Podstawy doboru łożysk 

tocznych 

Justyna Kołodziejczak 

nr 149442

Podstawy doboru łożysk 

tocznych

Łożyska 

toczne 

są 

elementami 

maszynowymi,  których  konstruktor  na  ogół 
nie  konstruuje.  Są  one  masowym  produktem 
wyspecjalizowanych 

zakładów. 

Sprawą 

konstruktora  jest  poznać  rodzaje  łożysk 
tocznych,  zakres  zastosowania,  warunki 
prawidłowego 

działania 

i 

montażu 

i 

eksploatacji, aby umieć je dla danego celu jak 
najlepiej 

wybrać 

i 

przez 

odpowiednią 

konstrukcję ich obudowy i smarowania układu 
zapewnić im właściwe warunki pracy. 

Zaletami łożysk tocznych w 

stosunku do łożysk ślizgowych są:

Znacznie mniejsze tarcie w chwili początku 

ruchu i mały wpływ prędkości obrotowej na 
tarcie.

Prosty sposób smarowania bez konieczności 

nadzoru, małe zużycie smaru.

Większa nośność w odniesieniu do jednostki 

szerokości łożysk.

Nie wymagają dotarcia.
Daleko idąca normalizacja wymiarów, jakości, 

trwałości.

Wysoka jakość.

Łożyska toczne w stosunku do łożysk 

ślizgowych ustępują im:

Pod względem cichobieżności.
Przy silnych wstrząsach, gdy łożysko nie 

obraca się.

Przy dużych średnicach i dużych 

obciążeniach , zwłaszcza dynamicznych.

W wykonaniach dwudzielnych.
Jako łożyska wzdłużne do największych 

obciążeń.

Przy największych prędkościach obrotowych.

Kryteria wyboru rodzaju 

łożyska

 Wartość, kierunek i charakter obciążenia
 Prędkość obrotowa
 Wymagana dokładność biegu i 

sztywność łożyska

 Wolna przestrzeń do dyspozycji.
 Współosiowość gniazda i czopa
 Warunki montażu i obsługi
 Cena

Podstawowy typ łożyska tocznego- 

kulkowe zwykłe

Nadaje się ono do:
 różnokierunkowych obciążeń
Niewskazane przy :
 małych prędkościach obrotowych
 przy dużych obciążeniach 

uderzeniowych

 gdy wymagana jest duża sztywność 

łożyska i dokładność biegu

Podstawowe zalety poszczególnych 

rodzajów łożysk tocznych

Największą sztywność i dokładność biegu dają 

łożyska walcowe i łożyska kulkowe 
skośne, oraz stożkowe (przy mniejszych 
prędkościach obrotowych).

Do dużych obciążeń zwłaszcza uderzeniowych 

odpowiednie są łożyska baryłkowe. One i 
łożyska kulkowe wahliwe znoszą dobrze 
brak współosiowości czopa i osłony. 

Najmniej miejsca w kierunku promieniowym 

zajmują łożyska igiełkowe bez pierścieni i 
łożyska walcowe o długich wałeczkach.

Zależność cen łożysk 

tocznych

Cena  łożyska  zależy  nie  tylko  od  wymiaru,  ale 
także i od rodzaju. Łożyska walcowe o niedużych 
średnicach  są  znacznie  droższe  od  łożysk 
kulkowych,  przy  średnicy  około  100  mm  cena 
wyrównuje  się,  a  powyżej  kształtuje  się 
odwrotnie.  Łożyska  kulkowe  wahliwe  są  droższe 
od  zwykłych,  skośne  dwurzędowe  droższe  od 
wahliwych.  Najdroższe  są  łożyska  baryłkowe 
wzdłużne. 
Ceny  łożysk  kształtują  się  rozmaicie  w  różnych 
krajach  i  w  różnych  okresach  czasu,  z  tego 
względu  analizę  cen  należy  przeprowadzać  w 
oparciu o aktualne dane katalogowe.