PÓŁWYSE
P
HELSKI
PÓŁWYSE
P
HELSKI
PÓŁWYSE
P
HELSKI
PÓŁWYSE
P
HELSKI
Półwysep Helski rozpościera się w
zachodniej części Zatoki Gdańskiej, w
kształcie rozszerzającej się w
kierunku południowo-wschodnim, od
nasady ku cyplowi, kosy o długości 35
km. Powierzchnia półwyspu wynosi
tylko 32,3 km2, a szerokość waha się
od 150 m w części zachodniej do 3
km w części wschodniej.
Półwysep Helski rozpościera się w
zachodniej części Zatoki Gdańskiej, w
kształcie rozszerzającej się w
kierunku południowo-wschodnim, od
nasady ku cyplowi, kosy o długości 35
km. Powierzchnia półwyspu wynosi
tylko 32,3 km2, a szerokość waha się
od 150 m w części zachodniej do 3
km w części wschodniej.
POŁOŻENIE
Latarnia morska
Ulica Bałtycka, zamknięta dla ruchu kołowego, prowadzi
do smukłej, czerwonej wieży helskiej blizy, czyli latarni
morskiej. Z galerii, znajdującej się na wysokości prawie
40 metrów, można podziwiać rozległą panoramę,
obejmującą Zatokę Gdańską oraz Półwysep Helski.
Obecna helska latarnia wybudowana została w 1942
roku, jest ceglaną, ośmiokątną wieżą o wysokości
całkowitej 41,5 metra oraz 197 stromych stopniach.
Wejcie na latarnie udostępniane jest dla zwiedzających
codziennie, w okresie od początku maja do wrzenia, w
godzinach 10.00 14.00 i 15.00 19.00
Latarnia morska
Ulica Bałtycka, zamknięta dla ruchu kołowego, prowadzi
do smukłej, czerwonej wieży helskiej blizy, czyli latarni
morskiej. Z galerii, znajdującej się na wysokości prawie
40 metrów, można podziwiać rozległą panoramę,
obejmującą Zatokę Gdańską oraz Półwysep Helski.
Obecna helska latarnia wybudowana została w 1942
roku, jest ceglaną, ośmiokątną wieżą o wysokości
całkowitej 41,5 metra oraz 197 stromych stopniach.
Wejcie na latarnie udostępniane jest dla zwiedzających
codziennie, w okresie od początku maja do wrzenia, w
godzinach 10.00 14.00 i 15.00 19.00
ATRAKCJE
TURYSTYCZNE- HEL
Port Rybacki
Powstał w latach 1892-1893, natomiast obecny
kształt został mu nadany po przebudowach i
modernizacjach w okresie międzywojennym oraz w
latach 90. XX wieku. Port daje schronienie kutrom
rybackim oraz wycieczkowym i łódkom
połowowym, pełni funkcję przystani dla statków
wycieczkowych i wodolotów. Znajduje się tu
również przystań jachtowa.
Port Rybacki
Powstał w latach 1892-1893, natomiast obecny
kształt został mu nadany po przebudowach i
modernizacjach w okresie międzywojennym oraz w
latach 90. XX wieku. Port daje schronienie kutrom
rybackim oraz wycieczkowym i łódkom
połowowym, pełni funkcję przystani dla statków
wycieczkowych i wodolotów. Znajduje się tu
również przystań jachtowa.
Fokarium
To miejsce fascynujące nie tylko najmłodszych turystów. Na
jego terenie znajduje się kilka basenów, budynek mieszczący
salę ekspozycyjną oraz edukacyjną, a także podziemie, z
którego można, przez specjalne szyby, obserwować podwodne
igraszki fok szarych. Zainicjowany przez Helską Stację Morską
projekt ma doprowadzić do odtworzenia na wybrzeżu
niewielkiego stada tych bardzo rzadkich obecnie zwierząt.
Owocem tych starań były narodziny (25 lutego 2001 roku)
małej foczki o imieniu Adam. Rodzicami pierwszej, urodzonej w
niewoli na helskiej ziemi, foki szarej byli samiec Balbin i
samica Unda Marina. W maju 2002 r. wypuszczono na wolność
Adama i Bojkę, których trasę można oglądać na stronie
internetowej: www.grasal.nu., a w 2003 r. na wolnoć
powędrowały dwie następne foki Cypel i Cuma, również
wyposażone w satelitarne nadajniki.
Fokarium
To miejsce fascynujące nie tylko najmłodszych turystów. Na
jego terenie znajduje się kilka basenów, budynek mieszczący
salę ekspozycyjną oraz edukacyjną, a także podziemie, z
którego można, przez specjalne szyby, obserwować podwodne
igraszki fok szarych. Zainicjowany przez Helską Stację Morską
projekt ma doprowadzić do odtworzenia na wybrzeżu
niewielkiego stada tych bardzo rzadkich obecnie zwierząt.
Owocem tych starań były narodziny (25 lutego 2001 roku)
małej foczki o imieniu Adam. Rodzicami pierwszej, urodzonej w
niewoli na helskiej ziemi, foki szarej byli samiec Balbin i
samica Unda Marina. W maju 2002 r. wypuszczono na wolność
Adama i Bojkę, których trasę można oglądać na stronie
internetowej: www.grasal.nu., a w 2003 r. na wolnoć
powędrowały dwie następne foki Cypel i Cuma, również
wyposażone w satelitarne nadajniki.
Ścieżka militarna
Najważniejsze historyczne obiekty militarne Nordy są
chronione prawem jako zabytki architektury. W roku 1999
helscy harcerze wyznaczyli szlak turystyczny. Oznaczyli go
białymi, prostokątnymi polami na pniach drzew. Umożliwia
to dotarcie turystom do większości ciekawych obiektów
militarnych.
