PODSTAWOWE
ZAGROŻENIA
WYPADKOWE I METODY
ZAPOBIEGANIA
WYPADKOM W MIEJSCU
PRACY

Dagmara Jurek

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie
wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub
śmierć, które nastąpiło:
1. Podczas lub w związku z wykonywaniem przez

pracownika zwykłych czynności lub poleceń
przełożonych.

2. Podczas lub w związku z wykonywaniem przez

pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet
bez polecenia.

3. W czasie pozostawania pracownika w dyspozycji

pracodawcy w drodze między siedzibą a miejscem
wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku
pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy, traktuje się wypadek,

któremu pracownik uległ:

4. W czasie podróży służbowej w okolicznościach innych

niż określonych w ust.1 , chyba że wypadek
spowodowany został postępowaniem pracownika ,
które nie pozostaje w związku z wykonywaniem
powierzonych mu zadań.

5. Podczas szkolenia w zakresie samoobrony.
6. Przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające

u pracodawcy organizacje związkowe.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek ,
w wyniku którego śmierć nastąpiła w okresie
nieprzekraczająym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Za ciężki wypadek przy pracy uważa sie wypadek,
w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała,
takie jak: utrata wzroku słuchu, mowy, zdolności rozrodczej
lub innej uszkodzenie ciala lun rozstrój zdrowia,
naruszające podstawowe funkcje organizmu,
a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu,
trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa
niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe,
istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek,
któremu w wyniku tego samego
zdarzenie uległy co najmniej dwie osoby.

POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE

Pracownik który uległ wypadkowi, jeżeli jego stan zdrowia na to

pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku

swojego przełożonego.

Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca

lub osoba kierująca pracownikami ma obowiązek zabezpieczyć

miejsce wypadku poprzez wykluczenie dostępu do miejsca

wypadku przez osoby niepowołane oraz przez zabezpieczenie

maszyn i innych urządzeń,które mogły być powodem wypadku.

Zgodę na wznowienie pracy maszyn wyraża pracodawca po

uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy i prokuratorem.

PODSTAWOWE TWIERDZENIA WYPADKOZNAWCZE

•Bez wystąpienia bezpośredniego zagrożenia wypadkowego nie ma wypadku.

•Bezpośrednie zagrożenie wypadkowe jest zawsze spowodowane pośrednimi
okolicznościami i przyczyny mogą być bliskie i dalekie.

•Skuteczne zapobieganie wypadkom zależy od eliminacji okoliczności i przyczyn:
wykrytych zagrożeń wypadkowych, zagrożeń potencjalnie wypadkowych i wszystkich
wypadków urazowych – niezależnie od ich ciężkości.

•Powtarzalność i identyczność okoliczności i przyczyn powstawania zagrożeń
wypadkowych, zdarzeń potencjalnie wypadkowych oraz wszystkich wypadków i ich
czynników aktywizacji, stanowi podstawowy miernik poziomu zapobiegania wypadkom
w skali mikro i makro.

•Ta przyczyna zagrożenia wypadkowego najważniejsza, której usunięcie najbardziej
zmniejszy to zagrożenie.

•Ryzyko zaistnienia wypadku jest wprost proporcjonalne do prawdopodobieństwa
aktywizacji bezpośredniego zagrożenia wypadkowego.

•Tolerowane ryzyko wypadkowe winno podlegać stałej kontroli.

•Działania na podstawie teorii wypadku, wzbogaconej systematyką gałęzi TOL(badanie
siły przyrody, organizacji, zachowania ludzi), stanowią uniwersalny klucz do
kompleksowego określenia okoliczności i przyczyn zagrożeń wypadkowych pośrednich i
bezpośrednich oraz ich aktywizacji, które decydują o zaistnieniu wypadku, warunkują
skuteczność wniosków profilaktycznych.

REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE

BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY,

UWZGLĘDNIAJĄ:

•Dyskryminację (np. ze względu na niepełnosprawność,
wiek)

•Molestowanie seksualne - każde nieakceptowane
zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące
się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest
naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie
pracownika; na zachowanie to mogą się składać
fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy

•Mobing

•Prawa i obowiązki pracownika

•Ochronę pracy kobiet i młodocianych

•Profilaktyczną ochronę zdrowia pracowników

RYZYKO ZAWODOWE

Prawdopodobieństwo wystąpienia

niepożądanych zdarzeń związanych

z wykonywaną pracą, powodujących

straty, w szczególności wystąpienia

u pracowników niepożądanych

skutków zdrowotnych w wyniku

zagrożeń zawodowych

występujących w środowisku pracy

lub sposobu wykonywania pracy.

