WADY POSTAWY
CIAŁA
Plecy wklęsłe
POSTAWA PRAWIDŁOWA
Jest to układ poszczególnych odcinków
ciała niedotkniętych zmianami, który
zapewnia optymalne zrównoważenie i
stabilność ciała, wymaga minimalnego
wysiłku mięśniowego, zapewnia dużą
wydolność statyczno-dynamiczną oraz
stwarza warunki właściwego ułożenia i
działania narządów wewnętrznych.
Poprawna postawa ciała jest warunkiem
prawidłowego rozwoju fizycznego i
psychicznego.
PRAWIDŁOWA POSTAWA
CIAŁA MAŁEGO DZIECKA
niewystawaniem barków do przodu,
ustawieniem tyłu głowy i pleców w jednej
linii,
wypukłym brzuchem,
nieznaczną lordozą lędźwiową,
całym tułowiem pochylonym do przodu,
lekkim zgięciem stawów
biodrowych i kolanowych,
płaskostopiem do 4-5 roku życia,
do około 3 roku życia szpotawością kolan,
która około 4 roku życia przechodzi w
fizjologiczną koślawość.
PRAWIDŁOWA POSTAWA
DZIECKA W WIEKU SZKOLNYM
nieco spłaszczoną klatką piersiową,
przez co wyraźniejsze staje się
zaokrąglenie barków,
nieco mniej wypukłym brzuchem,
wyraźniejszą lordozą lędźwiową,
prostymi kończynami dolnymi,
nieco mniejszym zgięciem stawów
biodrowych i kolanowych,
zanikiem płaskostopia.
PRAWIDŁOWA POSTAWA
CIAŁA W WIEKU DORASTANIA
wyprostowaną postawą ciała,
zmniejszeniem wystawania brzucha,
zanikiem zgięcia stawów biodrowych i
kolanowych.
PRAWIDŁOWA POSTAWA
CIAŁA OSOBY DOROSŁEJ
nieznacznie wysuniętą do przodu głową,
płaskim brzuchem, cofniętym w
stosunku do klatki piersiowej,
wygięciem kręgosłupa w kształcie litery
S w płaszczyźnie strzałkowej.
UKŁAD MIĘŚNIOWY ODPOWIEDZIALNY
ZA UTRZYMYWANIE PIONOWEJ
POSTAWY CIAŁA
Z przodu:
mięśnie szyi,
mięśnie klatki piersiowej,
mięśnie brzucha,
mięśnie biodrowo-lędźwiowe,
mięsień czworogłowy uda.
Z tyłu:
mięsień prostownik grzbietu,
mięśnie pośladkowe,
mięśnie kulszowo-goleniowe.
PRAWIDŁOWE
USTAWIENIE MIEDNICY
Dużą rolę gra również ustawienie miednicy, ponieważ
na niej opiera się kręgosłup i zmiany jej ustawienia
powodują zaburzenia w ustawieniu kręgosłupa.
Zwiększenie przodopochylenia miednicy powoduje
zwiększenie nachylenia kości krzyżowej i pogłębienie
lordozy lędźwiowej.
Zmniejszenie pochylenia miednicy do przodu
powoduje natomiast bardziej pionowe ustawienie kości
krzyżowej i zmniejszenie lordozy lędźwiowej.
Stopień przodopochylenia miednicy zależy przede
wszystkim od ustawienia w stawach biodrowych, które
stabilizowane jest przez układ więzadłowo-torebkowy i
mięśniowy. Przykurcze w stawach biodrowych
powodują zwiększenie pochylenia miednicy do przodu.
SPOSOBY MIERZENIA
PRZODOPOCHYLENIA MIEDNICY
mierząc kąt między linią poziomą, a płaszczyzną
wchodu miednicy mniejszej (linia łącząca górny
brzeg spojenia łonowego i przednią krawędź
krążka międzykręgowego, pomiędzy trzonem
L5 a kością krzyżową) - powinien wynosić 50-
55° u mężczyzn, a u kobiet 55-60°;
mierząc kąt za pomocą
specjalnego cyrkla (inkliniometr), biorąc pod
uwagę płaszczyznę przechodzącą przez kolec
biodrowy tylny górny i górny brzeg spojenia
łonowego w stosunku do poziomu - kąt ten
powinien wynosić około 31° u mężczyzn i 28° u
kobiet (u dzieci jest mniejszy).