Sala tradycji 9 Flotylli Obrony Wybrzeża
W budynku Klubu Garnizonowego przy ul.Przybyszewskiego
mieści się Sala Tradycji 9FOW, w której przedstawiono
pamiątki związane z przeszłością i teraniejszością
Garnizonu Helskiego. Są tam m.in.: przedmioty osobiste
marynarzy, mosiężne łuski po nabojach ze słynnej baterii
im. kmdr. ppor. Heliodora Laskowskiego, a także plansze
przedstawiające czas odbudowy Polskiej Marynarki
Wojennej.
Ścieżka militarna
Najważniejsze historyczne obiekty militarne Nordy są
chronione prawem jako zabytki architektury. W roku 1999
helscy harcerze wyznaczyli szlak turystyczny. Oznaczyli go
białymi, prostokątnymi polami na pniach drzew. Umożliwia
to dotarcie turystom do większości ciekawych obiektów
militarnych.
Sala tradycji 9 Flotylli Obrony Wybrzeża
W budynku Klubu Garnizonowego przy ul.Przybyszewskiego
mieści się Sala Tradycji 9FOW, w której przedstawiono
pamiątki związane z przeszłością i teraniejszością
Garnizonu Helskiego. Są tam m.in.: przedmioty osobiste
marynarzy, mosiężne łuski po nabojach ze słynnej baterii
im. kmdr. ppor. Heliodora Laskowskiego, a także plansze
przedstawiające czas odbudowy Polskiej Marynarki
Wojennej.
Pozostałości stanowiska dwudziałowej Baterii Nr 21 (1939 r.)
Usytuowana około 60 m na lewo od drogi, tuż przed wejściem na
bałtycką plażę, wraz z bateriami 22 i 23 wchodziła w skład 2
Morskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej Rejonu
Umocnionego Hel. Jej główne uzbrojenie stanowiły francuskie
armaty na podstawach morskich firmy Schneider kal. 75 mm, a
zadaniem była obrona przeciwlotnicza stanowisk cyplowej baterii
im. H. Laskowskiego.
Stanowiska "Flakbatterie"
Usytuowane na porośniętych lasem wydmach, na zachód od
Baterii Nr 21, cztery stanowiska niemieckiej baterii
przeciwlotniczej Kriegsmarine, kal. 105 mm. Obecnie częciowo
zasypane piaskiem, nie przypominają swego dawnego
przeznaczenia.
Pozostałości stanowiska dwudziałowej Baterii Nr 21 (1939 r.)
Usytuowana około 60 m na lewo od drogi, tuż przed wejściem na
bałtycką plażę, wraz z bateriami 22 i 23 wchodziła w skład 2
Morskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej Rejonu
Umocnionego Hel. Jej główne uzbrojenie stanowiły francuskie
armaty na podstawach morskich firmy Schneider kal. 75 mm, a
zadaniem była obrona przeciwlotnicza stanowisk cyplowej baterii
im. H. Laskowskiego.
Stanowiska "Flakbatterie"
Usytuowane na porośniętych lasem wydmach, na zachód od
Baterii Nr 21, cztery stanowiska niemieckiej baterii
przeciwlotniczej Kriegsmarine, kal. 105 mm. Obecnie częciowo
zasypane piaskiem, nie przypominają swego dawnego
przeznaczenia.
Ruiny niemieckiej baterii przeciwlotniczej
Usytuowane są na wysokiej wydmie, przy torach kolejowych, ok.
1000 m na wschód od 23 Baterii plot. kal. 105 mm, 4
stanowiska ogniowe. Około 300 m na zachód znajduje się
piętrowy bunkier, będący najprawdopodobniej stanowiskiem
dowodzenia i dalmierzem baterii.
Stanowisko Baterii Nr 23 (1935 r.)
Usytuowane jest na wysokiej wydmie, ok. 100 m w prawo od
drogi prowadzącej na dziką plażę morską. Jego wejścia
widoczne są z torów kolejowych, a konstrukcja i uzbrojenie
bardzo zbliżone do baterii nr 21 i 22. Bateria mogła prowadzić
ogień do celów nawodnych i naziemnych. Jej zadaniem była
obrona przeciwlotnicza Rejonu Umocnionego Hel od strony
zachodniej.
Ruiny niemieckiej baterii przeciwlotniczej
Usytuowane są na wysokiej wydmie, przy torach kolejowych, ok.
1000 m na wschód od 23 Baterii plot. kal. 105 mm, 4
stanowiska ogniowe. Około 300 m na zachód znajduje się
piętrowy bunkier, będący najprawdopodobniej stanowiskiem
dowodzenia i dalmierzem baterii.
Stanowisko Baterii Nr 23 (1935 r.)
Usytuowane jest na wysokiej wydmie, ok. 100 m w prawo od
drogi prowadzącej na dziką plażę morską. Jego wejścia
widoczne są z torów kolejowych, a konstrukcja i uzbrojenie
bardzo zbliżone do baterii nr 21 i 22. Bateria mogła prowadzić
ogień do celów nawodnych i naziemnych. Jej zadaniem była
obrona przeciwlotnicza Rejonu Umocnionego Hel od strony
zachodniej.
Stanowisko Baterii Nr 32 ("greckiej", 1931 r.)
Usytuowane jest przy drodze, w pobliżu powojennych stanowisk
baterii 150 mm. Tworzą je dwa schrony i działobitnie Dywizjonu
Artylerii Nabrzeżnej, na których zamontowane były armaty
polowe kal. 105 mm francuskiej firmy Schneider. Mogły
prowadzić ogień okrężny do celów morskich i lądowych. Bateria
stanowiła zaczątek fortyfikacji obronnych przyszłego Rejonu
Umocnionego Hel. Zdemontowane działa można oglądać w
ekspozycji plenerowej Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
Kuter pościgowy Straży Granicznej "Batory"
Zachowany polski okręt wojenny, zwodowany w 1932 roku,
zaprojektowany i wybudowany na zlecenie Ministerstwa Skarbu.
