ZABURZENIA

EMOCJONALNE DZIECI ,

MŁODZIEŻY I OSÓB

DOROSŁYCH ORAZ

NAJCZĘŚCIEJ

WYSTĘPUJĄCE PROBLEMY

EMOCJONALNE

WSHE

MONO Ib/P

ZDROWY ROZWÓJ OSOBOWOŚCI

U DZIECI I MŁODZIEŻY



Osobowość –

kształtuje się stopniowo w stosunkach z osobami

znaczącymi w naszym życiu. Proces ten rozpoczyna się po
urodzeniu i trwa przez całe dzieciństwo i wczesny wiek
młodzieńczy.



Podstawowe zręby osobowości powstają już w dzieciństwie, a
doświadczenia dzieciństwa zapisują się „na pustej powierzchni”,
doświadczenia wieku dojrzałego są juz tylko dopisywane.



Do najważniejszych związków interpersonalnych kształtujących
osobowość należą bliskie związki rodzinne.



Największy wpływ na dziecko wywierają stosunki z matką, ojcem,
rodzeństwem i innymi ważnymi osobami w domu.



Stosunki interpersonalne z otoczeniem w środowisku (przedszkola,
szkoły lub inne grupy społeczne) też odgrywają wpływ na
kształtującą się osobowość dziecka, lecz jest on znacznie słabszy.



Rola czynników genetycznych w rozwoju osobowości jest sporna.
natomiast większą rolę w kształtowaniu się osobowości i czynności
emocjonalnych przypisuje się czynnikom środowiskowym.

ZDROWY ROZWÓJ OSOBOWOŚCI U

DZIECI I MŁODZIEŻY



Obraz własnej osoby stanowi ważną składową kształtowania się
osobowości.



Postawy rodziców dziecka i innych emocjonalnie znaczących osób
stanowią najważniejszy czynnik kształtowania obrazu własnej osoby,
który dziecko sobie wytwarza i z którym przechodzi w okres dojrzewania.



dziecko traktowane przez rodziców z rozsądną miłością ma skłonność
oceniania siebie pozytywnie.



Jeżeli rodzice stale odtrącają dziecko i odnoszą się wrogo, to kształtuje
się odczucie, że jest się osobą małowartościową.



Dziecko ma silną skłonność do odczuwania stosunku rodziców i innych
znaczących osób w czasie jego okresu rozwojowego.



Dziecko wychowywane ozięble o wrogo nabiera przekonania o własnej
małej wartości i braku zdolności do wyrażania miłości.



Z kolei nadmierne pobłażanie dziecku powoduje, że należy mu się
wyłącznie podziw i posłuch.

Postawy te stopniowo włączają się w obraz jego osoby w okresie

pierwszych 12-tu lat życia i wywierają głęboki wpływ na kształtowanie

się jego osobowości w okresie młodzieńczym i w wieku dojrzewania.

ZDROWY ROZWÓJ OSOBOWOŚCI U

DZIECI I MŁODZIEŻY



W okresie rozwojowym dziecko powinno opanować:

a) swoje uczucie gniewu,
b) miłości,
napastliwości,
wsparcia,
wyrażania własnych uczuć.



Dziecko powinno się nauczyć:

a) wyrażania w słowach i zachowaniu własnych stanów

emocjonalnych,

b) wyrażania właściwej ilości wymagań w sposób społecznie

akceptowany.

Dzieci tłumiące wszystkie uczucia związane z potrzebami i

niezdolne do ich rozsądnego wyrażania bywają podatne na

różnorodne zaburzenia emocjonalne zarówno w dzieciństwie jak i

w wieku dorosłym.

WIEK MŁODZIEŃCZY



W okresie wieku młodzieńczego zachodzą zachodzą w zachowaniu
interpersonalnym człowieka większe zmiany, niż w jakimkolwiek
późniejszym okresie jego życia.



