„ZABEZPIECZENIA PRZED
PORAŻENIEM PRĄDEM ELEKTRYCZNYM
PRZEMIENNYM”

K L A U D I A C I E S I E L S K A K L . I B H P

Prąd przemienny – charakterystyczny przypadek prądu
elektrycznego okresowo zmiennego, w którym wartości
chwilowe podlegają zmianom
w powtarzalny, okresowy sposób, z określoną częstotliwością.
Wartości chwilowe natężenia prądu przemiennego przyjmują
naprzemiennie wartości dodatnie i ujemne. Najczęściej
pożądanym jest, aby wartość średnia cało okresowa wynosiła
zero. Stosunkowo największe znaczenie praktyczne mają prąd
i napięcie o przebiegu sinusoidalnym. Dlatego też, w żargonie
technicznym często nazwa prąd przemienny oznacza po
prostu prąd sinusoidalny. Jeśli zakłócenia lub nieliniowość
powodują zdeformowanie sinusoidalnego kształtu, wówczas
taki niesinusoidalny przebieg nosi nazwę przebiegu
odkształconego.

Dla sieci niskiego napięcia (do 1 kW) wyróżnia się
układy:
TN – mający jeden punkt bezpośrednio uziemiony, a części przewodzące
dostępne przyłączone są do tego punktu za pomocą przewodów
ochronnych.

TN-S –Przewód ten służy wyłącznie do ochrony urządzeń, nie można
włączać go w jakikolwiek obwód prądowy, służy do tego oddzielny
przewód neutralny N.

TN-C – w którym w całym układzie sieci funkcje przewodu ochronnego
PE, jak i funkcje przewodu neutralnego N pełni jeden wspólny przewód
ochronno-neutralny PEN.

TN-C-S – w którym tylko w części układu sieci funkcję przewodu
neutralnego N oraz funkcję przewodu ochronnego PE pełni jeden
wspólny przewód PEN.

TT – mający jeden punkt bezpośrednio uziemiony, a części
przewodzące dostępne są przyłączone do uziomu ochronnego
niezależnego elektrycznie od uziemienia sieci. Wyróżnia się uziemienia
indywidualne, grupowe oraz zespołowe

IT– w którym wszystkie części czynne są odizolowane od ziemi lub
jeden punkt przyłączony jest do ziemi poprzez impedancję, a części
przewodzące dostępne są uziemione niezależnie od siebie lub
przyłączone są do uziemienia sieci.

Środki nietechniczne
chroniące przed porażeniem
prądem elektrycznym:
- popularyzacja sposobów i zasad
bezpiecznego użytkowania
energii elektrycznej,
- szkolenie wstępne i okresowe
wszystkich pracowników
użytkujących urządzenia
elektryczne i obsługujących
urządzenia elektryczne
- wymagania kwalifikacyjne dla
pracowników obsługujących
urządzenia elektryczne,
- organizacja pracy (instrukcje
eksploatacji urządzeń
elektroenergetycznych, pisemne
polecenia wykonywania prac)
- egzekwowanie przestrzegania
reguł bezpieczeństwa,
- badania okresowe,
- szkolenie w zakresie udzielania
pierwszej pomocy przy
porażeniach.

Stosowanie klas ochronności

.

Urządzenia klasy 0 mają
zapewnioną jedynie
ochronę przed dotykiem
bezpośrednim, którą
zapewnia izolacja
podstawowa. W przypadku
uszkodzenia izolacji
ochroną
przeciwporażeniową
powinno zapewnić
umieszczenie urządzenia
poza zasięgiem ręki oraz
izolowanie stanowiska.
W Polsce urządzenia tej
klasy dopuszcza się do
użytkowania
w przypadku braku
jednoczesnego kontaktu
człowieka z urządzeniem
oraz potencjałem ziemi. W
przypadku klasy 0 nie
stosuje się żadnych
oznaczeń.

