KOMPLEKSOWA DIAGNOSTYKA

SILNIKA

Z ZAPŁONEM SAMOCZYNNYM

1. KOMPLEKSOWA OCENA STANU
TECHNICZNEGO SILNIKA JEST WYKONANA NA
PODSTAWIE WYNIKÓW:

- OGLĘDZIN ZEWNĘTRZNYCH SILNIKA I JEGO
ZESPOŁÓW,
- KONTROLI FUNKCJONOWANIA SILNIKA,
- BADANIA PARAMETRÓW DIAGNOSTYCZNYCH.

2. SCHEMAT PRACY SILNIKA CZTEROSUWOWEGO

3. NIEDOMAGANIA SILNIKA ZS

PROCESY NISZCZĄCE (BŁĘDY, WADY, STARZENIE, ZUŻYCIE) TOWARZYSZĄCE ISTNIENIU

KAŻDEGO SILNIKA I UZEWNĘTRZNIAJĄCE SIĘ Z PÓŹNĄ INTENSYWNOCĄI W PROCESIE JEGO
EKSPLOATACJI PODSTAW OPRACOWANYCH SYSTEMÓW OBSŁUGIWA TECHNICZNYCH.
POWODUJ ONE USZKODZENIA, KTÓRYM NALEŻY ZAPOBIEGA Ć W PROCESIE EKSPLOATACJI.
DO NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANYCH NIEDOMAGAŃ SILNIKA NALEŻY:
- NIEDOMAGANIA UKŁADU WTRYSKOWEGO,
- NIEDOMAGANIA WTRYSKIWACZY,
- NIEDOMAGANIA POMP WTRYSKOWYCH,
- NIEDOMAGANIA UKŁADU ZASILANIA PALIWEM,
- NIEDOMAGANIA REGULATORÓW PRĘDKOCI OBROTOWEJ,
- NIEDOMAGANIA UKŁADU SMAROWANIA,
- NIEDOMAGANIA MECHANIZMU ROZRZĄDU,
- NIEDOMAGANIA UKŁADU CHŁODZENIA.

W CELU UMOŻLIWIENIA SZYBKIEGO I DOKŁADNEGO WYKRYWANIA NIEDOMAGAŃ

SILNIKÓW WYSOKOPRĘNYCH TYPOWE NIEDOMAGANIA I OBJAWY ZESTAWIA SIĘ W
TABLICACH. INFORMACJE ZAWARTE W TABELACH POZWALAJĄ NA SZYBKIE POSTAWIENIE
WŁAŚCIWEJ DIAGNOZY CO DO ZAISTNIAŁEGO USZKODZENIA. PONIŻEJ PRZEDSTAWIONE SĄ
OGÓLNE OBJAWY NIEDOMAGA SILNIKÓW ZS.

4. OGLĘDZINY ZEWNĘTRZNE UKŁADU
SMAROWANIA:

Pierwszą czynnością podczas ogólnych oględzin silnika jest sprawdzenie

poziomu oleju w misce olejowej. Należy jednak pamiętać, że odczytu
poziomu oleju dokonujemy po drugim wyjęciu, wcześniej wytartej do sucha
miarki poziomu oleju.  Uwaga gorący olej rozszerza się, więc gdy silnik jest
gorący odczyt poziom oleju może być zawyżony.

Należy pamiętać, że poziom oleju powinien znajdować się pomiędzy

kreskami MIN i MAX. Stopniowe zmniejszanie się ilości oleju jest zjawiskiem
normalnym, pod warunkiem, że nie przekracza 0,5dm3 na 1000km dla
samochodów o przebiegu nie większym niż 60 000km . W miarę coraz
większego przebiegu zużycie oleju może wzrastać nawet do 1l na 1000km. 

Zbyt szybkie zużywanie oleju może świadczyć o

nieszczelności w silniku, a dodatkowo niebieska barwa spali,
wskazuję na nadmierne spalanie oleju, poprzez zużyte
pierścienie tłokowe, tulei cylindrowych lub prowadnic zaworów. 

Nieszczelność najłatwiej jest wykryć poprzez oględziny

kadłuba silnika, miski olejowej, pokrywy rozrządu i głowic,
najlepiej najpierw umyć zaolejone powierzchnię, a potem po
jeździe próbnej sprawdzić jaka jest intensywność przecieków.

