Problemy globalne we

współczesnej gospodarce

światowej

• przełom XIX i XX w. – B. Russell, G. Orwell,

A. France wskazywali, że postęp

techniczny niesie nie istniejące wcześniej

zagrożenia, ponadto wśród

niebezpieczeństw grożących cywilizacji

wymieniano np.. Eksplozję demograficzną,

dehumanizację pracy, totalitaryzm;

• przełom lat 60. i 70. – kryzys

energetyczny, spadek światowej produkcji

żywności, pierwsze duże katastrofy

ekologiczne;

Klub Rzymski

• powstała w latach 70. organizacja

pozarządowa której celem jest
uświadomienie ludzkości skali
zagrożeń globalnych.

• Raporty Klubu, przekładane na wiele

języków (także pol.), przygotowywane

przez zespoły wybitnych uczonych,

wywoływały ogólnoświatową dyskusję.

Pierwszy raport pt. Granice wzrostu

(1972) zawierał pesymistyczną

prognozę losów ludzkości: zakładając

dalszy szybki wzrost liczby ludzi,

zużywanie zasobów i zanieczyszczenie

środowiska, przewidywał totalną

katastrofę. Aby jej uniknąć, należy

zahamować przyrost naturalny i

zatrzymać rozwój gospodarczy.

http://www.clubofrome.org/

Cechy problemów globalnych

• światowy charakter –

dane zagrożenie

staje się problemem globalnym, kiedy w
sposób istotny dotyczy większości państw
(np. kwestie rozbrojenia, wyżywienia,
ubóstwo Trzeciego Świata)

• złożoność, zależność od działania

wielu czynników i wzajemne
powiązanie;

cecha najbardziej widoczna

w przypadku problemów krajów
rozwijających się (np. relacje cen
artykułów rolnych i przemysłowych,
niszczenie gleby, transfer technologii,
korupcja)

• ważne konsekwencje wiążące się z

nierozwiązaniem problemów

globalnych

lub ze zwłoką w

podejmowaniu środków zaradczych;

ostateczną konsekwencją dalszego

zaostrzania się

problemów byłoby

poważne zagrożenie życia lub zdrowia

znacznej części ludzkości, w krańcowych

przypadku nawet upadek cywilizacji (np.

wojna nuklearna, załamanie równowagi

ekologicznej, trwały deficyt

podstawowych surowców)

• przedsięwzięcia zmierzające do ich

rozwiązania muszą mieć złożony
charakter i dotyczyć wielu sfer życia
społecznego

(np. intensyfikacja produkcji

rolnej w krajach rozwijających się)

• rozwiązanie problemów globalnych

jest możliwe jedynie wówczas, gdy
odpowiednie przedsięwzięcia
obejmują swym zasięgiem cały świat

(szanse rozwiązania problemu globalnego
wzrastają wraz ze wzrostem liczby
podmiotów gospodarki światowej aktywnie
uczestniczących w ich rozwiązywaniu)

Przykłady problemów globalnych

• niebezpieczeństwo wojny nuklearnej;
• nie kontrolowany przyrost ludności;
• wyczerpywanie zasobów energii i surowców;
• kryzys zadłużeniowy;
• sytuacja krajów rozwijających się;
• zagrożenie środowiska naturalnego

(niszczenie powłoki ozonowej, niszczenie
lasów, brak wody, erozja gleby)

Podstawowe problemy

globalne i sposoby ich

rozwiązania

1.

• Wyczerpywanie nieodnawialnych

zasobów naturalnych

• Globalne ocieplenie, dziura ozonowa,

zmiana klimatu

• Skażenie środowiska naturalnego
• Utrata różnorodności biologicznej
• Dążenie firm do wprowadzenia

modyfikowanych genetycznie

organizmów o niesprawdzonym

bezpieczeństwie dla ludzi i środowiska

rozwiązania globalne

• Ustawodawstwo i edukacja na rzecz

zdrowej i zrównoważonej gospodarki
globalne w zgodzie z naturą

• Powierzenie odpowiednim instytucjom

odpowiedzialnego i zrównoważonego
zarządzania środowiskowego

• Przyjęcie na całym świecie „zasady

ostrożnościowej” dla wszystkich nowych
technologii

2.

• Problemy demograficzne:
• Bezrobocie
• Nędza, pogłębiające się rozwarstwienie

między bogatą Północą a biednym

Południem, a także rozwarstwienie

wewnątrz społeczeństw

• Zjawisko niedożywienia i głodu
• Problemy społeczne
• Brak podstawowej higieny i opieki

zdrowotnej

rozwiązania globalne

• Międzynarodowy fundusz pomocy

bazujący na podatkach z
międzynarodowego handlu bronią

• Podatek w rodzaju podatku Tobina na

spekulacje walutową, z którego
dochody liczone w mld USD zasiliłyby
fundusz redystrybujący bogactwo

3.

• Zadłużenie międzynarodowe

rozwiązania globalne

• Przedsięwzięcia zmierzające do jego

rozwiązania muszą dotyczyć zarówno
dłużników, jak i wierzycieli

• Konieczne jest całkowite anulowanie

długów krajom najbardziej
zadłużonym

4.

• Potęga instytucji globalnych, takich

jak Bank Światowy, WTO i MFW

rozwiązania globalne

• Zreformowanie wszystkich

istniejących instytucji o charakterze
globalnym

• Stworzenie nowych, w pełni

demokratycznych i
reprezentatywnych instytucji
globalnego zarządzania

5.

• „korporatokracja” czyli niewłaściwa

potęga i wpływy w rękach
prywatnych inwestorów, takich jak
korporacje transnarodowe

rozwiązania globalne

• Międzynarodowe ustawodawstwo

zapewniające przede wszystkim
interes ludzi i planety

6.

• Broń masowego rażenia
• Terroryzm
• Wojna
• Zjawisko „prania brudnych

pieniędzy”

• Przestępczość międzynarodowa

rozwiązania globalne

• Zakaz produkcji i wykorzystania broni

masowego rażenia wsparty powstaniem

nowej sekcji wywiadowczej i

bezpieczeństwa w ramach ONZ

• Zakaz prowadzenia wojny jako

przestarzałego środka rozwiązywania

konfliktów

• Ratyfikacja przez wszystkie kraje świata

Międzynarodowego Sądu Kryminalnego,

który sądziłby terrorystów i innych

podobnych przestępców

Coraz większa polaryzacja,

polegająca na integracji silnych i
marginalizacji słabych w
gospodarce światowej, ma
wyraźnie konfliktogenny charakter,
grożąc poważnym zachwianiem
bezpieczeństwa
międzynarodowego.
Bezpieczeństwo ekonomiczne i
socjalne są komponentami
globalnego bezpieczeństwa
międzynarodowego.