Odmiana

rzeczownika przez

przypadki

Kinga Cymerman III TEa

W języku niemieckim występują
tylko cztery przypadki:
•mianownik (der Nominativ),
•dopełniacz (der Genitiv),
•celownik (der Dativ),
•biernik (der Akkusativ). 

Odmianie

ulega

przeważnie

tylko

rodzajnik, zaś sam rzeczownik pozostaje
bez zmian.

 

rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba mnoga

Nominativ

kto? co?

wer? was?

der

die

das

die

Genitiv

kogo? czego?

wessen?

des + s

der

des + s

der

Dativ

komu?

czemu?

wem?

dem

der

dem

den +

n

Akkusativ

kogo? co?

wen?was?

den

die

das

die

 

Na to, w jakim przypadku jest
rzeczownik wpływ ma znajdujący
się przed nim czasownik lub
przyimek. W dużej części po
czasownikach niemieckich będzie
taki sam przypadek, jak po
czasownikach polskich. Ale nie
zawsze, istnieje sporo wyjątków. 

Mianownik (der Nominativ)

Odpowiada na pytanie wer? was? czyli kto?
co?.  Ważne jest, aby zapamiętać, że po
czasownikach sein (być) i werden (zostać)
zawsze występuje mianownik.

Sie ist 

ein Mädchen

.

Ona jest dziewczynką.

Hier liegt 

der Kuli

. 

Tu leży długopis.

Das ist 

ein Haus

.

To jest dom.

Vor dem Haus steht 

die

Frau

.

Przed domem stoi

kobieta.

Biernik (der Akkusativ)

Odpowiada na pytanie was? wen? (kogo?
co?). Biernik jest bardzo podobny do
mianownika, a zmianie ulega tylko rodzajnik w
rodzaju męskim, który zmienia się
z der na den. Rodzajniki rodzaju nijakiego i
żeńskiego pozostają bez zmian. 

rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki liczba mnoga

Nominativ

kto? co?

wer? was?

der

die

das

die

Akkusativ

kogo? co?

wen?was?

den

die

das

die

Biernika w języku niemieckim używamy
najczęściej po tych samych czasownikach, co w
języku polskim, np:

język niemiecki

język polski

sehen

widzieć

fragen

pytać

lieben

kochać

suchen

szukać

haben

mieć

Ich sehe 

einen

 Mann.

Widzę (kogo?) mężczyznę.

Sie hat 

keine

 Tasche.

Ona nie ma

(czego?) torebki.

Die Mutter fragt 

das

 Kind.

Matka pyta
(kogo?) dziecko.

Wir brauchen 

keine

 Eier.

Nie potrzebujemy

(czego?) jajek.

Kinder lieben

den

Weihnachtsmann.

Dzieci kochają
(kogo) Świętego Mikołaja.

Celownik (Dativ)

Odpowiada na pytanie wem? (komu?
czemu?).
W celowniku zmieniają się rodzajniki
wszystkich rodzajów. Rodzajniki rodzaju
męskiego i nijakiego zmieniają się z
der i das na dem. Rodzajniki rodzaju żeńskiego
zmieniają się z die na der. Cała liczba mnoga
zmienia się z die na den a rzeczownik
otrzymuje końcówkę -n. 

 

rodzaj męski

rodzaj żeński

rodzaj nijaki

liczba mnoga

Nominativ

der

die

das

die

Dativ

komu?czemu?

wem?

dem

der

dem

den + n

język niemiecki

język polski

gehören

należeć

helfen

pomagać

gefallen

podobać się

schenken

podarować

sprechen

mówić

geben

dawać

dürfen

mieć pozwolenie

lesen

czytać

Celownik występuje m.in. po takich czasownikach jak:

Das Mädchen gefällt 

einem

Jungen

.

Dziewczyna podoba się

(komu?) chłopakowi.

Peter antwortet 

dem Vater

.

Peter odpowiada (komu?) ojcu.

Die Tochter hilft 

der

Mutter

.

Córka pomaga (komu?) matce.

Frau Müller dankt 

der

Sekträterin

.

Pani Müller dziękuje

(komu?) sekretarce.

Die Gäste geben 

dem

Kind

 Geschenke.

Goście dają

(komu?) dziecku prezenty.

Ich zeige 

den Touristen

 die

Stadt.

Pokazuję

(komu?) turystom miasto.

Die Hefte gehören 

den

Kindern

.

Zeszyty należą do (kogo?) dzieci.

Dokąd

?

Gdzie

?

celowni

k

celowni

k

spoczyn

ek

spoczyn

ek

biernik

biernik

ruch

ruch

zastosowanie przypadków z
przyimkami



bis



durch



entlang



fur



gegen



ohne



um



ab



aus



auβer



bei



mit



nach



seit



von



zu



an



auf



hinter



in



neben



unter



uner



vor

z biernikiem

z celownikiem

z biernikiem

i celownikiem

biernik

ciągle

jest w

ruchu

celowni

k

nigdzie

się nie

rusza

Książka leży na stole. Książka
leży auf dem Tisch.

Pytamy: “gdzie?” (czasownik “leży”
sugeruje spoczynek) –
wybieramy Dativ

On kładzie książkę na stół. On kładzie
książkę auf den Tisch.

Pytamy: “dokąd?” (czasownik “kładzie”
sugeruje ruch) –
wybieramy Akkusativ