku

w

sensie

geograficznym.
Strategia ma na celu opracowanie bardzo
dobrej obsługi określonego segmentu, dzięki
czemu firma lepiej może zaspokajać potrzeby
swoich klientów lub obniżać koszty ich obsługi.
Wnioskiem wynikającym z tej strategii jest
przekonanie, iż łatwiej jest działać w wąskim
segmencie rynku niż w całym sektorze.

Strategia koncentracji

Przewaga strategiczna

Unikalność postrzegana

przez klienta

Pozycja niskiego kosztu

Cele

strat

egic

zne

W skali

sektor

a

ZRÓŻNICOWANIE

PRZYWÓDZTWO

KOSZTOWE

W skali

segme

ntu

KONCENTRACJA

Strategie konkurencyjne M.
Portera

Zakłada on 4 możliwe strategie uwzględniające
dwie zmienne: rynek i produkt, ponadto
rozważa on zarówno dla rynku, jak i produktu
dwie sytuacje: dotychczasową/obecną i nową.

Macierz Ansoffa wygląda następująco

:

Źródło: K. Janasz, W. Janasz, K. Kozioł, K. Szopik, zarządzanie strategiczne. Koncepcje, metody,

strategie, Difin, Warszawa 2008, str. 119.

Strategie wg H.I. Ansoffa

Prod

ukt

Dotychcz

a-sowy

Strategia

penetracji rynku

Strategia

rozwoju

rynku

nowy

Strategia

rozwoju

produktu

Strategia

dywersyfikac

ji

dotychczasowy

nowy

Rynek

Przewaga konkurencyjna wyznaczana jest
najczęściej przez następujące parametry:



jakość produktu, cenę, jakość systemu
obsługi, renomę.

Stąd można wyodrębnić 4 czyste strategie

konkurencji:

1.

Strategia najniższych cen,

2.

Strategia oparta na jakości produktu,

3.

Strategia wykorzystująca jakość obsługi,

4.

Strategia określona przez renomę
podmiotu.

Cd. Strategie
konkurencyjne

Przedsiębiorstwa mogą konkurować ze sobą ceną
oferowanych produktów.
Wśród strategii cenowych wyróżnić można:



Strategię dumpingu – cena < koszt wytworzenia



Strategię dominacji – obniżenie ceny na skutek obniżenia
kosztów produkcji. To wyznaczenie ceny i narzucenie jej
konkurentom;



Strategię parasola – utrzymanie poziomu cen w celu
zwiększenia marży zysku i osiągnięcia szybkiego zwrotu
zainwestowanego kapitału. Jest ona czasowa i występuje jako
instrument ochronny;



Strategię przechwycenia – umożliwia przejęcie rynku.
Wykorzystywana przez przedsiębiorstwa będące w
niekorzystnej sytuacji. Firma chce przechwycić część rynku,
więc sprzedaje po niższych cenach niż konkurencja;



Strategię porzucenia – stosowana przez przedsiębiorstwa,
które nie osiągnęły wystarczająco korzystnej sytuacji na rynku
i zamierzają wycofać się z rynku, ale tak by uzyskać zwrot
część zainwestowanego kapitału.

Strategie te odnoszą się do obszarów
takich, jak: marketing, finanse, produkcja,
zasoby ludzkie, B+R. Skupiają się na
sposobie podejścia przez przedsiębiorstwo
do jego podstawowych działań
funkcjonalnych, a więc uszczegółowieniu i
analitycznym dopasowaniu strategii
podstawowych i strategii biznesu.
Są to strategie cząstkowe lub wspomagają
podstawowe i biznesu.

Strategie funkcjonalne



Strategie marketingowa – struktura asortymentu,
pozycja rynkowa, kanały dystrybucji, promocje
sprzedaży, ustalania cen, polityka wobec opinii
publicznej;



Strategie finansowa – struktura kapitału, polityka
zadłużenia, zarządzanie aktywami, polityka dywidendy;



Strategie produkcyjna – jakość, poprawa wydajności,
planowanie produkcji, regulacje państwowe, lokalizacja
zakładu, technika;



Strategie badawczo-rozwojowe – rozwój produktu,
prognozowanie techniki, patenty, licencje.



Strategie zarządzania zasobami ludzkimi

Strategie funkcjonalne

Dla wielu przedsiębiorstw najważniejszą strategią funkcjonalną
jest strategia marketingowa. Zorientowana jest ona na ciągłą,
systematyczną ocenę potrzeb różnych grup konsumentów,
która powinna zapewnić przedsiębiorstwu obsługę wybranych
segmentów rynku korzystniejszą w stosunku do konkurencji.

Strategie marketingowe skupiają się na:



potrzebach społeczeństwa (klientów);



produkcie (jakość, wielofunkcyjność, nowoczesność, skala
produkcji);



rynku (rodzaj postrzeganych klientów, ich upodobania);



sprzedaży (wyznaczana przez konkurentów, wielkość obrotu,
politykę promocyjną, poziom cen, skalę rentowności);



organizacji – w wymiarze zewnętrznym (tj. integracja
podmiotu z innymi podmiotami (kooperacja)) oraz w wymiarze
wewnętrznym (tj. rozwój organizacyjny, dot. Przekształceń
strukturalnych, zmian, powstania nowych jednostek).

Strategie marketingowe

Strategie ponadgraniczne