MODELE ZŁÓŻ RUD METALI

min. zawartość

składnika

użytecznego [%,

g/t]

maks. zawartość

domieszek

szkodliwych

[%, g/t]

min.

wartość

opałowa

[MJ/kg]

Kryteria

jakościo

głębokoś

[m]

miąższość

[m]

miąższość

nadkład :

złoże

Kryteria

geologiczno-

górnicze

zasobnoś

[m%,

t/m2]

KRYTERIA BILANSOWOŚCI / PRZEMYSŁOWOŚCI ZŁÓŻ

kryteria bilansowości – brzeżne wartości określonych parametrów, przy których zysk z
eksploatacji = koszty pozyskania surowca;

kryteria jakościowe – określają techniczno-

ekonomiczne możliwości wykorzystania kopaliny,

kryteria geologiczno-górnicze –

określają techniczno-ekonomiczne możliwości wydobycia kopaliny,

zasobność

(wydajność) – funkcja zawartości składnika użytecznego i miąższości złoża, służąca do
zbilansowania bogatych złóż o niewielkiej miąższości,

zasoby – ilość kopaliny lub

składnika użytecznego gwarantująca zwrot kosztów inwestycji

inne kryteria geologiczne – zmienność budowy geologicznej, zagrożenia naturalne

kryteria niegeologiczne – warunki społeczno-polityczne, ochrona środowiska

Kopalin
a
substancj
a

–

naturalna stała,

ciekła

lub

gazowa, której
wykorzystanie

moż
e

przynieść
korzyść

gospodarcz
ą

naturaln
e

Złoże

–

nagromadzen
ie

kopaliny
w

skorupie
ziemskiej,

któreg
o

jest
możliwa

i
opłacalna

eksploatacj
a
technicznie
ekonomiczn
ie

zasob
y [t]

ZASOBNOŚĆ

F = (1,5-)3,5
m

ruda Pb
[%]

Z [m%] = M [m] • Pb [%]
Z [kg/m

] = 0.01 • M [m] • Pb [%] •

[kg/m

]

F – furta eksploatacyjna (o minimalnej wysokości wynikającej z

gabarytów stosowanych urządzeń samojezdnych, w szczególności

maszyn kotwiących strop), M – miąższość rudy, Pb – średnia
zawartość metalu (np. ołowiu) w rudzie,



– gęstość rudy, Z –

zasobność

Zadanie I. Średnia miąższość złoża M = 3,5 m. Jaka musi być

minimalna  zawartość  Pb  [%]  w  rudzie,  aby  spełnione
zostało    kryterium  minimalnej  zasobności  Z  =  7  m%  i
eksploatacja złoża  stała się opłacalna ?

Zadanie II. Średnia zawartość metalu w rudzie Pb = 14
%. Jaka  może być minimalna miąższość złoża M [m], aby
spełnione    zostało  kryterium  minimalnej  zasobności  Z  =
7 m% i eksploatacja  złoża stała się opłacalna ?

? %

•

3,5 m = 7 m% 

2 %

14 %

•

? m = 7 m% 

0.5 m

PARAMETRY JAKOŚCIOWE RUD METALI

METAL

MINIMALNE ZAWARTOŚCI METALI w RUDACH
MONOMETALICZNYCH

Niskie wymagania jakościowe (%) Wysokie wymagania jakościowe (%)

20 (kwarcyty magnetytowe)

45 (niekwarcytowe rudy hematytowe)

10 (węglanowe rudy metalurgiczne)

50 (tlenkowe rudy elektrotechniczne)

40 (boksyty metalurgiczne)

85 (boksyty ścierne)

0.15 (ługowalne rudy utlenione)

1(rudy siarczkowe eksploat.

podziemnie)

0.05 (złoża o dużych zasobach)

0.1

0.00003 = 0.3 g/t

(rudy ze starych hałd)

0.0005 = 5 g/t

(zwięzłe rudy eksploat. podziemnie)

0.01 = 100 g/t (domieszki w rudach W, U, F lub P)

Minimalna zawartość metali
Maksymalna zawartość domieszek szkodliwych technologicznie i/lub
ekologicznie Proporcje określonych składników (np. Ni:Fe)


FORMA ZŁOŻA

VS.

KRYTERIA

BILANSOWOŚCI

Z
G

>1,5
%

>1,0
%

>0,5
%

ZG – zakład górniczy
O

– składowisko

odpadów P – ruda
piaskowcowa
Ł – ruda łupkowa
D – ruda dolomitowa
R

– pierwotne rudy

siarczkowe R

– wtórne

rudy tlenkowe

skała
płonna

z dnia 18 grudnia 2001 r.

w sprawie kryteriów bilansowości złóż kopalin

Dz.U. Nr 153, poz. 1774 z późn. zm. (2005, 2007, 2008)

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20011

531774

Zmianę kryteriów dopuszcza się w przypadkach:

wystąpienia szczególnych warunków techniczno-ekonomicznych
wydobywania lub użytkowania kopaliny

uzasadnionych ochroną środowiska lub bezpieczeństwem pracy

skomplikowanej budowy geologicznej złoża

planowanego wykorzystania kopaliny na potrzeby lokalne

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA
ŚRODOWISKA

Zalecane kryteria bilansowości z 1993 r.

STRATOIDALNE ZŁOŻA RUD MIEDZIOWO-

SREBROWYCH

PARAMETR

JEDNO-

STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

DLA ZASOBÓW

BILANSOWYCH

POZABILANS.

