LOGISTYKA
•
Logistikos - słowo pochodzi z greki, oznacza człowieka myślącego według
reguł logicznych: matematycznych i filozoficznych.
•
Niezrównaną formacją logistyki pola walki w czasach starożytnych była
grecka falanga (ok. 750 r p.n.e.) – ośmiorzędowa zwarta linia bojowa
ciężkozbrojna, poprzedzona formacjami lekkozbrojnych i zamknięta na
obu skrzydłach jazdą – ulubiona forma walki Aleksandra III Wielkiego.
•
Pierwszą informację o logistyce odkryto dopiero w militarnym
opracowaniu bizantyjskiego cesarza Lentosa VI ok.890 r. n.e., w którym
oprócz strategii i taktyki autor wyróżnił odrębny obszar logistyki, jako
nierozerwalnie związanej z działaniami wojskowymi.
•
Na stałe do słowników termin "logistyka" wprowadził szwajcarski generał
A.H.Jomini w 1837 r. w paryskim wydaniu dzieła „Zarys sztuki wojennej”.
•
W 1885 roku w Szkole Marynarki Wojennej USA wprowadzono logistykę
jako obowiązkowy przedmiot nauczania.
Wybitna postacią współczesnej logistyki jest francuski inzynier Jules
Dupuit. W 1844 roku wybudował magazyny, w których gromadzono i
przygotowywano płody rolne (później inne materiały) do dalszego
transportu barkami, co znacznie skróciło czas oczekiwania na dostawy
i transportu do portów morskich.
Powstanie nowoczesnej szkoły logistyki wiąże się z działaniami II
wojny światowej. W tym czasie powstała specjalna militarna jednostka
badawcza logistyki RAND, opracowująca bezpieczne trasy konwojów
morskich, wpólpracująca z zespołem angielskich matematyków, który
opracowywał prawdopodobieństwo usytuowania min morskich u
wybrzeży Wielkiej Brytanii. W ten sposób powstała szkoła badań
operacyjnych C.W. Churchmana. Wypracowane przez szkołę
rozwiązanie szybko znalazły zastosowanie również w gospodarce.
Pierwsza publikacja o logistyce E.W.Smykay’a została wydana w 1961
r. w Stanach Zjednoczonych i przyczyniła się do powstania rok później
Towarzystwa Logistycznego – CLM (Council of Logistics Menagement).
Europa znacznie później doceniła istotne znaczenie tej nauki i dopiero
w 1992 r. powstało Europejskie Stowarzyszenie Logistyków – ELA.
Istnieje wiele definicji logistyki, w najprostszy
sposób proces ten przedstawia rysunek:
Działania Logistyki
•
-Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie muszą się do nich
ograniczać): obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji,
kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności
reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i
składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów,
gospodarowanie odpadami, transport i składowanie.
•
Obszary funkcjonowania logistyki w gospodarce
•
Logistyka w gospodarce obejmuje następujące sfery:
•
-Pozyskiwanie dóbr,
•
-Zaopatrzenie,
•
-Produkcja,
•
-Zbyt,
•
-Konsumpcja (eksploatacja),
•
-Recykling.
Podział Logistyki ze względu na zasięg
oddziaływania:
•
Uwzględnia on:
•
-mikrologistykę - zajmującą się procesami logistycznymi
zachodzącymi w obrębie pojedynczego przedsiębiorstwa
•
-mezologistykę - zajmującą się procesami logistycznymi
zachodzącymi w obrębie pojedynczego działu gospodarki
•
-makrologistykę - zajmującą się procesami logistycznymi
zachodzącymi w obrębie całej gospodarki krajowej
•
-eurologistykę - obejmującą swoim zasięgiem kontynent
europejski
•
-logistykę globalną - obejmującą swoim zasięgiem cały świat
Zasady współczesnej logistyki
1.
Celowość. Celem logistyki jest zapewnienie optymalnych warunków funkcjonowania
przedsiębiorstwa, dla osiągnięcia maksymalnych efektów ekonomicznych przy
załozonych
nakładach, lub minimalizacja nakładów przy danej produkcji. Wszystkie działania
w zakresie logistyki mają zagwarantować pełne osiągnięcie jednego z tych celów.
2.
Efektywność. Wszystko, co wiąze się z działalnością logistyczną, w sferze
koncepcyjnej
i praktycznej, musi być realizowane na poziomie gwarantującym najwyzszą efektywność
ekonomiczną. Dotyczy to wszystkich elementów łańcucha logistycznego, widzianych
przez
pryzmat racjonalnych potrzeb materialnych i usług, realizowanych we właściwym
miejscu i
czasie oraz na odpowiednim poziomie jakościowym.
3
. Kompleksowość. Całościowe ujęcie zagadnień logistycznych w sferze zarządzania na
wszystkich szczeblach organizacyjnych, zapewniających wysoką jego skuteczność oraz
zakładaną efektywność ekonomiczną. Kompleksowe rozwiązanie problematyki
zarządzania
logistycznego w przedsiębiorstwie jest warunkiem powodzenia w praktycznym działaniu,
stąd wszelkie aspekty procesów logistycznych powinny być ściśle związane z innymi
dziedzinami funkcjonalnymi przedsiębiorstwa.
4.
Elastyczność. Umiejętność dostosowania się systemu logistycznego do wszelkich
zmian
wynikających ze zmieniających się dynamicznie czynników wejściowych do procesu, np.
zmienności popytu, wymagań jakościowych, przepisów prawa, itp.
5.