W sierpniu 1975 roku jego kadłub wbetonowano na stałe obok
sztabu 9 FOW w Porcie Wojennym w Helu.
Stanowisko Baterii Nr 32 ("greckiej", 1931 r.)
Usytuowane jest przy drodze, w pobliżu powojennych stanowisk
baterii 150 mm. Tworzą je dwa schrony i działobitnie Dywizjonu
Artylerii Nabrzeżnej, na których zamontowane były armaty
polowe kal. 105 mm francuskiej firmy Schneider. Mogły
prowadzić ogień okrężny do celów morskich i lądowych. Bateria
stanowiła zaczątek fortyfikacji obronnych przyszłego Rejonu
Umocnionego Hel. Zdemontowane działa można oglądać w
ekspozycji plenerowej Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
Kuter pościgowy Straży Granicznej "Batory"
Zachowany polski okręt wojenny, zwodowany w 1932 roku,
zaprojektowany i wybudowany na zlecenie Ministerstwa Skarbu.
W sierpniu 1975 roku jego kadłub wbetonowano na stałe obok
sztabu 9 FOW w Porcie Wojennym w Helu.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w
Jastarni
Wybudowany został w latach trzydziestych XX w. Jego
czworokątna wieża zwieńczona jest pięknym hełmem i
dzięki temu widoczna z daleka, od strony Zatoki Puckiej i
otwartego morza. W świątyni znajdują się cenne zabytki
malarstwa sakralnego - obraz Trójcy Świętej wiązany z
Hermanem Hanem (1. pol. XVII w.) i wizerunek Matki
Boskiej Świętolipskiej (XVII w.). Witraże przedstawiają
Siedem Radości Matki Bożej: Zwiastowanie, Narodzenie,
Ofiarowanie, Znalezienie w Świątyni, Wniebowzięcie,
Chwałę Maryi w Niebie i Objawienie Matki Bożej w
Lourdes.
Przy jednej ze ścian znajduje się miniaturowa łódź, z
kopii cudownej figurki Matki Boskiej Swarzewskiej,
patronki rybaków kaszubskich. Na bocznych ścianach
kościoła umieszczono tablice poświęcone pamięci ks.
Hieronima Gołębiewskiego, ks.Wojciecha Kossak-
Główczewskiego i ks. Pawła Stefańskiego.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w
Jastarni
Wybudowany został w latach trzydziestych XX w. Jego
czworokątna wieża zwieńczona jest pięknym hełmem i
dzięki temu widoczna z daleka, od strony Zatoki Puckiej i
otwartego morza. W świątyni znajdują się cenne zabytki
malarstwa sakralnego - obraz Trójcy Świętej wiązany z
Hermanem Hanem (1. pol. XVII w.) i wizerunek Matki
Boskiej Świętolipskiej (XVII w.). Witraże przedstawiają
Siedem Radości Matki Bożej: Zwiastowanie, Narodzenie,
Ofiarowanie, Znalezienie w Świątyni, Wniebowzięcie,
Chwałę Maryi w Niebie i Objawienie Matki Bożej w
Lourdes.
Przy jednej ze ścian znajduje się miniaturowa łódź, z
kopii cudownej figurki Matki Boskiej Swarzewskiej,
patronki rybaków kaszubskich. Na bocznych ścianach
kościoła umieszczono tablice poświęcone pamięci ks.
Hieronima Gołębiewskiego, ks.Wojciecha Kossak-
Główczewskiego i ks. Pawła Stefańskiego.
JASTARNIA
Chata rybacka w Jastarni
Zbudowana została w 1881 roku. Jako budulec
wykorzystano wyrzucone przez morze
pozostałości rozbitych okrętów i statków.
Wyposażenie pochodzi z XIX w. Najstarsze sprzęty
rybackie sięgają jednak XV w. Chata rybacka w
Jastarni stanowiła swoistego rodzaju centrum
kultury - tu zbierali się wszyscy miłośnicy śpiewu i
muzyki. Obecnie po muzeum oprowadza
gawędziarz i poeta kaszubski Marian Selin.
Przybliża on odwiedzającym historię, tradycję
oraz kulturę Jastarni i rybaków.
Chata rybacka w Jastarni
Zbudowana została w 1881 roku. Jako budulec
wykorzystano wyrzucone przez morze
pozostałości rozbitych okrętów i statków.
Wyposażenie pochodzi z XIX w. Najstarsze sprzęty
rybackie sięgają jednak XV w. Chata rybacka w
Jastarni stanowiła swoistego rodzaju centrum
kultury - tu zbierali się wszyscy miłośnicy śpiewu i
muzyki. Obecnie po muzeum oprowadza
gawędziarz i poeta kaszubski Marian Selin.
Przybliża on odwiedzającym historię, tradycję
oraz kulturę Jastarni i rybaków.
Port Jachtowy w Jastarni
Historia szkolenia żeglarskiego w Jastarni-Borze sięga lat 20. ubiegłego
stulecia. To właśnie w tym okresie wybrano port w Jastarni na centrum
szkolenia morskiego. Z funduszy pochodzących z Państwowego Urzędu
Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego miał zostać
wybudowany nowoczesny ośrodek, wyposażony w liczne jachty, szkolący
młodzież. Od 1933 roku korzystali z niego członkowie Akademickiego
Związku Morskiego, a od 1934 roku harcerze powołali Harcerski Ośrodek
Morski w Jastarni. Jednym z kierowników ośrodka był słynny Mariusz
Zaruski, który organizował tu pierwsze szkolenia. Po II wojnie wiatowej
do Jastarni trafił m.in. wspaniały żaglowiec, zakupiony jeszcze przed
wojną z inicjatywy Mariusza Zaruskiego, zwany po wojnie Młoda
Gwardia, a póniej Generał Zaruski. Żaglowiec do dnia dzisiejszego cieszy
oczy turystów odwiedzających Jastarnię. Przez ośrodek szkoleniowy
przeszła niemalże cała powojenna kadra kapitańska żeglarstwa
polskiego. Port jachtowy stanowi dziś bazę płetwonurkową i świetną
bazę wypadową dla miłoników zwiedzania wraków leżących na dnie
Zatoki Puckiej. Zawijają tu jachty i jednostki z różnych stron świata.
