Przygotowanie

bazy danych

System Obsługi

Wypożyczalni - SOWy

Opracowanie na podst. książki –
Dariusz Wojtala

Etapy realizacji projektu

• Początkowy cel projektu: „utworzenie

prostej bazy danych oraz przedstawienie
efektu przetwarzania danych”. W dalszej
części bazę tę będziemy uzupełniać i
modyfikować dodając nowe formularze,
kwerendy i raporty.

• Projektowany system ma zapewnić

możliwość wprowadzania danych nowego
filmu,

nowego

klienta

oraz

ewidencjonowania

wypożyczonych

filmów, czyli dostarczać odpowiedzi na
pytanie: „Jakie filmy zostały wypożyczone
przez konkretnych klientów?”

Początkowe wymagania i

ograniczenia systemu SOWy

Wymagania:
1. Wprowadzanie informacji o filmie,
2. Wprowadzanie informacji o kliencie,
3. Wprowadzanie informacji o wypożyczeniu filmu,
4. Uzyskiwanie informacji, jakie filmy zostały wypożyczone

przez konkretnych klientów,

5. Drukowanie raportu na temat filmów wypożyczonych

przez konkretnych klientów.

Ograniczenia:
6. Dany film może być wypożyczony w danym dniu przez

danego klienta tylko jeden raz,

7. Nie prowadzimy ewidencji opłat,
8. Nie prowadzimy w systemie ewidencji nośników z

filmami, czyli magazynu – pracownik wypożyczalni po
prostu sprawdza, czy nośnik z filmem jest na półce.

Planowane

formularze

i

raporty

• Wprowadzania danych nowego klienta (imię,

nazwisko, adres, numer telefonu, numer dokumentu
stwierdzającego tożsamość, np. dowód osobisty),

• Wprowadzania nowego filmu (tytuł, gatunek filmu,

rodzaj nośnika),

• Wypożyczenia filmu (daty wypożyczenia i zwrotu,

liczba dni, na które film został wypożyczony).

• Drukowanie listy wypożyczonych filmów w formie

formularza. Powinien on zawierać informacje o
kliencie (jego nazwisko i imię) oraz informacje o
filmach, które wypożyczył (tytuł filmu, datę
wypożyczenia, datę zwrotu i liczbę dni, na które film
został wypożyczony).

Podział informacji na

grupy

Informacje o

klientach

Informacje o

filmach

Informacje o

wypożyczeniach

Nazwisko

Tytuł filmu

Data wypożyczenia

Imię

Rodzaj nośnika

Liczba dni

Ulica i nr domu

Gatunek filmu

Data zwrotu

Kod pocztowy

Miejscowość

Numer telefonu

Numer dowodu

osobistego

Klucz podstawowy

Aby

w

programie

Microsoft

Access

zdefiniować relację między daną tabelą a
inną, jedno pole tej tabeli musi pełnić
funkcję

klucza

podstawowego,

natomiast w drugiej tabeli musi zostać
wyznaczone pole do zapisywania wartości
tego klucza. Funkcję klucza podstawowego
może pełnić tylko takie pole, którego
wartości są unikalne (niepowtarzalne) w
ramach

tabeli.

Wartości

klucza

podstawowego mogą być wprowadzane
automatycznie

przez

program

–

Autonumerowanie.

Tworzenie tabeli Klienci

Dodatkowy indeks dla tabeli klienci

na podst. pól Nazwisko i Imie

Otwórz tabele klienci w widoku
projektu.

Otwórz

okno

Indeksy

(Widok/Indeksy) lub przycisk Indeksy na
karcie Projektowanie w Narzędziach
tabel.

Przygotowanie tabeli

filmów

W tabeli Klienci jako klucz podstawowy
przyjęliśmy klucz oparty na polu typu
Autonumerowanie zaproponowany przez
Ms Access. W tabeli Filmy przyjmiemy
inne rozwiązanie. Zdefiniujemy tu klucz
własny usuwając klucz podstawowy.

Typy pól i ich właściwości

Dla każdego pola tabeli należy wybrać typ
danych

odpowiadający

przeznaczeniu

pola.

Przygotowanie tabeli

Wypożyczeń

W tabeli

Wypożyczenia

pola

IdKlienta

i

IdFilmu

nazywane są w

Access

kluczami obcymi,

ponieważ identyfikują rekordy z obcych

tabel (z tabel

Klienci

i

Filmy),

a nie z tabeli, w której są umieszczone.

Klucz główny

(Primary Key),to kolumna lub zbiór kolumn, które w

sposób unikalny definiują wiersz w danej tabeli.

Klucz obcy

jest kolumną lub zbiorem kolumn, który jest kluczem

głównym w innej tabeli. Można powiedzieć, że klucz obcy jest kopią
klucza głównego z innej tabeli.

