PÓŁWYSE

P

HELSKI

PÓŁWYSE

P

HELSKI

Półwysep Helski rozpościera się w

zachodniej części Zatoki Gdańskiej, w

kształcie rozszerzającej się w

kierunku południowo-wschodnim, od

nasady ku cyplowi, kosy o długości 35

km. Powierzchnia półwyspu wynosi

tylko 32,3 km2, a szerokość waha się

od 150 m w części zachodniej do 3

km w części wschodniej.

Półwysep Helski rozpościera się w

zachodniej części Zatoki Gdańskiej, w

kształcie rozszerzającej się w

kierunku południowo-wschodnim, od

nasady ku cyplowi, kosy o długości 35

km. Powierzchnia półwyspu wynosi

tylko 32,3 km2, a szerokość waha się

od 150 m w części zachodniej do 3

km w części wschodniej.

POŁOŻENIE

Latarnia morska

Ulica Bałtycka, zamknięta dla ruchu kołowego, prowadzi

do smukłej, czerwonej wieży helskiej blizy, czyli latarni

morskiej. Z galerii, znajdującej się na wysokości prawie

40 metrów, można podziwiać rozległą panoramę,

obejmującą Zatokę Gdańską oraz Półwysep Helski.

Obecna helska latarnia wybudowana została w 1942

roku, jest ceglaną, ośmiokątną wieżą o wysokości

całkowitej 41,5 metra oraz 197 stromych stopniach.

Wejcie na latarnie udostępniane jest dla zwiedzających

codziennie, w okresie od początku maja do wrzenia, w

godzinach 10.00 14.00 i 15.00 19.00

Latarnia morska

Ulica Bałtycka, zamknięta dla ruchu kołowego, prowadzi

do smukłej, czerwonej wieży helskiej blizy, czyli latarni

morskiej. Z galerii, znajdującej się na wysokości prawie

40 metrów, można podziwiać rozległą panoramę,

obejmującą Zatokę Gdańską oraz Półwysep Helski.

Obecna helska latarnia wybudowana została w 1942

roku, jest ceglaną, ośmiokątną wieżą o wysokości

całkowitej 41,5 metra oraz 197 stromych stopniach.

Wejcie na latarnie udostępniane jest dla zwiedzających

codziennie, w okresie od początku maja do wrzenia, w

godzinach 10.00 14.00 i 15.00 19.00

ATRAKCJE

TURYSTYCZNE- HEL

Port Rybacki

Powstał w latach 1892-1893, natomiast obecny

kształt został mu nadany po przebudowach i
modernizacjach w okresie międzywojennym oraz w
latach 90. XX wieku. Port daje schronienie kutrom
rybackim oraz wycieczkowym i łódkom
połowowym, pełni funkcję przystani dla statków
wycieczkowych i wodolotów. Znajduje się tu
również przystań jachtowa.

Port Rybacki

Powstał w latach 1892-1893, natomiast obecny

kształt został mu nadany po przebudowach i
modernizacjach w okresie międzywojennym oraz w
latach 90. XX wieku. Port daje schronienie kutrom
rybackim oraz wycieczkowym i łódkom
połowowym, pełni funkcję przystani dla statków
wycieczkowych i wodolotów. Znajduje się tu
również przystań jachtowa.

Fokarium

To miejsce fascynujące nie tylko najmłodszych turystów. Na

jego terenie znajduje się kilka basenów, budynek mieszczący

salę ekspozycyjną oraz edukacyjną, a także podziemie, z

którego można, przez specjalne szyby, obserwować podwodne

igraszki fok szarych. Zainicjowany przez Helską Stację Morską

projekt ma doprowadzić do odtworzenia na wybrzeżu

niewielkiego stada tych bardzo rzadkich obecnie zwierząt.

Owocem tych starań były narodziny (25 lutego 2001 roku)

małej foczki o imieniu Adam. Rodzicami pierwszej, urodzonej w

niewoli na helskiej ziemi, foki szarej byli samiec Balbin i

samica Unda Marina. W maju 2002 r. wypuszczono na wolność

Adama i Bojkę, których trasę można oglądać na stronie

internetowej: www.grasal.nu., a w 2003 r. na wolnoć

powędrowały dwie następne foki Cypel i Cuma, również

wyposażone w satelitarne nadajniki.

Fokarium

To miejsce fascynujące nie tylko najmłodszych turystów. Na

jego terenie znajduje się kilka basenów, budynek mieszczący

salę ekspozycyjną oraz edukacyjną, a także podziemie, z

którego można, przez specjalne szyby, obserwować podwodne

igraszki fok szarych. Zainicjowany przez Helską Stację Morską

projekt ma doprowadzić do odtworzenia na wybrzeżu

niewielkiego stada tych bardzo rzadkich obecnie zwierząt.

Owocem tych starań były narodziny (25 lutego 2001 roku)

małej foczki o imieniu Adam. Rodzicami pierwszej, urodzonej w

niewoli na helskiej ziemi, foki szarej byli samiec Balbin i

samica Unda Marina. W maju 2002 r. wypuszczono na wolność

Adama i Bojkę, których trasę można oglądać na stronie

internetowej: www.grasal.nu., a w 2003 r. na wolnoć

powędrowały dwie następne foki Cypel i Cuma, również

wyposażone w satelitarne nadajniki.

Ścieżka militarna

Najważniejsze historyczne obiekty militarne Nordy są

chronione prawem jako zabytki architektury. W roku 1999

helscy harcerze wyznaczyli szlak turystyczny. Oznaczyli go
białymi, prostokątnymi polami na pniach drzew. Umożliwia

to dotarcie turystom do większości ciekawych obiektów

militarnych.

