POLITYKA
SPOŁECZNA
UNII
EUROPEJSKIEJ
POLITYKA
SPOŁECZNA
UNII
EUROPEJSKIEJ
ROZWÓJ POLITYKI
SPOŁECZNEJ
•
W Traktatach ustanawiających Wspólnoty
zawarte były odniesienia tylko do nielicznych
aspektów polityki społecznej.
•
1974 r. Rada przyjęła Pierwszy Program
Działań Społecznych
•
1989 r. Rada Europejska w Strasburgu
przyjęła Wspólnotową Kartę Podstawowych
Praw Socjalnych Pracowników
•
1991 r. Porozumienie w sprawie Polityki
Społecznej dołączone jako
protokół do Traktatu z Maastricht
•
Dopiero w Traktacie z Amsterdamu nadano
wspólnotowej polityce społecznej i
zatrudnienia istotne znaczenie.
•
Traktat z Nicei:
zwiększenie kompetencji
Wspólnoty w dziedzinie zwalczania wykluczenia
społecznego oraz modernizacji systemów
zabezpieczeń społecznych
PODSTAWY PRAWNE
Traktat o funkcjonowaniu
UE zawiera odrębny
rozdział:
Tytuł X „ Polityka
społeczna” obejmujący
art. 151 – 164
CELE POLITYKI
SPOŁECZNEJ
art. 151 TFUE (dawny 136 TWE):
Promowanie zatrudnienia
Poprawa warunków życia i pracy, tak by
umożliwić ich wyrównanie z jednoczesnym
zachowaniem postępu
Odpowiednia ochrona socjalna
Dialog między partnerami społecznymi
Rozwój zasobów ludzkich pozwalający podnieść
i utrzymać poziom zatrudnienia
Przeciwdziałanie wyłączeniu
W polityce społecznej UE dzieli
kompetencje z państwami
członkowskimi.
Wyłączone z kompetencji UE:
kwestie wynagrodzeń
prawa do zrzeszania się
prawa do strajku
prawa do lokautu
POLITYKA
ZATRUDNIENIA
•
Wysoki i szybko rosnący poziom
bezrobocia w WE na początku lat 90.
KE 1993
Biała Księga „Wzrost
konkurencyjności i zatrudnienia: zmiany
i drogi zbliżania do XXI wieku”
–
Utworzenie do 2000 roku 15 mln nowych miejsc
pracy
–
Aktywna polityka zatrudnienia + uelastycznienie
runku pracy
•
Spotkanie Rady Europejskiej w Essen
– 12.1994 zainicjowano
zintegrowaną strategię zatrudnienia
Dopiero w Traktacie
Amsterdamskim
1.
po raz pierwszy włączono
zatrudnienie jako odrębny rozdział w
ramy regulacji wspólnotowych
2.
zinstytucjonalizowano proces
formułowania polityki zatrudnienia
– podział ról pomiędzy
państwa członkowskie a instytucje
wspólnotowe
PODSTAWY PRAWNE
POLITYKI ZATRUDNIENIA
•
Art. 3 ust. 3 TUE
Podstawą dla trwałego rozwoju Europy jest
„społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej
konkurencyjności zmierzająca do pełnego
zatrudnienia i postępu społecznego”
•
Tytuł IX – „Zatrudnienie” – art. 145 – 150 TFUE
Horyzontalna klauzula
społeczna
Art. 9 TFUE
„przy określaniu i realizacji swoich
polityk i działań Unia bierze
pod uwagę wymogi związane ze
wspieraniem wysokiego poziomu
zatrudnienia, zapewnianiem
odpowiedniej ochrony socjalnej,
zwalczaniem wyłączenia społecznego,
a także z wysokim poziomem
kształcenia, szkolenia oraz ochrony
zdrowia ludzkiego”.
GŁÓWNE CELE POLITYKI
ZATRUDNIENIA
•
Art. 145 TFUE
„Państwa Członkowskie i Unia działają
(…) w celu wypracowania
strategii dla zatrudnienia, a w
szczególności w celu wsparcia siły
roboczej wykwalifikowanej,
przeszkolonej zdolnej do dostosowania
się, jak również rynków pracy
reagujących na zmiany gospodarcze …”
KOMPETENCJE
Co do zasady w domenie p.czł.,
ale
w Traktatach uznaje się rolę UE
w koordynacji i wspieraniu
wysiłków p.czł. w realizowaniu
krajowych polityk zatrudnienia,
tak aby odzwierciedlały one cele
unijne.
