Budowa chromatyny

(Organizacja jądrowego materiału

genetycznego)



Jest to kompleks złożony z DNA, białek
histonowych, białek niehistonowych i RNA.
Występuje w jądrze komórkowym. Stanowi
główny składnik chromosomów. Podstawową
jednostką chromatyny jest nukleosom.

Chromatyna(1)

W komórkach eukariotycznych DNA jądrowy

występuje w postaci skondensowanej,
tworząc kompleks nukleoproteinowy zwany
chromatyną. Kondensacja DNA możliwa jest
dzięki oddziaływaniom z białkami o
charakterze zasadowym, głównie histonami.
Chromatyna ma budowę regularną, a jej
podstawową jednostkę strukturalną stanowi
nukleosom, który obejmuje fragment DNA o
długości około 200 par zasad, nawinięty na
białkowy rdzeń zbudowany z histonów.

Chromatyna(2)

Lokalizacja chromatyny

Odcinek DNA zawierający około 146 par

nukleotydów, nawiniętych na oktamer
histonowy (rdzeń nukleosomu zbudowany
z 8 histonów: H2A, H2B, H3, H4) i spiętych
histonem H1.

Schemat nukleosomu

Nukleosom

A.

podwójna helisa DNA

B.

nić DNA nawinięta na histony tworzy
nukleosomy

C.

włókno chromatynowe (włókno 10 nm) -
zbudowane z upakowanych nukleosomów

D.

soleniod (włókno 30 nm) - spiralnie skręcone
włókno 10 nm

E.

splątane domeny (pętle)

F.

chromatyna skondensowana (chromosom)

Struktura nici
chromatynowej(1)

Struktura nici
chromatynowej(2)

•

Białka histonowe

– Umożliwiają wygięcie cząsteczki DNA
– Neutralizują ujemny ładunek DNA

•

Białka niehistonowe (topoizomerazy)

– Umożliwiają zachowanie porządku w jądrze
komórkowym

Czynniki umożliwiające upakowanie
DNA w komórce eukariotycznej



euchromatynę - chromatynę luźną,
aktywną w procesie syntezy RNA
(transkrypcji),



heterochromatynę - chromatynę zwartą,
całkowicie nieaktywną genetycznie i nie
ulegającą transkrypcji.

W jądrze interfazowym w zależności

od stopnia kondensacji wyróżnia

się:



Stanowi główny składnik każdego
chromosomu.



Chromatyna spełnia też duża rolę w
zjawiskach takich jak transkrypcja.



Zawiera kwasy nukleinowe niosące
informację genetyczną.

Rola chromatyny