Budowa chromatyny
(Organizacja jądrowego materiału
genetycznego)
Budowa chromatyny
(Organizacja jądrowego materiału
genetycznego)
Jest to kompleks złożony z DNA, białek
histonowych, białek niehistonowych i RNA.
Występuje w jądrze komórkowym. Stanowi
główny składnik chromosomów. Podstawową
jednostką chromatyny jest nukleosom.
Chromatyna(1)
W komórkach eukariotycznych DNA jądrowy
występuje w postaci skondensowanej,
tworząc kompleks nukleoproteinowy zwany
chromatyną. Kondensacja DNA możliwa jest
dzięki oddziaływaniom z białkami o
charakterze zasadowym, głównie histonami.
Chromatyna ma budowę regularną, a jej
podstawową jednostkę strukturalną stanowi
nukleosom, który obejmuje fragment DNA o
długości około 200 par zasad, nawinięty na
białkowy rdzeń zbudowany z histonów.
Chromatyna(2)
Lokalizacja chromatyny
Odcinek DNA zawierający około 146 par
nukleotydów, nawiniętych na oktamer
histonowy (rdzeń nukleosomu zbudowany
z 8 histonów: H2A, H2B, H3, H4) i spiętych
histonem H1.
Schemat nukleosomu
Nukleosom
A.
podwójna helisa DNA
B.
nić DNA nawinięta na histony tworzy
nukleosomy
C.
włókno chromatynowe (włókno 10 nm) -
zbudowane z upakowanych nukleosomów
D.
soleniod (włókno 30 nm) - spiralnie skręcone
włókno 10 nm
E.
splątane domeny (pętle)
F.
chromatyna skondensowana (chromosom)
Struktura nici
chromatynowej(1)
Struktura nici
chromatynowej(2)
•
Białka histonowe
– Umożliwiają wygięcie cząsteczki DNA
– Neutralizują ujemny ładunek DNA
•
Białka niehistonowe (topoizomerazy)
– Umożliwiają zachowanie porządku w jądrze
komórkowym
Czynniki umożliwiające upakowanie
DNA w komórce eukariotycznej
euchromatynę - chromatynę luźną,
aktywną w procesie syntezy RNA
(transkrypcji),
heterochromatynę - chromatynę zwartą,
całkowicie nieaktywną genetycznie i nie
ulegającą transkrypcji.
W jądrze interfazowym w zależności
od stopnia kondensacji wyróżnia
się:
Stanowi główny składnik każdego
chromosomu.
Chromatyna spełnia też duża rolę w
zjawiskach takich jak transkrypcja.
Zawiera kwasy nukleinowe niosące
informację genetyczną.
Rola chromatyny