W początkowym okresie wieku młodzieńczego osobnik jest związany
uczuciowo z rodzicami i rodzeństwem.



Jeszcze pod koniec wieku młodzieńczego osobnik może okazywać wiele
uczucia dla rodziców i rodzeństwa, ale główne więzy uczuciowe
nawiązuje już poza rodziną. Okazywanie zainteresowania płcią
przeciwną.



Zaczyna nawiązywać kontakty interpersonalne, które są coraz mniej
kontrolowane przez rodziców.



Dojrzewanie seksualne dokonuje się w wieku młodzieńczym, a
emocjonalnie zdrowe, społecznie dopuszczalne zaspokajanie potrzeb
seksualnych wywiera głęboki wpływ na dalsze życie.

Struktura osobowości człowieka nigdy nie staje się statyczna i utrwalona,

a na funkcjonowanie osobowości wpływają przez całe życie zmienne

stosunki interpersonalne i czynniki środowiskowe, emocjonalne,

ekonomiczne. Podstawowe struktury osobowości zostają wykształcone w

dzieciństwie i we wczesnym wieku dojrzałym, a dalsze wydarzenia raczej

ją tylko modyfikują.

ZDROWE ŻYCIE EMOCJONALNE DOROSŁYCH



Ukształtowanie osobowości nie jest nigdy czymś statycznym i
utrwalonym.



Osobowość przez całe życie człowieka podlega wpływom zmiennych
stosunków z otaczającymi go ludźmi, zdarzeń życia społecznego,
warunkom ekonomicznym.



Jednak podstawy ukształtowania osobowości i czynności emocjonalnych
istnieją już w chwili osiągnięcia wieku dojrzałego, a zdarzenia
zachodzące w życiu dorosłym już tylko raczej modyfikują ukształtowanie
osobowości, lecz już nie zmieniają jej w sposób zasadniczy.



Zdrowie lub brak zdrowia emocjonalnego człowieka w wieku dojrzałym
zależą od wzajemnego oddziaływania jego podstawowej struktury
osobowości i jego środowiska interpersonalnego oraz zmiennych
okoliczności jego życia.



Niektóre osoby wynoszą z dzieciństwa i wieku młodzieńczego tak
chwiejną strukturę osobowości, że zwykłe trudności dorosłego życia
wywołują ciężkie zaburzenia emocjonalne.



Zdarza się także, że osoby wynoszące z wieku rozwojowego stosunkowo
stałą i ukształtowaną strukturę osobowości, mogą wykazywać zaburzenia
emocjonalne, jednak tylko wówczas gdy są narażone na silny stres.

POJĘCIE NORMALNOŚCI I

DOJRZAŁOŚCI EMOCJONALNEJ



Każdy człowiek miewa jakieś niewielkie objawy
zaburzeń emocjonalnych i lekkie problemy
osobowościowe.



Około 30-50% pacjentów zgłaszających się do lekarzy
POZ-u, czyni to z powodu objawów spowodowanych
napięciem emocjonalnym, a są to osoby, u których
diagnozowane są przeważnie zaburzenia adaptacyjne
lub zaburzenia czynnościowe różnych narządów.



Nie ma powszechnie przyjętych zasad określania
dojrzałości emocjonalnej. Jednak w psychiatrii
dojrzałość emocjonalna bywa określana na podstawie
rozszerzania się kręgów aktywności interpersonalnej w
ciągu okresu rozwojowego i dorosłego życia.



Dojrzałość emocjonalna jest zaburzona, jeżeli zatrzyma
się w jakimkolwiek punkcie tych rozszerzających się
kręgów aktywności interpersonalnej.

POJĘCIE NORMALNOŚCI I

DOJRZAŁOŚCI EMOCJONALNEJ



Pojęcie dojrzałości emocjonalnej może być określane jako zdolność
przystosowania się do różnorodnych układów interpersonalnych w
dorosłym życiu.