Sala tradycji 9 Flotylli Obrony Wybrzeża

W budynku Klubu Garnizonowego przy ul.Przybyszewskiego

mieści się Sala Tradycji 9FOW, w której przedstawiono

pamiątki związane z przeszłością i teraniejszością

Garnizonu Helskiego. Są tam m.in.: przedmioty osobiste

marynarzy, mosiężne łuski po nabojach ze słynnej baterii

im. kmdr. ppor. Heliodora Laskowskiego, a także plansze

przedstawiające czas odbudowy Polskiej Marynarki

Wojennej.

Ścieżka militarna

Najważniejsze historyczne obiekty militarne Nordy są

chronione prawem jako zabytki architektury. W roku 1999

helscy harcerze wyznaczyli szlak turystyczny. Oznaczyli go
białymi, prostokątnymi polami na pniach drzew. Umożliwia

to dotarcie turystom do większości ciekawych obiektów

militarnych.

Sala tradycji 9 Flotylli Obrony Wybrzeża

W budynku Klubu Garnizonowego przy ul.Przybyszewskiego

mieści się Sala Tradycji 9FOW, w której przedstawiono

pamiątki związane z przeszłością i teraniejszością

Garnizonu Helskiego. Są tam m.in.: przedmioty osobiste

marynarzy, mosiężne łuski po nabojach ze słynnej baterii

im. kmdr. ppor. Heliodora Laskowskiego, a także plansze

przedstawiające czas odbudowy Polskiej Marynarki

Wojennej.

Pozostałości stanowiska dwudziałowej Baterii Nr 21 (1939 r.)

Usytuowana około 60 m na lewo od drogi, tuż przed wejściem na

bałtycką plażę, wraz z bateriami 22 i 23 wchodziła w skład 2

Morskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej Rejonu

Umocnionego Hel. Jej główne uzbrojenie stanowiły francuskie

armaty na podstawach morskich firmy Schneider kal. 75 mm, a

zadaniem była obrona przeciwlotnicza stanowisk cyplowej baterii

im. H. Laskowskiego.

Stanowiska "Flakbatterie"

Usytuowane na porośniętych lasem wydmach, na zachód od

Baterii Nr 21, cztery stanowiska niemieckiej baterii

przeciwlotniczej Kriegsmarine, kal. 105 mm. Obecnie częciowo

zasypane piaskiem, nie przypominają swego dawnego

przeznaczenia.

Pozostałości stanowiska dwudziałowej Baterii Nr 21 (1939 r.)

Usytuowana około 60 m na lewo od drogi, tuż przed wejściem na

bałtycką plażę, wraz z bateriami 22 i 23 wchodziła w skład 2

Morskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej Rejonu

Umocnionego Hel. Jej główne uzbrojenie stanowiły francuskie

armaty na podstawach morskich firmy Schneider kal. 75 mm, a

zadaniem była obrona przeciwlotnicza stanowisk cyplowej baterii

im. H. Laskowskiego.

Stanowiska "Flakbatterie"

Usytuowane na porośniętych lasem wydmach, na zachód od

Baterii Nr 21, cztery stanowiska niemieckiej baterii

przeciwlotniczej Kriegsmarine, kal. 105 mm. Obecnie częciowo

zasypane piaskiem, nie przypominają swego dawnego

przeznaczenia.

Ruiny niemieckiej baterii przeciwlotniczej

Usytuowane są na wysokiej wydmie, przy torach kolejowych, ok.

1000 m na wschód od 23 Baterii plot. kal. 105 mm, 4

stanowiska ogniowe. Około 300 m na zachód znajduje się

piętrowy bunkier, będący najprawdopodobniej stanowiskiem

dowodzenia i dalmierzem baterii.

Stanowisko Baterii Nr 23 (1935 r.)

Usytuowane jest na wysokiej wydmie, ok. 100 m w prawo od

drogi prowadzącej na dziką plażę morską. Jego wejścia

widoczne są z torów kolejowych, a konstrukcja i uzbrojenie

bardzo zbliżone do baterii nr 21 i 22. Bateria mogła prowadzić

ogień do celów nawodnych i naziemnych. Jej zadaniem była

obrona przeciwlotnicza Rejonu Umocnionego Hel od strony

zachodniej.

Ruiny niemieckiej baterii przeciwlotniczej

Usytuowane są na wysokiej wydmie, przy torach kolejowych, ok.

1000 m na wschód od 23 Baterii plot. kal. 105 mm, 4

stanowiska ogniowe. Około 300 m na zachód znajduje się

piętrowy bunkier, będący najprawdopodobniej stanowiskiem

dowodzenia i dalmierzem baterii.

Stanowisko Baterii Nr 23 (1935 r.)

Usytuowane jest na wysokiej wydmie, ok. 100 m w prawo od

drogi prowadzącej na dziką plażę morską. Jego wejścia

widoczne są z torów kolejowych, a konstrukcja i uzbrojenie

bardzo zbliżone do baterii nr 21 i 22. Bateria mogła prowadzić

ogień do celów nawodnych i naziemnych. Jej zadaniem była

obrona przeciwlotnicza Rejonu Umocnionego Hel od strony

zachodniej.

Stanowisko Baterii Nr 32 ("greckiej", 1931 r.)

Usytuowane jest przy drodze, w pobliżu powojennych stanowisk

baterii 150 mm. Tworzą je dwa schrony i działobitnie Dywizjonu

Artylerii Nabrzeżnej, na których zamontowane były armaty

polowe kal. 105 mm francuskiej firmy Schneider. Mogły

prowadzić ogień okrężny do celów morskich i lądowych. Bateria

stanowiła zaczątek fortyfikacji obronnych przyszłego Rejonu

Umocnionego Hel. Zdemontowane działa można oglądać w

ekspozycji plenerowej Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.

Kuter pościgowy Straży Granicznej "Batory"

Zachowany polski okręt wojenny, zwodowany w 1932 roku,

zaprojektowany i wybudowany na zlecenie Ministerstwa Skarbu.

