stres wyklad 8c[1]

background image

DZIAŁANIA WOBEC
STRESU – PODEJŚCIE
PRAGMATYCZNE

Strategie radzenia sobie
ze stresem

background image

Strategia radzenia sobie ze
stresem

Działania podejmowane w konkretnej
sytuacji, „tu i teraz”, zmienne,
uwarunkowane przede wszystkim
sytuacyjnie

background image

Koncepcja strategii
adaptacyjnych (White, 1977)

celem działań określanych jako

strategie

adaptacyjne

jest:

zdobycie adekwatnych informacji
dotyczących otoczenia

utrzymanie zadowalających warunków
wewnętrznych umożliwiających działanie
i przetwarzanie informacji

utrzymanie autonomii - wolności ruchów
-swobody działania

background image

Dwie formy strategii
adaptacyjnych (White,1977)

radzenie sobie

- działania adaptacyjne w

trudnych, nowych warunkach

mechanizmy obronne

- działania

adaptacyjne, które przebiegają
niewłaściwie, nieskuteczne, zakłócające
harmonię i równowagę pomiędzy trzema
celami adaptacji, skojarzone z wysokim
lękiem i wprawdzie na krótszą metę
skuteczne w jego redukcji, to na dłuższą
metę zawodne

background image

RADZENIE SOBIE ZE
STRESEM

Podejście poznawczo – relacyjne

background image

Radzenie sobie ze stresem
- definicja Lazarusa (1984)

ciągle zmieniające się wysiłki
poznawcze i behawioralne zmierzające
do sprostania specyficznym
zewnętrznym i/lub wewnętrznym
wymogom, które są oceniane jako
nadwerężające lub przekraczające
możliwości osoby

background image

Dwie podstawowe funkcje
radzenia sobie ze stresem
(Lazarus, 1984)

rozwiązanie problemu

kontrolowanie emocji

a więc podstawowe formy, rodzaje radzenia
sobie to:

działania skierowane na problem

działania skierowane na emocje

background image

Czynniki zwiększające możliwości radzenia
sobie ze stresem
(Lazarus, 1984)

zdrowie i energia

pozytywne przekonania o sobie i
świecie

umiejętność rozwiązywania problemów

umiejętności interpersonalne

wsparcie społeczne

zaplecze materialne

background image

Czynniki zmniejszające możliwości radzenia
sobie ze stresem
(Lazarus, 1984)

przekonania i normy kulturowe

wrażliwość na ocenę, problemy
autorytetu

wpływ grupy i otoczenia społecznego

spostrzegany stopień zagrożenia

background image

Badania zespołu Lazarusa -

Radzenie sobie ze

stresem życia codziennego

Grupa: 52 K, 48 M, 45-64 rż, klasa średnia

Siedmiokrotne badanie co 4 tyg, pytanie o wydarzenia

powodujące stres w okresie ostatniego miesiąca,

charakterystyka oraz ocena poznawcza wydarzenia,

stosowane formy radzenia sobie

Analiza czynnikowa – skala P i E

Dane z 1332 wydarzeń, tylko w 2% stosowano jedną formę

radzenia sobie

Wzorzec radzenia sobie – nasilenie P i E na skali

trzystopniowej (duże, średnie, małe) dla każdego

wydarzenia

Współczynnik powtarzalności wzorca – średnia .265, odch. .

185, min. .073, max. 1.00 (pełna powtarzalność)

P – wydarzenie w pracy i takie, które daje możliwość

działania

E – wydarzenie w obszarze zdrowia, bez możliwości

działania

P – częściej u M w pracy

background image

Badania zespołu Lazarusa -

Radzenie sobie ze

stresem życia codziennego (1/2)

Grupa: 85 M, 85 K, 35-45 rż (małżeństwa)

Sześciokrotne badanie co 4 tygodnie, pytanie o wydarzenia

powodujące stres w okresie ostatniego miesiąca, ocena

poznawcza wydarzenia (pierwotna i wtórna), stosowane

formy radzenia sobie, ocena skutków zakończonego

wydarzenia (zadowalające-niezadowalające)

Analiza czynnikowa – 8 form radzenia sobie

Wyniki dla oceny pierwotnej:

Zagrożenie dla samooceny – działania konfrontacyjne,

samokontrola, akceptowanie odpowiedzialności, ucieczka-

unikanie

Zagrożenie dla bliskich – działania konfrontacyjne, ucieczka-

unikanie

Problemy w pracy – samokontrola i działanie skierowane na

problem

Problemy finansowe – działanie konfrontacyjne oraz

poszukiwanie wsparcia społecznego

Zagrożenie zdrowia – poszukiwanie wsparcia społecznego

oraz ucieczka-unikanie

background image

Badania zespołu Lazarusa -

Radzenie sobie ze

stresem życia codziennego (2/2)

Wyniki dla oceny wtórnej:

Wydarzenie modyfikowalne – działania konfrontaycyjne,
skierowane na rozwiązanie problemu, akceptacja
odpowiedzialności i przewartościowanie