Port Jachtowy w Jastarni
Historia szkolenia żeglarskiego w Jastarni-Borze sięga lat 20. ubiegłego
stulecia. To właśnie w tym okresie wybrano port w Jastarni na centrum
szkolenia morskiego. Z funduszy pochodzących z Państwowego Urzędu
Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego miał zostać
wybudowany nowoczesny ośrodek, wyposażony w liczne jachty, szkolący
młodzież. Od 1933 roku korzystali z niego członkowie Akademickiego
Związku Morskiego, a od 1934 roku harcerze powołali Harcerski Ośrodek
Morski w Jastarni. Jednym z kierowników ośrodka był słynny Mariusz
Zaruski, który organizował tu pierwsze szkolenia. Po II wojnie wiatowej
do Jastarni trafił m.in. wspaniały żaglowiec, zakupiony jeszcze przed
wojną z inicjatywy Mariusza Zaruskiego, zwany po wojnie Młoda
Gwardia, a póniej Generał Zaruski. Żaglowiec do dnia dzisiejszego cieszy
oczy turystów odwiedzających Jastarnię. Przez ośrodek szkoleniowy
przeszła niemalże cała powojenna kadra kapitańska żeglarstwa
polskiego. Port jachtowy stanowi dziś bazę płetwonurkową i świetną
bazę wypadową dla miłoników zwiedzania wraków leżących na dnie
Zatoki Puckiej. Zawijają tu jachty i jednostki z różnych stron świata.
Port Rybacki w Jastarni
Malowniczym miejscem w Jastarni jest port rybacki powstały z 1928 roku i
przystań żeglugi pasażerskiej. Projekt portu został opracowany w latach 1925-
1926, przewidywał założenie basenu portowego z maleńkim awanportem.
Pogłębiano basen portowy refulując przyległe tereny, przygotowano tor
podejściowy do mola o głębokości 3 m, które miałocharakter pirsu
przeładunkowego dla kutrów.
Wszystko zaczęło się od wystosowania w dniu 18 marca 1923 roku Petycji nr 1
do Wysokiego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Kutry rybackie z Jastarni
stanowiły warsztaty pracy rybaków, a z powodu braku portu musiały stać
zakotwiczone na głębokiej wodzie, co zagrażało bezpieczeństwu jednostek
podczas silnych sztormów. Port rybacki stał się również schronieniem dla
żaglowców białej floty. Miało to ogromne znaczenie dla rozwoju turystyki,
zapewniając komunikację z Gdynią, Gdańskiem i Sopotem.
W części wschodniej portu mieści się ośrodek żeglarstwa sportowego i baza
płetwonurków, część zachodnia natomiast wykorzystana jest przez łodzie i
kutry rybackie oraz statki żeglugi przybrzeżnej. Istnieje także możliwość udania
się w rejs po Bałtyku. Stąd można popływać po zatoce tzw. pomerankami,
starymi tradycyjnymi łodziami kaszubskimi i kutrami
rybackimi.
Port Rybacki w Jastarni
Malowniczym miejscem w Jastarni jest port rybacki powstały z 1928 roku i
przystań żeglugi pasażerskiej. Projekt portu został opracowany w latach 1925-
1926, przewidywał założenie basenu portowego z maleńkim awanportem.
Pogłębiano basen portowy refulując przyległe tereny, przygotowano tor
podejściowy do mola o głębokości 3 m, które miałocharakter pirsu
przeładunkowego dla kutrów.
Wszystko zaczęło się od wystosowania w dniu 18 marca 1923 roku Petycji nr 1
do Wysokiego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Kutry rybackie z Jastarni
stanowiły warsztaty pracy rybaków, a z powodu braku portu musiały stać
zakotwiczone na głębokiej wodzie, co zagrażało bezpieczeństwu jednostek
podczas silnych sztormów. Port rybacki stał się również schronieniem dla
żaglowców białej floty. Miało to ogromne znaczenie dla rozwoju turystyki,
zapewniając komunikację z Gdynią, Gdańskiem i Sopotem.
W części wschodniej portu mieści się ośrodek żeglarstwa sportowego i baza
płetwonurków, część zachodnia natomiast wykorzystana jest przez łodzie i
kutry rybackie oraz statki żeglugi przybrzeżnej. Istnieje także możliwość udania
się w rejs po Bałtyku. Stąd można popływać po zatoce tzw. pomerankami,
starymi tradycyjnymi łodziami kaszubskimi i kutrami
rybackimi.
Dom Zdrojowy w Jastarni
Inicjatorem powstania Domu Zdrojowego był ostatni przedwojenny wójt
gminy Hel - Stelmaszczyk, który dążył, aby Jastarnia stała się kurortem z
prawdziwego zdarzenia. Koncepcja budowy domu powstała w 1937 roku,
plany architektoniczne w 1938 wykonał inż. Jana Konke. Pozwolenie na
budowę zostało wydane 22 lutego 1939 roku przez Urząd Morski, a prace
rozpoczęto w lutym 1939 roku. Od strony Morza Bałtyckiego została
wydzielona część zdrojowa, stanowiąca część parku wypoczynkowego.
Powstała też szeroka aleja obsadzona ozdobnymi krzewami i drzewami.
