Finanse

podstawowe pojęcia

Definicje podstawowych
pojęć

Funkcje finansów

Teorie finansów

Definicje podstawowych

pojęć

• Finanse

-

są to zjawiska i procesy pieniężne

związane z kreacją i ruchem realnych zasobów pieniądza.

• Jest to ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z

działalnością gospodarczą i społeczną człowieka.

• Finanse w ujęciu podmiotowym to

finanse :

Państwa

- sektor publiczny

Przedsiębiorstw

- prywatnych i państwowych

Gospodarstw domowych

- osób fizycznych

2

Podstawy finansów

Definicje podstawowych pojęć

część II

•Zjawiska elementarne

a) Cena
b) Procent - stopy procentowe
c) Podatek, opłata
d) Kredyt, pożyczka
e) Kurs walutowy

•Zjawiska złożone

– przepływy, strumienie

pieniężne

I. Transakcje
II. Transfery
III. Pożyczki

3

Podstawy finansów

Definicje podstawowych pojęć

część III

• Instytucje finansowe

A. Bankowe

1. Bank centralny

2. Banki komercyjne

/

hipoteczne, inwestycyjne,

rozliczeniowe /

3. Instytucje oszczędnościowo-pożyczkowe

B. Poza bankowe

1. Towarzystwa ubezpieczeniowe
2. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych
3. Towarzystwa funduszy emerytalnych
4. Towarzystwa leasingowe
5. Giełda papierów wartościowych

4

Podstawy finansów

Definicje podstawowych pojęć

część IV

• Polityka finansowa --

realizowana

przez

A. Gospodarstwa domowe
B. Przedsiębiorstwa
C. Państwo

A+B

to zakres mikroekonomii

C

to makroekonomia

5

Podstawy finansów

Polityka finansowa

• Gospodarstw domowych -

obejmuje

planowanie:

o osiągania dochodów –

własna działalność

gospodarcza, podejmowanie pracy

o możliwośći powiększenia dochodów -

rozwój przedsiębiorstwa, podjęcie dodatkowej pracy,
nadgodziny

o konsumpcji -

ustalanie kolejności wydatków, zależnie

od istniejących potrzeb

o gromadzenia oszczędności -

gromadzenie

zasobów w określonym celu, lub na przyszłość

o inwestycji -

planowanie zakupu lub zamiany

mieszkania, samochodu, działki

6

Podstawy finansów

Polityka finansowa

• Przedsiębiorstwa - obejmuje

 Zwiększanie wartości

przedsiębiorstwa -

doskonalenie jakości

produkcji, skuteczności marketingu , reklamy

 Organizację dochodów -

organizacja

sprzedaży i ściąganie należności

 Zwiększanie dochodów -

wprowadzanie

nowości, powiększenie obszaru sprzedaży

 Maksymalizacja zysku w dłuższym

okresie -

obniżka kosztów, zmiany organizacyjne,

redukcja zatrudnienia

7

Podstawy finansów

Polityka finansowa

• Państwa - obejmuje

 stymulowanie rozwoju gospodarczego
 tworzenie warunków do możliwie pełnego

wykorzystania potencjału gospodarczego
 tworzenie warunków do możliwie

najlepszego

zaspokojenia potrzeb społecznych
 tworzenie warunków do efektywnej opieki

społecznej

8

Podstawy finansów

Funkcje finansów

część I

• Stabilizacyjna -

jest to oddziaływanie na przebieg

procesów gospodarczych w celu zachowania stałego i
zrównoważonego wzrostu

,/ przy maksymalnym wykorzystaniu

zasobów rzeczowych i ludzkich - siły roboczej /

dla zapewnienia

społeczeństwu stałej poprawy warunków życia . Z tej funkcji
wynikają dwie następne.

/ podatki, stopy procentowe, opłaty koncesyjne /

• Alokacyjna –

jest to dokonywanie podziału materialnych i

ludzkich czynników produkcji, między sektor prywatny a
sektor publiczny , a następnie wewnątrz tych sektorów
między różne działy czy dziedziny działalności gospodarczej,
lub zakresy działania finansów publicznych.