W sierpniu 1975 roku jego kadłub wbetonowano na stałe obok

sztabu 9 FOW w Porcie Wojennym w Helu.

Stanowisko Baterii Nr 32 ("greckiej", 1931 r.)

Usytuowane jest przy drodze, w pobliżu powojennych stanowisk

baterii 150 mm. Tworzą je dwa schrony i działobitnie Dywizjonu

Artylerii Nabrzeżnej, na których zamontowane były armaty

polowe kal. 105 mm francuskiej firmy Schneider. Mogły

prowadzić ogień okrężny do celów morskich i lądowych. Bateria

stanowiła zaczątek fortyfikacji obronnych przyszłego Rejonu

Umocnionego Hel. Zdemontowane działa można oglądać w

ekspozycji plenerowej Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.

Kuter pościgowy Straży Granicznej "Batory"

Zachowany polski okręt wojenny, zwodowany w 1932 roku,

zaprojektowany i wybudowany na zlecenie Ministerstwa Skarbu.

W sierpniu 1975 roku jego kadłub wbetonowano na stałe obok

sztabu 9 FOW w Porcie Wojennym w Helu.

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w

Jastarni

Wybudowany został w latach trzydziestych XX w. Jego

czworokątna wieża zwieńczona jest pięknym hełmem i

dzięki temu widoczna z daleka, od strony Zatoki Puckiej i

otwartego morza. W świątyni znajdują się cenne zabytki

malarstwa sakralnego - obraz Trójcy Świętej wiązany z

Hermanem Hanem (1. pol. XVII w.) i wizerunek Matki

Boskiej Świętolipskiej (XVII w.). Witraże przedstawiają

Siedem Radości Matki Bożej: Zwiastowanie, Narodzenie,

Ofiarowanie, Znalezienie w Świątyni, Wniebowzięcie,

Chwałę Maryi w Niebie i Objawienie Matki Bożej w

Lourdes.

Przy jednej ze ścian znajduje się miniaturowa łódź, z

kopii cudownej figurki Matki Boskiej Swarzewskiej,

patronki rybaków kaszubskich. Na bocznych ścianach

kościoła umieszczono tablice poświęcone pamięci ks.

Hieronima Gołębiewskiego, ks.Wojciecha Kossak-

Główczewskiego i ks. Pawła Stefańskiego.

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w

Jastarni

Wybudowany został w latach trzydziestych XX w. Jego

czworokątna wieża zwieńczona jest pięknym hełmem i

dzięki temu widoczna z daleka, od strony Zatoki Puckiej i

otwartego morza. W świątyni znajdują się cenne zabytki

malarstwa sakralnego - obraz Trójcy Świętej wiązany z

Hermanem Hanem (1. pol. XVII w.) i wizerunek Matki

Boskiej Świętolipskiej (XVII w.). Witraże przedstawiają

Siedem Radości Matki Bożej: Zwiastowanie, Narodzenie,

Ofiarowanie, Znalezienie w Świątyni, Wniebowzięcie,

Chwałę Maryi w Niebie i Objawienie Matki Bożej w

Lourdes.

Przy jednej ze ścian znajduje się miniaturowa łódź, z

kopii cudownej figurki Matki Boskiej Swarzewskiej,

patronki rybaków kaszubskich. Na bocznych ścianach

kościoła umieszczono tablice poświęcone pamięci ks.

Hieronima Gołębiewskiego, ks.Wojciecha Kossak-

Główczewskiego i ks. Pawła Stefańskiego.

JASTARNIA

Chata rybacka w Jastarni

Zbudowana została w 1881 roku. Jako budulec

wykorzystano wyrzucone przez morze

pozostałości rozbitych okrętów i statków.

Wyposażenie pochodzi z XIX w. Najstarsze sprzęty

rybackie sięgają jednak XV w. Chata rybacka w

Jastarni stanowiła swoistego rodzaju centrum

kultury - tu zbierali się wszyscy miłośnicy śpiewu i

muzyki. Obecnie po muzeum oprowadza

gawędziarz i poeta kaszubski Marian Selin.

Przybliża on odwiedzającym historię, tradycję

oraz kulturę Jastarni i rybaków.

Chata rybacka w Jastarni

Zbudowana została w 1881 roku. Jako budulec

wykorzystano wyrzucone przez morze

pozostałości rozbitych okrętów i statków.

Wyposażenie pochodzi z XIX w. Najstarsze sprzęty

rybackie sięgają jednak XV w. Chata rybacka w

Jastarni stanowiła swoistego rodzaju centrum

kultury - tu zbierali się wszyscy miłośnicy śpiewu i

muzyki. Obecnie po muzeum oprowadza

gawędziarz i poeta kaszubski Marian Selin.

Przybliża on odwiedzającym historię, tradycję

oraz kulturę Jastarni i rybaków.

Port Jachtowy w Jastarni

Historia szkolenia żeglarskiego w Jastarni-Borze sięga lat 20. ubiegłego

stulecia. To właśnie w tym okresie wybrano port w Jastarni na centrum

szkolenia morskiego. Z funduszy pochodzących z Państwowego Urzędu

Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego miał zostać

wybudowany nowoczesny ośrodek, wyposażony w liczne jachty, szkolący

młodzież. Od 1933 roku korzystali z niego członkowie Akademickiego

Związku Morskiego, a od 1934 roku harcerze powołali Harcerski Ośrodek

Morski w Jastarni. Jednym z kierowników ośrodka był słynny Mariusz

Zaruski, który organizował tu pierwsze szkolenia. Po II wojnie wiatowej

do Jastarni trafił m.in. wspaniały żaglowiec, zakupiony jeszcze przed

wojną z inicjatywy Mariusza Zaruskiego, zwany po wojnie Młoda

Gwardia, a póniej Generał Zaruski. Żaglowiec do dnia dzisiejszego cieszy

oczy turystów odwiedzających Jastarnię. Przez ośrodek szkoleniowy

przeszła niemalże cała powojenna kadra kapitańska żeglarstwa

polskiego. Port jachtowy stanowi dziś bazę płetwonurkową i świetną

bazę wypadową dla miłoników zwiedzania wraków leżących na dnie

Zatoki Puckiej. Zawijają tu jachty i jednostki z różnych stron świata.

