Jesion wniosły
Fraxinus excelsior L.
Zasięg naturalny
Wzrost
•W pierwszych latach wzrost wolny, potem coraz szybszy
i ustabilizowany (długo utrzymujący się). Według badań
Būhlera (1918), w wieku 11 lat dorasta do wysokości
286 cm. W wieku 70-80 lat osiąga znaczną grubość
(średnio około 30 cm) i wysokość (27-28 m). Jest to
najlepszy wiek użytkowania. Żyje 300 i więcej lat,
dorasta wówczas do wysokości około 40 m, a jego
pierśnica osiąga 2 m (Materiały ETH).
Pokrój
•Bardzo wysokie drzewo liściaste o wysmukłym,
klasycznym pokroju. Posiada prosty i regularny pień
oraz wysoko wysklepioną, luźną i prześwitującą,
ażurową koronę.
Inne cechy
•System korzeniowy – sercowy lub talerzowy
•Głębokość systemu korzeniowego - niezbyt głęboki lub
powierzchniowy
•Skłonny do wytwarzania odrośli
•Rzadko wykształca odrosty
Strategia życiowa:
Model C-S-R: C
Teoria sekelcji: typ r
Kwitnienie
•Okres kwitnienia: IV-V (przed
rozwojem liści). Kwiaty zakwitają
około połowy kwietnia.
•Kwiaty obupłciowe, rozmieszczone
jednopiennie, głównie wiatropylne.
Obradzanie
•Owoce – tzw. samary - pojedyncze,
języczkowate skrzydlaki zebrane w
gęste wiązki.
•Okres dojrzewania owoców: IX-X.
Skrzydlaki utrzymują się na drzewie
bardzo długo, często nawet przez
całą zimę i część wiosny.
•Obradza corocznie, pierwszy raz po
około 40 latach.
Wymagania
•Ciepła na nizinach - średnie
•Ciepła w górach - średnie
•Wilgotności gleby - higrofit
•Żyzności gleby - megatrof
•Preferowany mechaniczny skład gleby - gliniaste i ilaste
•Świetlne w młodości - gorzej znoszący ocienienie
•Świetlne w starszym wieku – gorzej znoszący ocienienie
Wrażliwość
•Na przymrozki – bardzo wrażliwy
•Zanieczyszczenia powietrza – średnio wrażliwy
•Wiatr - odporny
Występowanie
Rola w drzewostanach
•Jesion nie tworzy litych drzewostanów, jest typowym gatunkiem
drzewostanów mieszanych. Duże wymagania siedliskowe jesionu
wyniosłego ograniczają zakres siedlisk, w których może on występować.
Jako gatunek główny panujący lub współpanujący jesion występuje w
olsie jesionowym, rzadziej w lesie wilgotnym i lesie łęgowym.
•Jesion doskonale nadaje się do zadrzewiania brzegów rzek i skarp
strumyków. Jest on wyjątkowym gatunkiem drzewa, jego drewno nie
może być bowiem zastąpione przez żaden gatunek europejski. Należy
do gatunków szybko rosnących i wcześnie daje drewno użytkowe, które
osiąga wysoką cenę. Z uwagi na nieprzeciętne właściwości techniczne
drewna jesion jest zaliczany, obok wiązu i jawora, do tzw. szlachetnych
drzew liściastych.
Zastosowanie
•Z jesionu korzystają przede wszystkim stolarze – jest to
gatunek bardzo często wykorzystywany w stolarstwie do
produkcji schodów drewnianych, podłóg, okien oraz
oklein. Wysoka gęstość tego drewna sprawia, że jest
ono bardzo kaloryczne, co z kolei przekłada się na
wykorzystywanie go w roli drewna opałowego.
Ciekawostki
•Jest jednym z najstarszych drzew na Ziemi; gatunek istnieje
już od 10 mln lat.
•Jesion wyniosły o najgrubszym pniu rośnie w Wetlinie i ma 615
cm obwodu i 31 metrów wysokości.
•Słowianie (i inne ludy) otaczali go, podobnie jak dęby, kultem.
•Górale sadzą to drzewo przy domostwach celem ochrony
przed wiatrem halnym, stąd tak dużo jesionów w Zakopanem
(Bystre, Kuźnice).
•Kiedy wikingowie dopłynęli do Anglii, nazwano ich tam ashmen
– od drewna jesionu, z którego wykonywali łuki i lance.