Związki (relacje) w

naszej bazie

• Jeden klient może wypożyczyć wiele

filmów i jedna transakcja wypożyczenia
dotyczy jednego klienta,

• Jeden film może być wypożyczony wiele

razy i jedna transakcja wypożyczenia
dotyczy jednego filmu,

Mamy przygotowane niezbędne tabele oraz
zdefiniowane potrzebne klucze. Połączymy
relacją „

jeden do wielu

” tabelę Klienci z

tabelą Wypozyczenia oraz tabelę Filmy z
tabelą Wypozyczenia.

Wymuszanie więzów integralności oznacza, że
w polu „klucza obcego” (IdKlienta, IdFilmu) nie
można wprowadzać wartości nieistniejących w polu
klucza podstawowego tabeli, z której prowadzimy
połączenie (odpowiednio z tabel Klienci i Filmy).
W tabeli Wypozyczenia nie ma więc możliwości
dopisania rekordu dla klienta, który nie figuruje w
tabeli podstawowej Klienci. Oznacza to, że nie
możemy wypożyczyć filmu osobie, której nie ma
zarejestrowanej w tabeli podstawowej. Podobnie
zaznaczenie wymuszenia więzów integralności
podczas tworzenia relacji między tabelami
Wypozyczenia i Filmy oznacza, że w tabeli
Wypozyczenia nie może być odwołania do filmu,
którego nie ma w tabeli Filmy.

Formularz zwrotu filmu

Powinien spełniać następujące funkcje:

• Powinny być widoczne podstawowe dane klienta oraz

informacje o filmach, których nie oddał. W związku z czym
przygotujemy formularz z podformularzem,

• Użytkownik nie powinien mieć możliwości zmiany danych w

tym formularzu (poza zmianą wartości pola

DataZwrotu

). Taką

możliwość zablokujemy.

• Kiedy klient będzie oddawał dany film, w polu DataZwrotu

powinna być wprowadzana aktualna data. Umieścimy
odpowiedni

przycisk,

którego

naciśnięcie

spowoduje

wprowadzenie bieżącej daty w polu DataZwrotu, co będzie
równoznaczne z oddaniem filmu.

• Aby przyspieszyć i usprawnić wyszukiwanie danych klienta,

umieścimy odpowiedni przycisk polecenia i utworzymy
kwerendę, która posortuje informacje o klientach według
nazwiska i imienia.

• Oddane filmy nie powinny być widoczne na liście filmów

wypożyczonych przez danego klienta.

„Dopieszczanie”

stworzonej bazy

1. Tworzymy własne przyciski nawigacyjne na stworzonych

formularzach, w odpowiadających nam miejscach. Standardowe
przyciski nawigacyjne Accessa – usuwamy we właściwościach
formularzy.

2. Na formularzach klienta, filmu, wypożyczeń i

zwrotu

umieścimy przyciski obsługujące przejścia do rekordu:
następnego, poprzedniego, ostatniego i pierwszego. Ponadto na
trzech pierwszych formularzach umieścimy przycisk dodawania
nowego rekordu.

3. W formularzu Wypożyczenia filmu obok przycisków z listą

wyboru nazwiska klienta wstawimy pola tekstowe: imię i numer
dowodu osobistego oraz pole z wyświetlanym tytułem filmu. By
mieć dostęp do tych pół musimy źródło danych powiązać z
kwerendą KWypozyczenia gdyż w tabeli Wypozyczenia, na
podst., której wykonaliśmy ten formularz tych pól nie ma. Ustaw
to we Właściwościach odpowiednich formularzy. (Dane/Źródło
formantu/…) Etykiety dla wstawianych pól tekstowych,
zaznaczamy i usuwamy lub możemy te pola dodatkowo opisać.

1. Założyliśmy, że film będzie wypożyczany na 1 lub 3

dni. Zdarzyć się może, że klient przetrzyma go kilka
dni dłużej. Aby obliczyć faktyczna liczbę dni
wypożyczenia umieścimy w formularzu pole, w
którym będzie wykonywana ta operacja. Do
podformularza, na formularzu zwrotu filmu
wprowadzimy

pole,

w

którym

wprowadzimy

wyrażenie, korzystając z Konstruktora wyrażeń.

2. Wyrażenie to przypiszemy do wcześniej stworzonej

kwerendy dla podformularza Zwrotu Filmu, na końcu
listy za IdKlienta.

Będzie miało ono postać:

FaktLiczbaDni: Date()-[DataWypozyczenia], po

czym zamykamy kwerendę i wstawiamy formant
pole tekstowe w obszarze podformularza. Jako
źródło wybieramy pole: FaktLiczbaDni. Sprawdź w
widoku formularza, czy pojawiają się poprawne
liczby.

W tabeli Filmy możesz dodać dodatkowe pola,

m.in. Nazwisko reżysera, krótki opis filmu (dane
typu Nota),

Możesz też uzupełnić bazę o zdjęcia z filmów,

klipy wideo czy pliki dźwiękowe, np. fragment
ścieżki dźwiękowej (dane typu obiekt OLE).
Pamiętaj o przestrzeganiu praw autorskich
pobierając je z Internetu.

Oczywiście po uzupełnieniu tabel o dodatkowe

pola pamiętaj o rozbudowaniu formularza
wstawiając brakujące pola.