Port Jachtowy w Jastarni

Historia szkolenia żeglarskiego w Jastarni-Borze sięga lat 20. ubiegłego

stulecia. To właśnie w tym okresie wybrano port w Jastarni na centrum

szkolenia morskiego. Z funduszy pochodzących z Państwowego Urzędu

Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego miał zostać

wybudowany nowoczesny ośrodek, wyposażony w liczne jachty, szkolący

młodzież. Od 1933 roku korzystali z niego członkowie Akademickiego

Związku Morskiego, a od 1934 roku harcerze powołali Harcerski Ośrodek

Morski w Jastarni. Jednym z kierowników ośrodka był słynny Mariusz

Zaruski, który organizował tu pierwsze szkolenia. Po II wojnie wiatowej

do Jastarni trafił m.in. wspaniały żaglowiec, zakupiony jeszcze przed

wojną z inicjatywy Mariusza Zaruskiego, zwany po wojnie Młoda

Gwardia, a póniej Generał Zaruski. Żaglowiec do dnia dzisiejszego cieszy

oczy turystów odwiedzających Jastarnię. Przez ośrodek szkoleniowy

przeszła niemalże cała powojenna kadra kapitańska żeglarstwa

polskiego. Port jachtowy stanowi dziś bazę płetwonurkową i świetną

bazę wypadową dla miłoników zwiedzania wraków leżących na dnie

Zatoki Puckiej. Zawijają tu jachty i jednostki z różnych stron świata.

Port Rybacki w Jastarni

Malowniczym miejscem w Jastarni jest port rybacki powstały z 1928 roku i

przystań żeglugi pasażerskiej. Projekt portu został opracowany w latach 1925-

1926, przewidywał założenie basenu portowego z maleńkim awanportem.

Pogłębiano basen portowy refulując przyległe tereny, przygotowano tor

podejściowy do mola o głębokości 3 m, które miałocharakter pirsu

przeładunkowego dla kutrów.

Wszystko zaczęło się od wystosowania w dniu 18 marca 1923 roku Petycji nr 1

do Wysokiego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Kutry rybackie z Jastarni

stanowiły warsztaty pracy rybaków, a z powodu braku portu musiały stać

zakotwiczone na głębokiej wodzie, co zagrażało bezpieczeństwu jednostek

podczas silnych sztormów. Port rybacki stał się również schronieniem dla

żaglowców białej floty. Miało to ogromne znaczenie dla rozwoju turystyki,

zapewniając komunikację z Gdynią, Gdańskiem i Sopotem.

W części wschodniej portu mieści się ośrodek żeglarstwa sportowego i baza

płetwonurków, część zachodnia natomiast wykorzystana jest przez łodzie i

kutry rybackie oraz statki żeglugi przybrzeżnej. Istnieje także możliwość udania

się w rejs po Bałtyku. Stąd można popływać po zatoce tzw. pomerankami,

starymi tradycyjnymi łodziami kaszubskimi i kutrami

rybackimi.

Port Rybacki w Jastarni

Malowniczym miejscem w Jastarni jest port rybacki powstały z 1928 roku i

przystań żeglugi pasażerskiej. Projekt portu został opracowany w latach 1925-

1926, przewidywał założenie basenu portowego z maleńkim awanportem.

Pogłębiano basen portowy refulując przyległe tereny, przygotowano tor

podejściowy do mola o głębokości 3 m, które miałocharakter pirsu

przeładunkowego dla kutrów.

Wszystko zaczęło się od wystosowania w dniu 18 marca 1923 roku Petycji nr 1

do Wysokiego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Kutry rybackie z Jastarni

stanowiły warsztaty pracy rybaków, a z powodu braku portu musiały stać

zakotwiczone na głębokiej wodzie, co zagrażało bezpieczeństwu jednostek

podczas silnych sztormów. Port rybacki stał się również schronieniem dla

żaglowców białej floty. Miało to ogromne znaczenie dla rozwoju turystyki,

zapewniając komunikację z Gdynią, Gdańskiem i Sopotem.

W części wschodniej portu mieści się ośrodek żeglarstwa sportowego i baza

płetwonurków, część zachodnia natomiast wykorzystana jest przez łodzie i

kutry rybackie oraz statki żeglugi przybrzeżnej. Istnieje także możliwość udania

się w rejs po Bałtyku. Stąd można popływać po zatoce tzw. pomerankami,

starymi tradycyjnymi łodziami kaszubskimi i kutrami

rybackimi.

Dom Zdrojowy w Jastarni

Inicjatorem powstania Domu Zdrojowego był ostatni przedwojenny wójt

gminy Hel - Stelmaszczyk, który dążył, aby Jastarnia stała się kurortem z

prawdziwego zdarzenia. Koncepcja budowy domu powstała w 1937 roku,

plany architektoniczne w 1938 wykonał inż. Jana Konke. Pozwolenie na

budowę zostało wydane 22 lutego 1939 roku przez Urząd Morski, a prace

rozpoczęto w lutym 1939 roku. Od strony Morza Bałtyckiego została

wydzielona część zdrojowa, stanowiąca część parku wypoczynkowego.

Powstała też szeroka aleja obsadzona ozdobnymi krzewami i drzewami.

