Mikroekonomia

W2

T2:

Rynek,

popyt i

podaż

Rynek

• Rynek

to zespół warunków,

które doprowadzają do
kontaktu pomiędzy
sprzedającymi i kupującymi
w celu dokonania transakcji
kupna-sprzedaży

• obszar ekonomiczny o

ukształtowanej formie
zorganizowania procesów
sprzedaży i zakupu dóbr i
usług

• mechanizm o

ukształtowanych formach
regulujących popyt, podaż i
ceny dóbr i usług na
określonym obszarze
ekonomicznym

• gospodarka nakazowa: wszystkie decyzje

dotyczące produkcji i konsumpcji
podejmowane są przez państwo

• „wolny rynek”: jednostki działające na

rynku kierują się własnymi interesami i
starają się odnosić maksymalne korzyści
bez pomocy państwa

• gospodarka mieszana: państwo i sektor

prywatny współuczestniczą w
rozwiązywaniu problemów gospodarczych

Podział rynków

• kryterium przestrzenno-geograficzne

• światowe, regionalne, krajowe, lokalne,...

• kryterium przedmiotowo-branżowe

• poszczególnych produktów lub produktów

podobnych

• kryterium przedmiotowo-funkcjonalne

• dóbr i usług konsumpcyjnych, czynników

produkcji, dóbr kapitałowych, kredytowo-
pieniężne, majątkowo-finansowe, ...

Rynkowe powiązania podmiotów

gospodarczych

rynek dóbr i

usług

konsumpcyjnyc

h

rynek

pieniężno-
kredytowy

rynki usług

czynników

produkcji

przedsiębiorst
wa

gospodarstwa

domowe

sprzedaż

przychody

zakupy

wydatki

koszty

usługi

usługi

dochody

kredyty

odset
ki

odset
ki

depozyt
y

Formy zorganizowania rynku



liczba sprzedawców



liczba nabywców



rozpoznawalność produktu



otwartość rynku

l. nabywców

l. sprzedawców

wielu

nieliczni

jeden

wielu

polipol*

oligopol

monopol

nieliczni

oligopson

oligopol

bilateralny

ograniczony

monopol

jeden

monopson

ograniczony

monopson

monopol

bilateralny

* konkurencja doskonała lub monopolistyczna

•

Popyt (D) to relacja pomiędzy ceną (P)

dobra/usługi a taką jego ilością (Q) jaką

kupujący chcą i mogą nabyć w określonym

czasie, przy założeniu niezmienności innych

czynników (tzw. założenie ceteris paribus);

popyt wyraża nie tyle ilość, ile zbiór ilości

jakie byłyby kupowane przy różnych

poziomach ceny

•

Wielkość popytu to ilość dobra/usługi którą

kupujący nabędą w określonym czasie (np.

tydzień, rok) po danej cenie

•

Wielkość zapotrzebowania: popyt określa

postępowanie nabywców przy różnym

poziomie ceny zaś wielkość zapotrzebowania

odnosi się tylko do określonej ceny

Popyt – definicje

Popyt – definicje

Prawo popytu i krzywa

popytu

•

Przy ceteris paribus,

wzrost ceny

dobra/usługi powoduje

spadek wielkości

popytu na nie, zaś

spadek ceny wzrost

wielkości popytu na nie

•

Graficznym wyrazem

działania prawa popytu

jest przesunięcie

wzdłuż krzywej

popytu w górę lub w

dół

Czynniki pozacenowe (ceteris

paribus) i krzywa popytu

•

Zmiany czynników
pozacenowych
powodują, że przy
każdej możliwej cenie
dobra/usługi następuje
zmiana wielkości
popytu

•

Graficznym wyrazem
działania czynników
pozacenowych jest
przesunięcie całej
krzywej popytu w
prawo lub w lewo

Czynniki pozacenowe („ceteris

paribus”) wpływające na popyt:

• Ceny dóbr pokrewnych

(substytucyjnych i
komplementarnych)

• Dochody nabywców
• Gusty i preferencje nabywców
• Sezonowość dóbr
• Reklama i informacja
• Warunki demograficzne

Ceny dóbr pokrewnych (substytuty i

komplementarne)

• Substytucyjność: jedno dobro może być

zastąpione innym, np. podróż

samochodem może być zastąpiona

metrem; wzrost cen benzyny powoduje

zwiększenie zapotrzebowania na

przejazdy metrem

• Komplementarność: używanie jednego

dobra wymaga innego dobra, np.

samochód i benzyna; wzrosty cen benzyny

powoduje spadek popytu na samochody;

komplementarność jest generalnie cechą

rzadszą niż substytucyjność

Dochody nabywców i rodzaj

dóbr

• Dobra normalne (zwykłe): dobra na

które popyt wzrasta wraz ze wzrostem

dochodu (dobra podstawowe i

luksusowe); jest to większość dóbr

• Dobra podrzędne: dobra na które

popyt maleje wraz ze wzrostem

dochodu. Są to gorszej jakości towary z

której nabywcy by zrezygnowali gdyby

tylko mieli wyższe dochody; jest to np.

gorszej jakości mięso

Popyt na czekoladę –

przykład

Cena

(zł/tabliczk

ę)

Popyt

(mln

tabliczek/r

ok)

0,00

200

1,00

160

2,00

120

3,00

80

4,00

40

5,00

0

Popyt na czekoladę -

przykład

•

Nawet gdy cena wynosi 0 zł, popyt na czekoladę
ma pewne granice (nie można jej zjeść za dużo);
ceteris paribus wraz ze wzrostem ceny popyt na
czekoladę maleje (przy cenie 5 zł nikt jej nie kupi)

•

Przykładem zmian innych czynników
kształtujących popyt na czekoladę może być np.
obniżka cen lodów (zastąpienie czekolady
lodami), kampania dentystów ostrzegająca przed
próchnicą, lub też nagły spadek dochodów
gospodarstw domowych (każda z tych zmian
zmniejszyłaby zapotrzebowanie przy każdej
cenie)