PRACODAWCA POWINIEN STOSOWAĆ ŚRODKI

ZAPOBIEGAWCZE NA PODSTAWIE NASTĘPUJĄCYCH ZASAD:

• unikanie ryzyka,

• ocena ryzyka, którego nie można uniknąć,

• zapobieganie ryzyku u źródła,

• dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka, (dotyczy

głównie projektowania stanowisk pracy, wyboru

wyposażenia roboczego) oraz metod produkcyjnych i metod

pracy, a zwłaszcza łagodzenie monotonii pracy oraz

zmniejszanie natężenia pracy mającego wpływ na zdrowie

pracownika,

• stosowanie nowych rozwiązań technicznych,

• zastępowanie niebezpiecznych środków bezpiecznymi lub

mniej niebezpiecznymi,

• prowadzenie spójnej i całościowej polityki zapobiegawczej,

obejmującej technikę organizację oraz warunki pracy,

stosunki społeczne i wpływ czynników związanych ze

środowiskiem pracy,

• nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed

środkami ochrony indywidualnej,

• właściwe instruowanie pracowników.

CZYNNIKI

SZKODLIWE DLA

ZDROWIA,

UCIĄŻLIWE I

NIEBEZPIECZNE W

ŚRODOWISKU

PRACY

PODZIAŁ CZYNNIKÓW NIEBEZPIECZNYCH,

SZKODLIWYCH I UCIĄŻLIWYCH:

A. Czynniki niebezpieczne (urazowe), które działając na człowieka w
sposób najczęściej nagły mogą spowodować u niego uraz (wypadek przy
pracy). Do grupy tej zaliczamy kilka podstawowych typów zagrożeń:

- zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,

- zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,

- zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,

- zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym,

- zagrożenia poparzeniem,

- zagrożenia pożarem lub/i wybuchem.

B. Czynniki szkodliwe i uciążliwe działające na pracownika przez o dłuższy

okres mogą spowodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej
pracownika lub zmiany w stanie jego zdrowia a w konsekwencji
doprowadzić do choroby zawodowej. Czynniki te dzielimy na cztery
podstawowe typy:

1. Czynniki fizyczne

*hałas (ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy, hałas, ultradźwiękowy),

*mikroklimat,

*promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i ultrafioletowe),

*promieniowanie jonizujące,

*promieniowanie laserowe,

*pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości),

*pole elektrostatyczne,

*pyły przemysłowe,

*wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka przez kończyny górne).

2. Czynniki chemiczne

a) podział w zależności od działania na organizm ludzki:

*substancje toksyczne,

*substancje drażniące,

*substancje uczulające,

*substancje rakotwórcze,

*substancje mutagenne,

*substancje upośledzające układ rozrodczy,

b) podział w zależności od rodzajów działania na organizm człowieka:

*przez drogi oddechowe,

*przez skórę i błony śluzowe,

*przez przewód pokarmowy.

3. Czynniki biologiczne

*mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki) i

wytwarzane przez nie toksyny i alergeny,

*makroorganizmy roślinne i zwierzęce.

4. Czynniki psychofizyczne

*obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne),

*obciążenie psychonerwowe.

PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA

Pod pojęciem pierwszej pomocy rozumiemy szybkie,

zorganizowane działanie prowadzone przez osoby (osobę) z

otoczenia ofiary nieszczęśliwego wypadku. Sprawne i w miarę

kompetentne działanie przy udzielaniu pierwszej pomocy ma

bardzo decydujące znaczenie dla dalszych rezultatów leczenia

przez fachowy personel medyczny decyduje o życiu osoby

poszkodowanej. Pierwszej pomocy zwykle udziela się na

miejscu wypadku. Jeżeli świadkami wypadku jest więcej osób,

jedna z nich powinna objąć kierownictwo akcją ratowniczą do

czasu przybycia pomocy fachowej.

ZRANIENIA

Raną nazywamy urazowe uszkodzenia tkanek, połączone z

przerwaniem skóry lub błony śluzowej. Rozróżniamy rany cięte,

kłute, rąbane i szarpane.