Wbrew pozorom olej, może nie tylko wyciekać, powodując

zaniżony stan w misce olejowej. Oleju może także przybywać. W
niektórych przypadkach taka sytuacja może okazać się groźniejsza,
niż wycieki oleju. Zawyżony poziom oleju może świadczyć o dwóch
rzeczach:
- do miski olejowej dostaje się paliwo. Paliwo może przedostać się
do obiegu oleju poprzez uszkodzoną pompę paliwa, w starszych
samochodach poprzez niesprawny gaźnik, jednak najczęściej dzieje
się tak z powodu zbyt częstego i długiego używania urządzenia
rozruchowego.                                      

- do miski olejowej dostaje się ciecz chłodząca. Ciecz do układu
smarowania może przedostać się przez uszkodzoną uszczelkę
głowicy, lub rzadziej przez pęknięcie w ściance kadłubia lub głowicy.
Uszkodzeniu uszczelki głowicy, mogą towarzyszyć również takie
objawy jak: utrudniony rozruch, charakterystyczny świst podczas
pracy, spadek mocy, nierówny bieg jałowy, a w silnikach
chłodzonych cieczą pęcherzyki gazu wydostające się na
powierzchnię cieczy.

5. OGLĘDZINY UKŁADU ZASILANIA

Kontrola układu zasilania rozpoczyna się od sprawdzenia kompletności i szczelności

wszystkich połączeń układu oraz ich zamocowania do silnika. Wszelkie wycieki paliwa lub braki w
elementach mocujących i połączeniach są niedopuszczalne. W silnikach o zapłonie samoczynnym
należy sprawdzić, czy nie jest zapowietrzona pompa wtryskowa. Próbę przeprowadza się na
niepracujcym silniku. Po zluźnieniu odpowietrzającego wkrtu paliwa, naley tłoczy paliwo do
pompy wtryskowej, napdzajc rcznie pomp zasilajc. Równoczenie naley obserwowa, czy z gniazda
wkrtu wypływa paliwo, czy te paliwo z pcherzykami powietrza (obecno pcherzyków powietrza
dowodzi zapowietrzenia filtru). Jeli z gniazda wkrtu wypływa paliwo bez ladu powietrza (po ok.
15÷20 tłoczeniach), filtr paliwa nie jest zapowietrzony i nie zapowietrza si te pompa zasilajca.
Nastpnie naley dokrci i zabezpieczy przeciwnakrtk wkrt odpowietrzajcy filtru, a zluni wkrty
odpowietrzajce pompy wtryskowej i podobnie jak poprzednio tłoczc paliwo rcznie pomp zasilajc
obserwowa, czy z gniazd wkrtów wypływa paliwo bez pcherzy powietrza. Brak pcherzy powietrza
podczas 5÷10 tłocze wiadczy o niezapowietrzeniu pompy. Po próbie wkrty odpowietrzajce naley
starannie dokrci i zabezpieczy przeciwnakrętkami. Następnie naley skontrolowa bezprzyrzdowo
prawidłowo rozpylania paliwa przez wtryskiwacz. Po wymontowaniu wtryskiwacza z jego gniazda,
ale wci z połczeniem (jak normalnie podczas pracy) z pomp wtryskow. jego wylot skierowa trzeba
w taki sposób, aby moliwa była dobra obserwacja strugi paliwa. Nastpnie naley zdj boczn pokryw
pompy wtryskowej i rcznie za pomoc duego wkrtaka zaczepionego o łeb ruby regulacyjnej
popychacza napdza tłok odpowiedniej sekcji pompy wtryskowej, doprowadzajc do kilkakrotnego
wytrynicia paliwa z wtryskiwacza. Jeli otwory wtryskowe nie s zuyte lub zanieczyszczone i jeli
cinienie wtrysku jest prawidłowe, paliwo powinno by rozpylane na bardzo drobne kropelki (mgł).
Struga mgły paliwa powinna by symetryczna, a wtryskowi powinien towarzyszy wyrany suchy
dwik. Złe rozpylanie paliwa, mimo prawidłowego cinienia wtrysku wiadczy o zanieczyszczeniu lub
zuyciu kocówki wtryskiwacza

6. KONTROLA FUNKCJONOWANIA SILNIKA

Kontrola działania silnika jest drugim etapem jego kompleksowego

badania. Polega ona na sprawdzeniu:
- podatnoci silnika na uruchomienie;
- równomierności biegu silnika w użytecznym zakresie prędkości
obrotowych oraz możliwoci płynnej jej zmiany (zdolności przyspieszania i
zwalniania biegu).

W trakcie wykonywania tych prób mogą wystąpić objawy świadczące o

nieprawidłowej pracy silnika spowodowane niesprawnościami jego
poszczególnych zespołów i mechanizmów. Umożliwia to więc uzyskanie
pewnych informacji jakościowych, które ułatwiaj ustalenie zakresu
dalszych czynności kontrolnych.

