POSTĘPOWANIE PRZY

PRZEKRACZNIU PROGU

DZIESIĄTKOWEGO

DODAWANIE Z PRZEKROCZENIEM PROGU DZIESIATKOWEGO

• Jest zagadnieniem węzłowym w

nauczaniu matematyki

w klasie II

szkoły specjalnej

. Opanowanie tej

trudnej operacji rachunkowej przez
dziecko wymaga uważnego
wprowadzenia metodycznego pełnej
tabeli dodawania i odejmowania.
Obejmuje ona- 36 zadań, które
przedstawiają się następujaco :

9+2 8+3 7+4 6+5 5+6

4+7

9+3 8+4 7+5 6+6 5+7

4+8

9+4 8+5 7+6 6+7 5+8

4+9

9+5 8+6 7+7 6+8 5+9
9+6 8+7 7+8 6+9
9+7 8+8 7+9
9+8 8+9 3+8

2+9

9+9 3+9

Podstawą dobrego opanowania

DODAWANIA I ODEJMOWANIA Z

PRZEKROCZENIEM PROGU

DZIESIATKOWEGO

jest posiadanie przez

uczniów umiejętności :

Dodawania i odejmowania w zakresie

10,

Rozkładanie liczb pierwszej

dziesiątki,

Dodawanie i odejmowanie jedności

do pełnej dziesiątki.

Punktem wyjścia w pracy metodycznej

w tym zakresie będą ćwiczenia
związane z doświadczeniem dzieci np.

idąc na wycieczkę liczą one drzewa
rosnące przy ulicy, samochody
znajdujące się na jezdni itp.

Z kolei nauczyciel ustawia w

jednym szeregu 9 uczniów i prosi
o dojście do grupy jeszcze
jednego ucznia, po czym pyta

ilu

teraz jest uczniów w grupie

.

W następnym zadaniu proponuje

rozwiązanie zadania:

9 uczniów dodać 2 uczniów.
Uczniowie układają rozwiązanie:

9+2= 9+1+…

=10+1=

• Następnie w czasie dalszych ćwiczeń w

klasie nauczyciel posłuży się patyczkami.

• W jednym szeregu ustawiają uczniowie 9

patyczków, pod spodem maja dwa.

IIIIIIIIII
II

• Nauczyciel daje polecenie dosunięcia do 9

jednego patyczka i związanie patyczków
w paczkę, następnie obok paczki
uczniowie kładą pozostały jeden patyczek

IIIIIIIIII

I

• Dopiero po takich ćwiczeniach

dodawania w zakresie 9+2
nauczyciel przystępuje do
rozwiązania zadania

• Uczniowie liczą drzewa

przedstawione na ilustracji i przez
doliczanie odliczają 9+2

•9+2=9+1+1=10

+1=11

9+2

Dodawanie typu:

9+2, 9+3, 9+4,

8+2, 8+3, 8+4,

gdzie dodaje się mniejsze składniki

do większych, jest łatwiejsze niż
przykłady odwrotne, w których
dodaje się większe składniki do
mniejszych.

• Opracowanie dodawania typu 9+3

będzie realizowane w ośrodku: zabawy i
sporty zimowe. Organizując wycieczkę
na pobliską polanę, gdzie dzieci będą
zjeżdżać na sankach i łyżwach oraz
lepić śnieżne kule, nauczyciel poleca
przygotowanie zabawy w taki sposób,
aby część dzieci jeździła na sankach, a
część bawiła się śnieżkami.

• Przy tej okazji w różnych sytuacjach

dochodzi do kolejnego liczenia uczniów
na sankach i łyżwach :

• 9+1, 9+2 (przypomnienie z poprzedniej

lekcji)

• Z kolei nauczyciel stawia do

rozwiązania zadanie :

• Ile jest dzieci na sankach?,
• Ile na łyżwach?
• Ile jest razem dzieci?
Np.

9+3=9+1+…=…

• Następny etap polega na zebraniu i

opracowaniu materiału
zgromadzonego podczas spostrzeżeń
i obserwacji w terenie oraz zabawy na
śniegu.

• Po powrocie do klasy omawiamy z

dziećmi wycieczkę i odtwarzamy
przeżytą przez nie sytuacje,
nawiązując do zabawami śnieżkami.

• Na tablicy dzieci rysują dziewięć

małych śnieżek i trzy duże i wykonują
zadanie 9+3

• Kolejnym etapem pracy będzie

wykorzystanie ilustracji z zadania 2
na stronie 1 podręcznika (zeszyt
ćwiczeń 2) do wykonania tego
samego obliczenia.

• Nauczyciel pyta:

• Ile jest dzieci bez kulek śnieżnych?

• Ile jest dzieci z kulkami?

• Ile jest dzieci razem?

• Przy rozwiązaniu zadania nauczyciel

zwraca uwagę na dopełnienie liczby 9
do 10.

• Analogicznie uczniowie rozwiązują inne

zadania. Za każdym razem przy liczeniu
mówią,

• ile miały dodać,
• jak to zrobiły
• ile otrzymały.

• Opisują słowami wykonaną czynność

• Na następnych lekcjach dla utrwalenia

zadań typu 9+2 nauczyciel może na
przykład wykorzystać loteryjkę
przeznaczona do działań na
przekroczenie progu dziesiątkowego.
Ćwiczenia takie maja następujący
przebieg:

• Do kartonika z 9 kołkami uczeń

dosuwa kartonik z odpowiednią liczbą
kółek w pozostawione puste miejsca.

•

9+2=11

9+3=12

(9+1)+1=11 (9+1)=12
10+1=11 10+2=12

• Józef Hawlicki proponuje

dodawanie

typu 9+4

przeprowadzić na krążkach

różnokolorowych

• 9 krążków i 1 krążek to jest 10

krążków,

• 10 krążków i 3 krążki to jest 13

krążków,

• Zatem 9 krążków i 4 krążki to jest 13

krążków

• Dla utrwalenia dodawania z

przekroczeniem progu dziesiątkowego w
obrębie poznanych typów zadań
nauczyciel organizuje zabawę pt.

„ Ubieramy choinkę”.

Każde dziecko

otrzymuje zieloną choinkę z kartonu z
działaniami do wykonania.

• Nauczyciel poleca dzieciom „ubrać”

choinkę- czyli wpisać wyniki dodawania.
Kiedy dziecko ubierze choinkę dostaje złota
gwiazdkę na czubek. Każdy uczeń powinien
wyjaśnić rozwiazane zadanie na przykład
tak :

• Marysia miała 9 bombek, mama dała jej

jeszcze dwie. Ile bombek ma teraz Marysia?

• 999

• 999

9

+

2

9

+3

8

+

3