Roboty prowadzone były w zaskakująco szybkim tempie i w sezonie letnim

1939 roku obiekt otwarty został dla turystów.

Działania wojenne nie zniszczyły imponującego na ówczesne czasy budynku,

który po wojnie służył jeszcze mieszkańcom przez wiele lat. Odbywały się tu

słynne koncerty Jana Kiepury, na estradzie Domu Zdrojowego gościli artyści

scen polskich, a dancigi i rauty trwały do białego rana. Był to jedyny w swoim

rodzaju obiekt na Półwyspie Helskim. Do jego tradycji nawiązuje nowy Dom

Zdrojowy, z nowoczesnym zapleczem apartamentowo-hotelowym, który

będą Państwo mogli odwiedzić.

Dom Zdrojowy w Jastarni

Inicjatorem powstania Domu Zdrojowego był ostatni przedwojenny wójt

gminy Hel - Stelmaszczyk, który dążył, aby Jastarnia stała się kurortem z

prawdziwego zdarzenia. Koncepcja budowy domu powstała w 1937 roku,

plany architektoniczne w 1938 wykonał inż. Jana Konke. Pozwolenie na

budowę zostało wydane 22 lutego 1939 roku przez Urząd Morski, a prace

rozpoczęto w lutym 1939 roku. Od strony Morza Bałtyckiego została

wydzielona część zdrojowa, stanowiąca część parku wypoczynkowego.

Powstała też szeroka aleja obsadzona ozdobnymi krzewami i drzewami.

Roboty prowadzone były w zaskakująco szybkim tempie i w sezonie letnim

1939 roku obiekt otwarty został dla turystów.

Działania wojenne nie zniszczyły imponującego na ówczesne czasy budynku,

który po wojnie służył jeszcze mieszkańcom przez wiele lat. Odbywały się tu

słynne koncerty Jana Kiepury, na estradzie Domu Zdrojowego gościli artyści

scen polskich, a dancigi i rauty trwały do białego rana. Był to jedyny w swoim

rodzaju obiekt na Półwyspie Helskim. Do jego tradycji nawiązuje nowy Dom

Zdrojowy, z nowoczesnym zapleczem apartamentowo-hotelowym, który

będą Państwo mogli odwiedzić.

Latarnia morska (Jastarnia-Bór)

W celu uniknięcia dużej liczby katastrof morskich,

postanowiono w 1872 r. na skraju wsi Bór (obecnie wschodnia

częć Jastarni), wybudować dodatkową latarnię morską.

Jednakże od 1936 roku z uwagi na trudności techniczne nie

korzystano z jej możliwości. Latarnia ta została wysadzona

przez polskich obrońców wybrzeża w 1939 roku, gdyż stanowiła

punkt nawigacyjny dla wroga. Na przełomie 1938-1939 roku (w

miejscu obecnej) rozpoczęto budowę nowej latarni morskiej.

Świeciła nad wodami w okolicach Jastarni niespełna rok. Już we

wrzeniu 1939 r. uległa zniszczeniu wskutek działań wojennych.

Obecna latarnia została wybudowana w 1950 roku i jest

najniższą latarnią morską na polskim wybrzeżu. Ma zaledwie

13,3 m wysokości, sterowana jest automatycznie i ma zasięg

10 mil morskich (ok. 18,5 km). Stanowi niebywałą atrakcję i

warto się przy niej choć na chwilę zatrzymać.

Latarnia morska (Jastarnia-Bór)

W celu uniknięcia dużej liczby katastrof morskich,

postanowiono w 1872 r. na skraju wsi Bór (obecnie wschodnia

częć Jastarni), wybudować dodatkową latarnię morską.

Jednakże od 1936 roku z uwagi na trudności techniczne nie

korzystano z jej możliwości. Latarnia ta została wysadzona

przez polskich obrońców wybrzeża w 1939 roku, gdyż stanowiła

punkt nawigacyjny dla wroga. Na przełomie 1938-1939 roku (w

miejscu obecnej) rozpoczęto budowę nowej latarni morskiej.

Świeciła nad wodami w okolicach Jastarni niespełna rok. Już we

wrzeniu 1939 r. uległa zniszczeniu wskutek działań wojennych.

Obecna latarnia została wybudowana w 1950 roku i jest

najniższą latarnią morską na polskim wybrzeżu. Ma zaledwie

13,3 m wysokości, sterowana jest automatycznie i ma zasięg

10 mil morskich (ok. 18,5 km). Stanowi niebywałą atrakcję i

warto się przy niej choć na chwilę zatrzymać.

Kapliczka św. Rozalii (Jastarnia Bór)

Wzniesiona została przez mieszkańców Boru w

okresie epidemii dżumy podczas tzw. wielkiej

wojny północnej. W latach 1707-1711 zmarło około

229 mieszkańców Jastarni, a wraz z Borem 500. Z

inicjatywy miejscowego proboszcza wioskę oddano

pod opiekę Świętej Rozalii i w krótkim czasie

zaraza znikła. Na pamiątkę tych cudownych

wydarzeń, co roku w pierwszą niedzielę września,

wierni parafianie Boru i Jastarni biorą udział w

uroczystej mszy więtej, modląc się o

błogosławieństwo i łaski dla siebie, i swoich rodzin.

Kapliczka św. Rozalii (Jastarnia Bór)

Wzniesiona została przez mieszkańców Boru w

okresie epidemii dżumy podczas tzw. wielkiej

wojny północnej. W latach 1707-1711 zmarło około

229 mieszkańców Jastarni, a wraz z Borem 500. Z

inicjatywy miejscowego proboszcza wioskę oddano

pod opiekę Świętej Rozalii i w krótkim czasie

zaraza znikła. Na pamiątkę tych cudownych

wydarzeń, co roku w pierwszą niedzielę września,

wierni parafianie Boru i Jastarni biorą udział w

uroczystej mszy więtej, modląc się o

błogosławieństwo i łaski dla siebie, i swoich rodzin.