Wydarzenie z którym trzeba się pogodzić – dystansowanie,
ucieczka-unikanie

Formy radzenia sobie a skutki wydarzenia:

Działanie skierowane na problem i przewartościowanie –
zadowalające skutki wydarzenia

Działanie konfrontacyjne i dystansowanie – niezadowalające
skutki zdarzenia

background image

Badania zespołu Lazarusa -

Radzenie sobie ze

stresem życia codziennego przez ludzi w
różnym wieku

Grupa: młodsza 75 M (średni wiek 41 lat), 75 K (średni wiek

39 lat), klasa średnia

Starsza 68 M (średni wiek 68), 73 K (średni wiek 68), klasa

średnia

Sześciokrotne badanie co 4 tygodnie, pytanie o wydarzenia

powodujące stres w okresie ostatniego miesiąca,

charakterystyka oraz ocena poznawcza wydarzenia,

stosowane formy radzenia sobie

Analiza czynnikowa – 8 form radzenia sobie

Osoby młodsze – więcej wydarzeń związanych z finansami,

pracą, utrzymaniem domu, rodziną i przyjaciółmi, osoby

starsze – ze zdrowiem

Osoby młodsze – działania konfrontacyjne, zorientowane na

rozwiązanie problemu, poszukiwanie wsparcia społecznego

Osoby starsze – dystansowanie, akceptowanie

odpowiedzialności, przewartościowanie

background image

Badania zespołu Lazarusa -

Radzenie sobie ze

stresem życia codziennego przez ludzi
różniących się nasileniem symptomów depresji
(1/2)

Grupa: 85 M, 85 K, 35-45 rż (małżeństwa)

Sześciokrotne badanie co 4 tygodnie, pytanie o

wydarzenia powodujące stres w okresie

ostatniego miesiąca, symptomy depresji, ocena

poznawcza wydarzenia (pierwotna i wtórna),

stosowane formy radzenia sobie, ocena skutków

zakończonego wydarzenia (zadowalające-

niezadowalające), emocje związane z

wydarzeniem

Ocena pierwotna – depresyjni - większy stopień

zagrożenia, we wszystkich branych pod uwagę

kategoriach zdarzeń (samoocena, praca, zdrowie,

finanse, dobro bliskich)

Ocena wtórna – depresyjni – konieczność

powstrzymania działania

background image

Badania zespołu Lazarusa -

Radzenie sobie ze

stresem życia codziennego przez ludzi
różniących się nasileniem symptomów depresji
(2/2)

Radzenie sobie – depresyjni – działanie
konfrontacyjne, samokontrola, ucieczka-unikanie,
akceptowanie odpowiedzialności, poszukiwanie
wsparcia społecznego

Emocje – depresyjni – wyższy poziom
negatywnych: gniewu, niezadowolenia, strachu

background image

Zmiany sposobów radzenia sobie ze stresem u pacjentów
chirurgicznych (Łosiak, 1994)

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

A

B

C

przemiana

koncentracja na
problemie
ucieczka-
fantazjowanie
rezygnacja

kontrolowanie
emocji

Zmiany istotne: A-B

koncentracja na problemie

,

ucieczka-fantazjowanie

Zmiany istotne: B-C

rezygnacja

background image

Waga operacji a zmiany sposobów radzenia sobie ze stresem
(ucieczka-fantazjowanie)

0

0,5

1

1,5

2

A

B

C

większa
operacja
mniejsza
operacja

background image

Waga operacji a zmiany sposobów radzenia sobie ze
stresem (przemiana)

0

0,5

1

1,5

2

A

B

większa
operacja
mniejsza
operacja

background image

Czas operacji a zmiany sposobów radzenia sobie ze
stresem (przemiana)

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

1,6

A

B

operacja
między A i B
operacja po B

background image

Diagnoza a zmiany sposobów radzenia sobie ze stresem
(obwinianie siebie)

background image

Wzorce radzenia sobie ze stresem u pacjentów
chirurgicznych

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

asteniczny n 12
zadaniowy n 24
aktywny n 34
unikowy n 15

background image

KLASYFIKACJA FORM
RADZENIA SOBIE ZE
STRESEM

Podejście indukcyjne i dedukcyjne

background image

PODEJŚCIE
INDUKCYJNE

Empiryczny punkt wyjścia

background image

Skala Ways of Coping Questionnaire
– analizy czynnikowe – pierwsze badania

działania skierowane na problem

działania skierowane na emocje

(Folkman, Lazarus, 1980)

background image

Skala Ways of Coping
Questionnaire

– analizy czynnikowe – badania zespołu

Lazarusa

koncentracja na problemie

myślenie życzeniowe

izolacja

poszukiwanie wsparcia
społecznego

koncentracja na
pozytywnych aspektach

obwinianie siebie

redukowanie napięcia

zamknięcie się w sobie

(Folkman, Lazarus,
1985)

konfrontacja

dystansowanie

kontrolowanie emocji

poszukiwanie wsparcia
społecznego

akceptacja
odpowiedzialności

ucieczka-unikanie

planowe rozwiązywanie
problemów

przeformułowanie

(Folkman, Lazarus i in.
1986)