Procedura koordynacji w dziedzinie
zatrudnienia = art. 148 + 149 TFUE
•
Rada Europejska co roku bada sytuację zatrudnienia
w UE i przyjmuje konkluzje oparte na wspólnym
sprawozdaniu rocznym Rady i Komisji.
•
Na podstawie konkluzji RE, RUE na wniosek KE i po
konsultacji z PE, Komitetem Ekonomiczno –
Społecznym, komitetem Regionów i Komitetem ds.
Zatrudnienia opracowuje co roku wytyczne, które
p.czł. uwzględniają w swoich politykach zatrudnienia.
•
Każde p.czł. przysyła do RUE i KE roczne
sprawozdanie w sprawie podstawowych środków, jakie
przyjęło w celu wykonania swojej polityki
zatrudnienia w świetle wytycznych.
•
Swoje opinie przedstawia
Komitet ds. Zatrudnienia.
•
RUE
analizuje
realizację
polityk
zatrudnienia p.czł.
•
Na podstawie wyników analizy RUE
i KE kierują do RE wspólne
sprawozdanie roczne dotyczące sytuacji
zatrudnienia
w
UE
i
urzeczywistnienia
wytycznych
dotyczących zatrudnienia.
•
PE i RUE mogą podjąć (po
konsultacji z KES i KR)
działania zachęcające do
podjęcia współpracy między
p.czł. oraz wspierania ich
działań w
dziedzinie zatrudnienia.
EUROPEJSKA STRATEGIA
ZATRUDNIENIA
•
Spotkanie Rady Europejskiej w
sprawie zatrudnienia – Luksemburg
12–20 listopada 1997 r.
•
Spotkanie RE w Lizbonie – 23-24
marca 2000 r. ustanowiono nową
globalną strategię dla UE – Strategię
Lizbońską na rzecz Wzrostu
Gospodarczego i Zatrudnienia.
Strategia zakładała, że do 2010
roku UE powinna stać się
„opartą na wiedzy, a zarazem
najbardziej konkurencyjną i
dynamiczną gospodarką na
świecie, zdolną do
systematycznego wzrostu
gospodarczego, zapewniającą
większą liczbę lepszych
stanowisk pracy w warunkach
większej spójności społecznej”.
RE określiła 4 priorytetowe obszary
działań na szczeblu wspólnotowym:
–
Poprawa usług związanych z zatrudnieniem
i promocja programów uzupełniających
kwalifikacje
–
Podniesienie rangi kształcenia ustawicznego jako
podstawowego elementu europejskiego modelu
społecznego i zachęcanie do zawierania umów
miedzy partnerami społecznymi w
sprawach innowacji i kształcenia ustawicznego
–
Zwiększenie zatrudnienia w sektorze usług
–
Promocja równości szans
2002 – KE opublikowała raport oceniający
pięcioletnie funkcjonowanie Europejskiej
Strategii Zatrudnienia
2003 utworzono specjalną grupę pod
przewodnictwem Wima Koka
2005 – rewizja Europejskiej Strategii
Zatrudnienia
Przygotowywanie nowej strategii tzw.
„Strategia UE 2020”
INSTRUMENTY
FINANSOWE
Europejski Fundusz Społeczny
PROGRESS – program na rzecz
zatrudnienia i solidarności
społecznej
Europejski Fundusz Dostosowania
do Globalizacji (EGF)
WYTYCZNE – POLITYKA
ZATRUDNIENIA 2008 - 2010
•
Trzy główne cele
–
Osiągnięcie pełnego zatrudnienia
–
Poprawa jakości i wydajności pracy
–
Wzmocnienie spójności społecznej i
terytorialnej
•
Zadaniem horyzontalnym jest
zapewnienie równych szans
i zwalczanie przejawów
dyskryminacji.
•
Realizacja celów – trzy
priorytetowe działania p.czł.
–
Włączenie do aktywności zawodowej
większej liczby osób oraz utrzymanie ich przy
tej aktywności, zwiększenie podaży pracy
oraz modernizacja systemów ochrony
socjalnej
–
Zwiększanie zdolności dostosowawczej
pracowników i przedsiębiorstw
–
Zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki
poprzez lepszą edukację i poprawę
umiejętności
PRAWO PRACY
Regulacje unijne dotyczą
dwóch głównych obszarów:
Warunki pracy czas pracy,
praca w niepełnym wymiarze
godzin, etc.
