EWALUACJA WEWNĘTRZNA

W PLACÓWCE OŚWIATOWEJ

Rozwój boli – a jeśli nie boli, to nie ma
rozwoju.

prof. Kazimierz Dębowski

DEFINICJE EWALUACJI

Refleksyjne rozpoznawanie wartości

konkretnego działania lub obiektu

w

oparciu o przyjętą metodę i
kryteria, w wyniku uspołecznionego
procesu

, którego celem jest jego

poznanie, zrozumienie i rozwój.
(Leszek Korporowicz)
Zaplanowane i systematyczne

działanie

uwidaczniające, w jakim stopniu cele
zostały osiągnięte

. (Helen Simons)

2

UZASADNIENIE EWALUACJI

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady
Europy z dn. 23 IV 2008 r. w sprawie
ustanowienia europejskich ram kwalifikacji

„Zapewnianie jakości powinno obejmować
regularną ocenę instytucji lub programów
przez agencje monitorowania zewnętrznego”.
Dokument podpisany przez polski rząd
obliguje do prowadzenia wobec
szkół i placówek zewnętrznego nadzoru
pedagogicznego. Od roku szkolnego
2009/2010

strategią nadzoru

pedagogicznego jest ewaluacja

zewnętrzna

i wewnętrzna.

3

CEL EWALUACJI

Badanie

Działanie

Przygotowanie

Program

Realizacja

Podsumowanie

Wdrażanie

4

PODSTAWA PRAWNA EWALUACJI

Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 7 X 2009 r. w sprawie
nadzoru pedagogicznego
§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest
mowa o: 4) ewaluacji –
należy przez to rozumieć

praktyczne

badanie

przeprowadzone w szkole lub

placówce;

5

ZASTOSOWANIA EWALUACJI

Poziom instytucjonalny



Ewaluacja programów (WDN, programy

profilaktyki, programy wychowania
przedszkolnego, diagnoza przedszkolna) –
cel podnoszenie jakości pracy szkoły

Poziom indywidualny



Autoewaluacja pracy nauczyciela (zajęcia,

nowe metody, treści, programy, style) – cel
podnoszenie poziomu profesjonalizmu

6

SENS EWALUACJI

W odróżnieniu od badań naukowych

ewaluacja ma:

sprzyjać kreowaniu rozwoju,
pomagać w rozwiązywaniu praktycznych
problemów,
pozwalać na podejmowanie racjonalnych
decyzji.

Dla przeprowadzenia takiego badania
niezbędne jest ustalenie kryteriów jakości,
dlatego Rozporządzenie MEN podaje
najogólniejsze tzw. państwowe wymagania.

7

WYMAGANIA WOBEC PLACÓWEK

Przyjęta

koncepcja godzi dwa aspekty

nadzoru

: ocenę ze strony państwa z

zachowaniem autonomii szkoły.

Poziom D jest obowiązujący

, oznacza

przyzwoitą pracę. Praca szkoły poniżej tego
wymagania oznacza poziom

E, czyli stan

alarmujący

, wymagający natychmiastowej

poprawy. Praca szkoły może być powyżej
poziomu D w różnych aspektach i wtedy
oznacza to poziom C, który nie został opisany,
bo nie można przewidzieć tych aspektów.
Jednak opisany jest

poziom B, czyli poziom

bardzo dobrej pracy

.

8

CELE EWALUACJI

Ewaluacja jakości pracy w placówach
oświaty publicznej ma prowadzić do
określenia

stopnia spełniania

ustalonych wymagań

w obszarach:

efektów procesu dydaktycznego,
wychowawczego i opiekuńczego,
przebiegu i warunków działania, toczących
się procesów
funkcjonowania placówki w środowisku
lokalnym,
jakości zarządzania.

9

ŹEÓDŁA DOWODÓW W EWALUACJI

Istnieją cztery główne

źródła dowodów, na

których opiera się proces

ewaluacji:



właściwa dokumentacja,



dane własne dotyczące działań,



opinie partnerów i informacje zwrotne,



bezpośrednia obserwacja.
Dowody mają potwierdzać ścisły związek
pomiędzy skutecznym przywództwem,
bieżącym zarządzaniem, wiarygodną
ewaluacją wewnętrzną i rozwojem.

10

ZASIĘG EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ

§ 20. 1. Dyrektor szkoły lub placówki publicznej we

współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi
stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego
nadzoru pedagogicznego:

1) przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej

wyniki do doskonalenia jakości pracy;

2. Ewaluację wewnętrzną przeprowadza się w odniesieniu

do

wszystkich lub wybranych wymagań, o których

mowa w § 7 ust. 4 lub do innych zagadnień
uznanych za istotne

.

3. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1,

dyrektor
w szczególności obserwuje prowadzone przez
nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i
opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności

wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki.

11

ORGANIZACJA EWALUACJI
WEWNĘTRZNEJ

§ 21. 1. Dyrektor szkoły lub placówki

publicznej opracowuje na każdy rok
szkolny plan nadzoru pedagogicznego,
który przedstawia radzie pedagogicznej
do dnia 15 września roku szkolnego,
którego plan dotyczy.

2. Plan nadzoru, o którym mowa w ust. 1,

zawiera w szczególności:

3. cele, przedmiot ewaluacji wewnętrznej oraz

jej harmonogram.

12

ZASADA TRIANGLUACJI

Tzw. triangulacja, czyli

różnorodność

technik gromadzenia i analizy informacji
:



pozwala lepiej poznać i zrozumieć badany obiekt,



stwarza możliwość dokonywania odniesień i
porównań.

