Emocjonalna 

teoria 

motywacji

Emocje jako 
podstawowy element 
życia psychicznego

.



Kategoria poznania – to czucia i 
wyobrażenia



Kategoria uczyć – przeżycia 
przyjemności i przykrości



Kategoria woli 



Kategorie emocji (impulsje)

Elementy (kategorie) składające 
się na życie psychiczne:



Poznanie i uczucia  są zjawiskami 
jednostronnie doznawanymi 
(biernymi i pasywnymi)



Wola jest jednostronnie popędowym 
przeżyciem (aktywnie czynnym)



Emocja jest doznawaniem patii 
(znoszeniem czegoś), jednak z 
drugiej strony jest pewnym apetitus, 
np. przeżyciem głodu. To przeżycia 
poznawczo-popędowe, tj. bierno-
czynne, pasywno-aktywne

1. Metoda przeciwdziałania 
a) negatywna - doprowadzenie emocji do szczególnie 
wysokiego stężenia, a później celowe 
przeciwdziałanie jej realizacji
b) pozytywna – robienie tego czego zwykle się nie 
robi, naruszenie powściągów, zakazów, tabu

2. Metoda drażnienia – wielokrotne ponawianie prób 
przeżywania przeszkód, które stoją na drodze 
zaspokojeniu silnie pobudzonej emocji

 

Metody badania emocji i ich 
akcji:



Wnioskowanie dedukcyjne 

– 

wyprowadzenie wniosków z ogólnych przesłanek 
biologicznych, o działaniu emocji 



Wnioskowanie indukcyjne 

– 

powinno być 

ukierunkowane na zbadanie co jest związane z 
istotą specyficznego gatunku przeżyć 
emocjonalnych i co jest od niej zależne 



Badanie akcji emocji 

dostarczanie 

materiałów do budowania ogólnych praw 
działania emocji i poznanie praw rządzących 
zjawiskami psychicznymi

Inne metody badania 
emocji:



Zmiany w organizmie



Ruchy lub inne procesy fizjologiczne



Postępowanie (wywołane emocjami)



Procesy psychiczne ( intelektu uczucia lub 
woli wywołane emocjami

Akcje emocji to:



Fizyczne 



Psychiczne 



Zewnętrzne



Wewnętrzne 



Widzialne



Częściowo widzialne



Złożone 

Rodzaje akcji emocji:



Obiektywna - wykrywanie i nieobserwowanie 
emocji na podstawie obserwowanych akcji (lub 
akcji i „motorów”)

   - Specjalna – rozkładanie na prostsze elementy 
emocji już znanych
  - Ogólna – wykrywanie emocji należących do 
jakiejś szerokiej klasy
    - Prosta i złożona – podstawą każdej akcji jest 
wykrywanie jednej lub kilku emocji 



Subiektywna – badanie emocji w sposób 
introspekcyjny, za pomocą metod drażnienia i 
przeciwdziałania

Rodzaje diagnoz:



Emocje specjalne – 

określone pod 

względem ogólnego swego charakteru i kierunku, 
np. głód, strach, wstyd, ciekawość



Emocje blankietowe 
(abstrakcyjne) 

mogą stać się pobudką do 

wszelkiego rodzaju działania, wywołane są 
nakazami, zakazami, pozwoleniami, radami, 
prośbami. Stanowią element przeżyć moralnych i 
prawnych

Rodzaje emocji i ich 
odmiany:



Emocjonalna - najprostsze emocje bez 
pośrednictwa postrzeżeń czy celowości

a) Apulsywna (atrakcyjna, przyciągająca)
b) Repulsywna (odpychająca, powstrzymująca)



Uczuciowo-emocjonalna - to taka, która 
pobudza emocje i postępowanie za 
pośrednictwem uczuć przykrości i przyjemności



przyjemnościowo-emocjonalna

a) Apulsywna – przyjemnościowo-emocjonalna
b) Repulsywna – przykrościowo-emocjonalna



Intelektualno-emocjonalna

Typy motywacji:



Bodźcami emocji, wymuszającymi danego 
postępowania, są wyobrażenia, 
postrzeżenia, ale jeżeli nie są powiązane z 
emocjami, nie mają samoistnej wartości 
motywacyjnej

Motywacja intelektualno-
emocjonalna



Celowościowa (teleologiczna)- 

ma na widoku jakiś wyobrażony stan 

przyszły (osiągnięcie, zachowanie lub uniknięcie czegoś)

a)

Hedonistyczna             

wyobrażenia możliwych przyjemności własnych       

                           

b)

Antyhedonistyczna       

lub cudzych

c)

Utylitarna                     

wyobrażenie możliwych korzyści          

d)

Antyutylitarna              

lub strat  

e)

Obiektywna 

wyobrażenia wyników technicznych, naukowych



Podstawowa 

wyznacza działania „dlatego, że”, a nie „dlatego aby”, ten typ motywacji 

wywoływany jest za pośrednictwem wyobrażeń, dotyczących przeszłości lub teraźniejszości



Przedmiotowa 

(jest najpospolitsza) postrzeżenia powodują emocje apulsywne lub 

repulsywne, które bez świadomości celu powodują ruch, np. zdobywanie pokarmu



Akcyjna (niezależna) 

występuje wtedy, gdy procesy emocjonalne, 

pobudzające do działań, wywoływane są przez wyobrażenia akcji, tzn. odpowiednich czynności

Odmiany motywacji 
intelektualno-emocjonalnej:

Motywacyjny charakter przeżyć etycznych 
polega na tym, że skłaniają do jakiegoś 
postępowania i zarazem powstrzymują od 
jakiegoś innego
Emocje etyczne (prawne i moralne)

a)

Posiadają mistyczno-autorytatywny charakter, 
wypływający z jakiegoś tajemniczego źródła

b)

 przeżywamy je jako wewnętrzne ograniczenia wolności, 
jako swoistą przeszkodę w wyborze i uleganiu naszym 
skłonnościom

 

Motywacyjny charakter przeżyć 
etycznych



Specyficznie prawna (bezpośrednia zasadnicza). 
Wypływa z poczucia uprawnienia i powinności 
do czegoś. Może ona działać w trzech formach:

1)

Aktywnej - zachęca do korzystania z 
odpowiednich świadczeń ze strony innych 
ludzi

2)

Pasywnej - wynika z poczucia obowiązku, 
dostarczenia innym tego co im się należy

3)

Neutralnej - uświadamia o istnieniu praw osób 
trzecich

)

Motywacja prawna:



Pośrednia

a)

Pomocnicza (uboczna, surogatowa, 
zastępcza)



Pozytywna ma miejsce wtedy, gdy środki 
prawne skłaniają do przestrzegania prawa. 
Imaginacja kary i nagrody.



Negatywna zapobiega powstawaniu pokus 
postępowania niezgodnego z prawem, np. 
oficjalne środki kontroli

a)

Samodzielna (wolna) wyznacza 
postępowanie, które nie będąc prawnie 
obowiązujące uznawane jest za niezbędne i 
porzyteczne