Roboty prowadzone były w zaskakująco szybkim tempie i w sezonie letnim
1939 roku obiekt otwarty został dla turystów.
Działania wojenne nie zniszczyły imponującego na ówczesne czasy budynku,
który po wojnie służył jeszcze mieszkańcom przez wiele lat. Odbywały się tu
słynne koncerty Jana Kiepury, na estradzie Domu Zdrojowego gościli artyści
scen polskich, a dancigi i rauty trwały do białego rana. Był to jedyny w swoim
rodzaju obiekt na Półwyspie Helskim. Do jego tradycji nawiązuje nowy Dom
Zdrojowy, z nowoczesnym zapleczem apartamentowo-hotelowym, który
będą Państwo mogli odwiedzić.
Dom Zdrojowy w Jastarni
Inicjatorem powstania Domu Zdrojowego był ostatni przedwojenny wójt
gminy Hel - Stelmaszczyk, który dążył, aby Jastarnia stała się kurortem z
prawdziwego zdarzenia. Koncepcja budowy domu powstała w 1937 roku,
plany architektoniczne w 1938 wykonał inż. Jana Konke. Pozwolenie na
budowę zostało wydane 22 lutego 1939 roku przez Urząd Morski, a prace
rozpoczęto w lutym 1939 roku. Od strony Morza Bałtyckiego została
wydzielona część zdrojowa, stanowiąca część parku wypoczynkowego.
Powstała też szeroka aleja obsadzona ozdobnymi krzewami i drzewami.
Roboty prowadzone były w zaskakująco szybkim tempie i w sezonie letnim
1939 roku obiekt otwarty został dla turystów.
Działania wojenne nie zniszczyły imponującego na ówczesne czasy budynku,
który po wojnie służył jeszcze mieszkańcom przez wiele lat. Odbywały się tu
słynne koncerty Jana Kiepury, na estradzie Domu Zdrojowego gościli artyści
scen polskich, a dancigi i rauty trwały do białego rana. Był to jedyny w swoim
rodzaju obiekt na Półwyspie Helskim. Do jego tradycji nawiązuje nowy Dom
Zdrojowy, z nowoczesnym zapleczem apartamentowo-hotelowym, który
będą Państwo mogli odwiedzić.
Latarnia morska (Jastarnia-Bór)
W celu uniknięcia dużej liczby katastrof morskich,
postanowiono w 1872 r. na skraju wsi Bór (obecnie wschodnia
częć Jastarni), wybudować dodatkową latarnię morską.
Jednakże od 1936 roku z uwagi na trudności techniczne nie
korzystano z jej możliwości. Latarnia ta została wysadzona
przez polskich obrońców wybrzeża w 1939 roku, gdyż stanowiła
punkt nawigacyjny dla wroga. Na przełomie 1938-1939 roku (w
miejscu obecnej) rozpoczęto budowę nowej latarni morskiej.
Świeciła nad wodami w okolicach Jastarni niespełna rok. Już we
wrzeniu 1939 r. uległa zniszczeniu wskutek działań wojennych.
Obecna latarnia została wybudowana w 1950 roku i jest
najniższą latarnią morską na polskim wybrzeżu. Ma zaledwie
13,3 m wysokości, sterowana jest automatycznie i ma zasięg
10 mil morskich (ok. 18,5 km). Stanowi niebywałą atrakcję i
warto się przy niej choć na chwilę zatrzymać.
Latarnia morska (Jastarnia-Bór)
W celu uniknięcia dużej liczby katastrof morskich,
postanowiono w 1872 r. na skraju wsi Bór (obecnie wschodnia
częć Jastarni), wybudować dodatkową latarnię morską.
Jednakże od 1936 roku z uwagi na trudności techniczne nie
korzystano z jej możliwości. Latarnia ta została wysadzona
przez polskich obrońców wybrzeża w 1939 roku, gdyż stanowiła
punkt nawigacyjny dla wroga. Na przełomie 1938-1939 roku (w
miejscu obecnej) rozpoczęto budowę nowej latarni morskiej.
Świeciła nad wodami w okolicach Jastarni niespełna rok. Już we
wrzeniu 1939 r. uległa zniszczeniu wskutek działań wojennych.
Obecna latarnia została wybudowana w 1950 roku i jest
najniższą latarnią morską na polskim wybrzeżu. Ma zaledwie
13,3 m wysokości, sterowana jest automatycznie i ma zasięg
10 mil morskich (ok. 18,5 km). Stanowi niebywałą atrakcję i
warto się przy niej choć na chwilę zatrzymać.
Kapliczka św. Rozalii (Jastarnia Bór)
Wzniesiona została przez mieszkańców Boru w
okresie epidemii dżumy podczas tzw. wielkiej
wojny północnej. W latach 1707-1711 zmarło około
229 mieszkańców Jastarni, a wraz z Borem 500. Z
inicjatywy miejscowego proboszcza wioskę oddano
pod opiekę Świętej Rozalii i w krótkim czasie
zaraza znikła. Na pamiątkę tych cudownych
wydarzeń, co roku w pierwszą niedzielę września,
wierni parafianie Boru i Jastarni biorą udział w
uroczystej mszy więtej, modląc się o
błogosławieństwo i łaski dla siebie, i swoich rodzin.
Kapliczka św. Rozalii (Jastarnia Bór)
Wzniesiona została przez mieszkańców Boru w
okresie epidemii dżumy podczas tzw. wielkiej
wojny północnej. W latach 1707-1711 zmarło około
229 mieszkańców Jastarni, a wraz z Borem 500. Z
inicjatywy miejscowego proboszcza wioskę oddano
pod opiekę Świętej Rozalii i w krótkim czasie
zaraza znikła. Na pamiątkę tych cudownych
wydarzeń, co roku w pierwszą niedzielę września,
wierni parafianie Boru i Jastarni biorą udział w
uroczystej mszy więtej, modląc się o
błogosławieństwo i łaski dla siebie, i swoich rodzin.
