Nazwa andragogika

pochodzi od greckiego

słowa ( andrōs – mężczyzna,

agō - prowadzę) a dosłownie

tłumacząc termin ten

oznacza prowadzenie

człowieka dorosłego.

Terminu andragogika po raz pierwszy użył

niemiecki pedagog Aleksander Kapp w

roku 1833, jednak andragogika swą

odrębność uzyskała dopiero w drugiej

połowie XX wieku, oddzieliwszy się od

źródła swego powstania i rozwoju -

pedagogiki. W Polsce pojęcia andragogika

użyli po raz pierwszy Andrzej Niesiołowski

i Helena Radlińska w pracy Stosunek

wychowawcy do środowiska społecznego

(1935), stosując to określenie zamiennie z

terminem „pedagogika społeczna”.

Andragogika jest teorią oświaty dorosłych,

obejmującą wiedzę w zakresie szeroko

pojmowanej oświaty dorosłych, ułożonej w

system zagadnień, wyrażanych w sądach

prawdziwych i przypuszczeniach. Teorie tą

rozumiemy, jako zespół twierdzeń

wyjaśniających rzeczywistość zjawisk

edukacji dorosłych, przedstawiającą wyniki

badań empirycznych nad tą

rzeczywistością oraz podającą metody i

techniki, które prowadzą do ich

sformułowania, potwierdzenia lub obalenia.

Przedmiotem badań andragogiki jest

edukacja młodzieży pracującej i ludzi

dorosłych, rozumiana jako ogół procesów

oświatowo wychowawczych,

obejmujących kształcenie i

samokształcenie, wychowanie i

samowychowanie oraz wielostronnie

pojmowaną działalność oświatową.

Przedmiotem jej badan są zarówno

procesy planowego i celowego

wychowania człowieka, jak i wpływy

wychowawcze niezamierzone i żywiołowe.

Andragogika jak każda inna nauka jest
zawiłym zjawiskiem kulturowym, które
należy rozpatrywać z różnych punktów
widzenia. Na zawiłość kulturowa
andragogiki składają się:

-Człowiek dorosły jako swoisty uczeń;
-Swoistość procesów kształcenia
dorosłych;
-Specjalna struktura organizacyjna form
edukacji dorosłych;
-Odrębne tradycje i rozwój;

Andragogika traktuje człowieka,

jako indywidualność, skupia się na

pielęgnowaniu indywidualności i

eksponowaniu prawa jednostki do

swobodnego rozwoju w toku

procesu edukacyjnego, edukacji

związanej z wzrostem i rozwojem

indywidualnym człowieka oraz na

konkretnych instytucjach oraz

organizacjach edukacji dorosłych.

Celem badań andragogicznych jest

poszukiwanie zgodnych z faktami

odpowiedzi wyjaśniających istotę

rzeczywistości edukacji dorosłych,

wykrywanie prawidłowości działań i

procesów oświaty dorosłych i na tej

podstawie ustalanie norm i reguł

skutecznego i pożądanego

działania edukacyjnego.

Do zadań andragogiki należy:

• Szukanie odpowiedzi na pytanie, jak

przebiegają procesy wychowawcze w
tej fazie życia człowieka;

• Dostarczanie wiedzy potrzebnej do

racjonalnego przekształcania
rzeczywistości wychowawczej
przedstawionej w formie zadań
wartościujących i normatywnych;

• Wykrywanie związków i zależności między

zjawiskami wychowawczymi i formułowanie
wniosków w postaci zadań ogólnych,
przedstawiających prawidłowości przebiegu
procesów wychowawczych, wyjaśnianie
tych związków i zależności w celu ukazania,
które zjawiska wywołują procesy
wychowawcze, a które zjawiska są
niepożądane z punktu widzenia
prawidłowego rozwoju osobowości
człowieka dorosłego;

• Ustalenie celów i zasad edukacji dorosłych w

funkcjonalnym związku z rozwojem społeczno-
ekonomicznym społeczeństwa, wytyczanie
metod i realizacji celów wychowania,
sprawdzanie skuteczności tych metod w
praktyce wychowawczej, wskazywanie
możliwości i sposobów rozwiązywania
problemów wychowawczych w konkretnych
środowiskach wychowawczych i w odniesieniu
do konkretnej sytuacji życiowej człowieka
dorosłego , opracowywanie głównych założeń
organizacji edukacji dorosłych które
zapewniałyby optymalna efektywność wysiłków
zmierzająca do osiągnięcia określonych zmian
w osobowości człowieka dorosłego;

Działy andragogiki:

• Andragogika ogólna-zajmuje się problematyka

przedmiotu edukacji dorosłych, ogólną
charakterystyką andragogiki, jej strukturą,
celami edukacji dorosłych, metodologia
badań;

• Teoria wychowania dorosłych-zajmuje się

ogólna analiza doktryn wychowania dorosłych,
charakterystyką działalności wychowawczej
dorosłych, wychowaniem do pracy i czasu
wolnego oraz środowiskowymi
uwarunkowaniami;

• Dydaktyka dorosłych- przedmiotem jej

badań są systemy dydaktyczne, teorie
doboru treści i metod kształcenia, system
kształcenia zawodowego oraz sylwetka
zawodowa nauczyciela dorosłych;

• Andragogika edukacji kulturalnej-zajmuje

się charakterystyką i klasyfikacją
placówek kulturalno-oświatowych,
ruchami społeczno-kulturalnymi,
metodyką pracy kulturalno-oświatowej,
diagnostyką potrzeb i zainteresowań
oświatowo –kulturalnych;

• Teoria porównawcza systemów edukacji

dorosłych- bada i analizuje ona
politykę i organizacje systemów
oświaty dorosłych na świecie oraz
społeczne i gospodarcze warunki ich
rozwoju;

• Historia oświaty dorosłych i myśli

andragogicznej- opracowuje dzieje
myśli i doktryn, analizuje historyczny
rozwój placówek i instytucji oświaty
dorosłych

Andragogika jest ściśle związana z

wieloma dyscyplinami naukowymi,

zarówno społecznymi jak i

przyrodniczymi, z których czerpie

niezbędne dla siebie przesłanki

teoretyczne. Opiera się głównie na

naukach o wychowaniu, filozoficznych,

psychologicznych, socjologicznych,

historycznych i biomedycznych.

Najściślej związana jest z naukami o

wychowaniu a mianowicie: z pedagogika

ogólna, pedagogika pracy, społeczną,

porównawczą, specjalną i opiekuńczą.

Coraz większe perspektywy ma tez

współdziałanie andragogiki z bioniką,

zwłaszcza w zakresie analizy i

modelowania procesów uczenia się oraz

w badaniach nad współpracą człowieka

z maszyną w studiowaniu właściwości

człowieka jako operatora kierującego

praca złożonych maszyn i urządzeń.

Współdziałanie z cybernetyka stwarza

możliwości unowocześnienia sposobów

kierowania działalnością poznawcza

uczących się osób.

Duże możliwości stwarza tez

informatyka, począwszy od pomocy

udzielanej przez ośrodki obliczeniowe

w badaniach naukowych, aż do

właściwych zastosowań informatyki w

dydaktyce. Związki

interdyscyplinarne z całym zespołem

nauk wzbogacają andragogikę i

umożliwiają jej dalszy rozwój jako

dyscypliny naukowej.

(...) Kształcenie dorosłych

staje się więcej niż prawem,

jest kluczem do XXI wieku

(...)

Zapis z Deklaracji Hamburskiej