PLECY WKLĘSŁE –
DORSUM CONCAVUM
Istotą wady jest pogłębienie
fizjologicznej lordozy
lędźwiowej (hiperlordoza
lędźwiowa) z kompensacją
głębokości kifozy piersiowej.
Dodatkowo można stwierdzić
uwypuklenie zarysu pośladków,
zwiększenie przodopochylenia
miednicy, wypięty brzuch.
Najczęstszą postać tej wady
charakteryzuje się hiperlordozą
lędźwiową z kompensacją w odcinku
piersiowy bez zmian w lokalizacji
krzywizn.
Znacznie rzadsze postaci to:
• lordoza niska krótkołukowa + kifoza o
długim łuku
•Lordoza wysoka długołukowa
obejmująca również odcinek piersiowy
( nawet do Th 6) + kifoza krótkołukowa
.
ETIOLOGIA
Wada może być wrodzona lub nabyta.
Wada ma zwykle podłoże rozwojowe, a
jej najczęstszą przyczyną jest dystonia
mięśniowa i przodopochylenie miednicy.
WPŁYW OBCIĄŻENIA I RUCHU NA
UKŁAD KOSTNY I STAWOWY:
Wady postawy występują najczęściej w
okresie wzrostu. Rosnąca kość jest
szczególnie podatna na wszelkie wpływy
obciążeniowe.
Charakter tego wpływu określa prawo
Delpecha i Wolffa zgodnie z którym
stwierdza się że kość rośnie prawidłowo
pod wpływem równomiernie rozłożonych
sił nacisku ( statycznego i dynamicznego) i
pociągania. Nadmierny nacisk powoduje
zahamowanie wzrostu kości, nadmiernie
pociąganie- pobudzenie wzrostu kostnego.
Wszelka asymetria obciążeń
występująca w wadach postawy w porę
nie wyrównana i utrzymująca się dłużej,
może spowodować asymetryczny wzrost
kości, utrwalenie wady już na podłożu
zmian strukturalnych.
MIĘŚNIE ROZCIĄGNIĘTE
I OSŁABIONE
M. prosty brzucha ( rectus abdominis) –
cz. podpępkowa
Mm. skośne brzucha (
Mm. Tylnej grupy uda – półbłoniasty,
półścięgnisty, dwugłowy uda
Mm. Pośladkowe wielkie
MIĘŚNIE PRZYKURCZONE
I NAPIĘTE
M. prostownik grzbietu odcinka
lędźwiowego
M. czworoboczny lędźwi
M. biodrowo- lędźwiowy
M. prosty uda
M. krawiecki
PRZEGLĄD METOD BADANIA
I OCENY POSTAWY CIAŁA
Określenie prawidłowości i nieprawidłowości
postawy ciała zależne jest od wielu czynników
m.in.:
-zmienność w toku ontogenezy, głownie:
Kształtowanie się krzywizn kręgosłupa w
okresie całego rozwoju dziecka
Różne proporcje ciała w różnych okresach
życia dziecka, związany z tym inny rozkład
segmentarnych środków ciężkości, a co za tym
idzie inna praca mięśni.
Zmienność postawy nawet w czasie dnia pod
wpływem zmęczenia i stanów psychicznych t.j.
radość, przygnębienie itp.
SKRÓCONY PRZEGLĄD METOD OCENY
POSTAWY CIAŁA WG. PRZEWĘDY:
Wzrokowa ocena sylwetki
Wzrokowa ocena wybranych elementów
postawy
Metody sylwetek zarejestrowanych za
pomocą fotografii
Metody oceny poszczególnych elementów
ciała przy użyciu różnego rodzaju
aparatury pomiarowego
Metody oceny oparte na kryterium linii
pionowych i poziomych, linii
symetrycznych kątów na zasadzie
równowagi mechanicznej i symetrii ciała.
ĆWICZENIA
KOREKCYJNE
Zadaniem ogólnym ćw. Korekcyjnych
jest wyrobienie nawyku prawidłowej
postawy o przywrócone prawidłowe
warunki anatomiczne ze szczególnym
uwzględnieniem ukształtowania
lędźwiowego odc. Kręgosłupa i
ustawienia miednicy, uzyskanie
zrównoważenia postawy w oparciu o
właściwe ogólne zrównoważenie ciała;
umiejętność stosowania tej pozycji we
wszystkich czynnościach życia
codziennego.