Osoba dojrzała emocjonalnie jest w stanie:

A) przystosować się w małżeństwie,
B) jest zdolna do uczucia miłości w stosunku do współmałżonka i

dzieci,

C) potrafi w sytuacji konieczności wykazać stanowczość i

zdecydowanie,

D) niepotrzebnie nie reaguje agresją,
E) potrafi być samowystarczalny ekonomicznie oraz potrafi zapewnić

byt materialny rodzinie,

F) potrafi przestrzegać norm i ograniczeń obowiązujących w danym

środowisku kulturowym.



Osoba dojrzała emocjonalnie może czasami wchodzić w konflikty z
otoczeniem i mieć krótkotrwałe zaburzenia emocjonalne, lecz
posiada osobowość zdolną do przezwyciężania tych trudności i
podjęcia rozsądnych decyzji w różnych trudnych sytuacjach
życiowych.

NAJWAŻNIEJSZE PRZYSTOSOWANIA

EMOCJONALNE WIEKU DOJRZAŁEGO

1.

Spotkania i zaloty –

w efekcie mogą prowadzić do małżeństwa i

utworzenia rodziny. Łatwość lub trudność z jaką młody człowiek
umawia się na spotkania mogą świadczyć o jego zdolności lub
niezdolności dokonania wyboru emocjonalnie harmonijnego
partnera małżeńskiego, co ma duże znaczenia w jego późniejszym
przystosowaniu w życiu dorosłym.

2.

Małżeństwo –

należy do najsilniejszych i długotrwałych związków

jakie zawiera się w życiu dorosłym. Wiąże się z tym bliskie
współżycie, dostosowanie seksualne, wychowanie potomstwa,
wspólne planowanie ekonomiczne, wspólne przystosowanie
społeczne z krewnymi i innymi grupami osób, a także szeroki
wachlarz innych działań, w których musi istnieć zgodność między
osobowościami i potrzebami emocjonalnymi obu małżonków.

3.

Przystosowanie seksualne –

dla ułatwienia przystosowania

emocjonalnego konieczne jest utrzymanie w rozsądnych
granicach zaspokojenia seksualnego. Problemy zaczynają się gdy
jedno z małżonków wykazuje dysfunkcje seksualne.

NAJWAŻNIEJSZE PRZYSTOSOWANIA

EMOCJONALNE WIEKU DOJRZAŁEGO

4. Wychowanie dzieci –

należy prawdopodobnie do

najważniejszych działań podejmowanych przez
człowieka i gdzie zostaje zaangażowana duża
energia emocjonalna. Intensywność stosunków
interpersonalnych między rodzicami i dziećmi jest
porównywalna do związków między małżonkami.
Zdrowi emocjonalnie rodzice są zdolni do
ograniczania w rozsądny sposób niepożądanych
form i zachowań.

5. Przystosowanie zawodowe i społeczne –

zaburzenia osobowości powstałe w okresie
rozwojowym mogą w wieku dorosłym stać się
przyczyną trudności w stosunkach międzyludzkich
w miejscu pracy.

NAJWAŻNIEJSZE PRZYSTOSOWANIA

EMOCJONALNE WIEKU ŚREDNIEGO



W wieku średnim (50-65 r.ż.) napotyka się na wiele różnych problemów
adaptacyjnych m. in.:

1.

Zmiany w środowisku rodzinnym –

układ rodzinny ulega zmianie, bo

dzieci które absorbowały znaczną część energii emocjonalnej przez wiele
lat, opuszczają dom rodzinny. Może mieć miejsce odejście jednego z
małżonków.

2.

Zmiany ekonomiczne i zawodowe –

zmniejszenie możliwości

ekonomicznych i zawodowych u progu starości, trudności w dostosowaniu
się do nowych wymagań i postępu w miejscu pracy zawodowej.
Perspektywa przejścia na emeryturę i niepewność ekonomiczna.

3.