Pierwsza pomoc:

*natychmiastowe zatrzymanie krwotoku,

*usunięcie z ran ciał obcych;

*w przypadku rany zanieczyszczonej należy ją zdezynfekować;

zabezpieczyć okolice rany przed zakażeniem;

miejsce zranione przykryć wyjałowioną gazą;

opatrunek umocować bandażem, przylepcem, chustą trójkątną;

wszystkich z poważniejszymi ranami należy kierować niezwłocznie

do szpitala.

KRWOTOKI

Krwotokiem nazywamy szybki i obfity wylew krwi z uszkodzonego

naczynia krwionośnego. Wypławinie skąpe i wolne nazywamy

krwawieniem. Krwotoki: zewnętrzne, wewnętrzne, tętnicze, żylne,

mieszane, miąższowe.

Pierwsza pomoc:

ucisk palcami krwawiącego naczynia;

założenie opatrunku uciskowego;

przy krwotoku wewnętrznym jak najszybsze przekazanie

poszkodowanego w ręce lekarza

ZŁAMANIA

Złamaniem nazywamy przerwanie ciągłości kości np. na skutek

urazu mechanicznego. Złamanie może być zamknięte lub otwarte.

Pierwsza pomoc:

założyć jałowy opatrunek na ranę (złamanie otwarte);

unieruchomić złamaną kończynę stosując zasadę unieruchamiania

dwóch sąsiadujących ze złamaniem stawów; do unieruchamiania

należy stosować elementy usztywniające;

przy złamaniu kończyn górnych, podudzi i żeber chorego można

przenosić i przewozić w pozycji siedzącej

przy złamaniu uda, miednicy i kręgosłupa tylko w pozycji leżącej;

podać środki przeciwbólowe;

zapewnić transport do lekarza;

ZWICHNIĘCIA

Zwichnięciem nazywamy częściowe lub całkowite

przemieszczenie się jednej lub kilku kości w obrębie stawu.

Oprócz przemieszczenia dochodzi do uszkodzenia torebki

stawowej i wiązadeł.

Pierwsza pomoc:

przyłożyć zimny okład na zwichnięty staw;

unieruchomić go za pomocą szyny lub opaski;

podać środki przeciwbólowe;

przewieść chorego do lekarza.

URAZY TERMICZNE

Poparzeniem nazywamy uszkodzenie tkanek miękkich spowodowane

działaniem energii cieplnej, elektrycznej, chemicznej lub promieniowania. I

stopień poparzenia (pojawienie sie na skórze zaczerwienienia z piekącym

bólem), II stopień poparzenia (pojawienie się na podłożu rumieńcowym

pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym oraz silnego bólu), III stopiń

poparzenia (zwęglenie tkanek, martwica).

Pierwsza pomoc:

przerwać kontakt z przyczyną oparzenia;

zmniejszyć ból przez polewanie zimną wodą przez kilkanaście minut i podanie

środków przeciwbólowych;

zabezpieczyć oparzoną powierzchnię przed zakażeniem;

zapewnić poszkodowanemu możliwie szybko opiekę lekarską;

Odmrożenia są to uszkodzenia tkanek miękkich wywołane miejscowym

działaniem zimna. I stopień odmrożenia (zblednięcie i zdrętwienie odmrożonej

części ciała, pieczenie), II stopień odmrożenia (na sinoczerwonym

zabarwieniu skóry pojawiają się pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym),

III stopień odmrożenia (martwica tkanek).

Pierwsza pomoc:

odmrożone miejsca stopniowo rozgrzać (przy I stopniu);

nałożyć jałowy opatrunek (II, III);

podać środki przeciwbólowe (II, III);

przewieść chorego do szpitala (II, III);

przy wszystkich odmrożeniach podawać ciepłe napoje

PORAŻENIE PRĄDEM ELEKTRYCZNYM

Działanie prądu elektrycznego na człowieka ma działanie miejscowe

przez poparzenia i ogólne w postaci zaburzeń rytmu serca, włącznie

z niebezpieczeństwem zatrzymania krążenia.

Pierwsza pomoc:

natychmiast uwolnić porażonego spod działania prądu elektrycznego

poprzez wyłączenie obwodu elektrycznego lub odciągniecie od

urządzeń będących pod napięciem pamiętając o zabezpieczeniu

samych siebie;

w zależności od stanu poszkodowanego należy zastosować czynności

ratownicze przez sztuczne oddychanie (w przypadku ustania

oddechu), masaż serca (przy zatrzymaniu czynności serca) i przy

oparzeniach, krwotokach, zranieniach itd. postępować jak

przytoczono powyżej.