ZASADY PROWADZENIA
ZAJĘĆ
Niezbędne jest rozciąganie mięśni
przykurczonych: biodrowo – lędźwiowych i
prostego uda.
Konieczne są ćwiczenia wzmacniające mięśni
osłabionych w pozycjach skorygowanych –
zbliżenia przyczepów tych mięśni.
Stosuje się wzmacnianie mięśni:
A) brzucha(osłabiona i rozciągnięta dolna ich
część) w ułożeniu nóg powyżej 45 stopni, przy
stabilizacji tułowia
B) pośladkowych i tylnej grupy uda( w leżeniu
przodem praca nóg nie przekraczać kąta 10-15
stopni wyprostu w stawach biodrowych)
WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA
Wskazane jest
stosowanie podkładek: w
leżeniu tyłem z nogami
zgiętymi w kolanach –
umieszczonych na
wysokości łopatek, w
leżeniu przodem- pod
brzuchem.
Wskazane są ćwiczenia
elongacyjne, oddychanie
torem brzusznym, „koci
grzbiet” w klęku
podpartym,
ogólnousprawniające
Przeciwwskazana jest
pozycja klęku
podpartego z
obniżeniem bioder,
wznos nóg w leżeniu
tyłem poniżej 45 stopni
oraz wznos nóg w
leżeniu przodem
powyżej 15 stopni,
pozycja stojąca lub
klęk prosty z
ramionami w górze
-wspięcia na palce w
pozycji stojącej,
„kołyski” w leżeniu
przodem, wymachy nóg
w tył
ĆWICZENIA REDUKACJI
POSTURALNEJ
Ćwiczenie 1:
P.w. siad skulny, plecy przywarte do
ściany. Dłoń kontroluje wielkość
wygięcia lędźwiowego.
Utrudnieniem ćwiczenia jest stopniowy
wyprost kończyny dolnej i wznos
kończyny górnej wzwyż, stosowany
wtedy gdy dziecko jest w stanie
utrzymać już korekcję lokalną miednicy
i lędźwi.
Ćwiczenie 2:
P.w. leżenie tyłem, kończyny dolne skulnie
oparte o podłoże, kończyny górne wzdłuż
tułowia, palce rąk podsunięte pod lędźwie
dotykają podłogi. Wydech z jednoczesnym
napięciem mięśni brzucha, pośladków i
tyłopochyleniem miednicy. Wdech z
rozluźnieniem wymienionych mięśni. Dłonie
kontrolują ustawienie miednicy i przywarcie
odcinka lędźwiowego do podłoża
Ćwiczenie 3:
P.w. siad skrzyżny. Kończyna górna wzdłuż
tułowia, plecy przywarte do ściany. Skłon w
przód luźny, swobodny powrót do
skorygowanej pozycji wyjściowej ze
szczególnym uwzględnieniem odcinka
lędźwiowego.
ĆWICZENIA ROZCIĄGAJĄCE
ZGINACZE STAWU BIODROWEGO
Ćwiczenie 1:
P.w. leżenie tyłem na stole, ławce z
podparciem tułowia po stawy
biodrowe , jedna noga ugięta,
przywarta do klatki piersiowej i
przytrzymywana przez ćwiczącego,
druga zwisa poza stołem rozciągając
biernie zginacze siłą swojego ciężaru.
ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE
MIĘŚNIE POŚLADKOWE
Ćwiczenie 1:
P.w. leżenie przodem na podwyższeniu
( stół, skrzynia), kończyny dolne poza
nim oparte o podłogę, chwyt rękoma za
krawędzie stołu.
Wznos obu kończyn dolnych jednocześnie
do wysokości stołu, by nie dopuścić z
jednej strony do pogłębiania lordozy, z
drugiej – do pracy prostownika grzbietu
odcinka lędźwiowego w pozycji
przykurczonej.
Utrudnieniem może być stosowanie
oporu ręką prowadzącego bądź też
przyborem.
BIBLIOGRAFIA:
Maria Kutzner- Kozińska, „Proces
korygowania wad postawy”
Krystyna Kasperska, Edyta Smolis- Bąk,
Dariusz Białoszewski, „Metodyka
nauczania ruchu”
Wikipedia