Triangulacja może być zastosowana nie tylko
wobec metod zbierania danych
(różnorodność zastosowanych metod), ale
także do źródeł informacji (zbieranie danych
od różnych grup respondentów). Powstaje w
ten sposób szerszy materiał badawczy do
oceny i wnioskowania.

13

REZULTAT EWALUACJI

WEWNĘTRZNEJ

Ocena wewnętrzna może polegać na ustaleniu

profilu

jakości pracy szkoły

, czyli na tym, że każde

wymaganie otrzymuje jedną z liter
oceniających.

Obszar

Wymagania państwowe

poziom

Efekty

………………………………………

…

………………………………………

…

………………………………………

…

A

B

B

Procesy

………………………………………

…

………………………………………

…

B

D

Środowisko ………………………………………

…

A

Zarządzani

e

………………………………………

…

………………………………………

…

C

B

14

ETAPY EWALUACJI

I.

BADANIE

1.

Plan i projekt

2.

Gromadzenie danych

3.

Analiza danych

II.

ROZPOWSZECHNIANIE
WYNIKÓW

1.

Raport

2.

Prezentacje

III.

WYKORZYSTANIE WYNIKÓW

1.

Dyskusja

2.

Ewentualne ponowienie badań

3.

Decyzje

15

ZARZĄDZANIE PROCESEM

EWALUACJI

1.

W fazie planowania-

schemat podziału

funkcji

(kategorie działań i osoby)

2.

Ustalenie kompetencji merytorycznych,
organizacyjnych i społecznych-

grupa

kierująca oraz grupy projektowe i
rob

ocze

3.

W fazie realizacji-

harmonogram

szczegółowy, zasady udzielania wsparcia i
rozwiązywania problemów, zapewnienie
warunków, monitorowanie i kontrola,
koordynacja działań

4.

Na zakończenie projektu-

kierowanie

realizacją upowszechniania wyników,
uroczystość i ewaluacja

Podaję w oparciu o „Autoewaluacja w szkole”

16

PSEUDO EWALUACJE

MASYWNA – mierzona obszernością
opracowania; pozorowana, bo polega na
wykorzystaniu sieci administracyjnej i
technologii, a minimalnym stosowaniu
metodologii.
TOWARZYSKA – jest oparta na kontaktach
osobistych między stronami procesu, wiele
energii zabierają deklaracje pokojowych
intencji.
TANDETNA – szybka i pobieżna, zebrane
przypadkowe dane są opatrzone
zdroworozsądkowym komentarzem.

17

WARUNKI SUKCESU



Jasne określenie celu – informacja dla

wszystkich uczestników przed przystąpieniem do

działania o tym, czemu ewaluacja ma służyć,

jakie cele będą realizowane, kto ją inicjuje i czyje

interesy są reprezentowane.



Ustalenie norm postępowania w czasie

ewaluacji – kto i za co jest odpowiedzialny na

terenie szkoły, kto wspiera proces z

zewnątrz, kto i w jakiej formie otrzyma wyniki

ewaluacji, kto będzie brał udział w interpretacji i w

jakim zakresie będzie zapewniona ochrona danych.



Zaangażowanie wszystkich zainteresowanych –

określenie kogo ewaluacja dotyczy, kto poinformuje

dane osoby o jej przebiegu i wynikach, kto jest

inicjatorem działań, kto je będzie planował i

realizował, kto weźmie udział w dyskusji nad

wynikami ewaluacji.

18

WARUNKI SUKCESU



Istotne i jednoznaczne pytania – czytelne i

jednoznaczne sformułowanie pytań kluczowych

ważnych z punktu widzenia przyszłości szkoły.



Nieskomplikowane metody i rozsądny zakres –

dostosowanie metod do możliwości

przeprowadzających ewaluację i

przewidzianego czasu.



Uwzględnienie różnych punktów widzenia –

tzn. opinie nauczycieli, uczniów i rodziców,

partnerów społecznych szkoły, organu

prowadzącego, instytucji wspomagających w

ramach swoich zadań statutowych. W interpretacji

danych także mogą uczestniczyć różne osoby, np.

niezależni eksperci.



Szybka informacja zwrotna do wszystkich

zainteresowanych.

19

WARUNKI SUKCESU



Wystarczająca ilość czasu na ocenę danych i

przepływ informacji o nich – decydującą

czynnością w procesie ewaluacji jest wspólna

ocena wyników i podjecie decyzji co do kierunków

dalszych działań. Powinno to odbywać się w

różnych zespołach, dlatego wymaga odpowiedniej

ilości czasu.



Dokumentacja wyników, oceny i wniosków –

praca powinna być starannie dokumentowana, aby

można było wielokrotnie korzystać z uzyskanych

materiałów.



Powtórzenie ewaluacji – dobra samoewaluacja

nie powinna być jednorazowym działaniem, ale

regularnie przeprowadzoną procedurą.

20

STANDARDY EWALUACJI

użyteczność - ewaluacja ma sens tylko

wtedy, gdy jest szansa na wykorzystanie jej

rezultatów.

wykonalność - ewaluację należy wykonywać

wtedy, gdy jest to rzeczywiście możliwe ze

względów praktycznych, a koszty

równoważą nakłady.

poprawność - ewaluacja musi być

przeprowadzana uczciwie, z zachowaniem

norm etycznych.

stosowność – badanie ewaluacyjne trzeba

wykonać fachowo i precyzyjnie.

21

Dziękuję za

uwagę.