UKŁAD PIRAMIDOWY

schat struktur pnia mózgu, droga
piramidowa (pyramidal tract)
zaznaczona na czerwono, na samym
dole zaznaczono skrzyżowanie
piramid (pyramid decussation).

POJĘCIE RUCHU



Klasyfikacja ruchów ze względu na sposób ich powstawania:

*ruchy dowolne (celowe, precyzyjne, zamierzone)



zachodzą przy udziale świadomości



kontroluje je UKŁAD PIRAMIDOWY



*ruchy mimowolne (automatyczne, współczuły)



zachodzą bez udziału świadomości



kontroluje je UKŁAD POZAPIRAMIDOWY

Ruchy mimowolne towarzyszą ruchom dowolnym i uzupełniają je!

podczas chodzenia ruch dowolny

podczas chodzenia

ruch kończyn górnych ruch mimowolny

Piętrem nadrzędnym, od którego każdy ruch zależy jest kora

mózgowa.

UKŁAD PIRAMIDOWY

* układ piramidowy = droga piramidowa lub droga korowo-

rdzeniowa* droga jednoneuronalna

* rozpoczyna się od ciał komórkowych neuronów piramidowych
Betza w pierwotnej korze ruchowej w zakręcie przedśrodkowym
(V warstwa kory mózgowej)
* neurony piramidowe Betza posiadają bardzo długie aksony
(włókna rdzenne, mielinowe)- ich mielinizacja rozpoczyna się krótko
przed urodzeniem i trwa do 2-3 roku życia



W układzie pozapiramidowym wyróżnia się następujące składowe
anatomiczne:









jądra wzgórza: brzuszne przednie, brzuszne boczne i środkowo-pośrodkowe



istotę czarną

Schemat przebiegu dróg
piramidowych w płaszczyźnie
czołowej. Motor area of cortex – kora
ruchowa; internal capsule – torebka
wewnętrzna; geniculate fibers –
włókna kolana torebki wewnętrznej;
decussation of pyramids –
skrzyżowanie piramid; anterior
cerebrospinal fasciculus – przedni
pęczek korowo-rdzeniowy; lateral
cerebrospinal fasciculus – pęczek
boczny; anterior nerve roots –
korzenie rdzeniowe przednie

UKŁAD PIRAMIDOWY

*ciała komórkowe neuronów
Betza znajdują
się w pierwotnej korze ruchowej
w zakręcie
przedśrodkowym
*aksony neuronów Betza po
wyjściu z
pierwotnej kory ruchowej
przechodzą przez
istotę białą półkul mózgowych,
torebkę
wewnętrzną i brzuszną część
konaru mózgu,
most, rdzeń przedłużony
*na przedniej powierzchni rdzenia
przedłużonego aksony tworzą
„piramidy”
*w dolnej części rdzenia
przedłużonego w
obszarze nazwanym
skrzyżowaniem piramid
80-85% aksonów neuronów Betza
krzyżuje
się, tzn. włókna biegnące od
lewej półkuli
przechodzą na prawą stronę
rdzenia kręgowego i
na odwrót

UKŁAD PIRAMIDOWY

*aksony, które uległy
skrzyżowaniu
(80-85%) tworzą drogę korowo-
rdzeniową
boczną
*pozostałe 15-20% aksonów
omija
piramidy, nie ulega skrzyżowaniu
i biegnie
po tej samej stronie rdzenia
kręgowego, co
półkula mózgowa z której
wyszłyte
aksony tworzą drogę korowo
rdzeniową
przednią
*aksony neuronów Betza kończą
się
bezpośrednio w jądrach
ruchowych w
jądrach przednich rdzenia
kręgowego lub
dochodzą do neuronów
wstawkowych

ROLA



kontroluje ruch dowolny poszczególnych mięśni
szkieletowych po



przeciwnej stronie ciała



im lepiej rozwinięta droga piramidowa, tym



większa zależność od kory mózgowej

OBJAWY USZKODZENIA

*ograniczenie lub zniesienie
wykonywania ruchów dowolnych
NIEDOWŁAD lub PARALIŻ
*nadmierne (wzmożone) napięcie
mięśni, tzw. SPASTYCZNOŚĆ

UKŁAD POZAPIRAMIDOWY

Posiada bardziej złożoną budowę
niż układ piramidowy i pod
względem rozwoju stanowi
starszą część układu
kontrolującego ruch

Układ pozapiramidowy
rozpoczyna się w
dodatkowej korze ruchowej,
neurony
dodatkowej kory ruchowej
wysyłają aksony
do jąder podkorowych, z kolei
neurony jąder
podkorowych wysyłają swoje
aksony do
innych jąder podkorowych lub
aksony te z
pominięciem piramid docierają do
rdzenia
kręgowego.



UKŁAD POZAPIRAMIDOWY TO
DROGA WIELONEURONALNA

Układ pozapiramidowy jest
układem neuronów połączonych
w charakterystyczne pętle. Są to
połączenia o typie
sprzężeń zwrotnych.

Zasadnicze pętle -
istota czarna - jądro brzuszno-
boczne wzgórzaneuronalne:
1.kora mózgowa - jądro ogoniaste
i impulsacja wraca z powrotem do
kory mózgowej (pętla
podstawowa)
2.kora mózgowa - jądro ogoniaste
-
istota czarna - jądro brzuszno-
boczne wzgórza
i impulsacja wraca do jądra
ogoniastego;
stąd kierowana jest do rdzenia
kręgowego
3.kora mózgowa - jądro ogoniaste
-
istota czarna i impulsacja wraca
do jądra
ogoniastego; stąd kierowana jest
do rdzenia
kręgowego