background image

Skala Ways of Coping
Questionnaire

– analizy czynnikowe – badania polskie

poszukiwanie wsparcia
społecznego

koncentracja na zadaniu

dystansowanie

akceptacja
odpowiedzialności

odreagowanie

mobilizacja

modyfikacja działania

ucieczka-unikanie

(Łosiak, 1992)

przemiana

obwinianie siebie

koncentracja na problemie

ucieczka-fantazjowanie

wzorowanie się na innych

rezygnacja

odreagowanie

kontrolowanie emocji

(Łosiak, 1994)

background image

Skala Ways of Coping
Questionnaire
– analizy czynnikowe – badania
innych grup

koncentracja na problemie

myślenie życzeniowe

dystansowanie

koncentracja na
pozytywnych aspektach

obwinianie siebie / izolacja

poszukiwanie wsparcia
społecznego

(Drumheller i in. 1991)

działanie instrumentalne

ucieczka / obwinianie
siebie

poszukiwanie wsparcia
emocjonalnego

minimizacja

(Terry, 1991)

background image

Klasyfikacja form radzenia sobie ze stresem
w oparciu o analizę czynnikową (Endler,
Parker)

działania skierowane na zadanie

działania skierowane na emocje

działania skierowane na unikanie

angażowanie się w czynności zastępcze

poszukiwanie kontaktów towarzyskich

Endler, Parker (1990) CISS - Coping
Inventory for Stressful Situations

background image

Klasyfikacja form radzenia sobie ze stresem w oparciu o analizę
czynnikową

(Carver, Scheier, Weintraub)

koncentracja na problemie

zaprzeczanie

koncentracja na emocjach

poszukiwanie emocjonalnego wsparcia

akceptacja

zwracanie się ku religii

poczucie humoru

używanie alkoholu lub innych środków odurzających

Piątek, Wrześniewski (kwest. COPE Carvera)

background image

PODEJŚCIE
DEDUKCYJNE

Teoretyczny punkt wyjścia

background image

Klasyfikacja form radzenia sobie ze
stresem - kategoryzacja danych z wywiadu

reakcje, które zmieniają sytuację

reakcje, które zmieniają znaczenie
albo ocenę stresu

reakcje ukierunkowane na kontrolę
negatywnych emocji

Pearlin, Schooler, 1978

background image

Klasyfikacja form radzenia sobie ze stresem
oparta o kryterium metody i
ukierunkowania działania

kryterium podziału:

metoda

aktywność behawioralna

aktywność poznawcza

unikanie

kryterium podziału:

ukierunkowanie

działania skierowane na problem

działania skierowane na emocje

Billings, Moos, 1981

background image

Klasyfikacja form radzenia sobie ze stresem na
trzech właściwościach działania
- Hobfoll, 1996

aktywne

pasywne

prospołec
zne

antyspołeczne

bezpośrednie

pośrednie

background image

Skale kwestionariusza SACS Hobfolla

działanie asertywne

(aktywne,

prospołeczne)

prospołeczne jednoczenie się

(aktywne,

prospołeczne)

poszukiwanie wsparcia społecznego

(aktywne, prospołeczne)

rozważne działanie

(bierne, prospołeczne)

działanie instynktowne

(aktywne,

antyspołeczne)

unikanie

(bierne, antyspołeczne)

działanie pośrednie

działanie antyspołeczne

(aktywne,

antyspołeczne)

działanie agresywne

(aktywne,

antyspołeczne)

background image

Radzenie sobie ze stresem w
ujęciu Hobfolla – moderatory

Płeć
Kultura
„Macho – indywidualista” – wzorzec

radzenia sobie w kulturze Zachodu

background image

Efekty radzenia sobie i stres
– badania Hobfolla

background image

Efekty radzenia sobie i stres
– badania Hobfolla

background image

Efekty radzenia sobie i stres
– badania Hobfolla

background image

Klasyfikacja form radzenia sobie ze stresem oparta
na kryterium celu aktywności- Perrez, Reicherts,
1992

zorientowane na sytuację:

aktywne wpływanie na sytuację

ucieczka / oderwanie

pasywność

zorientowane na reprezentację:

poszukiwanie informacji

tłumienie informacji

zorientowane na ewaluację:

zmiana intencji / celów

zmiana oceny sytuacji

background image

Klasyfikacja strategii readaptacji
oparta na kryterium celu i metody
działania
(Łosiak, 2007)

METODA

CEL

Przyczyna

stresu

Stres

Zmiana
otoczenia

asertywne

(alfa)

unikowe

(beta)

Zmiana
siebie

dostosowawc

ze

(gamma)

relaksujące

(delta)


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
stres wyklad 8c
stres wyklad 8c
4 Stres Wyklad 4 2014
stres wyklad 8b
stres wyklad 10b
stres wyklad 1a 2
stres wyklad 6a
stres wyklad 3a
stres wyklad 10a
stres wyklad 9b
stres wyklad 5b
stres wyklad 9c
stres wyklad 4b
Stres-wykład, Licencjat
stres wyklad 4b 2
stres wyklad 2a 2

więcej podobnych podstron