Plan hippodamejski



Hippodamejska siatka

Nazwą tą określa się wzór planu miasta, jaki Grecy wypracowali
w okresie archaicznym. Nazwa pochodzi od greckiego architekta
i urbanisty Hippodamosa z Miletu, który był głównym autorem planu
odbudowy Miletu po wojnach perskich. Jednak same założenia
urbanistyczne zawarte w siatce hippodamejskiej powstały najpewniej
pod wpływem doświadczeń z okresu Wielkiej Kolonizacji. Ich istota
polegała na wyznaczeniu usytuowania najważniejszych instytucji
greckiej polis: centrum politycznego (agora), centrum religijnego
(akropol), gimnazjonu, teatru i murów obronnych, a następnie siatki
utworzonej z równoległych i prostopadłych ulic. Przestrzenie zamknięte
przez krzyżujące się ulice określano jako insulae (wyspy). Były one
miejscami przewidzianymi pod budowę domów dla mieszkańców polis.
Przypuszcza się, że oprócz Miletu Hippodamos zaplanował także Pireus
(ateński port) i Turioj (ateńską kolonię w Italii).

Hippodamos z Miletu (ur. ok. 510

p.n.e.).



Hippodamos (ur. ok. 510 p.n.e. w Milecie, zm. po 443
p.n.e.) – urbanista, matematyk i sofista grecki.
Rozpowszechnił regularną urbanistykę (zwaną od jego
imienia systemem hippodamejskim). Autor traktatu o
ukształtowaniu polis. Znany głównie z pism Arystotelesa.



Był synem Euryfonta.



Twórca teoretycznego ustroju idealnego miasta na 10
tysięcy mieszkańców podzielonych na trzy klasy
(wojowników, rzemieślników i rolników), poddanego
krytyce przez Arystotelesa w jego rozprawie pt. Polityka.



Przypisywany Hippodamesowi szachownicowy plan miasta
najpewniej nie był jego autorstwa, gdyż już w VII w. p.n.e.
był stosowany w Jonii. Najprawdopodobniej Hippodames
jedynie rozpowszechnił go w Grecji właściwej.



Był przyjacielem Peryklesa i popierał jego idee społeczne.



Milet (gr. Mílētos) – miasto jońskie na wybrzeżu Karii przy ujściu rzeki
Meander (obecnie Menderes w Turcji), założone pod koniec drugiego
tysiąclecia p.n.e. Ojczyzna filozofów: Talesa, Anaksymandra, Anaksymenesa.



Milet był potęgą morską. Jego żeglarze docierali aż do Gibraltaru. Był centrum
handlowym rywalizującym z Tyrem i Kartaginą. Słynął z wyrobu doskonałych
tkanin. Potęga gospodarcza Miletu i kontakty kulturowe z Azją przyczyniły się
do powstania w tej polis jońskiej filozofii przyrody, zaczątków greckiej filozofii i
nauki reprezentowanych przez Talesa, Anaksymenesa i Anaksymandra.



Podbity przez Persów, był jednym z organizatorów powstania państw jońskich
w 499 p.n.e.. Zdobyty i spalony w 494 p.n.e., odbudowany na planie
Hippodamosa z Miletu w 479 p.n.e

.

, odgrywał już mniejszą rolę. Był członkiem

Ateńskiego Związku Morskiego. Zburzony ponownie za panowania Aleksandra
Macedońskiego, odzyskał dawne znaczenie w czasach rzymskich. Miasto
upadło na skutek zamulenia portu.



Obecnie ruiny Miletu znajdują się we wsi Balat w Turcji. Wykopaliska z 1899-
1914 odsłoniły m.in. resztki wielu budowli hellenistycznych i rzymskich:
teatru, buleuterionu, gimnazjonu, świątyni, term, dwóch agor i bramy.

Milet

Milet