Partnerstwo. Traktowanie wszystkich członków łańcucha logistycznego jako
równorzędnych
partnerów, od działalności których zalezy końcowy efekt ekonomiczny kazdego z nich.
Taki stan osiąga się poprzez stwarzanie warunków do właściwych układów partnerskich,
polegających na rzetelności i pewności we wszelkim działaniu, uczciwości
i prawdomówności, przychylnej elastyczności na zmiany, pełnej wymianie informacji,
wzajemnej gwarancji bezpieczeństwa finansowego itp.
6
. Współzależność. Wszystkie elementy składowe logistyki dobrze
funkcjonują jedynie
w ścisłym współdziałaniu ze sobą. Dotyczy to zarówno szeroko pojętego
łańcucha
logistycznego, jak i oddzielnej logistyki w przedsiębiorstwie. Ponadto
wszelka działalność
kierownicza, tj. planowanie, organizowanie, sterowanie i kontrolowanie,
muszą stanowić
działania wzajemnie sprzężone i zależne od siebie, gdyz tylko w takich
warunkach mogą
zapewniać optymalne funkcjonowanie logistyki.
7.
Realność. Wszelka działalność logistyczna musi uwzględniać
racjonalne rozwiązania
koncepcyjne przedsiębiorstwa i łańcucha logistycznego, uwarunkowania
wewnętrzne
i zewnętrzne, oraz musi być oparta na aktualnych ekonomicznych realiach
rynku.
Podział Logistyki ze względu na obszar
zainteresowań:
•
-logistykę zaopatrzenia – obejmuje sferę zaopatrzenia przedsiębiorstwa.
•
-logistykę produkcji – obejmuje różne zagadnienia związane z produkcją, np. jej
planowanie sterowanie przebiegiem, jak również jej synchronizację.
•
-logistykę dystrybucji – obejmuje kształtowanie, sterowanie i kontrolę wszystkich
procesów polityki dystrybucyjnej które są konieczne do przetransportowania
dóbr (gotowych produktów i towarów handlowych) od przedsiębiorstwa
handlowego lub produkcyjnego do jego klientów.
•
-logistykę transportu – obejmuje zagadnienia związane z zastosowaniem
koncepcji i narzędzi logistycznych w transporcie materiałów i ludzi.
•
-logistykę marketingową – połączenie logistyki zaopatrzenia oraz logistyki
dystrybucji. Nazwa wzięła się stąd, iż elementy te stanowią wspólną część
zainteresowania nauk: logistyki i marketingu.
•
-ekologistykę – wszystkie badania i działania związane z realizacją
optymalnych rozwiązań w zakresie zbiórki, gromadzenia, usuwania i
kierowania do utylizacji lub nieuciążliwej dla środowiska i
społeczeństwa likwidacji odpadów różnych rodzajów. Ważnym działem
ekologistyki jest ekologistyka zużytych opakowań.
•
-logistykę odzysku – obejmuje planowanie, implementację i
kontrolowanie efektywnego przepływu dóbr materialnych oraz
powiązanego przepływu informacji od miejsca konsumpcji do miejsc
pochodzenia w celu odzyskania wartości lub właściwego
zagospodarowania. Jak sama nazwa wskazuje przypływy te są
ukierunkowane odwrotnie, niż w tradycyjnie pojmowanej logistyce.
•
-logistykę miejską – obejmuje systemy logistyczne znajdujące się na
terenach zurbanizowanych. Zadaniem tego działu logistyki jest
odpowiednia organizacja działalności wszystkich uczestników
operujących na terenie miasta, tak aby obniżyć globalne koszty
funkcjonowania oraz zwiększyć zadowolenie klientów, w których roli
występują mieszkańcy danych miast.
•
-e-logistykę – obejmuje aspekty wykorzystania Internetu i systemów
informatycznych celem współpracy i integracji w łańcuchach i sieciach
dostaw.
Strategie funkcjonalne w
przedsiębiorstwie
W ujęciu czynnościowym „strategia w przedsiębiorstwie” to
plan, w którym zawarte są zadania
odnoszące się do jego funkcjonowania w przyszłości. Dokładniej,
to „zbiór długofalowych celów i zadań oraz wynikających z nich
przedsięwzięć realizacyjnych”.
W ujęciu rzeczowym natomiast – to podejście zmierzające do
najbardziej korzystnego wyróznienia się przedsiębiorstwa na tle
swych konkurentów.
W przypadku strategii nie ma znaczenia, czy jest ona rozumiana
w ujęciuczynnościowym, czy rzeczowym. Ma ona zawierać
schemat, zarys działań, które mają być wykonane w przyszłości .
Kluczową ideą strategii jest próba określenia sposobów
uzyskania przewagi konkurencyjnej. Wybór określonej strategii
dokonuje się spośród róznych wariantów działania
Przedsiębiorstwo w tym zakresie wykorzystuje którąś
ze strategii generalnych
:
• opartą na idei przywództwa kosztowego – strategia wiodącej
pozycji pod względem
kosztów – wymaga dużego udziału w rynku, agresywnego
inwestowania, aktywnej polityki
cenowej, ścisłej kontroli kosztów, zdobywania doświadczenia i
minimalizacji kosztów,
• opartą na różnicowaniu – polega na zróżnicowaniu wyrobu lub
usługi firmy, a więc na
tworzeniu unikatowości. Można ją uzyskać poprzez: główne cechy
produktu, sposób
sprzedaży lub akwizycji, technologię, wzór, markę itd.,
• opartą na koncentracji – tj. nastawieniu się na obsługę
wybranego segmentu rynku,
w którego ramach dąży się do obniżki kosztów lub zróżnicowania,
albo jednego i drugiego.