Choroba Perthesa
Tomasz Baran gr. 1
Choroba Perthesa
Tomasz Baran gr. 1
Choroba Perthesa
Zwana też: coxa plana, choroba Legg-Calve-
Perthesa, jałowa martwica głowy kości udowej
Jest idiopatyczną młodzieńczą, niedokrwienną
martwicą głowy kości udowej.
Charakteryzujące się czasowym obumarciem
głowy i szyjki kości udowej.
Kończyna ustawia się w rotacji ,a krawędź
panewki złuszcza częściowo głowę kości
udowej i doprowadza ją do martwicy.
Choroba Perthesa
Jest najcięższą z tak zwanych jałowych
martwic kości i tylko wczesne jej
rozpoznanie i specjalistyczne leczenie
mogą doprowadzić do wyleczenia i
zmniejszenia ryzyka powikłań.
Nieleczona choroba prowadzi do
ograniczenia ruchów biodra i zmian
zwyrodnieniowych.
Występowanie
Choroba Perthesa występuje 4-5 razy
częściej u chłopców,
Głównie w wieku 3-14 lat,
Objawy najczęściej pojawiają się
między 5 a 8 rokiem życia,
Najczęściej dotyczy jednego biodra
chociaż czasem występuje obustronnie.
Przyczyny
Przyczyny choroby nie są do końca poznane.
Istnieje wiele teorii rozwoju choroby.
Obecnie za przyczynę choroby uważa się
zaburzenia procesu kostnienia rozwijającej się
głowy i szyjki kości udowej.
Również złożone ukrwienie bliższego odcinka
kości udowej może być odpowiedzialne za
patologię tego schorzenia.
Inne wymieniają jako przyczynę uraz lub stan
zapalny biodra a także zaburzenia
hormonalne.
Przyczyny
Czynniki sprzyjające zachorowaniu:
przebyta dysplazja stawu biodrowego w
niemowlęctwie,
stosowanie leków sterydowych,
nadwaga,
szybki wzrost organizmu w okresie
dojrzewania,
płeć męska,
wiek między 5 a 8 rokiem życia.
Przebieg choroby
Przebieg choroby
W zależności od stopnia rozwoju zmian martwiczych
podzielić go można na 4 okresy:
I okres – objawów prodromalnych – pierwsze 2-3
miesiące.
Dyskretne okresowe utykanie, bóle, ograniczenia ruchów
związane z obrzękiem miejscowym tkanek, wysiękiem w stawie
oraz odruchowym napięciem mięśni.
Na zdjęciach RTG może uwidocznić się poszerzenie szpary
stawowej, niejednakowa grubość chrząstki wzrostowej i lekkie
przypłaszczenie głowy kości udowej.
II okres – martwicy – trwający 4-12 miesięcy.
Bóle, ograniczenie ruchów, przykurcze stają się wyraźne.
Proces martwiczy obejmuje całą głowę k. udowej.
Na radiogramie przejawia się to jednolitym wzmożonym
wysyceniem martwiczej części lub całej nasady.
OBRAZ RTG W OKRESIE II
Przebieg choroby
III okres – regeneracji lub fragmentacji – od
roku do kilku lat.
Charakteryzuje się przebudową martwaka, tj.
wrastaniem naczyń i odbudową jądra kostnego.
Podatność na nacisk i urazy mechaniczne głowy k.
udowej jest w tym okresie największa i może dojść
do dużych jej zniekształceń.
Na radiogramie stwierdza się fragmentację
martwego jądra (wrastanie naczyń i stopniowe
zastępowanie obszarów martwiczych nową tkanką
kostną).
OBRAZ RTG W OKRESIE III
Przebieg choroby
IV okres – wyleczenia lub zmian
utrwalonych.
Cechuje się całkowitą przebudową struktury
kostnej nasady z zachowaniem prawidłowego
kształtu głowy k. udowej lub przy nieodpowiednim
leczeniu z jej zniekształceniem (płaska,
walcowata, dwudzielna, nieregularna itp.).
Występować mogę ograniczenia ruchów,
przykurcze. Zmiany te są podłożem zwyrodnień i
zmian zniekształcających u dorosłych.
Objawy
Pierwszym objawem choroby jest zwykle utykanie.
Nieznaczna bolesność wysiłkowa okolicy stawu
biodrowego i kolanowego. Dość często dzieci
uskarżają się na ból kolana, po stronie chorego biodra.
Ograniczenie odwodzenia, rotacji wewnętrznej,
zginania, niekiedy wyprostu biodra.
Występuje dodatni objaw Thomasa.
Powstanie przykurczu zgięciowo-przywiedzeniowego.
Charakterystyczne jest skrócenie długości chorej
kończyny z dodatnim objawem Trendelenburga.
Zaniki mięśni pośladka i uda chorej kończyny –
spowodowany jej oszczędzaniem.
Rozpoznanie
W badaniu klinicznym pierwszym objawem jest
ograniczenie rotacji wewnętrznej, następnie
odwiedzenia w stawie biodrowym.
Jednak chorobę rozpoznaje się na podstawie
zdjęcia rentgenowskiego biodra, które uwidacznia
charakterystyczne zmiany martwicze.
Wcześniej zmiany te można wykazać badaniem
rezonansu magnetycznego (NMR).
W niektórych przypadkach pomocna jest
scyntygrafia biodra oraz badanie
ultrasonograficzne.
Leczenie
Leczenie polega na odciążeniu stawu biodrowego, wyłączeniu
nacisku dla zapobiegania zniekształceniu głowy k. udowej i
jednoczesnym zapewnieniu poprawnych ruchów oraz
zborności w stawie.
Odciążenie osiąga się aparatem odciążającym,
unieruchomieniem lub wyciągiem ciężarem kończyny
(chodzenie o laskach), w zależności od sytuacji domowej
dziecka.
Wytworzenie się przykurczów wymaga zastosowanie
pośrednich wyciągów oraz ćwiczeń usprawniających ruchy.
Zborność stawu możemy osiągać przez utrzymywanie
kończyny w odwiedzeniu i rotacji wewnętrznej.
Próby przyspieszenia rewitalizacji jądra kostnego sprowadzają
się do stosowania środków powodujących przekrwienie okolicy
stawu (fizykoterapia, podawane miejscowo preparaty
drażniące i in.).
Leczenie
Należy podkreślić, że ruch w chorym stawie bez obciążania
nie jest szkodliwy, wręcz przeciwnie, bardzo korzystny dla
procesu gojenia i odzyskiwania sprawności chorej kończyny.
Celem leczenie jest również doprowadzenie do porządnego
zagłębieniu głowy kości udowej w panewce, które można
uzyskać zarówno metodami zachowawczymi jak i
operacyjnymi.
Zabiegi kinezyterapeutyczne: ćwiczenia bierne, ćwiczenia
czynne w odciążeniu, ćwiczenia w gipsie – ipsi- i
kontralateralne, nauka chodu w sprzęcie ortopedycznym.
Fizykoterapia: magnetoterapia, laseroterapia, sollux.
Leczenie operacyjne może być wskazane dla przywrócenia
zborności stawu, gdy zniekształcona głowa kości udowej
wystaje poza panewkę, oraz w okresie gojenia się dla
uzyskania przekrwienie głowy k. udowej.
Powikłania
Bagatelizowanie dolegliwości i
opóźnianie leczenia zawsze prowadzi do
poważnych powikłań takich jak:
ciężkie zniekształcenia stawu biodrowego,
skrócenie długości chorej kończyny,
znaczne ograniczenie zakresu ruchu biodra,
utrwalone przykurcze,
zaburzenia chodu,
stany zapalne chorego biodra.