Opracowanie:
dr inż. Jan Antoni Rubin

CKI Rybnik, 2013 / 2014.

ZACZYNY & ZAPRAWY

BUDOWLANE

Politechnika Śląska w Gliwicach

Wydział Budownictwa

Katedra Inżynierii Materiałów i Procesów

Budowlanych

2

Motto:

Motto:

1. Szef ma zawsze rację!

2. Jeśli Szef nie ma racji… – wróć do pkt № 1.

MATERIAŁY BUDOWLANE

3

ZACZYNY & ZAPRAWY BUDOWLANE

ZACZYNY & ZAPRAWY BUDOWLANE

SPOIWO + WODA = ZACZYN

ZACZYN

+

PIASEK

=

ZAPRAWA

ZAPRAWA + KRUSZYWO GRUBE =

BETON

MATERIAŁY

BUDOWLANE

4

ZACZYNY BUDOWLANE

ZACZYNY BUDOWLANE

Zaczyny budowlane

to mieszaniny spoiw lub też lepiszczy z wodą.

Zastosowanie znajdują m.in. zaczyny: gipsowe, cementowe,

wapienne
(- mleczko wapienne) & zawiesiny glinianie.

Przypomnijmy! Cechą charakterystyczną spoiw jest to, że są

aktywne chemicznie, a wiele procesów fizycznych, które
zachodzą w lepiszczach powodują, że te lepiszcza twardnieją.

Podział zaczynów budowlanych – dzielą się one na dwie

grupy:

– Zaczyny budowlane zwykłe.

– Zaczyny budowlane specjalne – modyfikowane.

Zaczyny znajdują zastosowanie w iniekcji: spękanych konstrukcji

betonowych lub murowanych, mało nośnych gruntów
budowlanych,
kanałów kablobetonowych, itp. A także w produkcji np. płyt
gipsowo-kartonowych (- tzw. suchy tynk).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

5

ZAPRAWY BUDOWLANE

ZAPRAWY BUDOWLANE

Zaprawa budowlana jest to mieszanina jednego lub kilku spoiw,

drobnego kruszywa (max do 2 mm) oraz wody, a także dodatków
lub domieszek.

Podstawowa charakterystyka zapraw budowlanych: po dodaniu

wody do suchych składników zaprawy objętość zaprawy jest o ok.
20% mniejsza niż objętość wspomnianych suchych składników.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

6

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na

gęstość objętościową

rozróżniamy

następujące

zaprawy budowlane:

– zaprawy zwykłe o gęstości objętościowej > 1300 kg/m³;

– zaprawy lekkie o gęstości objętościowej < 1300 kg/m³.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

7

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

cementowe (c)

– charakteryzują się one dobrą

przyczepnością, wytrzymałością, małą nasiąkliwością, mają niską
wartość ciepłochronną
i są trudno urabialne.

W celu wykonania zaprawy miesza się najpierw suche składniki –

do czasu uzyskania jednolitej barwy, a dopiero później dodaje się
wodę w ilości odpowiedniej do żądanej konsystencji.

Zastosowanie: murowanie ścian i fundamentów, filarów, łuków i

sklepień, mocowanie kotew i łączników stalowych, tynkowanie,
produkcja wyrobów budowlanych.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

8

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

wapienne (w)

– mogą być przygotowywane z ciasta

wapiennego lub wapna sproszkowanego: hydratyzowanego,
palonego mielonego, magnezjowego. Charakteryzują się bardzo
dobrą urabialnością, dobrymi właściwościami ciepłochronnymi,
niską wytrzymałością i znaczną nasiąkliwością.

W celu wykonania zaprawy miesza się składniki w kolejności: woda,

piasek, wapno (- ciasto wapienne lub wapno hydratyzowane).

Zastosowanie: murowanie murów nadziemnych o niedużych

obciążeniach oraz tynkowanie (- tynki wewnętrzne).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

9

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

cementowo - wapienne (cw)

– charakteryzują się

właściwościami pośrednimi zapraw cementowych i zapraw
wapiennych. Są dobrze urabialne (- dzięki obecności wapna),
dość szybko wiążą i twardnieją ze znacznie mniejszym niż
zaprawy cementowe skurczem.

W celu wykonania zaprawy miesza się najpierw suche składniki, do

czasu uzyskania jednolitej barwy, a dopiero później dodaje się
wodę w ilości odpowiedniej do żądanej konsystencji.

Zastosowanie: murowanie ścian, tynkowanie (- tynki wewnętrzne

& tynki zewnętrzne ).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

10

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

gipsowe (g)

– charakteryzują się bardzo dobrą

przyczepnością do podłoża, dużą nasiąkliwością i niewielką
wytrzymałością.

Charakterystyczny jest sposób dozowania składników w tychże

zaprawach: gips dodaje się zawsze jako ostatni, a pozostałe
składniki dodaje się do wody.

Zastosowanie: murowanie ścian z elementów gipsowych, nie

narażonych na działanie wilgoci, tynkowanie (- tynki & gładzie
wewnętrzne).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

11

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

gipsowo - wapienne (gw)

– tak jak zaprawy gipsowe,

charakteryzują się bardzo dobrą przyczepnością do podłoża,
dużą nasiąkliwością i niewielką wytrzymałością.

Tak jak poprzednio, charakterystyczny jest sposób dozowania

składników
w tychże zaprawach: gips dodaje się zawsze jako ostatni, a
pozostałe składniki dodaje się do wody.

Zastosowanie: murowanie ścian z elementów gipsowych, nie

narażonych na działanie wilgoci, tynkowanie (- tynki & gładzie
wewnętrzne).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

12

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

cementowo - gliniane (cgl)

– charakteryzują się dobrą

urabialnością, a także przyczepnością do podłoża oraz lepszymi
właściwościami ciepłochronnymi niż zaprawy cementowe.
Znamionuje je również dobra wodoszczelność.

