Rak nerki
Rak nerki
Rak nerkowokomórkowy (rak nerki, łac. carcinoma renis,– nowotwór
złośliwy wywodzący się najczęściej z komórek nabłonka cewek krętych
bliższych. Ze względu na fakt, że nabłonek cewek nerkowych wywodzi
się z mezodermy, a nie jak w innych narządach z ektodermy, nie należy
on do grupy gruczolakoraków.
Pod względem histopatologicznym rozróżnia się pięć typów raka
nerkowokomórkowego:
rak jasnokomórkowy, stanowiący 65–75% przypadków raka
nerkowokomórkowego. Dawna historyczna nazwa raka
jasnokomórkowego nerki to nadnerczak lub guz Grawitza – sądzono,
że rozwija się on z wtrętów nadnerczowych w miąższu nerki.
rak brodawkowaty, zwany także chromofilnym (10–15% przypadków)
rak chromofobny (5% przypadków).
rak z cewek zbiorczych
rak sarkomatoidalny
Rak nerkowokomórkowy stanowi 3,6% wszystkich przypadków
nowotworów złośliwych u mężczyzn i 2,6% u kobiet. Rak
nerkowokomórkowy występuje dwukrotnie częściej u płci męskiej,
średni wiek wystąpienia tego nowotworu szacuje się na 60 lat.
Etiologia
nie jest znana, a w jego
rozwoju postuluje się następujące
czynniki:
predyspozycja genetyczna (np. zespół von Hippla i
Lindaua)
palenie papierosów
otyłość współistniejąca z nadciśnieniem tętniczym
(czynnik ryzyka głównie u kobiet)
zawodowe narażenie na wielopierścieniowe
węglowodory aromatyczne np. trichloroetylen oraz
kadm, azbest
nabyta torbielowatość nerek u osób z mocznicą
leczonych dializami
po napromienieniu
terapia estrogenowa
fenacetyna i acetaminofen
Objawy i przebieg
W 5% przypadków stwierdza się klasyczne objawy zwane
niekiedy triadą Virchowa:
guz wyczuwalny w okolicy lędźwiowej
ból zlokalizowany tamże
krwiomocz
Zwykle towarzyszą im objawy ogólne, pod postacią
osłabienia, utraty masy ciała, częste gorączki lub stany
podgorączkowe. Inne niespecyficzne objawy to:
żylaki powrózka nasiennego zwłaszcza po stronie lewej
powiększenie szyjnych lub nadobojczykowych węzłów
chłonnych wskutek przerzutów
obrzęki kończyn dolnych
nadciśnienie tętnicze wskutek wydzielania reniny przez
komórki guza
wyniszczenie
W badaniach dodatkowych stwierdza się następujące
odchylenia:
niedokrwistość, ale może też wystąpić czerwienica
spowodowana nadprodukcją przez guz erytropoetyny
hiperkalcemia
zwiększenie stężeń AlAT, AspAT, fosfatazy alkalicznej
pomimo braku przerzutów do wątroby (tzw. zespół
Stauffera) oraz także kreatyniny i mocznika
Potwierdzenie rozpoznania uzyskuje się wykonując
badania obrazowe, takie jak USG, urografia,
tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny,
scyntygrafia, angiografia nerkowa. Należy dodać, że w
60% przypadków rozpoznanie guza nerki następuje
przypadkowo, podczas badania USG jamy brzusznej.
Leczenie
Podstawowym sposobem leczenia jest wykonanie
nefrektomii radykalnej czyli wycięcia nerki łącznie z
torebką tłuszczową, nadnerczem, regionalnymi węzłami
chłonnymi oraz blaszkami powięzi nerkowej. W
niektórych przypadkach (gdy chory posiada już tylko
jedną nerkę, guz ma wymiar poniżej 4 centymetrów i
jest zlokalizowany w obrębie bieguna nerki) możliwe
jest usunięcie tylko samej masy guza z pozostawieniem
miąższu nerki.
Stosowana jest również selektywna embolizacja tętnicy
nerkowej, ale zgodnie z wytycznymi Europejskiego
Towarzystwa Urologicznego nie ma ona znaczenia w
leczeniu radykalnym raka nerki a jedynie jako leczenie
paliatywne, w przypadku masywnego krwiomoczu.
W leczeniu skojarzonym stosowana jest chemioterapia,
immunoterapia, oraz leczenie celowane za pomoca
nowych, zarejestrowanych niedawno leków. Chemioterapia
jest zwykle nieskuteczna, a znaczenie mają jedynie
pochodne 5-fluorouraculu. W immunoterapi używane sa 2
związki- Interferon alfa oraz Interleukina 2. Do 2008 roku
Interferon był podastawowym lekiem pierwszego rzutu w
rozsianym raku nerkowokomórkowym. Jednakże od roku
2009 według zaleceń Europejskiego Towarzystwa
Urologicznego jako lek 1-go rzutu w leczeniu pacjentów o
niskim ryzyku stosowany jest Sunitinib (Sutent), lub
bevacizumab z Interferonem alfa. U pacjentów z wysokim
ryzykiem jako lek 1-go rzutu stosuje się tensirolimus. W
leczeniu 2-go rzutu stosowany jest Sorafenib (Nexavar)
jako lek stosowany po wcześniejszym leczeniu cytokinami,
bądź Everolimus po leczeniu Sunitinibem, i
bavacizumabem.