Zmiany somatyczne –

choroby cielesne, depresja, menopauza.

Wymagają od partnera dostosowania się do takiej sytuacji.

4.

Zmiany społeczne –

konieczność dostosowania się do nowych poglądów

i obyczajów wnoszonych przez nowe pokolenie w rodzinie oraz w miejscu
pracy. Wymaga to niejednokrotnie dokonania przeorientowania
utrwalonych poglądów i nawyków oraz sposobów myślenia i zachowania.

NAJWAŻNIEJSZE PRZYSTOSOWANIE

EMOCJONALNE WIEKU PODESZŁEGO



W 2010 r. będzie w Polsce 6,4 mln osób w wieku
poprodukcyjnym (kobiety po 60 r.ż. i mężczyźni po 65
r.ż.). Problemy tej grupy wiekowej będą obciążały
osoby w wieku produkcyjnym.



Emocjonalne przystosowanie osób w wieku podeszłym
stanowi dalszy ciąg zasadniczych problemów wieku
średniego, lecz w znacznie większym nasileniu.

1.

Dalsze ograniczenie kręgu rodzinnego (utrata
partnera, inwalidztwo).

2.

Problemy ekonomiczne (niewystarczająca
emerytura, brak oszczędności).

3.

Choroby somatyczne wieku podeszłego.

4.

Osłabienie funkcjonowania poznawczego.

5.

Samotność.

NAJCZĘSTSZE PROBLEMY EMOCJONALNE



Najczęstszym spotykanym zaburzeniem emocjonalnym jest lęk.
Przybierać może różne postacie: nerwowości, napięcia, paniki,
niepokoju psychoruchowego i złego samopoczucia. W/wym. Stany
obejmują psychiatryczne określenie lęku; może on być łagodny lub
nasilony, ledwo dostrzegalny lub czyniący człowieka całkowicie
niezdolnym do normalnego funkcjonowania.

Lęk dzieli się na ostry i przewlekły:



Ostre stany lękowe –

ostry napad lęku może objawiać się w różny

sposób. Pacjent może nagle poczuć napięcie mięśni karku, zawrót
głowy, kołatanie serca, przyspieszony oddech lub mogą to być silne
nudności i wymioty, albo ból głowy o różnym stopniu nasilenia, a
także skłonność do omdleń.

Przyczyną ostrych stanów lękowych są odległe i aktualne konflikty

interpersonalne pacjenta, a także tłumienie uczuć, stres,

niepewność. Jednak z zasady reakcja lękowa nie jest spowodowana

jakąś jedna przyczyną, a raczej konstelacją wielu czynników.

Niektóre przyczyny sięgają urazów psychicznych doznanych

jeszcze w dzieciństwie, inne z aktualnie doznawanym stresem.



Przewlekłe stany lękowe –

często zmienne jeżeli chodzi o

ich natężenie, stanowią jedno z najczęstszych zagadnień w
praktyce lekarskiej. Często do przewlekłego dołączają się
objawy somatyczne ze strony układu krążenia, przewodu
pokarmowego, a także stany fobiczne o zróżnicowanym
stopniu nasilenia. Także objawem w przewlekłym lęku jest
uczucie zmęczenia spowodowane stałym napięciem.



Natężenie i czas trwania interpersonalnych przyczyn
reakcji lękowych. Jeżeli reakcja lękowa jest spowodowana
przez silny stres i dotyczy pacjenta o prawidłowo
ukształtowanej osobowości, to raczej należy oczekiwać
pozytywnych wyników leczenia. Natomiast jeżeli reakcja
lękowa została spowodowana przez mało znaczące,
normalne stresory codziennego życia człowieka, którego
osobowość jest niedojrzała lub zaburzona przez urazy
psychiczne w okresie rozwojowym, to rokowanie co do
wyleczenia w tym przypadku jest niepewne.

NAJCZĘSTSZE PROBLEMY EMOCJONALNE