Zastosowanie: roboty murarskie, tynki wewnętrzne & zewnętrzne,

izolacje wodoszczelne.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

13

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Ze względu na użyte spoiwo lub spoiwa zaprawy

dzielimy na:

Zaprawy

polimerowe

– charakteryzują się dużą wytrzymałością na

ściskanie oraz dobrą odpornością chemiczną, krótkim czasem
utwardzania, szybkim przyrostem wytrzymałości, dobrą
przyczepnością do różnych materiałów, dużą szczelnością, niską
ścieralnością, wysoką mrozoodpornością oraz możliwością
uzyskiwania gładkich powierzchni.

Do wad zalicza się: duże pełzanie, ograniczoną odporność cieplną,

dużą rozszerzalność cieplną, stosunkowo wysoki koszt,
konieczność przestrzegania specjalnych warunków wykonania (-
dokładne dozowanie składników, suche wypełniacze i podłoże,
odpowiednia temperatura & wilgotność środowiska w czasie
mieszania i układania betonów itp).

Spoiwem są polimery lub cement z dodatkiem polimerów.

Generalnie wszystkie zaprawy można modyfikować dodatkami
lub domieszkami polimerów polepszając ich właściwości.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

14

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Zaprawy ze względu na przeznaczenie zaprawy dzielimy na:

a) zaprawy tynkarskie

– podział w zależności od miejsca wykonania: do tynków

wewnętrznych & zewnętrznych;

– podział w zależności od rodzaju zaprawy: cementowe,

wapienne, itp.;

– podział w zależności od sposobu wykonania tynku i

wyglądu zewnętrznej powierzchni: do tynków
jednowarstwowych (- obrzutka), dwuwarstwowych (-
obrzutka & narzut), trójwarstwowych (- obrzutka,
narzut & gładź), do tynków o fakturze specjalnej (-
drapane, dziobane, itp.), do tynków szlachetnych
cyklinowanych & szlifowanych (- z dodatkiem
mieszanek kruszyw szlachetnych).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

15

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Zaprawy ze względu na przeznaczenie zaprawy dzielimy na:

b) zaprawy murarskie

Służą one do robót murarskich, powinny mieć dobre

właściwości wiążące, dobrą przyczepność do podłoża
oraz odpowiednie właściwości techniczne (- nasiąkliwość,
mrozoodporność, ciepłochronność, skurcz).

Podział zapraw murarskich:

– ze względu na rodzaj spoiwa;

– ze względu na wytrzymałość;

– ze względu na przeznaczenie;

– ze względu na właściwości ciepłochronne;

– ze względu na rodzaj materiału murowanego.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

16

KLASYFIKACJA ZAPRAW

KLASYFIKACJA ZAPRAW

Zaprawy ze względu na przeznaczenie zaprawy dzielimy na:

c) zaprawy specjalne

Są to zaprawy przeznaczone do wykonywania wąskiego

zakresu prac:

– do napraw elementów żelbetowych betonowych (-

zaprawy wzmacniane włóknami dodatkami żywic
syntetycznych, zaprawy upłynnione do renowacji
konstrukcji w szalunku);

– zaprawa do tamowania przecieków wody;

– zaprawy do szybkiego kotwienia i uzupełniania elementu;

– zaprawy cementowo – polimerowe do wykonywania

izolacji wodoodpornej konstrukcji;

– zaprawy do mocowania styropianu;

– zaprawy do klejenia płytek ceramicznych;

– zaprawy do wykonywania posadzek samopoziomujących;

– zaprawy do produkcji prefabrykatów drobnowymiarowych

(np. dachówek).

MATERIAŁY

BUDOWLANE

17

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

Badanie zaczynów & zapraw budowlanych obejmuje

oznaczenie ich:

– cech fizycznych w stanie świeżym;

– badania cech technicznych po stwardnieniu.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

18

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

Dla

świeżego & stwardniałego

zaczynu:

– oznaczenie ciekłości;

– oznaczenie lepkości;

– oznaczenie czasu wiązania;

– oznaczenie ciepła hydratacji;

– oznaczenie zmian objętościowych w funkcji

czasu;

– oznaczenie parametrów wytrzymałościowych;

– oznaczenie trwałości w funkcji czasu.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

19

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

Dla

świeżej

zaprawy:

– oznaczenie konsystencji zaprawy (- podstawowa

cecha zapraw);

– oznaczenie wydajności objętościowej zarobu;

– oznaczenie gęstości objętościowej zaprawy;

– oznaczenie czasu zachowania właściwości

roboczych zaprawy;

– oznaczenie zdolności do utrzymania wody (-

więźliwość wody);

– oznaczenie podatności zaprawy na

rozwarstwianie się;

– oznaczenie podatności do samoczynnego

wydzielania wody;

– oznaczenie zawartości powietrza w zaprawie.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

20

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

PODSTAWOWE BADANIA ZACZYNÓW & ZAPRAW

Dla

stwardniałej

zaprawy:

– oznaczenie wytrzymałości na ściskanie (-

podstawowa cecha zapraw);

– oznaczenie wytrzymałości na zginanie;

– oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie;

– oznaczenie nasiąkliwości;

– oznaczenie gęstości objętościowej;

– oznaczenie kapilarnego podciągania wody;

– oznaczenie mrozoodporności;

– oznaczenie skurczu w okresie twardnienia (- w

funkcji czasu);

– oznaczenie współczynnika rozmiękania;

– oznaczenie przyczepności do podłoża.

MATERIAŁY

BUDOWLANE

21

DZIĘKUJĘ

ZA

UWAGĘ

DZIĘKUJĘ

ZA

UWAGĘ

21