Cmentarzowa Góra (Jastarnia-Bór)
To najstarsze miejsce pochówku ludzi z Boru, czyli
wschodniej części dzisiejszej Jastarni. Grzebano tam
zmarłych od niepamiętnych czasów. Bezpośrednie położenie
góry nad zatoką powodowało niszczenie cmentarza przez
fale sztormowe. Z tego powodu nekropolię przeniesiono do
Jastarni.
Muzeum Pod Strzechą (Jastarnia-Bór)
W sąsiedztwie Cmentarzowej Góry (przy ścieżce rowerowej)
znajduje się prywatne Muzeum Rybackie Juliusza Strucka.
Zobaczyć w nim można izbę rybacką z XVII XIX w. z
ekspozycją sprztętu gospodarstwa domowego, narzędzi do
połowu, polowania, m.in. na wrony i mewy. Na życzenie
turystów właciciel pokazuje własny warsztat szkutniczy.
Cmentarzowa Góra (Jastarnia-Bór)
To najstarsze miejsce pochówku ludzi z Boru, czyli
wschodniej części dzisiejszej Jastarni. Grzebano tam
zmarłych od niepamiętnych czasów. Bezpośrednie położenie
góry nad zatoką powodowało niszczenie cmentarza przez
fale sztormowe. Z tego powodu nekropolię przeniesiono do
Jastarni.
Muzeum Pod Strzechą (Jastarnia-Bór)
W sąsiedztwie Cmentarzowej Góry (przy ścieżce rowerowej)
znajduje się prywatne Muzeum Rybackie Juliusza Strucka.
Zobaczyć w nim można izbę rybacką z XVII XIX w. z
ekspozycją sprztętu gospodarstwa domowego, narzędzi do
połowu, polowania, m.in. na wrony i mewy. Na życzenie
turystów właciciel pokazuje własny warsztat szkutniczy.
Torpedownia (Jastarnia-Jurata)
Warto wspomnieć o domkach na Zatoce Puckiej widocznych z
brzegu w okolicach Juraty i Jastarni, które nazywa się
torpedowniami. Obecnie pozostały już tylko dwa obiekty, te bliżej
Juraty. Najbliższy Jastarni uległ zniszczeniu i pozostał po nim tylko
fundament (również widoczny) zwany "kamieniem". Związane z
dużą torpedownią, leżącą po drugiej stronie Zatoki w Babich Dołach
k. Gdyni, obiekty spełniały funkcję stanowiska pomiarowego.
Torpedy wystrzeliwano z torpedowni w Babich Dołach i Oksywiu w
kierunku Półwyspu Helskiego lub zrzucano z powietrza w rejonie
punktów pomiarowych w okolicy Jastarni. Lot torped lotniczych,
torped dla okrętów podwodnych i nawodnych rejestrowały na
taśmie filmowej urządzenia umieszczone w betonowych bunkrach.
Zarejestrowane parametry analizowane były przez niemieckich
specjalistów w laboratoriach osrodka badawczego w Babich Dołach.
Torpedownia (Jastarnia-Jurata)
Warto wspomnieć o domkach na Zatoce Puckiej widocznych z
brzegu w okolicach Juraty i Jastarni, które nazywa się
torpedowniami. Obecnie pozostały już tylko dwa obiekty, te bliżej
Juraty. Najbliższy Jastarni uległ zniszczeniu i pozostał po nim tylko
fundament (również widoczny) zwany "kamieniem". Związane z
dużą torpedownią, leżącą po drugiej stronie Zatoki w Babich Dołach
k. Gdyni, obiekty spełniały funkcję stanowiska pomiarowego.
Torpedy wystrzeliwano z torpedowni w Babich Dołach i Oksywiu w
kierunku Półwyspu Helskiego lub zrzucano z powietrza w rejonie
punktów pomiarowych w okolicy Jastarni. Lot torped lotniczych,
torped dla okrętów podwodnych i nawodnych rejestrowały na
taśmie filmowej urządzenia umieszczone w betonowych bunkrach.
Zarejestrowane parametry analizowane były przez niemieckich
specjalistów w laboratoriach osrodka badawczego w Babich Dołach.
Ośrodek Oporu Jastarnia
Rejon Umocniony Hel
Fortyfikacje II Rzeczypospolitej
W roku 1920, zajmując Pojezierze Pomorskie i wybrzeże Bałtyku, odrodzona II Rzeczypospolita odzyskała dostęp do morza. Polskie
wybrzeże miało zaledwie 140 km linii brzegowej, w tym blisko połowa przypadała na liczący 33 km długości Półwysep Helski. Ten
piaszczysty skrawek terenu, porośnięty trawami i lasem, nie miał wówczas poważnego znaczenia gospodarczego i militarnego. Podczas
wojny polsko-sowieckiej strajk w gdańskim porcie zablokował dostawy materiałów wojennych. Dla Polskiej Armii rozwiązaniem
zastępczym miało być przyjmowanie zaopatrzenia przez port w Helu, toteż w tym celu zbudowano linię kolejową prowadzącą na cypel
oraz podjęto pierwsze przygotowania obronne na półwyspie. Budowa portu dalekomorskiego w Gdyni po zakończeniu wojny z Rosją
Sowiecką spowodowała, że istotniejsza stała się militarna rola półwyspu, dominującego nad Zatoką Gdańską.. Fortyfikacje zbudowano 3
km na zachód od Jastarni, w dogodnym do obrony przewężeniu, za którym półwysep rozszerza się, dając ukrycie odwodów i artylerii.
