METODA 

SYMOBOLI 

DŹWIĘKOWYCH

Geneza:

♫Metoda  ta  została  opracowana 

przez Barbarę Kaję.

♫W  Niemczech  przeprowadzono 

psychomedyczny  eksperyment 
na  95  dyslektykach,  który 
wykazał, że mają oni opóźniony 
czas  reakcji  na  bodźce  świetlne 
i dźwiękowe. 

♫Autorka  zauważyła,  że  warto 

dziecko 

wcześniej 

przyzwyczajać  do  dyktowania, 
tak, by stopniowo trenować jego 
struktury mózgowe.

ZałoŻenia:

♫Metoda  przeznaczona  jest  dla 

dzieci  w  wieku  przedszkolnym  5  i 
6-  letnich  z  zaburzeniami  w 
rozwoju.

♫Zajęcia prowadzić można z dziećmi 

przejawiającymi 

opóźnienia 

rozwoju  spostrzeżeń  wzrokowych, 
słuchowych,  opóźnienia  rozwoju 
umysłowego, 

zahamowanie 

psychoruchowe, 

a 

także 

nadpobudliwość psychoruchową. 

♫Osią  koncentryczną  jest  ruch  i 

muzyka.  -  na  tle  odpowiednio 
dobranej  muzyki  prowadzi  się 
zajęcia  usprawniające  zaburzone 
funkcje i procesy.

Istota metody:

♫Poznawanie 

dźwięków 

i 

ich 

symboli 

wizualnych, 

umożliwiające 

rozpoznawanie, 

różnicowanie 

i 

integrowanie 

bodźców 

akustycznych, 

wizualnych i motorycznych.

♫Dziecko  powinno  nauczyć  się 

różnicować 6 dźwięków (wysoki  – 
niski,  długi  –  krótki,  głośny  – 
cichy)    i  6  odpowiadających  im 
znaków.

♫Następnie  powinno  opanować 

umiejętność 

zamiany 

bodźca 

słuchowego 

na 

wzrokowy 

i 

odwrotnie.

Cel metody:

Doprowadzenie  do  tego,  by  po 
wprowadzeniu 

każdej 

pary 

dźwięków  i  utrwaleniu  powiązania 
ich  z  przyporządkowanymi  im 
znakami, 

nauczyć 

dzieci 

zapisywania 

usłyszanej 

partii 

dźwięków.  Jest  to  więc  rodzaj 
dyktowania  w  najprostszej  wersji. 
Zamiast  słowa  dziecko  słyszy 
pojedyncze  dźwięki.  Powinno  ono 
zamienić je z formy akustycznej na 
wizualną  i  odtworzyć  ruchem  ręki 
na papierze.

Grupy ĆwiczeŃ:

♪

sfera  ruchowa 

-  pobudzanie 

ruchowe  całego  ciała  w  zakresie 
ruchów 

dowolnych 

i 

kontrolowanych, stymulacja rozwoju 
ruchów manualnych,

♪

procesy  poznawcze 

-  ćwiczenia 

rozwijające 

procesy 

myślowe, 

zwłaszcza 

analizę, 

syntezę 

i 

porównywanie  poprzez  operowanie 
symbolami dźwiękowymi,

♪

procesy  emocjonalne 

-  ćwiczenia 

odreagowujące 

napięcia 

emocjonalne 

(relaksacyjne), 

wzmagające wiarę we własne siły,

♪

sfera 

społeczna 

- 

ćwiczenia 

zespołowe 

umożliwiające 

współdziałanie.

Tok postępowania  

metodycznego:

1.

Ekspresja ruchowa

♫

Cele: 

ogólne  motoryczne  pobudzenie  (ekspresja 

spontaniczna),  kształcenie  orientacji  w  schemacie 
ciała  i  przestrzeni,  koncentracja  uwagi,  kontroli 
ruchu (ekspresja kontrolowana).

♫

Tok postępowania: 

• Punktem  wyjścia  jest  dowolna,  odpowiadająca 

dzieciom  muzyka,  która  ma  pobudzić  ich  motorykę 
(dowolność ruchów).

• Charakter muzyki zmieniamy na kolejnych zajęciach 

(kontrolowanie ruchów dziecka).

• Wprowadzenie  ćwiczeń  inhibicyjno  -  incytacyjnych 

(pobudzanie i hamowanie).

• Ograniczenie 

zbędnych 

ruchów 

dziecka, 

uporządkowanie ich za pomocą rytmu.

Tok postępowania metodycznego:

2.

 Zabawy słowno – muzyczno - ruchowe:



Cele:  

rozwijanie mowy dziecka,

    rozwijanie zdolności słuchania.



Tok postępowania:

• zajęcia 

rozpoczynamy 

od 

prostych 

ćwiczeń 

fonicznych i utworów wierszowanych,

• punktem  wyjścia  mogą  być  bajki  ilustrowane 

muzycznie lub bajki opowiadane przez terapeutę,

• samodzielna  wypowiedź  uczniów,  przygotowanie 

inscenizacji.

Tok postępowania metodycznego:

3.

Relaksacja:

♫

Cel: 

zwolnienie napięcia mięśniowego i 

psychicznego

♫

Tok postępowania:

• Podczas 

seansu 

terapeutycznego 

stosujemy 

relaksację, a właściwe jej elementy w zależności od 
sytuacji. 

• Ważną 

rolę 

odgrywa 

mowa 

nauczyciela 

wprowadzająca  dziecko  w  stan  relaksu  oraz 
zdolność dziecka do słuchania i współodczuwania.

• Dla  wywołania  sprzyjającej  relaksacji  atmosfery 

włączyć można spokojną muzykę. 

Planowanie zajęć:

♪ Terapia  powinna  być  stosowana 

systematycznie  i  intensywnie  (3 
razy w tygodniu po 45 minut).

♪ Każdy seans zaczyna się ekspresją 

ruchową, a kończy relaksacją.

♪ Na  opracowanie  odpowiednich 

symboli przeznaczamy 8 spotkań.

♪ Następne 

dwa 

tygodnie 

przeznaczamy 

na 

naukę 

operowania  dwoma  lub  trzema 
symbolami jednocześnie.

♪ Nie 

zawsze 

muszą 

wystąpić 

wszystkie 

elementy 

toku 

metodycznego. 

Bibliogra

fia:

Kaja B., Zarys terapii dziecka, 

Wydawnictwo Uczelniane WSP, 
Bydgoszcz 1998, s. 70 – 76.

Kaja B., Metoda symboli 

dźwiękowych w pracy z dziećmi 
ryzyka dysleksji, „Scholasticus” 
3/1995, s. 93 – 102.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!