Informowanie i zasięganie
opinii pracowników
WARUNKI PRACY
Warunki indywidualnego
zatrudnienia
Organizacja czasu pracy
Ochrona pracy osób młodych
Praca na czas określony
Praca w niepełnym wymiarze
godzin
Pracownicy zatrudnienie przez
agencję pracy tymczasowej
Pracownicy delegowani
Niewypłacalność pracodawcy
Transfer przedsiębiorstw
Zwolnienia grupowe
DIALOG SPOŁECZNY, INFORM OWANIE I KONSULTACJE PRACOWNIKÓW
•
KE popiera konsultacje między partnerami
społecznymi na poziomie UE i podejmuje
wszelkie właściwe środki w celu ułatwienia
tego
dialogu,
zapewniając
stronom
zrównoważone wsparcie.
•
Wymóg informowania i konsultowania
pracowników na poziomie wspólnotowym.
Zmiany Traktatu z Lizbony
OCHRONA
SOCJALNA
I WŁĄCZENIE
SPOŁECZNE
DZIAŁANIA KOORDYNACYJNE
UE
W ZAKRESIE:
walki z ubóstwem i wykluczeniem
społecznym
reformy krajowych systemów opieki
społecznej
sprostania wyzwaniom związanym
ze zmianami
demograficznymi
dostarczania danych bezpośrednio
porównywanych w całej UE
WSPÓŁPRACA W RAMACH
OTWARTEJ METODY KOORDYNACJI
wspólne cele
krajowe sprawozdania strategiczne
wspólne wskaźniki
wspólne sprawozdania Komisji i Rady
UE
MONITOROWANIE NA SZCZEBLU UE
sprawozdania Komisji dotyczące
sytuacji społecznej
Europejskie Centrum Monitorowania
Sytuacji Społecznej
podział dochodów i warunki życia
demografia
stan zdrowia, opieka zdrowotna
oraz długoterminowa opieka
zdrowotna
KOMITET OCHRONY
SOCJALNEJ
powołany decyzją Rady Europejskiej
z 4 czerwca 1999 r.
cel: rozbudowa współpracy pomiędzy
krajami członkowskimi oraz KE w
zakresie problematyki społecznej
zadania:
śledzenie rozwoju sytuacji społecznej w
UE
wspieranie wymiany informacji i
krajowych doświadczeń w dziedzinie
ochrony socjalnej
promowanie inicjatyw i nowatorskich
przedsięwzięć w tym zakresie
WALKA Z UBÓSTWEM
I WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM
problem 17% mieszkańców UE
Zadania UE:
wyeliminowanie ubóstwa wśród dzieci poprzez
przerwanie błędnego koła międzypokoleniowego
dziedziczenia
promowanie aktywnej integracji w społeczeństwie
i na rynku pracy grup najbardziej
zagrożonych
zapewnienie godziwych warunków mieszkaniowych
zniesienie dyskryminacji i wzmocnienie integracji
osób niepełnosprawnych, mniejszości etnicznych,
imigrantów i innych słabszych grup
rozwiązanie problemu nadmiernego zadłużenia
i wykluczenia finansowego
EUROPEJSKI ROK WALKI Z
UBÓSTWEM I
WYKLUCZENIEM
SPOŁECZNYM
CELE I ZADANIA
INICJATYWY ROKU 2010
zwiększenie świadomości opinii publicznej
na temat ubóstwa i wykluczenia
społecznego
zainspirowanie obywateli Europy oraz
partnerów społecznych, aby zaangażowali się
w walkę z problemem ubóstwa i
wykluczenia społecznego
zwiększenie zaangażowania politycznego
Unii Europejskiej i państw członkowskich w
walkę z tymi problemami
PODMIOTY BIORĄCE UDZIAŁ
W WYDARZENIACH ROKU WALKI Z
UBÓSTWEM
Komisja Europejska
Państwa członkowskie + Norwegia i
Islandia
organizacje obywatelskie
partnerzy społeczni
DZIAŁANIA PODEJMOWANE
W RAMACH ROKU WALKI Z
UBÓSTWEM
konferencje
narodowe i lokalne imprezy artystyczne
warsztaty dla mediów oraz decydentów
kampanie podnoszące świadomość
społeczną
warsztaty oraz seminaria informacyjne
w szkołach
filmy, magazyny prasowe i inne materiały
informacyjne
SPOŁECZNE PARTNERSTWO
NA SZCZEBLU EUROPEJSKIM
eurokorporacjonizm → współpraca
podmiotów publicznych i prywatnych
w wymiarze społecznym UE
Komisja Europejska
konsultacje społeczne
kontakty z przedstawicielami
europejskich związków zawodowych i
organizacjami pracodawców, tzw.
partnerami społecznymi
współpraca z organizacjami
pozarządowymi z sektora społecznego
(→ dialog społeczny)
współpraca z ekspertami z państw UE