Wzniesiono tu trzy kolejne linie obrony. Pierwszą stanowiła wysunięta pozycja polowa, drugą główna pozycja obrony, obejmująca 4
schrony ciężkie fortyfikacji stałych, którym nadano kryptonimy Sokół, Sabała, Saragossa, Sęp. Trzecią, tyłową pozycję polową, wzmocnił
ostatecznie tylko 1 z 4 zaplanowanych lekkich schronów bojowych. Dla umocnień RU Hel przydzielono więc nowoczesne, forteczne
armaty ppanc. 37 mm, w wersji umieszczonej w specjalnej kopule pancernej, a schrony Ośrodka Oporu Jastarnia miały je otrzymać jako
pierwsze w Polsce. Niestety, zabrakło ledwie kilku dni, by uzbrojenie to dotarło na Wybrzeże i wybuch wojny nie pozwolił na realizację
planów. Pozostałe prace wykończeniowe przeprowadzono we wrześniu już w trakcie działań wojennych. Wykonano również trzy pasy
przeszkód przeciwpiechotnych, linię przeszkód przeciw pancernych, wycięto i przerzedzono las dla oczyszczenia pola ostrzału, a
drewno posłużyło do wzmocnienia i rozbudowy przeszkód oraz fortyfikacji polowych. Schrony bojowe miały być gotowe do walki, mimo
że brakowało kopuł z armatami ppanc.; w schronie Sabała zalepiono gniazdo na kopułę, natomiast w schronie Sęp gniazdo kopuły
wykorzystano na odkryte stanowisko obserwacyjno-bojowe.
Na zajętym półwyspie niemiecka marynarka wojenna zbudowała system obronny osłaniający bazę Kriegsmarine w Gdyni, a polskie
schrony służyły jako magazyny i ukrycia plot. Reaktywowanie fortyfikacji pod Jastarnią nastąpiło w marcu 1939 r., gdy po upadku Gdyni
i Gdańska Półwysep Helski stał się ostatnim rejonem obrony znacznych sił niemieckich. Fortyfikacje zostały wówczas ponownie
przygotowane do walki, odbudowano zniszczone przez czas umocnienia polowe, wykonano nowe przeszkody i rowy ppanc. a pozycja
miała stałą obsadę piechoty i artylerii aż do kapitulacji sił niemieckich nad Zatoką Gdańską, co nastąpiło 10 maja 1945 roku.
Po wojnie schrony bojowe zbudowane pod Jastarnią straciły znaczenie obronne i rozpoczęła się powolna destrukcja budowli i umocnień
polowych. Złomowano też niemalże całe wyposażenie wewnętrzne. Wielka wartość historyczna tych unikatowych budowli stała się
podstawą do objęcia ich ochroną prawną i w roku 1999 zostały wpisane do rejestru zabytków. W roku 2000, po anulowaniu zapisów
prawnych utrzymujących RU Hel, fortyfikacje stały się majątkiem cywilnym.
Schrony bojowe, zbudowane pod Jastarnią, to najnowoczeniejsze budowle polskich fortyfikacji stałych. Uzbrojenie schronów ciężkich
stanowiły ckm-y oraz armaty ppanc. w strzelnicach bocznych i kopułach pancernych. Uzupełniały je rkm-y używane do obrony bliskiej
oraz reflektory, wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów.
Ośrodek Oporu Jastarnia
Rejon Umocniony Hel
Fortyfikacje II Rzeczypospolitej
W roku 1920, zajmując Pojezierze Pomorskie i wybrzeże Bałtyku, odrodzona II Rzeczypospolita odzyskała dostęp do morza. Polskie
wybrzeże miało zaledwie 140 km linii brzegowej, w tym blisko połowa przypadała na liczący 33 km długości Półwysep Helski. Ten
piaszczysty skrawek terenu, porośnięty trawami i lasem, nie miał wówczas poważnego znaczenia gospodarczego i militarnego. Podczas
wojny polsko-sowieckiej strajk w gdańskim porcie zablokował dostawy materiałów wojennych. Dla Polskiej Armii rozwiązaniem
zastępczym miało być przyjmowanie zaopatrzenia przez port w Helu, toteż w tym celu zbudowano linię kolejową prowadzącą na cypel
oraz podjęto pierwsze przygotowania obronne na półwyspie. Budowa portu dalekomorskiego w Gdyni po zakończeniu wojny z Rosją
Sowiecką spowodowała, że istotniejsza stała się militarna rola półwyspu, dominującego nad Zatoką Gdańską.. Fortyfikacje zbudowano 3
km na zachód od Jastarni, w dogodnym do obrony przewężeniu, za którym półwysep rozszerza się, dając ukrycie odwodów i artylerii.
Wzniesiono tu trzy kolejne linie obrony. Pierwszą stanowiła wysunięta pozycja polowa, drugą główna pozycja obrony, obejmująca 4
schrony ciężkie fortyfikacji stałych, którym nadano kryptonimy Sokół, Sabała, Saragossa, Sęp. Trzecią, tyłową pozycję polową, wzmocnił
ostatecznie tylko 1 z 4 zaplanowanych lekkich schronów bojowych. Dla umocnień RU Hel przydzielono więc nowoczesne, forteczne
armaty ppanc. 37 mm, w wersji umieszczonej w specjalnej kopule pancernej, a schrony Ośrodka Oporu Jastarnia miały je otrzymać jako
pierwsze w Polsce. Niestety, zabrakło ledwie kilku dni, by uzbrojenie to dotarło na Wybrzeże i wybuch wojny nie pozwolił na realizację
planów. Pozostałe prace wykończeniowe przeprowadzono we wrześniu już w trakcie działań wojennych. Wykonano również trzy pasy
przeszkód przeciwpiechotnych, linię przeszkód przeciw pancernych, wycięto i przerzedzono las dla oczyszczenia pola ostrzału, a
drewno posłużyło do wzmocnienia i rozbudowy przeszkód oraz fortyfikacji polowych. Schrony bojowe miały być gotowe do walki, mimo
że brakowało kopuł z armatami ppanc.; w schronie Sabała zalepiono gniazdo na kopułę, natomiast w schronie Sęp gniazdo kopuły
wykorzystano na odkryte stanowisko obserwacyjno-bojowe.