ZATRUCIA CHEMICZNE

Ze względu na drogę wchłonięcia trucizny rozróżniamy zatrucia przez

drogi oddechowe, przewód pokarmowy i skórę.

Pierwsza pomoc:

Przy zatruciach drogą oddechową:

usunąć chorego ze strefy, w którym nastąpiło zatrucie;

rozluźnić wszystkie uciskające części ubioru;

zdjąć odzież w przypadku jej zanieczyszczenia środkami trującymi;

zabezpieczyć chorego przed utratą ciepła;

w razie konieczności zastosować sztuczne oddychanie, masaż serca

lub w przypadku drgawek zabezpieczyć język przed przegryzieniem.

Przy zatruciach drogą pokarmową:

usunąć truciznę przez wywołanie wymiotów;

podać odtrutkę, wodę lub zawiesinę węgla aktywnego i ponownie

spowodować wymioty.

Przy zatruciach przez skórę:

rozebrać zatrutego i zmyć skórę strumieniem wody w ten sposób aby

trucizna nie zatruła innych części ciała.

ZASADY EWAKUACJI

Wszyscy uczestniczący w ewakuacji, a w szczególności

organizujący działania ewakuacyjne powinni pamiętać że :

*w pierwszej kolejności ratuje się zagrożone życie ludzkie –

ewakuację rozpoczyna się od tych pomieszczeń (lub stref), w

których powstał pożar lub które znajdują się na drodze

rozprzestrzeniania się ognia oraz z tych pomieszczeń (lub stref), z

których wyjście lub dotarcie do bezpiecznych dróg ewakuacji

może być odcięte przez pożar, zadymienie lub inne zagrożenie,

zabronione jest wykorzystywanie dźwigów (wind) do celów

ewakuacji – ewakuację z wyższych kondygnacji należy prowadzić

klatkami schodowymi,

należy wyłączyć dopływ prądu do pomieszczeń i stref objętych

pożarem,

należy usuwać z zasięgu ognia wszelkie materiały palne, cenne

urządzenia, walory itp.,

*należy przeciwdziałać panice wśród ludzi przebywających w

budynku, wzywając do zachowania spokoju, informując o drogach

ewakuacji oraz roztaczać opiekę nad potrzebującymi pomocy,

*w przypadku odcięcia dróg ruchu dla pojedynczych osób lub

grupy ludzi, należy niezwłocznie dostępnymi środkami,

bezpośrednio lub przy pomocy osób znajdujących się na zewnątrz

odciętej strefy powiadomić kierującego akcją ratowniczą,

* osoby odcięte od dróg wyjścia, a znajdujące się w strefie zagrożenia,

należy zebrać w pomieszczeniu najbardziej oddalonym od źródła

zagrożenia i w miarę posiadanych środków i istniejących warunków,

ewakuować z zewnątrz przy pomocy sprzętu przybyłych jednostek

Państwowej Straży Pożarnej,

*wchodząc do pomieszczeń lub stref silnie zadymionych, przyjmować

pozycję pochyloną (jak najbliżej podłogi) oraz zabezpieczać drogi

oddechowe prostymi środkami (np. zmoczonym w wodzie materiałem),

*podczas przechodzenia przez silnie zadymione odcinki dróg

ewakuacyjnych należy poruszać się wzdłuż ścian, aby nie stracić

orientacji co do kierunku ruchu,

nie należy otwierać bez koniecznej potrzeby drzwi do pomieszczeń,

które mogą być objęte pożarem, ponieważ nagły dopływ powietrza

sprzyja gwałtownemu rozprzestrzenianiu się ognia – otwierając drzwi

do takich pomieszczeń należy chować się za ich ościeżnicę,

*nie można dopuszczać do blokowania w pozycji otwartej drzwi

wyposażonych w samozamykacze,

*po zakończeniu ewakuacji osób należy sprawdzić, czy wszyscy

opuścili poszczególne pomieszczenia – przy niezgodności stanu

osobowego i podejrzenia, że ktoś pozostał w zagrożonej strefie, należy

natychmiast fakt ten zgłosić jednostkom ratowniczym przybyłym na

miejsce akcji i przeprowadzić ponowne sprawdzenie pomieszczeń w

budynku.

Dziękuję za uwagę