7. PRÓBA ROZRUCHU

Kontrola podatności silnika na uruchomienie rozruchu obejmuje dwie próby: pierwszą dla

silnika zimnego i drugą dla silnika prawidłowo nagrzanego, tj. do zakresu temperatur
eksploatacyjnych, i ma na celu sprawdzenie łatwości rozruchu silnika.

Pierwsza część zaczyna się od obserwacji wskazań przyrządów na tablicy kontrolnej

kierowcy po wyłączeniu zapłonu. Winny one wszystkie, poza prędkościomierzem i licznikiem
kilometrów, działać, jeśli są sprawne. Po 10÷15 s obserwacji należy uruchomić silnik,
wzbogacając odpowiednio mieszankę paliwowopowietrzną. Dobrze wyregulowany i
nienagrzany uprzednio silnik powinien co najwyej po 2÷3 krótkotrwałych włączeniach
rozrusznika rozpocząć pracę. Drugą część próby wykonuje się po osiągnięciu przez ciecz
chłodzącą temperatury eksploatacyjnej. Wówczas należy silnik unieruchomić i następnie
ponownie kilkakrotnie uruchomić. Silnik powinien każdorazowo rozpoczynać pracę
natychmiast po rozruchu. Konieczność długotrwałego włączania rozrusznika, specjalnego
manipulowania pedałem "gazu" itp. wskazują na nieprawidłową regulację silnika i układu
zasilania.

8. RÓWNOMIERNOŚĆ BIEGU SILNIKA,
ZDOLNOŚĆ DO ZMIAN PRĘDKOŚCI
OBROTOWEJ

Po wykonaniu I etapu próby rozruchu, już po uruchomieniu silnika pozostawia się go na biegu jałowym i

obserwuje wskazania wskaników na tablicy kontrolnej kierowcy: temperatury, cinienia oleju, prdu ładowania.
Temperatura silnika powinna powoli rosn, cinienie oleju jeli jest manometr w wyposaeniu tablicy) powinno
pocztkowo by w granicach 0,4÷0,5 MPa i powoli si obnia do wartoci 0,3÷0,4 MPa, prd ładowania pocztkowo duy
(ok. 10 A) powinien male do zera, jeli akumulator jest w dobrym stanie i jeli prawidłowa jest regulacja regulatora
prdnicy. Gdy zamiast wskaników zegarowych s lampki kontrolne, ich sygnalizacja powinna odpowiada
przedstawionemu opisowi. Biała barwa spalin uchodzcych z wylotu rury wylotowej wiadczy o duej iloci pary
wodnej w spalinach, co w niskiej temperaturze otoczenia i zanikaniu tego objawu w miar nagrzewania si silnika
po kilkunastu minutach jego pracy jest zjawiskiem normalnym. Stała obecno pary wodnej w spalinach wskazuje
na przecieki wody do cylindrów (np. pknicie tulei cylindrowej lub głowicy, wada uszczelki itp.). Towarzyszy temu
musi ubywanie cieczy chłodzcej z chłodnicy, mimo pozornego braku nieszczelności. Ciemna barwa spalin wiadczy
o zbyt bogatej mieszance. Spaliny niebieskie wskazuj na przedostawanie si oleju nad tłoki i spalanie oleju. Po
upływie kilku minut pracy silnika na biegu jałowym naley zwikszy prdko obrotow do jej wartoci redniej a potem
duej i w tych zakresach utrzymywa silnik przez czas ok. 1÷2 min, kadorazowo zwracajc uwag na równomierno
jego pracy. Wreszcie należy kilkakrotnie gwałtownie przyciskajc pedał przyspieszenia i nastpnie całkowicie go
zwalniajc, spowodowa szybkie zmiany prdkoci obrotowej silnika. Zmiany prdkoci powinny przebiega płynnie i mog
im towarzyszy jedynie niewielkie metaliczne stuki w pierwszej fazie przyspieszania, co wskazuje na właciwe
ustawienie zapłonu. Wszelkie inne zaburzenia w działaniu silnika (dławienie się, strzelanie w tłumik, przerywana
praca, stuki itp.) wskazuj na niedomagania silnika bd układu zasilania paliwem.

9. POMIAR PARAMETRÓW
DIAGNOSTYCZNYCH

Ilościową ocenę stanu technicznego silnika można uzyskać

dopiero po wykonaniu pomiarów parametrów diagnostycznych.
Najczęściej, jako parametry diagnostyczne do oceny stanu
technicznego całego silnika wykorzystywane są:

-

moc użyteczna i moc strat wewntrznych;

-

zużycie paliwa;

-

podciśnienie w kolektorze dolotowym;

-

parametry wibroakustyczne.

Opracował:

Krystian Szulerecki

Transport , grupa A

Semestr V