Cmentarzowa Góra (Jastarnia-Bór)

To najstarsze miejsce pochówku ludzi z Boru, czyli

wschodniej części dzisiejszej Jastarni. Grzebano tam

zmarłych od niepamiętnych czasów. Bezpośrednie położenie

góry nad zatoką powodowało niszczenie cmentarza przez

fale sztormowe. Z tego powodu nekropolię przeniesiono do

Jastarni.

Muzeum Pod Strzechą (Jastarnia-Bór)

W sąsiedztwie Cmentarzowej Góry (przy ścieżce rowerowej)

znajduje się prywatne Muzeum Rybackie Juliusza Strucka.

Zobaczyć w nim można izbę rybacką z XVII XIX w. z

ekspozycją sprztętu gospodarstwa domowego, narzędzi do

połowu, polowania, m.in. na wrony i mewy. Na życzenie
turystów właciciel pokazuje własny warsztat szkutniczy.

Cmentarzowa Góra (Jastarnia-Bór)

To najstarsze miejsce pochówku ludzi z Boru, czyli

wschodniej części dzisiejszej Jastarni. Grzebano tam

zmarłych od niepamiętnych czasów. Bezpośrednie położenie

góry nad zatoką powodowało niszczenie cmentarza przez

fale sztormowe. Z tego powodu nekropolię przeniesiono do

Jastarni.

Muzeum Pod Strzechą (Jastarnia-Bór)

W sąsiedztwie Cmentarzowej Góry (przy ścieżce rowerowej)

znajduje się prywatne Muzeum Rybackie Juliusza Strucka.

Zobaczyć w nim można izbę rybacką z XVII XIX w. z

ekspozycją sprztętu gospodarstwa domowego, narzędzi do

połowu, polowania, m.in. na wrony i mewy. Na życzenie
turystów właciciel pokazuje własny warsztat szkutniczy.

Torpedownia (Jastarnia-Jurata)

Warto wspomnieć o domkach na Zatoce Puckiej widocznych z

brzegu w okolicach Juraty i Jastarni, które nazywa się

torpedowniami. Obecnie pozostały już tylko dwa obiekty, te bliżej

Juraty. Najbliższy Jastarni uległ zniszczeniu i pozostał po nim tylko

fundament (również widoczny) zwany "kamieniem". Związane z

dużą torpedownią, leżącą po drugiej stronie Zatoki w Babich Dołach

k. Gdyni, obiekty spełniały funkcję stanowiska pomiarowego.

Torpedy wystrzeliwano z torpedowni w Babich Dołach i Oksywiu w

kierunku Półwyspu Helskiego lub zrzucano z powietrza w rejonie

punktów pomiarowych w okolicy Jastarni. Lot torped lotniczych,

torped dla okrętów podwodnych i nawodnych rejestrowały na

taśmie filmowej urządzenia umieszczone w betonowych bunkrach.

Zarejestrowane parametry analizowane były przez niemieckich

specjalistów w laboratoriach osrodka badawczego w Babich Dołach.

Torpedownia (Jastarnia-Jurata)

Warto wspomnieć o domkach na Zatoce Puckiej widocznych z

brzegu w okolicach Juraty i Jastarni, które nazywa się

torpedowniami. Obecnie pozostały już tylko dwa obiekty, te bliżej

Juraty. Najbliższy Jastarni uległ zniszczeniu i pozostał po nim tylko

fundament (również widoczny) zwany "kamieniem". Związane z

dużą torpedownią, leżącą po drugiej stronie Zatoki w Babich Dołach

k. Gdyni, obiekty spełniały funkcję stanowiska pomiarowego.

Torpedy wystrzeliwano z torpedowni w Babich Dołach i Oksywiu w

kierunku Półwyspu Helskiego lub zrzucano z powietrza w rejonie

punktów pomiarowych w okolicy Jastarni. Lot torped lotniczych,

torped dla okrętów podwodnych i nawodnych rejestrowały na

taśmie filmowej urządzenia umieszczone w betonowych bunkrach.

Zarejestrowane parametry analizowane były przez niemieckich

specjalistów w laboratoriach osrodka badawczego w Babich Dołach.

Ośrodek Oporu Jastarnia

Rejon Umocniony Hel

Fortyfikacje II Rzeczypospolitej

W roku 1920, zajmując Pojezierze Pomorskie i wybrzeże Bałtyku, odrodzona II Rzeczypospolita odzyskała dostęp do morza. Polskie

wybrzeże miało zaledwie 140 km linii brzegowej, w tym blisko połowa przypadała na liczący 33 km długości Półwysep Helski. Ten

piaszczysty skrawek terenu, porośnięty trawami i lasem, nie miał wówczas poważnego znaczenia gospodarczego i militarnego. Podczas

wojny polsko-sowieckiej strajk w gdańskim porcie zablokował dostawy materiałów wojennych. Dla Polskiej Armii rozwiązaniem

zastępczym miało być przyjmowanie zaopatrzenia przez port w Helu, toteż w tym celu zbudowano linię kolejową prowadzącą na cypel

oraz podjęto pierwsze przygotowania obronne na półwyspie. Budowa portu dalekomorskiego w Gdyni po zakończeniu wojny z Rosją

Sowiecką spowodowała, że istotniejsza stała się militarna rola półwyspu, dominującego nad Zatoką Gdańską.. Fortyfikacje zbudowano 3

km na zachód od Jastarni, w dogodnym do obrony przewężeniu, za którym półwysep rozszerza się, dając ukrycie odwodów i artylerii.