Na zajętym półwyspie niemiecka marynarka wojenna zbudowała system obronny osłaniający bazę Kriegsmarine w Gdyni, a polskie
schrony służyły jako magazyny i ukrycia plot. Reaktywowanie fortyfikacji pod Jastarnią nastąpiło w marcu 1939 r., gdy po upadku Gdyni
i Gdańska Półwysep Helski stał się ostatnim rejonem obrony znacznych sił niemieckich. Fortyfikacje zostały wówczas ponownie
przygotowane do walki, odbudowano zniszczone przez czas umocnienia polowe, wykonano nowe przeszkody i rowy ppanc. a pozycja
miała stałą obsadę piechoty i artylerii aż do kapitulacji sił niemieckich nad Zatoką Gdańską, co nastąpiło 10 maja 1945 roku.
Po wojnie schrony bojowe zbudowane pod Jastarnią straciły znaczenie obronne i rozpoczęła się powolna destrukcja budowli i umocnień
polowych. Złomowano też niemalże całe wyposażenie wewnętrzne. Wielka wartość historyczna tych unikatowych budowli stała się
podstawą do objęcia ich ochroną prawną i w roku 1999 zostały wpisane do rejestru zabytków. W roku 2000, po anulowaniu zapisów
prawnych utrzymujących RU Hel, fortyfikacje stały się majątkiem cywilnym.
Schrony bojowe, zbudowane pod Jastarnią, to najnowoczeniejsze budowle polskich fortyfikacji stałych. Uzbrojenie schronów ciężkich
stanowiły ckm-y oraz armaty ppanc. w strzelnicach bocznych i kopułach pancernych. Uzupełniały je rkm-y używane do obrony bliskiej
oraz reflektory, wyrzutnie rakiet oświetlających, zrzutnie granatów.
Molo (Jurata)
Niezwykłym miejscem w Juracie jest deptak Międzymorze,
którym przejść można od plaży do mola wchodzącego w
wody Zatoki Puckiej na 330 metrów. To miejsce spotkań
towarzyskich oraz zakochanych. Odrestaurowane w
ostatnich dwóch latach stanowi nie lada atrakcję Juraty
oraz wszystkich, którzy odwiedzają Półwysep Helski.
Kossakówka (Jurata)
W Juracie swój dom miał Wojciech Kossak (obecnie przy
ul. Świetopełka 13). W rodzinnym gronie spędzał tu
wakacje . W roku 1938 przystąpił do rozbudowy swej willi,
dobdował werandę i pracownię, w której mógł tworzyć
bez względu na pogodę. Do Juraty przysyłano mu
zagruntowane płótna, malował szybko i jeszcze mokre,
specjalnie zapakowane,wysyłał do marszandów.
Molo (Jurata)
Niezwykłym miejscem w Juracie jest deptak Międzymorze,
którym przejść można od plaży do mola wchodzącego w
wody Zatoki Puckiej na 330 metrów. To miejsce spotkań
towarzyskich oraz zakochanych. Odrestaurowane w
ostatnich dwóch latach stanowi nie lada atrakcję Juraty
oraz wszystkich, którzy odwiedzają Półwysep Helski.
Kossakówka (Jurata)
W Juracie swój dom miał Wojciech Kossak (obecnie przy
ul. Świetopełka 13). W rodzinnym gronie spędzał tu
wakacje . W roku 1938 przystąpił do rozbudowy swej willi,
dobdował werandę i pracownię, w której mógł tworzyć
bez względu na pogodę. Do Juraty przysyłano mu
zagruntowane płótna, malował szybko i jeszcze mokre,
specjalnie zapakowane,wysyłał do marszandów.
-Hotel Rejs*** Władysławowo, Półwysep Helski
od 148 zł za os. Hotel położony przy samej plazy - 50 metrów od brzegu
morza.
-Hotel*** SPA Dom Zdrojowy
Jastarnia, Półwysep Helski
W niepowtarzalnym miejscu, 50m od morza, powstał luksusowy Hotel Dom
Zdrojowy z kompleksem rekreacyjnym, basenem, saunami, centrum
odnowy biologicznej.
-Hotel**** Lido
Jurata, Półwysep Helski
od 115 zł za pokój 1os ze śniadaniem
Zapewniamy możliwość korzystania z usług rehabilitacyjnych, zabiegów
oraz odnowy biologicznej.
-Hotel Neptun***
Jurata, Półwysep Helski
od 280 zł za pokój 1os ze śniadaniem
Hotel Neptun oddaje do dyspozycji 193 miejsca w 90 pokojach 1-, 2-, 3-
osobowych i apartamentach. Nad samym morzem!
WYBRANE OBIEKTY NOCLEGOWE
-Pensjonat Faltom*** Władysławowo, od 280 zł
za os. Nad samym morzem, pokoje -1,-2,-3
osobowe oraz apartamenty.
-Pensjonat Sargus*** Władysławowo, od 245 zł
za os. W cenie śniadanie w formie stołu
szwedzkiego.
-Pensjonat Gwiazda Morza Hel, od 120 zł za os.
ze śniadaniem
-Ośrodek Wypoczynkowy Helska Bryza Hel, od
90 zł za os. W ośrodku jest basen oraz sala do
gier i zabaw.
-Kemping - Andreskowski F., Chałupy
-Dom Gościnny Leon Hel, kwatery i pokoje do
wynajęcia
Opracowała:
Magdalena
Bober
Klasa IV TH
Opracowała:
Magdalena
Bober
Klasa IV TH