Zawartość
Cu

w próbce
kontur.

min.

0,7

Zawartość

w profilu

złoża

min.

0,7

0,5

Zasobność
Cu

kg/m

min.

Głębokość

spągu
złoża

maks.

1250

1500

[%] = Cu [%] + 0,01·Ag

[g/t]

Zalecane kryteria bilansowości z 2007 r.

ZŁOŻA RUD CYNKU i OŁOWIU

w formie siarczkowej

PARAMETR

JEDNO-

STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

DLA ZASOBÓW

BILANSOWYCH

POZABILANS.

Zawartość

Zn+Pb

w próbce kontur.

min.

Zawartość

Zn+Pb

w profilu złoża

min.

Zasobność

Zn+Pb

min.

Stopień

utlenienia

Głębokość spągu

złoża

maks.

500

cynk+ołów w formie siarczkowej

, niezależnie od stopnia

utlenienia rudy
** cynk+ołów w formie tlenkowej / całkowita zawartość
cynk+ołów

Zalecane kryteria bilansowości z

2007 r. ZŁOŻA RUD CYNKU

formie tlenkowej

PARAMETR

JEDNO-

STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

DLA ZASOBÓW

BILANSOWYCH

POZABILANS.

Zawartość Zn

w próbce
kontur.

min.

Zawartość Zn

w profilu złoża

min.

Zasobność Zn

min.

Głębokość spągu

złoża

maks.

500

Zalecane kryteria bilansowości z

2001 r.

PIERWOTNE ZŁOŻA RUD ZŁOTA

(ŻYŁOWE, SKARNOWE,

STRATOIDALNE)

PARAMETR

JEDNO-

STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

DLA ZASOBÓW

BILANSOWYCH

POZABILANS.

Zawartość Au

w profilu

złoża

g/t

min.

2,5

Zasobność
Au

g/m

min.

Głębokość

dokumentow

ania

maks.

1250

[g/t] = Au [g/t] + 0,01·Ag [g/t] + 2·Cu

[%]*

samodzielnie min. 250 g/t Ag lub 0,5% Cu

Zalecane kryteria bilansowości z

2001 r.

OKRUCHOWE ZŁOŻA RUD ZŁOTA

PARAMETR

JEDNO-

STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

DLA ZASOBÓW

BILANSOWYCH

POZABILANS.

Zawartość Au

w profilu złoża

g/m

min.

0,5

Zasobność Au

g/m

min.

Głębokość

dokumentow
ania

maks.

Zalecane kryteria

bilansowości ZŁOŻA
SOLI KAMIENNEJ

PARAMETR

JEDNO

-STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

EKSPLOATACJA

OTWOROWA

EKSPLOATACJA

PODZIEMNA

ZŁOŻA

WYSADOWE

ZŁOŻA

POKŁADOWE

KŁODAWA

SIEROSZO-

WICE

Zawarto

ść

NaCl

min.

96,5

min.

96,5

Miąższo

ść
złoża

min.

Grubość

półki
bezp.

min.

150

(25)

Głęboko

ść
dokume
nt.

maks.

1400

maks.

1200

maks.

1000

maks.

1200

Zalecane kryteria

bilansowości ZŁOŻA KAMIENI
BUDOWLANYCH

PARAMETR

JEDNO-

STKA

WARTOŚCI BRZEŻNE

KAMIENIE

NIEBLOCZNE

KAMIENIE BLOCZNE

Miąższość
złoża

min.

Nadkład / złoże

maks.

0,2

maks.

0,5

Bloczność

5-20%

Udział skał nie

spełniających

wymagań

jakościowych (PN)

maks.

•marmury, serpentynity – 5%

•sjenity, gabra, wapienie i dolomity przyjmujące poler –

10%

•granitoidy, tufy, piaskowce, pozostałe wapienie i dolomity

– 20%

ODLEGŁOŚCI MIĘDZY WYROBISKAMI DOKUMENTACYJNYMI

[m]

w kategorii rozpoznania C

TYP ZŁOŻA

GRUPA I

V < 30%

GRUPA II

V = 30-60%

GRUPA III

V > 60%

Pokłado

we
Fe

4000-2000

2000-1000

1000-500

Stratoidal

ne Cu-
Ag

4000-2000

2000-1000

1000-500

Szlirow

e Fe-
Ti-V

1000-500

500-250

Sztokwerko

we Cu-
Mo

1000-500

500-200

Stratoidalne

1000-500

500-100

Stratoidal

ne Zn-
Pb*

500-300

300-150

Żyłowo-

gniazdow
e REE

200-100

100-50

także stratoidalne złoża Sn, pirytów,

wietrzeniowe Ni V – współczynnik zmienności
parametrów złożowych

ODLEGŁOŚCI MIĘDZY WYROBISKAMI DOKUMENTACYJNYMI

[m]

dla poszczególnych kategorii rozpoznania

(zmienność
przeciętna)

TYP ZŁOŻA

  40%

  30%

  20%

  10%

Pokłado

we
Fe

4000-2000 2000-500

500-200

200*

Stratoidal

ne Cu-
Ag

3000-1000 1500-500

500*

200*

Stratoidalne

Zn-Pb

500-300

300-150

100-50*

* - wyrobiska górnicze udostępniające
 – dopuszczalny błąd oszacowania
zasobów

Document Outline