Wzniesiono tu trzy kolejne linie obrony. Pierwszą stanowiła wysunięta pozycja polowa, drugą główna pozycja obrony, obejmująca 4

schrony ciężkie fortyfikacji stałych, którym nadano kryptonimy Sokół, Sabała, Saragossa, Sęp. Trzecią, tyłową pozycję polową, wzmocnił

ostatecznie tylko 1 z 4 zaplanowanych lekkich schronów bojowych. Dla umocnień RU Hel przydzielono więc nowoczesne, forteczne

armaty ppanc. 37 mm, w wersji umieszczonej w specjalnej kopule pancernej, a schrony Ośrodka Oporu Jastarnia miały je otrzymać jako

pierwsze w Polsce. Niestety, zabrakło ledwie kilku dni, by uzbrojenie to dotarło na Wybrzeże i wybuch wojny nie pozwolił na realizację

planów. Pozostałe prace wykończeniowe przeprowadzono we wrześniu już w trakcie działań wojennych. Wykonano również trzy pasy

przeszkód przeciwpiechotnych, linię przeszkód przeciw pancernych, wycięto i przerzedzono las dla oczyszczenia pola ostrzału, a

drewno posłużyło do wzmocnienia i rozbudowy przeszkód oraz fortyfikacji polowych. Schrony bojowe miały być gotowe do walki, mimo

że brakowało kopuł z armatami ppanc.; w schronie Sabała zalepiono gniazdo na kopułę, natomiast w schronie Sęp gniazdo kopuły

wykorzystano na odkryte stanowisko obserwacyjno-bojowe.

Na zajętym półwyspie niemiecka marynarka wojenna zbudowała system obronny osłaniający bazę Kriegsmarine w Gdyni, a polskie

schrony służyły jako magazyny i ukrycia plot. Reaktywowanie fortyfikacji pod Jastarnią nastąpiło w marcu 1939 r., gdy po upadku Gdyni

i Gdańska Półwysep Helski stał się ostatnim rejonem obrony znacznych sił niemieckich. Fortyfikacje zostały wówczas ponownie

przygotowane do walki, odbudowano zniszczone przez czas umocnienia polowe, wykonano nowe przeszkody i rowy ppanc. a pozycja

miała stałą obsadę piechoty i artylerii aż do kapitulacji sił niemieckich nad Zatoką Gdańską, co nastąpiło 10 maja 1945 roku.

Po wojnie schrony bojowe zbudowane pod Jastarnią straciły znaczenie obronne i rozpoczęła się powolna destrukcja budowli i umocnień

polowych. Złomowano też niemalże całe wyposażenie wewnętrzne. Wielka wartość historyczna tych unikatowych budowli stała się

podstawą do objęcia ich ochroną prawną i w roku 1999 zostały wpisane do rejestru zabytków. W roku 2000, po anulowaniu zapisów

prawnych utrzymujących RU Hel, fortyfikacje stały się majątkiem cywilnym.

Schrony bojowe, zbudowane pod Jastarnią, to najnowoczeniejsze budowle polskich fortyfikacji stałych. Uzbrojenie schronów ciężkich

stanowiły ckm-y oraz armaty ppanc. w strzelnicach bocznych i kopułach pancernych. Uzupełniały je rkm-y używane do obrony bliskiej

oraz reflektory, wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów.

Ośrodek Oporu Jastarnia

Rejon Umocniony Hel

Fortyfikacje II Rzeczypospolitej

W roku 1920, zajmując Pojezierze Pomorskie i wybrzeże Bałtyku, odrodzona II Rzeczypospolita odzyskała dostęp do morza. Polskie

wybrzeże miało zaledwie 140 km linii brzegowej, w tym blisko połowa przypadała na liczący 33 km długości Półwysep Helski. Ten

piaszczysty skrawek terenu, porośnięty trawami i lasem, nie miał wówczas poważnego znaczenia gospodarczego i militarnego. Podczas

wojny polsko-sowieckiej strajk w gdańskim porcie zablokował dostawy materiałów wojennych. Dla Polskiej Armii rozwiązaniem

zastępczym miało być przyjmowanie zaopatrzenia przez port w Helu, toteż w tym celu zbudowano linię kolejową prowadzącą na cypel

oraz podjęto pierwsze przygotowania obronne na półwyspie. Budowa portu dalekomorskiego w Gdyni po zakończeniu wojny z Rosją

Sowiecką spowodowała, że istotniejsza stała się militarna rola półwyspu, dominującego nad Zatoką Gdańską.. Fortyfikacje zbudowano 3

km na zachód od Jastarni, w dogodnym do obrony przewężeniu, za którym półwysep rozszerza się, dając ukrycie odwodów i artylerii.

Wzniesiono tu trzy kolejne linie obrony. Pierwszą stanowiła wysunięta pozycja polowa, drugą główna pozycja obrony, obejmująca 4

schrony ciężkie fortyfikacji stałych, którym nadano kryptonimy Sokół, Sabała, Saragossa, Sęp. Trzecią, tyłową pozycję polową, wzmocnił

ostatecznie tylko 1 z 4 zaplanowanych lekkich schronów bojowych. Dla umocnień RU Hel przydzielono więc nowoczesne, forteczne

armaty ppanc. 37 mm, w wersji umieszczonej w specjalnej kopule pancernej, a schrony Ośrodka Oporu Jastarnia miały je otrzymać jako

pierwsze w Polsce. Niestety, zabrakło ledwie kilku dni, by uzbrojenie to dotarło na Wybrzeże i wybuch wojny nie pozwolił na realizację

planów. Pozostałe prace wykończeniowe przeprowadzono we wrześniu już w trakcie działań wojennych. Wykonano również trzy pasy

przeszkód przeciwpiechotnych, linię przeszkód przeciw pancernych, wycięto i przerzedzono las dla oczyszczenia pola ostrzału, a

drewno posłużyło do wzmocnienia i rozbudowy przeszkód oraz fortyfikacji polowych. Schrony bojowe miały być gotowe do walki, mimo

że brakowało kopuł z armatami ppanc.; w schronie Sabała zalepiono gniazdo na kopułę, natomiast w schronie Sęp gniazdo kopuły

wykorzystano na odkryte stanowisko obserwacyjno-bojowe.