9

Podstawy finansów

Funkcje finansów

część II

• Redystrybucyjna -

jest to wtórny podział

dochodów wytworzonych w podmiotach
gospodarczych, poprzez nakładanie na
te podmioty określonych obciążeń / podatki,
składki, obowiązkowe opłaty / , oraz
ustalanie wysokości określonych dochodów /
renty, dopłaty, zasiłki, zwolnienia , usługi
komunalne, inwestycje infrastrukturalne/

10

Podstawy finansów

Teorie Finansów

• Klasyczna teoria finansów
• Liberalna teoria finansów
• Teorie podaży pieniądza

 bankowa
 obiegowa
 ilościowa

• Teorie popytowe pieniądza

o popyt na pieniądz J.M.Keynesa
o teoria W.J.Baumola i J.Tobina
o M.Friedman i monetaryzm
o współczesne ewolucje teorii popytowych

11

Podstawy finansów

Klasyczna Teoria Finansów

A.Smith ; laissez faire ; druga polowa XVII w

• Neutralne zachowanie Państwa wobec

gospodarki

• Neutralność podatkowa – podatki niezbyt

wysokie

• Podatek jedyny ? – wg. Francuzów opodatkować

tylko rolnictwo

• Neutralny budżet / zrównoważony / = wydatki

maksymalnie równe przychodom, brak deficytu

• Brak interwencjonizmu państwa

Podstawy finansów

12

Liberalna Teoria

Finansów

• To rozwinięcie teorii klasycznej

a) Mechanizm rynkowy jako jedyny element

regulacji rynku

b) Nieproduktywna działalność państwa

/ gospodarcza /

c) Podatek to zło konieczne

/ negacja progresji

podatkowej / - hamuje rozwój gospodarki,
wzmacnia chęć do unikania podatków

d) Budżet państwa a budżet gospodarstwa

domowego

/ to relacja odwrotna /

Podstawy finansów

13

Teorie Podaży Pieniądza

Cz. I

• Teoria bankowa podaży

pieniądza

o Obieg towarów , pieniądza i weksli oraz dyskonta –
W zależności od kondycji gospodarki powinna być

dostosowana ilość pieniądza. Banki kreują podaż
pieniądza.

W miarę wzrostu gospodarki powinna wzrastać ilość

pieniądza??

o Uproszczony obieg pieniądza z wykorzystaniem

kredytu bankowego jako metody zasilania
gospodarki w pieniądz

Podstawy finansów

14

Teorie Podaży Pieniądza

Cz. II

• Teoria obiegowa /

kruszcowa /

1.

Pełne pokrycie pieniądza / banknotów /
w złocie

2.

Powiązanie między cenami dóbr a
ilością pieniądza w obiegu / zależność
wprost proporcjonalna / - inflacja.

3.

Związek pomiędzy poziomem cen a
saldem obrotów z zagranicą / pierwsze
podejście do wpływu bilansu handlowego
na rynek pieniądza w państwie /

Podstawy finansów

15

Teorie Podaży Pieniądza

Cz. III

• Ilościowa Teoria Pieniądza

i. Szybkość obiegu pieniądza

/ I.Fischer /

ii. Zasoby kasowe-gotówkowe

/ A.Marshall i

A.Pigou /

Jest to zależność przyczynowo-skutkowa pomiędzy

ilością pieniędzy w obiegu a poziomem cen

P = MV / T

P – poziom cen
M – ilość pieniądza w obiegu
V – szybkość obiegu pieniądza

T – wolumen transakcji kupna – sprzedaży w danym okresie

Podstawy finansów

16

Teorie popytowe

pieniądza

• Popyt na pieniądz J.M. Keynesa jest to:

Motyw transakcyjny – il. Transakcji na rynku
Motyw ostrożnościowy - oszczędności – im więcej tym

więcej powinno być w obiegu?

Motyw spekulacyjny / zagrożenie płynności / -

transakcje finansowe (giełda) – zachwianie równowagi na
rynku  kryzysy????

Narodziny interwencjonizmu! Uzasadnienie dla

rządów do psucia gospodarki.

• Funkcje pieniądza model IS – LM

Investment – savings
Liquidity - money

Podstawy finansów

17

Teorie popytowe

pieniądza

• Teoria W.J.Baumola i

J.Tobina

Uznanie wpływu stopy procentowej

na całość rezerw pieniężnych

/

państwa /

Podkreślenie znaczenia kosztów

transakcyjnych

/ koszty wymiany /

Ograniczenie znaczenia czynnika –

motywu transakcyjnego

Podstawy finansów

18

Teorie popytowe

pieniądza

• M.Friedman i monetaryzm:

A. Zmienne:

a) Realny dochód narodowy

b) Poziom cen
c) Realne stopy procentowe

B. Pojęcie bogactwa:

i.

Bogactwo

ii. Aktywa finansowe / niepieniężne – akcje, obligacje /
iii. Dobra realne
iv. Kapitał ludzki / wiedza-umiejętności /

Podstawy finansów

19

Teorie popytowe

pieniądza

• Współczesne ewolucje teorii

popytowych

pieniądz jako środek wymiany -

funkcja która nabiera znaczenia
wobec nowych form pieniądza

/kredytowy- elektroniczny /

 Szybkość obiegu pieniądza
 Znaczenie roli kredytu
 Inflacja – jako zagrożenie stabilności

Podstawy finansów

20