Urządzenia klasy I posiadają
izolację podstawową, która
zapewnia ochronę przed dotykiem
bezpośrednim. Ponadto
w celu zapewnienia ochrony przed
dotykiem pośrednim stosuje się
przyłączenie do zacisku
ochronnego urządzenia, przewodu
ochronnego (PE)
lub przewodu ochronno-
neutralnego (PEN).

Symbol, którym oznacza się
zacisk ochronny w urządzeniach
I klasy ochronności

Urządzenia klasy II
charakteryzują się
zastosowaniem izolacji
wzmocnionej, która zapewnia
zarówno ochronę przed
dotykiem bezpośrednim, jak
i pośrednim. Innym sposobem
zapewnienia ochrony
przeciwporażeniowej w
urządzeniach II klasy
ochronności jest zastosowanie
izolacji podstawowej oraz
dodatkowej. Urządzenia II klasy
ochronności oznaczane są, np.
na tabliczce znamionowej,
odpowiednim symbolem.

W urządzeniach klasy III
ochronę przeciwporażeniową
zapewnia się przez zasilanie
napięciem bardzo niskim (ELV) o
wartości nieprzekraczającej
dopuszczalnego napięcia
dotykowego bezpiecznego (UL)
dla danych warunków
środowiskowych. Urządzenia tej
klasy oznacza się odpowiednim
symbolem

Symbol, którym
oznacza się urządzenia
II klasy ochronności z
izolacją podwójną

Symbol III klasy
ochronności

W urządzeniach elektrycznych o napięciu do 1kV
wymaga się zastosowania przynajmniej jednego z
następujących środków ochrony:
-izolowanie części czynnych
-stosowanie obudów lub osłon
-stosowanie ogrodzeń
-stosowanie barier i przeszkód
-umieszczenie części czynnych poza zasięgiem ręki
-ochrona przed napięciami szczątkowymi.
-izolowanie stanowiska.
-samoczynnego odłączenia zasilania.

Pokrycie lub wykonanie podłogi i ścian z
materiału izolacyjnego niepodlegającego
działaniu wilgoci oraz oddalenie od siebie
części przewodzących dostępnych od części
przewodzących obcych poza strefę zasięgu
ręki.

Umieszczenie odpowiednich barier
wykonanych w miarę możliwości z
materiałów izolacyjnych, nieprzyłączonych
do ziemi ani do części przewodzących
dostępnych.

Izolowanie części przewodzących obcych.
Izolowanie stanowiska można stosować tam,
gdzie użycie innych środków jest trudne do
wykonania lub niemożliwe, np. nie można
dostatecznie szybko wyłączyć zasilania lub
zmniejszyć wartości napięcia dotykowego.
Znajduje ono zastosowanie najczęściej w
specyficznych warunkach, np. w laboratoriach
bądź w energetyce, gdzie podlega pewnym
obostrzeniom.

Inne:

Stosowanie bezpieczników typu B i C

SELV - obwód napięcia bardzo niskiego bez uziemienia funkcjonalnego.
Obwód ten zasilany ze źródła napięcia bardzo niskiego (np.
transformator bezpieczeństwa lub źródło elektrochemiczne). W
obwodzie SELV części czynne nie powinny być połączone z uziomem ani
częściami czynnymi innych obwodów. Natomiast części przewodzące
dostępne nie powinny być połączone ani z uziomem, ani z przewodami
ochronnymi innych instalacji.

FELV – obwód napięcia bardzo niskiego, niezapewniający
niezawodnego oddzielenia elektrycznego od innych obwodów, a
napięcie niskie stosowane jest ze względów funkcjonalnych, a nie dla
celów ochrony przeciwporażeniowej. Źródłem zasilania może być każde
urządzenie galwanicznie odseparowane od sieci zasilającej.

PELV - obwód napięcia bardzo niskiego, z uziemieniem roboczym,
zasilany ze źródła bezpiecznego zapewniający niezawodne oddzielenie
elektryczne od innych obwodów. Części czynne obwodu PELV, jak i części
przewodzące dostępne urządzeń i obwodów PELV powinny być uziemione.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. 