Na zajętym półwyspie niemiecka marynarka wojenna zbudowała system obronny osłaniający bazę Kriegsmarine w Gdyni, a polskie

schrony służyły jako magazyny i ukrycia plot. Reaktywowanie fortyfikacji pod Jastarnią nastąpiło w marcu 1939 r., gdy po upadku Gdyni

i Gdańska Półwysep Helski stał się ostatnim rejonem obrony znacznych sił niemieckich. Fortyfikacje zostały wówczas ponownie

przygotowane do walki, odbudowano zniszczone przez czas umocnienia polowe, wykonano nowe przeszkody i rowy ppanc. a pozycja

miała stałą obsadę piechoty i artylerii aż do kapitulacji sił niemieckich nad Zatoką Gdańską, co nastąpiło 10 maja 1945 roku.

Po wojnie schrony bojowe zbudowane pod Jastarnią straciły znaczenie obronne i rozpoczęła się powolna destrukcja budowli i umocnień

polowych. Złomowano też niemalże całe wyposażenie wewnętrzne. Wielka wartość historyczna tych unikatowych budowli stała się

podstawą do objęcia ich ochroną prawną i w roku 1999 zostały wpisane do rejestru zabytków. W roku 2000, po anulowaniu zapisów

prawnych utrzymujących RU Hel, fortyfikacje stały się majątkiem cywilnym.

Schrony bojowe, zbudowane pod Jastarnią, to najnowoczeniejsze budowle polskich fortyfikacji stałych. Uzbrojenie schronów ciężkich

stanowiły ckm-y oraz armaty ppanc. w strzelnicach bocznych i kopułach pancernych. Uzupełniały je rkm-y używane do obrony bliskiej

oraz reflektory, wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów.

Molo (Jurata)

Niezwykłym miejscem w Juracie jest deptak Międzymorze,

którym przejść można od plaży do mola wchodzącego w

wody Zatoki Puckiej na 330 metrów. To miejsce spotkań

towarzyskich oraz zakochanych. Odrestaurowane w

ostatnich dwóch latach stanowi nie lada atrakcję Juraty

oraz wszystkich, którzy odwiedzają Półwysep Helski.

Kossakówka (Jurata)

W Juracie swój dom miał Wojciech Kossak (obecnie przy

ul. Świetopełka 13). W rodzinnym gronie spędzał tu

wakacje . W roku 1938 przystąpił do rozbudowy swej willi,

dobdował werandę i pracownię, w której mógł tworzyć

bez względu na pogodę. Do Juraty przysyłano mu

zagruntowane płótna, malował szybko i jeszcze mokre,

specjalnie zapakowane,wysyłał do marszandów.

Molo (Jurata)

Niezwykłym miejscem w Juracie jest deptak Międzymorze,

którym przejść można od plaży do mola wchodzącego w

wody Zatoki Puckiej na 330 metrów. To miejsce spotkań

towarzyskich oraz zakochanych. Odrestaurowane w

ostatnich dwóch latach stanowi nie lada atrakcję Juraty

oraz wszystkich, którzy odwiedzają Półwysep Helski.

Kossakówka (Jurata)

W Juracie swój dom miał Wojciech Kossak (obecnie przy

ul. Świetopełka 13). W rodzinnym gronie spędzał tu

wakacje . W roku 1938 przystąpił do rozbudowy swej willi,

dobdował werandę i pracownię, w której mógł tworzyć

bez względu na pogodę. Do Juraty przysyłano mu

zagruntowane płótna, malował szybko i jeszcze mokre,

specjalnie zapakowane,wysyłał do marszandów.

-Hotel Rejs*** Władysławowo, Półwysep Helski

od 148 zł za os. Hotel położony przy samej plazy - 50 metrów od brzegu
morza.

-Hotel*** SPA Dom Zdrojowy

 Jastarnia, Półwysep Helski
W niepowtarzalnym miejscu, 50m od morza, powstał luksusowy Hotel Dom
Zdrojowy z kompleksem rekreacyjnym, basenem, saunami, centrum
odnowy biologicznej.

-Hotel**** Lido

 Jurata, Półwysep Helski
od 115 zł za pokój 1os ze śniadaniem
Zapewniamy możliwość korzystania z usług rehabilitacyjnych, zabiegów
oraz odnowy biologicznej.

-Hotel Neptun***

 Jurata, Półwysep Helski
od 280 zł za pokój 1os ze śniadaniem
Hotel Neptun oddaje do dyspozycji 193 miejsca w 90 pokojach 1-, 2-, 3-
osobowych i apartamentach. Nad samym morzem!

WYBRANE OBIEKTY NOCLEGOWE

-Pensjonat Faltom*** Władysławowo, od 280 zł

za os. Nad samym morzem, pokoje -1,-2,-3
osobowe oraz apartamenty.

-Pensjonat Sargus*** Władysławowo, od 245 zł

za os. W cenie śniadanie w formie stołu
szwedzkiego.

-Pensjonat Gwiazda Morza Hel, od 120 zł za os.

ze śniadaniem

-Ośrodek Wypoczynkowy Helska Bryza Hel, od

90 zł za os. W ośrodku jest basen oraz sala do
gier i zabaw.

-Kemping - Andreskowski F., Chałupy
-Dom Gościnny Leon Hel, kwatery i pokoje do

wynajęcia

Opracowała:

Magdalena

Bober

Klasa IV TH

Opracowała:

Magdalena

Bober

Klasa IV TH